Казах Ирланди Куҫар

Тӗнче космополитлӑ пулса пынӑ май казахла куҫару пысӑкрах та пӗлтерӗшлӗрех процесс пулса тӑрать. Тӗнче рынокӗсем ӳснӗҫемӗн казах чӗлхине тӗрӗс куҫарас ӗҫре кирлӗ пулса пырать. Казах чӗлхине урӑх чӗлхесене куҫарни тата пачах урӑхла кӑткӑс процесс пулма пултарать, пахалӑхлӑ куҫарӑва тивӗҫтерес тесен чӗлхепе унӑн грамматикине, ҫавӑн пекех ҫӗршывсем хушшинчи культура уйрӑмлӑхӗсене ӑнланни кирлӗ.

Казахла-тӗрӗк чӗлхи, унпа ытларах Казахстанра, ҫавӑн пекех Узбекистанра, Китайра, Кыргызстанра, Раҫҫейре тата ытти совет республикисенче калаҫаҫҫӗ. Ӗмӗрсем тӑршшӗпех ӑна араб, перси тата вырӑс чӗлхисем витӗм кӳнӗ. Чӗлхе тӑватӑ диалектран тӑрать: Кӑнтӑр, Ҫурҫӗр, Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ тата Хӗвеланӑҫ. Мӗнле диалекта куҫарнине кура хӑшпӗр грамматикӑпа усӑ курмалли правилӑсем улшӑнма пултараҫҫӗ. Ҫавна май куҫару проекчӗ ҫине куҫиччен кашни диалекта ӑнланни кирлӗ.

Кунсӑр пуҫне, чӗлхе ҫине витӗм кӳрекен культурӑллӑ нюанссене сисӗмлӗ пулмалла. Тӗслӗхрен, ӗҫ ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ чухне формальнӑй чӗлхепе час-часах усӑ кураҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах информаци чӗлхи ирӗклӗ калаҫусенче час-часах кӑмӑллӑрах. Ҫавӑн пекех тӑлмачӑн ҫулне шута илмелле, мӗншӗн тесен ҫамрӑк тӑлмачсем вунӑ ҫул каялла усӑ курнӑ кивӗ сӑмахсене е сӑмахсене пӗлмеҫҫӗ.

Юлашкинчен, тӑлмачсен алфавитпа тата вӗсем куҫаракан чӗлхе системипе паллашмалла. Казах чӗлхине виҫӗ тӗрлӗ алфавит ҫырнӑ, анчах паян кириллица ытларах усӑ курать. Кунсӑр пуҫне чӗлхере куҫарнӑ чухне шута илмелли хӑйӗн ҫырулӑх паллисем пур.

Юлашкинчен, казахла куҫару чӗлхене, унӑн диалекчӗсене, культура нюансӗсене тата алфавита ӑнланма ыйтать. Ҫак анспектсене шута илсе тӑлмачсем палӑртнӑ пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс пӗлтерекен куҫарусен пахалӑхне тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче казахла калаҫаҫҫӗ?

Казах чӗлхи Казахстанра официаллӑ чӗлхе шутланать, Ҫавӑн пекех Раҫҫейре тата Китайӑн, Афганистанӑн, Турципе Монголин хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ.

Казах чӗлхин историйӗ мӗнле?

Казах чӗлхин историйӗ 1400 ҫул тӗлне, Ӑна Пӗрремӗш хут Вӑтаҫӗр Азири ҫеҫенхирсенче пурӑнакан куҫса ҫӳрекен тӗрӗк чӗлхеллӗ йӑхсем хушшинче ҫыру чӗлхипе усӑ курнӑ чухне тухать. Казах чӗлхинчи нумай сӑмахсене ытти тӗрӗк чӗлхисенчен, ҫавӑн пекех перси, араб тата вырӑс чӗлхисенчен илнӗ тесе шутлаҫҫӗ. 18 ӗмӗр тӗлне казах чӗлхи Казахстанра доминировка тӑвакан чӗлхе пулса тӑнӑ, сталинла тапхӑр хыҫҫӑн Вӑл 1996 ҫулта Казахстанри официаллӑ чӗлхе пулса тӑнӑ. Паян унпа 11 миллион ытла ҫын, ытларах Казахстанра, Узбекистанра тата Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ.

Казах чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Абай Кунанбайулсем (1845-1904) - хальхи казах литературин Ашшӗ, ҫӗнӗ литература стилне кӗртнӗ, чӗлхине ҫӗнетнӗ поэтпа философ пекех паллӑ.
2. Магжан Жумабаев (1866-1938) - хальхи казах чӗлхин ҫырулӑхне стандартизациленӗ писатель тата педагог.
3. Мухтар Ауэзов (1897-1961) - паллӑ писатель, драматург тата Совет Казахстанӗнчи вӗренӳ министрӗ, ӑна хальхи казах чӗлхине кодификаципе аталантарасси тесе шутлаҫҫӗ.
4. Габит Муссепов (1894-1937) - лингвист, педагог тата этнограф, казах чӗлхине аталантарас ӗҫе ирхи тӳпе хывнӑскер.
5. Ерлан Нысанбаев (1903-1971) - чӗлхе реформаторӗ тата Казах наукисен академине никӗслекен, казах чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.

Казах чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Казах чӗлхи тытӑмӗ агглютинативлӑ. Ку сӑмахсем морфе пӗрлештернипе пулса тӑнине пӗлтерет, вӗсенчен кашниех пӗр пӗлтерӗшлӗ. Казах чӗлхи те эгативлӑ-абсолютивлӑ синтаксис пур, вӑл куҫмалла мар сӗнӳпе куҫса ҫӳремелли предложени объектне те пӗр формӑпа палӑртма пултарассине пӗлтерет. Чӗлхере те глаголӑн тӑхӑр пӗлтерӗшлӗ тата ултӑ тапхӑрӗ пур.

Казах чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Никӗссене тӗпчеме тытӑнӑр. Алфавита мӗнле вуламаллине те, ҫырмаллине те, сӑмахсене мӗнле каламаллине те вӗренӗр. 2. Предложенисен грамматикипе структурине вӗренӗр. Эсир Интернетра усӑллӑ ресурссем нумай тупма пултаратӑр. 3. Казах музыкине итлӗр те казах фильмӗсемпе телепередачисене пӑхӑр, калаҫу чӗлхипе паллашма. 4. Репетиторпа е чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе практикӑра усӑ курӑр. Таркӑн пулас тесен, ҫак чӗлхепе калаҫакан калаҫӑва тата хӑлхана практикацилес пулать. 5. Малалла вӗренӗр. Чӗлхене тата унпа усӑ курмалли практикӑна вӗренмешкӗн кашни кунах кӑштах вӑхӑт уйӑрӑр. 6. Культурӑна тиенӗр. Кӗнеке вулани, музыкӑна итлени тата казах пурнӑҫӗпе паллашни сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗҫ.

Ирландецла куҫару ирландецсен чӗлхин тӗлӗнмелле те кӑткӑс ҫутҫанталӑкне пула лингвистикӑн специализациленӗ облаҫӗ пулса тӑрать. Ҫак чӗлхе Ирландире 1,8 миллион ҫынна яхӑн тата Великобританипе Америкӑн хӑш-пӗр пайӗсенче 60 000 яхӑн ҫынна яхӑн калаҫакан чӗлхе Ирландец Республикин официаллӑ чӗлхи тата ҫурҫӗр Ирландире сахалрахӑшӗн чӗлхи официаллӑ майпа палӑрса тӑрать.

Ирландецла куҫарас тӗллевӗ-текстӑн шухӑш-кӑмӑлне пӗр чӗлхерен тепӗр чӗлхе ҫине куҫарасси. Ҫакӑ икӗ чӗлхене те, ҫавӑн пекех культура, социаллӑ тата политика контектне те пысӑк пӗлӳ пама ыйтать. Тӗслӗхрен, хӑйсен ячӗсемпе пӗлтерӗвӗсене тӗрӗс куҫарма уйрӑм диалектсем кирлӗ пулма пултараҫҫӗ.

Ирландецла куҫару техника процесӗсене те, пултарулӑх процесӗсене те хутшӑнать. Техника хӑнӑхӑвӗсене грамматикӑна, синтаксиса тата композици правилисене ӑнланассине, ҫавӑн пекех куҫару протоколӗсене тытса пыма пултарассине палӑртаҫҫӗ. Пултарулӑх хӑнӑхӑвӗсем ытларах тӗплӗ интерпретацилес тата пуҫламӑш материала парса тӑрас тӗллевпе ҫыхӑннӑ.

Профессиллӗ ирландири тӑлмачсем, медицина, инженер ӗҫӗ, юридически е финанс докуменчӗсем евӗр, час-часах уйрӑм облаҫра специализациленеҫҫӗ. Тӑлмачсен хӑйсен ӗҫне тарӑн пӗлмелле, ҫавӑн пекех тӗллевпе те, вӗҫев чӗлхипе те ирӗклӗн калаҫма пӗлмелле.

Ирландири куҫару пулӑшӑвӗсем ирландири текстсем, документсем тата ытти материалсем ытларах та ытларах акӑлчанла тата пачах урӑхла куҫарнипе усӑ кураҫҫӗ. Ҫакӑ кӗнекесене, контрактсене, маркетинг материалӗсене, веб-страницӑсене, программӑпа тивӗҫтерес ӗҫе ертсе пыракансене, ӳте - радиопередачӑсене тата ытти нумай страницӑсене хӑй ӑшне кӗртет.

Кирек мӗнле куҫарӑва та тивӗҫлӗ шайлӑ е сертификатлӑ квалификациллӗ специалист пурнӑҫланине ӗненни кирлӗ. Ҫав вӑхӑтрах организацисен хӑйсен тӗллевлӗ аудиторийӗн конкретлӑ чӗлхе ыйтӑвӗсем ҫинчен пӗлмелле тата куҫарусем ҫакна палӑртнине сӑнамалла.

Ирландецла куҫару культура, чӗлхе тата ирландецсен халӑхӗн историйӗ тӗрӗс упранса пӗтӗм тӗнчене парӑнса тӑтӑр тесе тивӗҫтермелли уйрӑлми пай пулса тӑрать. Ҫакӑ та тӗнчери кӗперсене хывма, пӗр-пӗрне ӑнланулӑха тарӑнлатма тата ҫӗршывсем хушшинчи ҫыхӑнӑва аталантарма пулӑшать.

Хӑш ҫӗршывсенче ирландецла калаҫаҫҫӗ?

Ирландец чӗлхипе ытларах Ирландире калаҫаҫҫӗ. Унта ҫавӑн пекех великобританин, Пӗрлешӳллӗ Штатсен, Канадӑсен Тата ытти ҫӗршывсен пысӑк мар вырӑнӗсенче, ирландирен тухнӑ ҫынсем вырнаҫнӑ пӗтӗм тӗнчипе калаҫаҫҫӗ.

Ирландецсен чӗлхин историйӗ мӗнле?

Ирландец чӗлхи (Gaeilge) - кельт чӗлхи, Европӑри чи аслӑ тата чи сарӑлнӑ чӗлхесенчен пӗри, 2500 ҫул ытла шутланакан ҫыру историйӗ. Ку Ирландири 1,8 миллион ҫынна яхӑн ирландири официаллӑ чӗлхе, АПШРА тата 80 000 - АПШ, Великобританипе Канадӑра Тата сахалрах йыш ытти ҫӗршывсенче калаҫаҫҫӗ.
Ирландири чи паллӑ ҫырулӑх тӗслӗхӗсене пирӗн эрӑри 4 ӗмӗре яхӑн параҫҫӗ, авалхи ирландецсен чӗлхин свидетельствисем 6 ӗмӗртен пур. Ирландецсен чӗлхин чи ир регистрациленӗ форми авалхи ирландецсен юридически тексчӗсенче, Суя Сӑмах саккунне ҫирӗплетнӗ, Вӗсене пирӗн эрӑри 7-мӗшпе 8-мӗш ӗмӗрсенче ҫырнӑ. Анчах та 11 ӗмӗр тӗлне ҫак чӗлхе вӑтам ирландецсен чӗлхинчен хӗсӗнме пуҫланӑ.
Хальхи ирландец чӗлхи вӑтам ирландирен тухнӑ та яланах икӗ диалекта пайланать: Мюнтерский (Mhumhain) тата коннахт (Connachta). 19 ӗмӗрте ирландец ҫӗршывӑн чылай районӗнче сахалтарах чӗлхе пулса тӑнӑ, анчах ирландец чӗлхине вӗренекен хастарсем унӑн пӗлтерӗшне гэль чӗлхи ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑнипе 19-мӗш тата 20-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ӳстернӗ. Ҫак тапхӑрта ирландецсен чӗлхипе литература чечекленсе кайнӑ, ҫав чӗлхене вӗренес тата унпа калаҫас кӑмӑл ӳссе пынӑ.
Ҫавӑнтанпа чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсен шучӗ ирландец чӗлхипе пӗлтерекен радио - телевизон станцийӗсем туса хунипе, пуҫламӑш тата вӑтам шкулсен вӗренӳ программисене предмет вырӑнне кӗртнипе, ҫавӑн пекех ирландец чӗлхипе культурине юлашки ҫулсенче ҫӗнӗрен чӗртсе янипе пӗр чарӑнмасӑр ӳссе пынӑ.

Ирландец чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Дуглас Хайд (1860-1949): Вӑл 1893 ҫулта Гэль лигине никӗслекенсенчен пӗри пулнӑ, ирландецсен чӗлхине популяризацилес тӗлӗшпе ывӑна пӗлмесӗр ӗҫленӗ, ҫав темӑпа темиҫе кӗнеке ҫырнӑ.
2. Луинг Ҫинчен калакан Шон (1910-1985): вӑл поэт тата ученӑй пулнӑ, литературӑпа ирландецсен чӗлхи ҫинчен нумай ҫырнӑ, ҫавӑн пекех чӗлхене упрас тата сарас ӗҫре малта пыракан фигурӑсенчен пӗри пулнӑ.
3. Майра мхак ана (1920-2018): вӑл ирландири поэтесса тата писатель пулнӑ, вӑл хӑйӗн произведенийӗсене ирландецсен чӗлхипе ҫырнӑ. Унӑн чи паллӑ сӑввине "Ceo Drachta" ("Вӑрттӑн тӗтре") теҫҫӗ.
4. Мак Пиарайс Падрайг (1879-1916): Вӑл Ирландири политикӑллӑ чи паллӑ кӗрешӳҫӑсенчен пӗри, ҫавӑн пекех ирландири чӗлхене хаяррӑн хӳтӗлекен ҫын пулнӑ. Вӑл 1916 ҫулхи Мӑнкунра ирландири революцие хавхалантарнӑ, ирландири халӑх хӑйӗн чӗлхине каялла тавӑрма пултарасса ҫирӗп ӗненнӗ.
5. Брайан О-Куив (1939 ҫулта ҫуралнӑ): вӑл ирландири политик, вӑл 1997-2011 ҫулсенче общинӑсен, ял районӗсен тата Гэлтах ӗҫӗсен министрӗн постне йышӑннӑ. Гэлтахта Ҫинчен Калакан саккун Тата ирландири чӗлхене аталантармалли 20 ҫулти стратеги пек пуҫарусем туса, вӑл ирландец чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.

Ирландец чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Ирландец чӗлхи (ҫавӑн пекех гэль е ирландец-гэль чӗлхи) - темиҫе диалектпа усӑ куракан кельт чӗлхи. Ӑна глагол-субъект-объект йӗрки тавра структуриленӗ, унӑн флективлӑ морфологи ҫук. Чӗлхе, тӗпрен илсен, кашни сӑмахӑн пуҫламӑш сыпӑкӗ ҫинче ударени. Глагол тата ят формисен анлӑ спектрӗпе ансат, кӑткӑс идейӑсене каласа пама усӑ кураҫҫӗ.

Ирландец чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Чӗлхене вӗренӗр. Ирландецсен радионе итлӗр те ирландецсен телешоуне пӑхӑр, чӗлхепе тата унӑн сӑмахӗсемпе паллашӑр.
2. Никӗссене вӗренӗр. Ирландецсен чӗлхин грамматикӑлла правилисене нумай сарӑлнӑ хӑш-пӗр сӑмахсене, пуплевсене тата грамматикӑлла правилисене вӗренме тытӑнӑр. Кӳрекен занятисемпе кӗнекесенчен нумайӑшӗ ҫакна шута илӗҫ.
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе усӑ курӑр. Ирландец чӗлхипе занятисене ҫӳрӗр, ҫак чӗлхепе калаҫакан ҫынсемпе паллашӑр, вӗсемпе калаҫнӑ чухне усӑ курӑр. Ҫавӑн пекех эсир онлайн-сӳтсе явмалли хӑмасем е чатсем тупма пултаратӑр, унта эсир ирландецсен чӗлхипе калаҫма пултаратӑр.
4. Вулӑр та итлӗр кӗнекесене, хаҫатсемпе журналсене. Кӗнекесене вулани тата ирландецсен чӗлхипе аудиокнигӑсене итлени сире ҫак чӗлхе мӗнле янӑранине итлеме пулӑшма пултарать.
5. Ирландири культурӑна юратма вӗренӗр. Эсир те культурӑна кӗрсе кайсан, чӗлхене вӗренме ҫӑмӑлтарах пулать. Пӑхӑр ирландецсен фильмӗсене, ирландецсен литературине вулӑр та ирландецсен культурине кӑтартас тесе ирландецсен музыкине вӗренӗр.
6. Практикӑна нихҫан та ан пӑрахӑр. Юлашкинчен, хӑвӑр мӗн вӗреннине манас мар тесе, кашни кунах практикӑра пулӑр. Эсир практикӑра мӗн чухлӗ ытларах ӗҫлетӗр, ҫавӑн чухлӗ лайӑхрах пулатӑр!