Казах Финла Куҫар

Тӗнче космополитлӑ пулса пынӑ май казахла куҫару пысӑкрах та пӗлтерӗшлӗрех процесс пулса тӑрать. Тӗнче рынокӗсем ӳснӗҫемӗн казах чӗлхине тӗрӗс куҫарас ӗҫре кирлӗ пулса пырать. Казах чӗлхине урӑх чӗлхесене куҫарни тата пачах урӑхла кӑткӑс процесс пулма пултарать, пахалӑхлӑ куҫарӑва тивӗҫтерес тесен чӗлхепе унӑн грамматикине, ҫавӑн пекех ҫӗршывсем хушшинчи культура уйрӑмлӑхӗсене ӑнланни кирлӗ.

Казахла-тӗрӗк чӗлхи, унпа ытларах Казахстанра, ҫавӑн пекех Узбекистанра, Китайра, Кыргызстанра, Раҫҫейре тата ытти совет республикисенче калаҫаҫҫӗ. Ӗмӗрсем тӑршшӗпех ӑна араб, перси тата вырӑс чӗлхисем витӗм кӳнӗ. Чӗлхе тӑватӑ диалектран тӑрать: Кӑнтӑр, Ҫурҫӗр, Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ тата Хӗвеланӑҫ. Мӗнле диалекта куҫарнине кура хӑшпӗр грамматикӑпа усӑ курмалли правилӑсем улшӑнма пултараҫҫӗ. Ҫавна май куҫару проекчӗ ҫине куҫиччен кашни диалекта ӑнланни кирлӗ.

Кунсӑр пуҫне, чӗлхе ҫине витӗм кӳрекен культурӑллӑ нюанссене сисӗмлӗ пулмалла. Тӗслӗхрен, ӗҫ ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ чухне формальнӑй чӗлхепе час-часах усӑ кураҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах информаци чӗлхи ирӗклӗ калаҫусенче час-часах кӑмӑллӑрах. Ҫавӑн пекех тӑлмачӑн ҫулне шута илмелле, мӗншӗн тесен ҫамрӑк тӑлмачсем вунӑ ҫул каялла усӑ курнӑ кивӗ сӑмахсене е сӑмахсене пӗлмеҫҫӗ.

Юлашкинчен, тӑлмачсен алфавитпа тата вӗсем куҫаракан чӗлхе системипе паллашмалла. Казах чӗлхине виҫӗ тӗрлӗ алфавит ҫырнӑ, анчах паян кириллица ытларах усӑ курать. Кунсӑр пуҫне чӗлхере куҫарнӑ чухне шута илмелли хӑйӗн ҫырулӑх паллисем пур.

Юлашкинчен, казахла куҫару чӗлхене, унӑн диалекчӗсене, культура нюансӗсене тата алфавита ӑнланма ыйтать. Ҫак анспектсене шута илсе тӑлмачсем палӑртнӑ пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс пӗлтерекен куҫарусен пахалӑхне тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче казахла калаҫаҫҫӗ?

Казах чӗлхи Казахстанра официаллӑ чӗлхе шутланать, Ҫавӑн пекех Раҫҫейре тата Китайӑн, Афганистанӑн, Турципе Монголин хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ.

Казах чӗлхин историйӗ мӗнле?

Казах чӗлхин историйӗ 1400 ҫул тӗлне, Ӑна Пӗрремӗш хут Вӑтаҫӗр Азири ҫеҫенхирсенче пурӑнакан куҫса ҫӳрекен тӗрӗк чӗлхеллӗ йӑхсем хушшинче ҫыру чӗлхипе усӑ курнӑ чухне тухать. Казах чӗлхинчи нумай сӑмахсене ытти тӗрӗк чӗлхисенчен, ҫавӑн пекех перси, араб тата вырӑс чӗлхисенчен илнӗ тесе шутлаҫҫӗ. 18 ӗмӗр тӗлне казах чӗлхи Казахстанра доминировка тӑвакан чӗлхе пулса тӑнӑ, сталинла тапхӑр хыҫҫӑн Вӑл 1996 ҫулта Казахстанри официаллӑ чӗлхе пулса тӑнӑ. Паян унпа 11 миллион ытла ҫын, ытларах Казахстанра, Узбекистанра тата Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ.

Казах чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Абай Кунанбайулсем (1845-1904) - хальхи казах литературин Ашшӗ, ҫӗнӗ литература стилне кӗртнӗ, чӗлхине ҫӗнетнӗ поэтпа философ пекех паллӑ.
2. Магжан Жумабаев (1866-1938) - хальхи казах чӗлхин ҫырулӑхне стандартизациленӗ писатель тата педагог.
3. Мухтар Ауэзов (1897-1961) - паллӑ писатель, драматург тата Совет Казахстанӗнчи вӗренӳ министрӗ, ӑна хальхи казах чӗлхине кодификаципе аталантарасси тесе шутлаҫҫӗ.
4. Габит Муссепов (1894-1937) - лингвист, педагог тата этнограф, казах чӗлхине аталантарас ӗҫе ирхи тӳпе хывнӑскер.
5. Ерлан Нысанбаев (1903-1971) - чӗлхе реформаторӗ тата Казах наукисен академине никӗслекен, казах чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.

Казах чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Казах чӗлхи тытӑмӗ агглютинативлӑ. Ку сӑмахсем морфе пӗрлештернипе пулса тӑнине пӗлтерет, вӗсенчен кашниех пӗр пӗлтерӗшлӗ. Казах чӗлхи те эгативлӑ-абсолютивлӑ синтаксис пур, вӑл куҫмалла мар сӗнӳпе куҫса ҫӳремелли предложени объектне те пӗр формӑпа палӑртма пултарассине пӗлтерет. Чӗлхере те глаголӑн тӑхӑр пӗлтерӗшлӗ тата ултӑ тапхӑрӗ пур.

Казах чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Никӗссене тӗпчеме тытӑнӑр. Алфавита мӗнле вуламаллине те, ҫырмаллине те, сӑмахсене мӗнле каламаллине те вӗренӗр. 2. Предложенисен грамматикипе структурине вӗренӗр. Эсир Интернетра усӑллӑ ресурссем нумай тупма пултаратӑр. 3. Казах музыкине итлӗр те казах фильмӗсемпе телепередачисене пӑхӑр, калаҫу чӗлхипе паллашма. 4. Репетиторпа е чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе практикӑра усӑ курӑр. Таркӑн пулас тесен, ҫак чӗлхепе калаҫакан калаҫӑва тата хӑлхана практикацилес пулать. 5. Малалла вӗренӗр. Чӗлхене тата унпа усӑ курмалли практикӑна вӗренмешкӗн кашни кунах кӑштах вӑхӑт уйӑрӑр. 6. Культурӑна тиенӗр. Кӗнеке вулани, музыкӑна итлени тата казах пурнӑҫӗпе паллашни сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗҫ.

Финла куҫару пулӑшӑвӗ кирлӗрех пулса пырать, мӗншӗн тесен фин чӗлхи тӗп бизнесшӑн ытларах та ытларах пӗлтерӗшлӗ чӗлхе пулса тӑрать. Финла куҫару чӗлхере ҫеҫ мар, финсен культуринче те, идиомахсемпе нюанссенче те пысӑк опыт ыйтать. Финла професси куҫарӑвӗсем пысӑк квалификациллӗ тӑлмача чӗлхине тарӑн ӑнлануллӑ тата культура тӗлӗшӗнчен анлӑ пӗлӳ пама ыйтаҫҫӗ, вӗсем палӑртнӑ пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс пӗлтерме кирлӗ.

Финн чӗлхи Финляндин официаллӑ чӗлхи шутланать, ҫитменнине тата усӑ куракансен шучӗ - финн чӗлхеллӗ финнсем, анчах ҫӗршывра та швед чӗлхипе ҫӳрекенсен йышӗ нумай. Шведсемпе тачӑ хурӑнташлӑ пулин те, финн чӗлхи хӑйӗн грамматикипе тата словарь запасӗпе пачах уйрӑм чӗлхе пулса тӑрать. Икӗ чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем ҫак икӗ чӗлхе хушшинчи уйрӑмлӑхсене пула час-часах пӗр-пӗрне аран ӑнланаҫҫӗ. Ҫак сӑлтавпа акӑлчанларан финла куҫарӑва икӗ чӗлхене те лайӑх пӗлекен професси тӑлмачи пурнӑҫламалла.

Финн чӗлхи кӑткӑс пулнисӗр пуҫне вӑл техника докуменчӗсемпе, тематика материалӗсемпе анлӑн усӑ курать, ку куҫару процесне тата ытларах кӑткӑслатать. Тӑлмачӑн хальхи вӑхӑтра усӑ куракан терминсемпе концепцисене пӗлмелле, ҫавӑн пекех документпа ҫыхӑннӑ требованисемпе паллашмалла, тӗрӗс результатсем илмелле.

Ҫав вӑхӑтрах тӑлмачӑн синтаксисра, идиомахра тата акцентсенче ҫинҫе уйрӑмлӑхсене шута илмелле, вӗсем фин чӗлхине кӑмӑллаҫҫӗ, ӑна калама ҫук илемлетеҫҫӗ. Ҫакна фин чӗлхипе ҫӳрекенни ҫеҫ тума пултарать – чӗлхен тӗрлӗ диалекчӗсемпе паллашакан ҫын идеалӗнче, мӗншӗн тесен финла пӗтӗм ҫӗршывӗпе нумай диалектпа калаҫаҫҫӗ.

Эсир финлянскинчен тӑлмач шыранӑ чухне, кирек мӗнле пулсан та, кама та пулин питӗ опытлӑ, шанчӑклӑ, творчествӑллӑ ҫын тупатӑрах. Финсен чи лайӑх куҫаруҫисем куҫару чӗлхин культурӑллӑ нюансӗсене шута илсе хӑйсен куҫарӑвӗсенче хӑйне евӗрлӗ текст тупсӑмне каласа пама пултараҫҫӗ. Кун пек тӑлмачӑпа ӗҫлени сирӗн ҫинчен е сирӗн компани ҫинчен пӗлтернине тӗллевлӗ аудиторие тӗрӗс те тухӑҫлӑ ҫитерессе шантарать.

Хӑш ҫӗршывсенче финла калаҫаҫҫӗ?

Финляндире, ҫавӑн пекех Швецире, Эстонире, Норвегире тата Раҫҫейре чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем калаҫакан официаллӑ чӗлхе пулса тӑрать.

Фин чӗлхин историйӗ мӗнле?

Финн чӗлхи финн-угор чӗлхин ҫемьин членӗ, эстон чӗлхипе тата урал чӗлхисемпе тачӑ ҫыхӑнса тӑрать. Пирӗн эрӑри 800 ҫула яхӑн фин чӗлхин чи пӗчӗк формисем ҫинче калаҫнӑ тесе шутлаҫҫӗ, анчах ҫав чӗлхе ҫинчен асӑнни 16 ӗмӗрте, Микаэль Агрикола Ҫӗнӗ Халала финла куҫарнӑ чухне, шутланать.
19-мӗш ӗмӗрте Финлянди Раҫҫей империйӗн пайӗ пулнӑ, вырӑс чӗлхи управленипе вӗренӳ чӗлхи пулнӑ. Ҫавна пула фин чӗлхипе усӑ курасси чакнӑ, унӑн официаллӑ чӗлхин статусне пусарса лартнӑ. 1906 ҫулта финн чӗлхи швед чӗлхипе пӗр тан статус илнӗ, 1919 ҫулта финский никама пӑхӑнман Ҫӗнӗ Финляндин официаллӑ чӗлхи пулса тӑнӑ.
Ҫавӑнтанпа финн чӗлхи хальхи чӗрӗлӗхе тӳссе ирттернӗ, унта ҫӗнӗ сӑмахсем тата заемствӑсем хушса панӑ. Хальхи вӑхӑтра ку Европӑри союзӑн официаллӑ чӗлхисенчен пӗри, вӑл радиопа, телекуравра, фильмсемпе кӗнекесенче усӑ курать.

Фин чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Элиас Леннрот (1802 – 1884): "финляндин ашшӗ" Шутланакан Элиас Леннрот финляндин "Калев"наци эпосне йӗркелекен филолог тата фольклорист пулнӑ. Вӑл чӗлхен тӗрлӗ диалекчӗсене пӗр формӑна пӗрлештерекен эпикӑллӑ поэма тума авалхи сӑвӑсемпе юрӑсемпе усӑ курнӑ.
2. Агрикола Микаэль (1510 – 1557): Агрикола финн ҫырулӑхне никӗслекен тесе йышӑннӑ. Вӑл грамматика тексчӗсем ҫырнӑ, ҫӗнӗ Халала финла куҫарнӑ, ҫакӑ чӗлхене стандартизацилеме пулӑшнӑ. Унӑн ӗҫӗсем паян кунчченех кирлӗ пулаҫҫӗ.
3. Й. В.Снелман (1806 – 1881): Снелман патшалӑх деятелӗ, философ тата журналист пулнӑ, вӑл финла нумай ҫырнӑ. Вӑл фин чӗлхине швед чӗлхипе пӗр тан статус тумалла, ҫавӑн пекех уйрӑм финсен культурине аталантарма чӗнет.
4. Карле Галлен-Каллела (1865-1931): Галлен-Каллела художник тата скульптор пулнӑ, Ӑна Калевӑпа унӑн мифологийӗ хавхалантарнӑ. Вӑл финла калаҫма пулӑшрӗ, хӑйӗн художествӑлла ӗҫӗсемпе калевал ҫинчен калакан историсене анлӑрах аудиторие кӗртме майсем туса пачӗ.
5. Эйно Лейно (1878-1926): Лейно финла та, шведла та ҫырнӑ поэт пулнӑ. Унӑн ӗҫӗсем чӗлхене аталантарма чылай витӗм кӳчӗҫ, ҫавӑн пекех вӑл паянхи кунчченех усӑ куракан грамматика учебникӗсене те ҫырчӗ.

Фин чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Финн чӗлхи агглютинативлӑ структура пур. Ку вӑл сӑмахсем уйрӑм чаҫсене пӗрлештернине пӗлтерет, вӗсем сӑмах улӑштарнипе мар, суффикссемпе е приставкӑсемпе ҫыхӑнса тӑраҫҫӗ. Ку пайсене кирлӗ, паллӑ ячӗсене, глаголсемпе чӗлхесене, ҫавӑн пекех уйрӑмсемпе аффикссене кӗртме пултараҫҫӗ.
Чӗрчунсем 15 падеж патне, пӗртен-пӗр шутра 7 падеж патне те, йышлӑ йышпа туртӑнаҫҫӗ. Глаголсем пит-куҫпа, хисеппе, вӑхӑтпа, асспектпа, тайӑлупа тата сасӑпа килӗшӳллӗн пӗрлешеҫҫӗ. Ҫавӑн пекех глаголсен тӗрӗс мар формисем те нумай. Паллӑ ячӗсемпе наречийӗсем танлаштаруллӑ та чаплӑ.
Финн чӗлхи - хӗвеланӑҫ, хӗвелтухӑҫ тата ҫурҫӗр диалекчӗсенчен тӑрать. Аланд утравӗсен автономлӑ провинцийӗнче те уйрӑм диалект пур.

Финн чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Никӗсрен пуҫлӑр: финсен алфавитне вӗреннинчен тата саспаллисене тӗрӗс калама тытӑнӑр. Унтан грамматика правилисене тата словарьсен запасне вӗренӗр.
2. Онлайн-ресурссемпе усӑ курӑр: нумай онлайн-вӗренӳ материалӗсемпе, финн чӗлхин курсӗ, приложени тата веб-сайт курсӗсемпе усӑ Курӑр.
3. Пуҫӑрсене ҫӗклӗр: чӗлхене тата унӑн нюансӗсене лайӑхрах ӑнланас тесе, фин чӗлхине йӑтса ҫӳрекенсемпе хутшӑнма вӑхӑт ирттерӗр.
4. Практика: Финсен кӗнекисене вуланӑ чухне, финсен музыкине итлесе, финсен фильмӗсене пӑхса Тухнӑ Чухне Кашни Кунах хӑвӑр хӑнӑхусене хӑйраса пырӑр.
5. Нихҫан та ан парӑнӑр: ҫӗнӗ чӗлхене Вӗренесси нихҫан та ҫӑмӑл пулмасть, ҫавӑнпа та ҫул ҫинче чӑрмавсем тӗл пулсан, ан парӑнӑр. Чӑтӑмлӑ пулӑр, хӑвӑр умма реализмлӑ тӗллевсем лартӑр.