Идиш Гаитян Куҫар

Идиш - авалхи чӗлхе, унӑн тымарӗсем 10 ӗмӗрти Германие каяҫҫӗ, Анчах Вӑтаҫӗрпе Хӗвелтухӑҫ Европӑра ун ҫинче вӑтам ӗмӗртен пуҫласа калаҫаҫҫӗ. Ку темиҫе чӗлхе, чи малтан нимӗҫ, иврит, арамей тата славян чӗлхисен пӗрлешӗвӗ. Идиш хӑш чухне диалекта пӑхнӑ пек пӑхкалаҫҫӗ, анчах чӑннипе илсен, вӑл хӑйӗн синтаксисӗпе, морфологийӗпе тата словарьпе туллин чӗлхе. Ҫак чӗлхепе усӑ курни ӗмӗр-ӗмӗре диаспорӑна, ассимиляцие тата социаллӑ условисене улӑштарнине пула чакнӑ, анчах паян ун ҫинче хӑш-пӗр ҫӗршывсенчи ортодокс еврейӗсем нумайӑшӗ калаҫаҫҫӗ.

Идиш официаллӑ чӗлхе статусӗ ҫук пулин те, ун ҫинче калаҫакансем вӑл лингвистика тӗллевӗсем валли те, культура тӗллевӗсем валли те мӗн тери кирлине пӗлеҫҫӗ. Ҫавӑнпа та идиш ҫине куҫару пулӑшӑвӗпе чӗлхене упраса хӑварма тӑрӑшакан ҫынсем тӗнчере те пур. Тӑлмачсем идиша ӑнланакансемпе ун пек туманнисем хушшинчи тӗпсӗр шӑтӑка ҫӗнтерме пулӑшаҫҫӗ.

Идиш куҫарӑвӗн службисем идиш простояденийӗн пӗр пайӗ пулса тӑнӑ иврила терминсене, Библирен илнӗ сӑмахсем е тӗн йӑлисене палӑртма усӑ куракан пуплевсене тупма пултараҫҫӗ. Куҫару пулӑшнипе ҫак таса сӑмахсене идиш ҫинче ҫырнӑ е калаҫу сӑмахнех кӗртмелле. Ҫак чӗлхене пӗлменсемшӗн идиш ҫине куҫарма май тупни питӗ усӑллӑ пулма пултарать.

Документсене идиш ҫине куҫарнӑ куҫарусемпе пӗтӗм истори тӑршшӗпех усӑ курнӑ, миграци, тӗн, литература, лингвистика тата еврей историйӗ пек. Акӑ мӗншӗн идиш ҫинчен квалификациллӗ тӑлмачсене тупмалла, вӗсене ивритра та, нимӗҫле те сертификациленӗ. Чӗлхе ҫумне хушса, ҫак специалистсен культурӑна, контекста тата тӗрлӗ произведенисен лару-тӑрӑвне пӗлмелле, вӗсен куҫарӑвӗсем малтанхи шухӑша тӗп-тӗрӗс палӑртччӑр.

Идиш ҫине куҫарнисем чӗлхене вӗренес текенсене пысӑк пулӑшу параҫҫӗ кӑна мар, ӑна чӗррӗн упраса хӑварма та пулӑшаҫҫӗ. Идиш сӑмахӗсене тата сӑмахсене ытти чӗлхесем ҫине куҫарма пулӑшнӑ май куҫарусем чӗлхе пӗтӗмпех ҫухалассине сирсе яма пулӑшаҫҫӗ. Квалификациллӗ тӑлмачсем пулӑшнипе идиш чӗрӗ те сывӑ упранса юлать, еврей халӑхӗн культура тата йӑли-йӗркисене уҫса парать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӗлхепе калаҫатӑн?

Идишӑра ытларах Пӗрлешӳллӗ Штатсен, Израилӗн, Российӑн, Беларусь, Украинӑн, Польшӑпа Венгри Штачӗсен еврейсен общинисенче калаҫаҫҫӗ. Унта Францире, Аргентинӑра, Австралинче, Кӑнтӑр Африкӑра, Канадӑра тата ытти ҫӗршывсенче еврейсен йышӗ сахалтарах калаҫать.

Чӗлхе историйӗ мӗнле?

Идиш - вӑтам чӗлхене хӑйӗн тымарӗсемпе кӗрсе каякан чӗлхе, ҫав чӗлхепе еврей-ашкеназсем пӗтӗм тӗнчипе калаҫаҫҫӗ. Вӑл 9 ӗмӗрте еврейсен общинисем хальхи Германипе ҫурҫӗр Францин территорийӗнче аталаннӑ вӑхӑтранпа еврей-ашкеназсен тӗп чӗлхипе ӗҫленӗ. Ку темиҫе чӗлхе хутӑшӗ, ивритпа арамей, ҫавӑн пекех славян, роман тата вӑтам германи диалекчӗсем.
Идиша пӗрремӗш хут европӑри еврейсем хушшинче 12 ӗмӗрте чапа тухнӑ, ун чухне вӑл йӑлана кӗнӗ ҫыру форми пек мар, калаҫу чӗлхипе усӑ курма пуҫланӑ. Ҫакӑ еврей халӑхӗн кӑмӑл-туйӑмӗпе ҫыхӑннӑ, вӑл час-часах географи енӗпе пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑнӑ, ҫапла вара вӑхӑт иртнӗҫемӗн тӗрлӗ диалектсем аталаннӑ. 15-16 ӗмӗр хушшинче идиш пӗтӗм Европа тӑрӑх сарӑлнӑ, европӑри еврейсен хушшинче хутшӑну чӗлхи пулса тӑнӑ.
Идиш та еврейсем пурӑнакан вырӑнти чӗлхесене вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, ҫапла вара Пӗтӗм Европа, Африкӑпа Америкӑра тӗрлӗ диалектсем йӗркеленнӗ. Шалти уйрӑмлӑхсене пӑхмасӑрах идишӑн диалекчӗсем пӗтӗмӗшле грамматика, синтаксис тата словарьсен стандартлӑ запасӗ пур, ҫитменнине тата хӑш-пӗр диалект ҫине иврит вӑйлӑрах витӗм кӳчӗ, ыттисем ҫине - каярах чӗлхесем.
19-мӗш ӗмӗрте идишӑра литература аталансах пынӑ, ку чӗлхепе кӗнекесем, журналсем нумай пичетленсе тухнӑ. Анчах антисемитизм ӳсни, иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи хыҫҫӑн еврейсене нумайӑшне куҫарса кайни тата пӗрлешӳллӗ Штатсенче акӑлчан чӗлхине доминировать тӑвакан чӗлхе вырӑнне йышӑнни идиша калаҫу чӗлхи вырӑнне хунӑ. Паянхи пекех миллионшар ҫын пӗтӗм тӗнче тӑрӑх, ытларах Ҫурҫӗр Америкӑпа Израильре, ку чӗлхепе тахҫанхи пек анлӑн усӑ курмаҫҫӗ пулин те, идишӑпа калаҫаҫҫӗ.

Идиш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Элиэзер Бен-Иегуда (1858-1922): Бен-Иегуде авалхи еврей чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратни тесе ҫыраҫҫӗ, вӑл иврита идиш сӑмахӗсене нумай кӗртнӗ. Вӑл та хальхи иврит словарьне ҫыракан, ҫав чӗлхепе статьясемпе кӗнекесем ҫыракан пӗрремӗш ҫын пулнӑ.
2. Шолом-Алейхем (1859-1916): Алейхем Идишӑра паллӑ писатель пулнӑ, Вӑл Еврейсен Хӗвелтухӑҫ Европӑри пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырнӑ. Унӑн произведенийӗсем, ҫав шутра "Сӗт Сутакан Тевье", пӗтӗм тӗнчипе идиш сарма пулӑшнӑ.
3. Хаим Грэйд (1910-1982): Грэйд паллӑ романист тата идишӑри поэт пулнӑ. Унӑн еврей пурнӑҫӗнчи йывӑрлӑхсем ҫинчен калакан хайлавӗсем идиш чӗлхипе литературӑн чи лайӑх произведенийӗсенчен пӗри шутланать.
4. Макс Вайнрайх (1894-1969): Лингвист, профессор, никӗслекен тата ЕВРЕЙ тӗпчевӗсен ИНСТИТУЧӖН директорӗ УIVO ВИЛЬНЮСРА, Литва, Вайнрайх хӑйӗн пӗтӗм пурнӑҫне идиша вӗренес тата популяризацилес ӗҫе халалланӑ.
5. Ицик Мангер (1900-1969): Мангер идишӑри поэт тата 20 ӗмӗрти чи аслӑ писательсенчен пӗри пулнӑ. Вӑл чӗлхене ҫӗнӗрен чӗртсе ҫӗнетме тата ҫӗнетме пысӑк витӗм кӳчӗ.

Чӗлхе тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Идиша тытӑмӗ нимӗҫ чӗлхи тытӑмӗнче идентлӑ пекех. Вӑл субъект-глагол-объект йӗркипе туса лартнӑ сӑмахсенчен, пуплевӗшсенчен тӑрать. Идиш, яланхи пекех, нимӗҫле мар, кӗскерех, унта артикльсемпе, предлогсемпе тата пӑхӑнакан союзсемпе сахалтарах усӑ кураҫҫӗ. Идишӑра нимӗҫле глаголсен спряженийӗн системи ҫук, глаголсен хӑш-пӗр вӑхӑтӗсем нимӗҫле калаҫнинчен уйрӑлса тӑраҫҫӗ. Идишӑра та нимӗҫсен чӗлхинче ҫук хушма пайсем тата ытти элементсем пур.

Чӗлхене мӗнле вӗренмелле?

Идиша вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-ку чӗлхене пуҫӗпех кӗрсе ларасси. Ку вӑл идише ҫинче калаҫнине итлени, идише ҫинчи кӗнекесемпе хаҫатсене вулани, ҫавӑн пекех идише ҫинчи фильмсемпе телепередачӑсене пӑхни пулать. Эсир те вырӑнти общество центрӗнче, университетра е онлайнра идиш курсне ҫырӑнма пултаратӑр. Унпа чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫнӑ чухне епле пулсан та усӑ курӑр, ку сире произведение тата грамматикӑна хӑнӑхма пулӑшӗ. Юлашкинчен, аллӑра идиш-акӑлчанла словарь тата глагол таблицисем тытӑр, вӗсем сире хӑвӑрӑн мӗнле ыйтусем ҫине те ответлеме пулӑшӗҫ.

Гаитянла куҫарусем: Кариб бассейнӗн чӗлхине ӑнланни

Гаитян креольский - кариб утравӗнчи гаити гаити государствин чӗлхи, испани, африка чӗлхисем тата англи чӗлхисем витӗмлӗ французла креоль чӗлхи. Ку чӗлхе калама ҫук пӗчӗк, унпа пӗтӗм тӗнчипе 10 миллион ытла ҫын усӑ кураҫҫӗ. Гаитянла креольскра калаҫакан ҫынсемпе ун пек туман ҫынсем хушшинчи уйрӑлӑва кӗскетес тесе, гаитянла тӑлмача пулӑшас кӑмӑл пысӑклансах пырать.

Пӗрремӗшӗнчен, гаитянсен креол чӗлхи мӗнле пулса кайнине ӑнланса илес пулать. Ку чӗлхе 18 ӗмӗрти французпа африка чӗлхисенчен килет, вӗсене ҫак районта чурасем каланӑ. Вӑхӑт иртнӗҫемӗн чӗлхе эволюциленӗ, мӗншӗн тесен француз чӗлхи те диалекта витӗм кӳме пуҫланӑ. Франци тата африка чӗлхисен ҫак пӗрлешӗвӗ гаитянла креоль чӗлхи пӗлекен ятарлӑ диалект йӗркеленӗ, унпа паян калаҫаҫҫӗ.

Ӗҫ гаитянла креольский ҫине куҫсан вырӑнти диалектсемпе усӑ курни кирлӗ пулма пултарать. Гаитянла креоль чӗлхипе пӗтӗм ҫӗршывӗпе тӗрлӗ диалектпа калаҫаҫҫӗ, уйрӑмлӑхсенчен нумайӑшӗ гаитипе Доминикика Республикин чикки тӑрӑх сӑнаҫҫӗ. Ҫавӑнпа та вырӑнти диалектсемпе паллашакан тӑлмачӑ пулни кирлӗ, куҫару мӗн шухӑшланине тӗрӗсех палӑртнине ӗненме пултарать.

Тӗп-тӗрӗс пурнӑҫлама хушса, квалификациллӗ гаитян тӑлмачи те чӗлхене ҫавӑрса тӑракан культура контекчӗ ҫинчен пӗлмелле. Хӑйӗн уйрӑм сӑмахӗсемпе пӗрлех гаитянсен креол чӗлхи утрав культуришӗн характерлӑ пуплевсемпе, сӑмахсемпе ассоциациленет. Ҫак культурӑллӑ нюанссене ӑнланса тӑлмачӑ культура уйрӑмлӑхӗсене пӗр вӑхӑтрах тӗрӗс те шута илекен куҫарӑва тивӗҫтерме пултарать.

Ҫак сӑлтавсене пула куҫаруҫӑ е ҫыру куҫарӑвӗн службине гаитянла куҫарас енӗпе пулӑшу ӗҫӗсен опычӗпе тивӗҫтерекен опыт тупмалла. Чӗлхене, диалекта тата культурӑна ӑнланакан куҫаруҫӑсем май килнӗ куҫарусенчен чи лайӑххине тивӗҫтерме пултараҫҫӗ. Вӗсем пулӑшнипе кирек мӗнле пӗлтерӗве те, документа та, материала та тӗрӗс те тухӑҫлӑ куҫарасса шанма пулать.

Хӑш ҫӗршывсенче гаитла калаҫаҫҫӗ?

Гаитла ытларах Гаитла калаҫаҫҫӗ. Багам утравӗсем ҫинче, Кубӑра, Доминикански Республикӑра тата гаитянсен пысӑк диаспорӑллӑ ытти ҫӗршывсенче те чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем сахал мар.

Гаит чӗлхин историйӗ мӗнле?

Гаит чӗлхи-франци тата хӗвеланӑҫ африкӑри чӗлхесенчен, фон, эве тата йоруб йышши креоль чӗлхи. Франци колонисчӗсем чуралӑхра пурӑнакан африканецсене Сан-Домингӑна (халӗ Гаити) илсе килнӗ чухне вӑл хӑйӗн хальхи формине туянма пуҫланӑ. Чуралӑхра пурӑнакан африканецсем хӑйсен ҫӗнӗ окруженийӗ ҫине ответлесе, хӑйсем паллашнӑ француз чӗлхипе, Африкӑра Ҫӗнӗ креол чӗлхи тӑвас тесе калаҫакан чӗлхесемпе усӑ курнӑ. Ку чӗлхепе чурасем хушшинче те, килти тӗрме хуралҫисем хушшинче те усӑ курнӑ, каярахпа ӑна гаиян креольский тесе паллӑ пулнӑ. 1700-мӗш ҫулсен вӗҫӗнчен пуҫласа гаитян креольский пӗтӗм утрав тӑрӑх усӑ курать, ҫӗршывра калаҫакан тӗп чӗлхе пулса тӑрать.

Гаит чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Антенор фирмен-пӗрремӗш ҫӳревҫӗ тата 19 ӗмӗрти общество деятелӗ. 2. Джин Прайс-Марс-20 ӗмӗр пуҫламӑшӗн интеллектуалӗпе дипломачӗ 3. Луи-Жозеф Жанвье-лингвист тата антрополог 20 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче 4. Антуан Дюпюш-издатель тата эрнери Хаҫат редакторӗ La Phalange 1930-мӗш ҫулсенче 5. Мари Вье - Шове-1960-мӗш ҫулсенчи гаитсен идентлӑхӗ ҫинчен ҫырнӑ романсемпе эссе авторӗ.

Гаит чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Гаитянла-креолла чӗлхе, вӑл француз чӗлхипе никӗсленнӗ, ун ҫинче, хаклавсем тӑрӑх, гаити ҫӗрӗнчи 8 миллион ҫын, Кариб бассейнӗнчи тата гаиян диаспорӗнчи ытти ҫӗршывсенче калаҫаҫҫӗ. Унӑн тытӑмӗ африкӑпа европӑри тӗрлӗ чӗлхесенчен, ҫавӑн пекех аравак чӗлхисенчен грамматика моделӗсемпе лексикисем пӗрлешсе тӑнинче никӗсленнӗ. Ку чӗлхепе СЫПӐКӐН-сыпӑкӑн калаҫаҫҫӗ, унта SOV (Субъект-объект-глагол) сӑмахсен йӗркипе усӑ кураҫҫӗ. Унӑн синтаксисӗпе морфологийӗ ансат, пурӗ те икӗ вӑхӑт (иртнӗ тата хальхи).

Гаитян чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Rosetta Stone Е Duolingo чӗлхене вӗренмелли программӑран пуҫлӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе никӗсне вӗренмелли лайӑх никӗс парать.
2. Онлайн-гаитян креол чӗлхин курсне тупӑр, унта эсир, грамматика, произведени тата словарь запасне кӗртнӗ май, чӗлхене тарӑннӑн вӗренме пултаратӑр.
3. Woutube видео тата Каналсемпе усӑ курӑр, гаитянсен креол чӗлхипе ҫӳрекенсене итлӗр, гаитсен культурипе диалекчӗсем ҫинчен видеоролика курӑр.
4. Ҫак чӗлхепе ҫырнӑ кӗнекесемпе статьясене вулӑр, хӑвӑрӑн вулав хӑнӑхӑвӗсене практикацилемелле.
5. Гаит музыкине итлӗр те уйрӑм сӑмахсем уйӑрса пама тӑрӑшӑр.
6. Онлайн-форума хутшӑнӑр е чӗлхе носителӗсемпе калаҫнӑ чухне усӑ курма гаит чӗлхипе ҫӳрекенсен вырӑнти ушкӑнне тупӑр.
7. Май килнӗ таран университета е чӗлхе шкулне вӗренме ҫырӑнӑр.