Казах Казах (латиница) Куҫар

Тӗнче космополитлӑ пулса пынӑ май казахла куҫару пысӑкрах та пӗлтерӗшлӗрех процесс пулса тӑрать. Тӗнче рынокӗсем ӳснӗҫемӗн казах чӗлхине тӗрӗс куҫарас ӗҫре кирлӗ пулса пырать. Казах чӗлхине урӑх чӗлхесене куҫарни тата пачах урӑхла кӑткӑс процесс пулма пултарать, пахалӑхлӑ куҫарӑва тивӗҫтерес тесен чӗлхепе унӑн грамматикине, ҫавӑн пекех ҫӗршывсем хушшинчи культура уйрӑмлӑхӗсене ӑнланни кирлӗ.

Казахла-тӗрӗк чӗлхи, унпа ытларах Казахстанра, ҫавӑн пекех Узбекистанра, Китайра, Кыргызстанра, Раҫҫейре тата ытти совет республикисенче калаҫаҫҫӗ. Ӗмӗрсем тӑршшӗпех ӑна араб, перси тата вырӑс чӗлхисем витӗм кӳнӗ. Чӗлхе тӑватӑ диалектран тӑрать: Кӑнтӑр, Ҫурҫӗр, Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ тата Хӗвеланӑҫ. Мӗнле диалекта куҫарнине кура хӑшпӗр грамматикӑпа усӑ курмалли правилӑсем улшӑнма пултараҫҫӗ. Ҫавна май куҫару проекчӗ ҫине куҫиччен кашни диалекта ӑнланни кирлӗ.

Кунсӑр пуҫне, чӗлхе ҫине витӗм кӳрекен культурӑллӑ нюанссене сисӗмлӗ пулмалла. Тӗслӗхрен, ӗҫ ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ чухне формальнӑй чӗлхепе час-часах усӑ кураҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах информаци чӗлхи ирӗклӗ калаҫусенче час-часах кӑмӑллӑрах. Ҫавӑн пекех тӑлмачӑн ҫулне шута илмелле, мӗншӗн тесен ҫамрӑк тӑлмачсем вунӑ ҫул каялла усӑ курнӑ кивӗ сӑмахсене е сӑмахсене пӗлмеҫҫӗ.

Юлашкинчен, тӑлмачсен алфавитпа тата вӗсем куҫаракан чӗлхе системипе паллашмалла. Казах чӗлхине виҫӗ тӗрлӗ алфавит ҫырнӑ, анчах паян кириллица ытларах усӑ курать. Кунсӑр пуҫне чӗлхере куҫарнӑ чухне шута илмелли хӑйӗн ҫырулӑх паллисем пур.

Юлашкинчен, казахла куҫару чӗлхене, унӑн диалекчӗсене, культура нюансӗсене тата алфавита ӑнланма ыйтать. Ҫак анспектсене шута илсе тӑлмачсем палӑртнӑ пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс пӗлтерекен куҫарусен пахалӑхне тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче казахла калаҫаҫҫӗ?

Казах чӗлхи Казахстанра официаллӑ чӗлхе шутланать, Ҫавӑн пекех Раҫҫейре тата Китайӑн, Афганистанӑн, Турципе Монголин хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ.

Казах чӗлхин историйӗ мӗнле?

Казах чӗлхин историйӗ 1400 ҫул тӗлне, Ӑна Пӗрремӗш хут Вӑтаҫӗр Азири ҫеҫенхирсенче пурӑнакан куҫса ҫӳрекен тӗрӗк чӗлхеллӗ йӑхсем хушшинче ҫыру чӗлхипе усӑ курнӑ чухне тухать. Казах чӗлхинчи нумай сӑмахсене ытти тӗрӗк чӗлхисенчен, ҫавӑн пекех перси, араб тата вырӑс чӗлхисенчен илнӗ тесе шутлаҫҫӗ. 18 ӗмӗр тӗлне казах чӗлхи Казахстанра доминировка тӑвакан чӗлхе пулса тӑнӑ, сталинла тапхӑр хыҫҫӑн Вӑл 1996 ҫулта Казахстанри официаллӑ чӗлхе пулса тӑнӑ. Паян унпа 11 миллион ытла ҫын, ытларах Казахстанра, Узбекистанра тата Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ.

Казах чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Абай Кунанбайулсем (1845-1904) - хальхи казах литературин Ашшӗ, ҫӗнӗ литература стилне кӗртнӗ, чӗлхине ҫӗнетнӗ поэтпа философ пекех паллӑ.
2. Магжан Жумабаев (1866-1938) - хальхи казах чӗлхин ҫырулӑхне стандартизациленӗ писатель тата педагог.
3. Мухтар Ауэзов (1897-1961) - паллӑ писатель, драматург тата Совет Казахстанӗнчи вӗренӳ министрӗ, ӑна хальхи казах чӗлхине кодификаципе аталантарасси тесе шутлаҫҫӗ.
4. Габит Муссепов (1894-1937) - лингвист, педагог тата этнограф, казах чӗлхине аталантарас ӗҫе ирхи тӳпе хывнӑскер.
5. Ерлан Нысанбаев (1903-1971) - чӗлхе реформаторӗ тата Казах наукисен академине никӗслекен, казах чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.

Казах чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Казах чӗлхи тытӑмӗ агглютинативлӑ. Ку сӑмахсем морфе пӗрлештернипе пулса тӑнине пӗлтерет, вӗсенчен кашниех пӗр пӗлтерӗшлӗ. Казах чӗлхи те эгативлӑ-абсолютивлӑ синтаксис пур, вӑл куҫмалла мар сӗнӳпе куҫса ҫӳремелли предложени объектне те пӗр формӑпа палӑртма пултарассине пӗлтерет. Чӗлхере те глаголӑн тӑхӑр пӗлтерӗшлӗ тата ултӑ тапхӑрӗ пур.

Казах чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Никӗссене тӗпчеме тытӑнӑр. Алфавита мӗнле вуламаллине те, ҫырмаллине те, сӑмахсене мӗнле каламаллине те вӗренӗр. 2. Предложенисен грамматикипе структурине вӗренӗр. Эсир Интернетра усӑллӑ ресурссем нумай тупма пултаратӑр. 3. Казах музыкине итлӗр те казах фильмӗсемпе телепередачисене пӑхӑр, калаҫу чӗлхипе паллашма. 4. Репетиторпа е чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе практикӑра усӑ курӑр. Таркӑн пулас тесен, ҫак чӗлхепе калаҫакан калаҫӑва тата хӑлхана практикацилес пулать. 5. Малалла вӗренӗр. Чӗлхене тата унпа усӑ курмалли практикӑна вӗренмешкӗн кашни кунах кӑштах вӑхӑт уйӑрӑр. 6. Культурӑна тиенӗр. Кӗнеке вулани, музыкӑна итлени тата казах пурнӑҫӗпе паллашни сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗҫ.

Казахла (латинла) куҫару час-часах ӗҫлӗ тата юридически документсем валли, казах чӗлхине ҫӳрекенсем валли, акӑлчан чӗлхине е ытти чӗлхесене пӗлменскерсем валли, е казах калаҫакан аудиторипе тӗплӗ хутшӑнма усӑ курать. Казахстанра латиница казах чӗлхи ҫырӑвӗн официаллӑ системи шутланать, ҫав вӑхӑтрах кириллица хӑш-пӗр облаҫсенче халӗ те анлӑн усӑ курать.

Паян казах чӗлхинчен (латиница) документсене пахалӑхлӑ куҫарма тата ун ҫине те тӑтӑшах ӳссе пыракан ыйту пур. Професси тӑлмачи казах чӗлхипе тата унӑн грамматикипе паллашнӑ пек, оригинал чӗлхине те лайӑх ӑнланмалла. Кӑткӑс текстсемпе документсен куҫарӑвӗ куҫару чӗлхипе идентлӑ пулмасан кӑткӑсрах пулса тӑрать.

Тӑлмачӑн паха куҫарӑва пурнӑҫлама тӑрӑшакан синтаксиспа орфографипе тата чӗлхе идиомӗсемпе лайӑх усӑ курмалла. Казахла (латиница) куҫарӑвӑн пӗлтерӗшлӗ анспекторӗ-куҫаруҫӑн документа тӗрӗс мар ӑнлантармасса шантарас тесен ҫӳллӗ шайра тӗп-тӗрӗс тытса пымалли.

Ҫавӑн пекех регион культурипе историне тӑлмачӑ ӑнланни, унӑн куҫарӑвӗ тӗрӗс кӑна мар, регион контектне те палӑртни те пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑн пек ӑнланни тӑлмача чӗлхепе тӗрӗс усӑ курнине, текстра кирек мӗнле культура ссылкисене те тӗрӗс интерпретациленине ӗненсе тӗрӗс куҫарма пулӑшать.

Сӑмах юридически документсене куҫарасси ҫинчен пынӑ чухне тӗп-тӗрӗс пулни уйрӑмах кирлӗ. Професси тӑлмачи куҫарнӑ чухне сиксе тухма пултаракан кирек мӗнле проблемӑсене те тупса палӑртма тата вӗсене вӗҫне ҫитерме пултарать.

Юлашкинчен профессиллӗ тӑлмачӑ хӑй куҫарма тӑрӑшакан чӗлхене лайӑх ӑнланмалла, ҫавӑн пекех казах (латинла) куҫарас тесен регион культурипе историне тарӑн пӗлӳ илмелле.

Хӑш ҫӗршывсенче казах (латин) чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Латиница ҫырнӑ казах чӗлхипе Казахстанри нумай халӑх, ҫавӑн пекех Монголире, Китайра, Афганистанра, Иранра, Турцире, Туркменистанра тата Узбекистанра калаҫать.

Казах (латин чӗлхин) историйӗ мӗнле?

Казах чӗлхи - тӗрӗк чӗлхи, унпа Ытларах Казахстанра калаҫаҫҫӗ, ҫӗршывӑн официаллӑ чӗлхи шутланать. Вӑл Ҫавӑн пекех Монголири Баян-Олгий провинцийӗнчи икӗ официаллӑ чӗлхерен пӗри. Казахла - тӗрӗксен авалхи чӗлхисенчен пӗри, унӑн ҫыруллӑ историне вӑл Монголири орхонла ҫырусенче хӑҫан усӑ курнине 8 ӗмӗрччен йӗрлесе тупма пулать. Казахстанри культурӑпа политика хутлӑхне улӑштараканнине чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех аталаннӑ, таптанӑ.
Чи малтанах казах чӗлхине араб чӗлхи ҫырнӑ, анчах 1930-мӗш ҫулсенче, совет саманинче, модификациленӗ латиницӑна чӗлхе валли ҫырнӑ стандартлӑ тытӑм вырӑнне йышӑннӑ. Латин казах алфавичӗ 32 саспаллинчен тӑрать, кӗске те вӑрӑм сасӑллӑ уйрӑм саспаллисене, ҫавӑн пекех чӗлхен ытти уйрӑм сасӑсене хӑй ӑшне кӗртет. 2017 ҫулта латин казах алфавитне кӑштах улӑштарнӑ, халӗ 33 саспалли кӗртет.

Казах (латинла) чӗлхине вӗренме чи пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Абай Кунанбайули (1845-1904) – казах халӑхӗн литература генийӗ, ӑна казах чӗлхи валли латинла ҫыру тытӑмне ҫӗнетме тата ӑна 19 ӗмӗр вӗҫӗнче ӗҫе кӗртме хушса ҫыраҫҫӗ.
2. Магжан Жумабаев (1866-1919) - казах чӗлхине латинизацилессин тӗп енӗ пулнӑ. Вӑл Абай ӗҫне малалла тӑсать, казахри хальхи латин алфавитне тӑвассишӗн ответ тытать.
3. Бауыржан Самантышулы (1897-1959) - паллӑ писатель, Казахстанри поэт тата политик, казах чӗлхи пӗрлӗхлӗ, стандартизациллӗ чӗлхе ҫаврӑннине ҫирӗплетекенскер.
4. Мухтар Ауэзов (1897-1961) - казахсен паллӑ писателӗ, Ауэзов казах чӗлхипе унӑн культурине аталантарма пикеннӗ. Латин ҫырулӑхне саркаласа, вӑл казах чӗлхипе нумай ӗҫ ҫырнӑ.
5. Кенгегенсем Булгенов (1913-1984) - Булгенов казах чӗлхине аталантарас тӗлӗшпе пысӑк лингвист тата паллӑ фигура пулнӑ. Казахла ҫыру ҫырма пулӑшса, вӑл нумай учебник, словарьсем, грамматикӑсем туса ӗҫленӗ.

Казах (латин чӗлхин) структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Казах (латин) чӗлхин структури тӗрӗк чӗлхин тытӑмӗнче самаях никӗсленнӗ. Унӑн фонологийӗ уҫӑ сасӑсен килӗшӳлӗхӗпе, килӗшӳсене кӗскетессипе тата уҫӑ сӑмахсене ытларах хисепленипе килӗшсе тӑрать. Грамматика тӗлӗшӗнчен ку питӗ агглютинативлӑ чӗлхе, унта пӗлтерӗшлӗ тата паллӑ ячӗллӗ нумай аффикс тата коллективлӑ парадигмӑсем пур. Унӑн глагол системи те чылаях кӑткӑс, икӗ глагол системи (яланхи тата пулӑшакан), приставкӑсем, суффикссем тата анспект тата тайлӑмӑн кӑткӑс системи. Казах чӗлхи (латиница) ҫырӑвӗн системине латин алфавитӗнче никӗсленӗ.

Казах (латин) чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Алфавит вӗренӗр. Казах алфавитне латиница ҫырнӑ, ҫавӑнпа та сирӗн 26 саспаллине тата вӗсемпе ҫыхӑннӑ сасӑсене вӗренмелле пулать.
2. Базӑри грамматикӑпа паллашӑр. Ҫакна эсир чӗлхе никӗсӗсем ҫинчен ҫырнӑ кӗнекесене тишкерсе е Уoutube видеороликсем пек онлайн-ресурссене пӑхса тухнӑ чухне тума пултаратӑр.
3. Калаҫура усӑ курӑр. Ку чӗлхе анлӑ сарӑлман пирки, тен, сирӗн унта калаҫакан ҫынна е онлайн-аудиокурс тупмалла пулӗ.
4. Пахалӑхлӑ вӗренӳ материалӗсене инвестици хывӑр. Вӗсем учебниксем, аудио - видеокурссем е веб-сайтсемпе приложенисем те пулма пултараҫҫӗ.
5. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене мӗн май килнӗ таран ытларах итлӗр. Эсир музыкӑпа, телешоупа, видеопа тата такансемпе усӑ курма пултаратӑр, вӗсем сире чӗлхен пӗрлехи ритмне хӑнӑхма пулӑшӗҫ.
6. Хӑвӑра тӗрӗслӗр. Ҫӗнӗ лексикӑна вӗренӗр, унпа калаҫура усӑ курӑр. Текстсене ҫырса илсе сасӑпа вулама хӑтланса пӑхӑр.
7. Ан парӑнӑр! Чӗлхене вӗренесси - вӑраха тӑсӑлакан процесс, ҫавӑнпа та чӑтӑмлӑх пухӑр та савӑнӑр!