Казах Азербайджан Куҫар

Тӗнче космополитлӑ пулса пынӑ май казахла куҫару пысӑкрах та пӗлтерӗшлӗрех процесс пулса тӑрать. Тӗнче рынокӗсем ӳснӗҫемӗн казах чӗлхине тӗрӗс куҫарас ӗҫре кирлӗ пулса пырать. Казах чӗлхине урӑх чӗлхесене куҫарни тата пачах урӑхла кӑткӑс процесс пулма пултарать, пахалӑхлӑ куҫарӑва тивӗҫтерес тесен чӗлхепе унӑн грамматикине, ҫавӑн пекех ҫӗршывсем хушшинчи культура уйрӑмлӑхӗсене ӑнланни кирлӗ.

Казахла-тӗрӗк чӗлхи, унпа ытларах Казахстанра, ҫавӑн пекех Узбекистанра, Китайра, Кыргызстанра, Раҫҫейре тата ытти совет республикисенче калаҫаҫҫӗ. Ӗмӗрсем тӑршшӗпех ӑна араб, перси тата вырӑс чӗлхисем витӗм кӳнӗ. Чӗлхе тӑватӑ диалектран тӑрать: Кӑнтӑр, Ҫурҫӗр, Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ тата Хӗвеланӑҫ. Мӗнле диалекта куҫарнине кура хӑшпӗр грамматикӑпа усӑ курмалли правилӑсем улшӑнма пултараҫҫӗ. Ҫавна май куҫару проекчӗ ҫине куҫиччен кашни диалекта ӑнланни кирлӗ.

Кунсӑр пуҫне, чӗлхе ҫине витӗм кӳрекен культурӑллӑ нюанссене сисӗмлӗ пулмалла. Тӗслӗхрен, ӗҫ ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ чухне формальнӑй чӗлхепе час-часах усӑ кураҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах информаци чӗлхи ирӗклӗ калаҫусенче час-часах кӑмӑллӑрах. Ҫавӑн пекех тӑлмачӑн ҫулне шута илмелле, мӗншӗн тесен ҫамрӑк тӑлмачсем вунӑ ҫул каялла усӑ курнӑ кивӗ сӑмахсене е сӑмахсене пӗлмеҫҫӗ.

Юлашкинчен, тӑлмачсен алфавитпа тата вӗсем куҫаракан чӗлхе системипе паллашмалла. Казах чӗлхине виҫӗ тӗрлӗ алфавит ҫырнӑ, анчах паян кириллица ытларах усӑ курать. Кунсӑр пуҫне чӗлхере куҫарнӑ чухне шута илмелли хӑйӗн ҫырулӑх паллисем пур.

Юлашкинчен, казахла куҫару чӗлхене, унӑн диалекчӗсене, культура нюансӗсене тата алфавита ӑнланма ыйтать. Ҫак анспектсене шута илсе тӑлмачсем палӑртнӑ пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс пӗлтерекен куҫарусен пахалӑхне тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче казахла калаҫаҫҫӗ?

Казах чӗлхи Казахстанра официаллӑ чӗлхе шутланать, Ҫавӑн пекех Раҫҫейре тата Китайӑн, Афганистанӑн, Турципе Монголин хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ.

Казах чӗлхин историйӗ мӗнле?

Казах чӗлхин историйӗ 1400 ҫул тӗлне, Ӑна Пӗрремӗш хут Вӑтаҫӗр Азири ҫеҫенхирсенче пурӑнакан куҫса ҫӳрекен тӗрӗк чӗлхеллӗ йӑхсем хушшинче ҫыру чӗлхипе усӑ курнӑ чухне тухать. Казах чӗлхинчи нумай сӑмахсене ытти тӗрӗк чӗлхисенчен, ҫавӑн пекех перси, араб тата вырӑс чӗлхисенчен илнӗ тесе шутлаҫҫӗ. 18 ӗмӗр тӗлне казах чӗлхи Казахстанра доминировка тӑвакан чӗлхе пулса тӑнӑ, сталинла тапхӑр хыҫҫӑн Вӑл 1996 ҫулта Казахстанри официаллӑ чӗлхе пулса тӑнӑ. Паян унпа 11 миллион ытла ҫын, ытларах Казахстанра, Узбекистанра тата Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ.

Казах чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Абай Кунанбайулсем (1845-1904) - хальхи казах литературин Ашшӗ, ҫӗнӗ литература стилне кӗртнӗ, чӗлхине ҫӗнетнӗ поэтпа философ пекех паллӑ.
2. Магжан Жумабаев (1866-1938) - хальхи казах чӗлхин ҫырулӑхне стандартизациленӗ писатель тата педагог.
3. Мухтар Ауэзов (1897-1961) - паллӑ писатель, драматург тата Совет Казахстанӗнчи вӗренӳ министрӗ, ӑна хальхи казах чӗлхине кодификаципе аталантарасси тесе шутлаҫҫӗ.
4. Габит Муссепов (1894-1937) - лингвист, педагог тата этнограф, казах чӗлхине аталантарас ӗҫе ирхи тӳпе хывнӑскер.
5. Ерлан Нысанбаев (1903-1971) - чӗлхе реформаторӗ тата Казах наукисен академине никӗслекен, казах чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.

Казах чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Казах чӗлхи тытӑмӗ агглютинативлӑ. Ку сӑмахсем морфе пӗрлештернипе пулса тӑнине пӗлтерет, вӗсенчен кашниех пӗр пӗлтерӗшлӗ. Казах чӗлхи те эгативлӑ-абсолютивлӑ синтаксис пур, вӑл куҫмалла мар сӗнӳпе куҫса ҫӳремелли предложени объектне те пӗр формӑпа палӑртма пултарассине пӗлтерет. Чӗлхере те глаголӑн тӑхӑр пӗлтерӗшлӗ тата ултӑ тапхӑрӗ пур.

Казах чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Никӗссене тӗпчеме тытӑнӑр. Алфавита мӗнле вуламаллине те, ҫырмаллине те, сӑмахсене мӗнле каламаллине те вӗренӗр. 2. Предложенисен грамматикипе структурине вӗренӗр. Эсир Интернетра усӑллӑ ресурссем нумай тупма пултаратӑр. 3. Казах музыкине итлӗр те казах фильмӗсемпе телепередачисене пӑхӑр, калаҫу чӗлхипе паллашма. 4. Репетиторпа е чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе практикӑра усӑ курӑр. Таркӑн пулас тесен, ҫак чӗлхепе калаҫакан калаҫӑва тата хӑлхана практикацилес пулать. 5. Малалла вӗренӗр. Чӗлхене тата унпа усӑ курмалли практикӑна вӗренмешкӗн кашни кунах кӑштах вӑхӑт уйӑрӑр. 6. Культурӑна тиенӗр. Кӗнеке вулани, музыкӑна итлени тата казах пурнӑҫӗпе паллашни сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗҫ.

Азербайджанла куҫару чӗлхе пулӑшӑвӗн пӗлтерӗшлӗ пайӗ шутланать, мӗншӗн тесен ҫӗршывра чӗлхесемпе культурӑсен уйрӑм гибричӗ йӗркеленнӗ, вӗсем пӗтӗм тӗнчери ҫулҫӳревҫӗсен чапӗпе усӑ кураҫҫӗ. Азербайджан тухӑҫ европӑпа центральнӑй ази чӗлхисен хӗресӗ шутланать, ҫакӑ азербайджан чӗлхине регионпа хутшӑнма тӑрӑшакан бизнеспа улӑштарма май ҫук пулӑшу парать.

Азербайджан чӗлхи регион чӗлхи шутланать, ун ҫинче, хаклав тӑрӑх, Кӑнтӑр Кавказра тата Вӑтаҫӗр Азире, уйрӑмах Азербайджан Республикинче 10 миллион ҫын калаҫать. Вӑл тӗрӗк чӗлхипе тачӑ ҫыхӑннӑ, ӗлӗкхи Совет Союзӗн ытти пайӗсенче те анлӑ сарӑлнӑ. Азербайджанский темиҫе ҫӗршывра официаллӑ чӗлхе пулса тӑрать, Азербайджан, Россия, Беларусь, Молдова, Казахстанпа Кыргызстана кӗртсен, ҫакӑ ӑна регионта бизнес тытса пыма палӑртсан ӑнланушӑн пӗлтерӗшлӗ.

Азербайджанла куҫарӑва ытти куҫарусенчен уйӑрса тӑракан темиҫе анспект пур. Азербайджан чӗлхи-питӗ кӑткӑс чӗлхе, вӑл ҫырӑвӑн икӗ системине тата икӗ ӑнланмалла диалекта хӑй ӑшне кӗртет. Ку азербайджан чӗлхипе тата ытти чӗлхесемпе ӗҫлекен тӑлмачӑсемшӗн ансат пулма пултарать, мӗншӗн тесен кашни чӗлхен хӑйӗн уйрӑмлӑхӗсемпе нюансӗсем пур. Сӑмахран, азербайджан чӗрчунӗсем виҫӗ вариант (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам ӑру) пур, ҫакӑ чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемшӗн ҫӑмӑлах мар пулма пултарать. Унсӑр пуҫне, час-часах контекта пӑхӑнса темиҫе май пур, ҫавӑнпа та тӗрӗс те тухӑҫлӑ куҫару тӗрӗс тонпа культурӑллӑ элементсене тупма пӗлнине пӗлтерет.

Ҫав вӑхӑтрах азербайджан чӗлхи тӗрӗк чӗлхипе питӗ тачӑ ҫыхӑннӑ, вӗсем хушшинче пӗрлехи сӑмахсем те, ӑнланусем те нумай. Ҫакӑ кирек мӗнле чӗлхепе те палланӑ тӑлмачӑсене, урӑххине суйласа илме, азербайджанскинчен турккӑлла куҫарусемпе ӗҫлеме май парать.

Эсир регионта бизнес ҫул ҫӳретӗр-и е ертсе пыратӑр-и, анчах азербайджанла куҫару пулӑшӑвӗ сире хӑвӑр опытӑртан май килнӗ таран усӑ кӳме пулӑшать. Икӗ чӗлхесен опытлӑ носителӗсемпе ӗҫленӗ май, эсир хӑвӑр пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс те професси тӗлӗшӗнчен парасса, вырӑнти рынокпа ҫыхӑну тытма тата икӗ еншӗн те усӑллӑ хутшӑнусем тума пулӑшасса шанма пултаратӑр.

Хӑш ҫӗршывсенче азербайджан чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Азербайджан чӗлхипе ытларах Азербайджанра тата Иран хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ, анчах Унта раҫҫей, Турци, Ирак, Грузи тата Сири пек ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Азербайджан чӗлхин историйӗ мӗнле?

Азербайджан чӗлхин историйӗ Пирӗн эрӑри 8 ӗмӗре ҫитет, ун чухне огуз (тӗрӗк) йӑхӗсем Вӑтаҫӗр Азире пӗрремӗш хут вырӑнаҫнӑ. 13 ӗмӗр тӗлне Азербайджан перси культурипе чӗлхин пӗтӗм регионӗпех пысӑк центрӗ пулса тӑнӑ. Вырӑспа перси вӑрҫисем вӑхӑтӗнче 19 ӗмӗрте азербайджан чӗлхипе усӑ курнине Раҫҫей империйӗ вырӑс чӗлхи майлӑ путарнӑ. ССР союзӗ арканнӑ Хыҫҫӑн Азербайджан хӑйӗн никама пӑхӑнманлӑхне пӗлтернӗ, азербайджан чӗлхине ҫӗршывӑн официаллӑ чӗлхи тесе йышӑннӑ.
Ҫавӑнтанпа азербайджан чӗлхи темиҫе реформа тӳссе ирттернӗ, чӗлхене чӗррӗн упраса хӑварас тата унӑн малашнехи стандартизацине аталантарас тӗлӗшпе чӗлхе политикине йышӑннӑ. Ҫакӑ Азербайджанра, ҫавӑн пекех регионти ытти ҫӗршывсенче, Турци, Грузи тата Иран йышши миллионшар ҫын калаҫакан чӗлхене ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратасси патне илсе ҫитернӗ. Унсӑр пуҫне азербайджан чӗлхи те ҫӗршывсенче пӗтӗм тӗнчипе паллӑ ют чӗлхе пулса тӑрать.

Азербайджан чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Мирза Фаталя Ахундов-азербайджан писателӗ, драматург, философ тата педагог. Унӑн ӗҫӗсем азербайджанецсене 19-мӗш ҫул вӗҫӗнче тата 20-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнче нацилле вӑратма витӗм кӳнӗ.
2. Мамед Саид Ордбади - вӑл хальхи азербайджан литературин ашшӗ, ҫавӑн пекех унӑн чи чаплӑ пионерӗ шутланать.
3. Физуля Мухаммед-азербайджан поэчӗ тата 16 ӗмӗрти писатель. Ӑна азербайджан литературин никӗслевҫи тесе шутлаҫҫӗ.
4. Расул-вӑл 20 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче азербайджан чӗлхине аталантарассинче пӗлтерӗшлӗ фигура пулнӑ. Азербайджан чӗлхине аталантарассишӗн пыракан юхӑма хастар хутшӑннӑ вӑл, уншӑн алфавит тӑвас ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
5. Анатри Гянджеви-12 ӗмӗрти перси поэчӗ, пӗтӗм литературӑри чи аслӑ поэт-романтиксенчен пӗри пекех паллӑ. Вӑл персипе азербайджан чӗлхисемпе ҫырнӑ, унӑн ӗҫӗсенчен хӑшне-пӗрне французла тата вырӑсла куҫарнӑ. Унӑн поэзийӗ азербайджан культурине иксӗлми витӗм кӳнӗ.

Азербайджан чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Азербайджан чӗлхи кӑткӑс структура пур. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмах никӗсӗ ҫумне суффикссем хушса пӗлтернине пӗлтерет. Ку процесса агглютинаци теҫҫӗ. Сӑмахран, "чӗлхе" (ҫыратӑп) "яза-м" пулса тӑрать (эпӗ ҫыратӑп). Азербайджан чӗлхи те уҫӑ сасӑсен килӗшӳлӗхне кӗртет, ҫав килӗшӳллӗн суффикссемпе сӑмахсем сӑмахри лару-тӑрӑва кура пӗр-пӗринпе килӗшсе тӑмалла. Грамматика азербайджан чӗлхи икӗ йӑхран, виҫӗ падежран тата ҫичӗ вӑхӑтран тӑрать.

Азербайджан чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Алфавитпа паллашма пуҫлӑр. Азербайджан чӗлхинче 33 саспаллирен тӑракан азербайджан алфавитӗпе усӑ кураҫҫӗ.
2. Чӗлхе никӗсне вӗренмелли учебник е онлайн-вӗренӳ пособийӗ тупӑр. Грамматика, предложени тытӑмӗ тата словарьсен запасӗ - ҫаксем пурте чӗлхене ӑнланма кирлӗ.
3. Чӗлхене вӗренӗр. Азербайджанла ҫырнисене итлӗр, азербайджанла видеосемпе фильмсем пӑхӑр, унпа калаҫура калаҫас тесе вӑй хурӑр.
4. Яланах практикӑра пулӑр. Эсир мӗн вӗреннине пурне те пӑхса тухӑр, пурне те туса пӑхӑр. Упражненисем тӑвас тата чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫас ӗҫе хутшӑнни сирӗн пӗлӗве ҫирӗплетме пулӑшать.
5. Репетиторпа ӗҫлӗр. Репетитор сире хӑвӑр хӑвӑртлӑхпа вӗренме тата сирӗн прогресӑра хаклама пулӑшма пултарать. Вӗсем те сирӗн кирек мӗнле ыйтусем ҫине те рекомендаци пама, ответ пама пултараҫҫӗ.
6. Онлайн-ресурссемпе усӑ курӑр. Онлайн-уроксемпе ресурссем нумай, вӗсем сире вӗрентме пултараҫҫӗ.