Турецкай Томтор Мари Тылбаастаа

Турецкай-былыргы, аан дойду үрдүнэн тыһыынчанан сыл уонна мөлүйүөнүнэн киһи олорор киин Азия силистээх- мутуктаах тыллара. Турец тыла төһө да сэдэх, интэриэһинэй уонна сурук- Бичик өҥөтүгэр ирдэбил улаатта, ордук Арҕаа Европаҕа, дойду глобализированнай уонна хардарыта ситимнээх буолан иһэр.

Турок өр уонна уустук историятын көмөтүнэн аан дойдуга биир саамай хомоҕой тыллаах- өстөөх, культуралаах уонна синтаксис кини уһулуччулаах грамматикатыгар уонна лексикатыгар олоҕурбут тыл буолар. Ол төрүөтүнэн тылбаасчыт өҥөтө тылтан үчүгэйдик билэр профессионал- носителем тылтан бэриллиэхтээх, тыл точноһын уонна сүүрүгүн хааччыйар туһугар.

Туроктар эбэтэр туроктар тылларыгар тыл толору сүһүөхтэрин, идиомун учуоттуур суолталаах. Ону таһынан стандарт сурукка эбии элбэх кэпсэтии баар, онон олохтоох саҥаҕа уонна тус сыаллаах аудитория тылдьытыгар улахан болҕомто ууруллуохтаах.

Турок тылыгар тылбаастаммыт өссө биир проблеманан бу тылга суффикс олус сиһилии системата буолар. Хас биирдии буукуба грамматическай быраабылаҕа сөп түбэһиннэрэн уларыйыан сөп; уопуттаах тылбаасчыт ону билэн- көрөн, сөпкө туһаныан сөп.

Уопсайынан, турецкай-уустук уонна кэрэ тыл үгэһин тутуһар, сатабыллаах тыл ирдэнэр. Квалификациялаах тылбаасчыт эһиги докумуоннаргытын туроктыы тылынан эбэтэр онто суох хаалларалларыгар көмөлөһүөн сөп.

Турецкай тылынан ханнык дойдуларга этэллэрий?

Турецкай тылынан ордук Турцияҕа, ону тэҥэ Кипр, Ирагы, Болгарияны, Греция уонна Германия сорох чаастарыгар саҥараллар.

Турецкай тыл историята хайдаҕый?

Турок тыла, тюрк тыла диэн киэҥник биллэр, Алтай ыалын салаата буолар. Кини билиҥҥи Турция сиригэр- уотугар Дулҕалаах биистэр тылларыттан, биһиги эрабыт бастакы тыһыынча сыл бастакы сылларыгар үөскээбитэ диэн ааҕыллар. Тыл өркөн сайдыбыта уонна чугастааҕы Илин уонна киин Азия тыллара араб, перс уонна грек курдук күүстээх сабыдыалларынан сылдьыбыта.
Турец тылын саамай эрдэ сурун формата 13- с үйэҕэ датыллан туроктарга-сельдьуктарга бу сырыыга Анатолий улахан аҥарын ылбыттар туроктарга суруллар. Кинилэр туһанар тыллара "былыргыанатолого- турок" диэн ааттанар, онно араас перс уонна Арабскай киирии тыллар элбэхтэр.
Осман империятын (14-19 үйэттэн ыла) кэмигэр стамбуль диалектыгар олоҕурбут, общество бары таһымыгар уонна империя регионнарыгар туттуллар стандартизированнай тыл үөскээбитэ. Бу араб, перс уонна грек курдук тыллартан элбэх тылы туттубут Османскай-турецкай тыл быһыытынан биллибитэ. Сүнньүнэн араб вязья суруллубута.
1928 сыллаахха билиҥҥи турецкай Өрөспүүбүлүкэтин төрүттээбит Ататюрк Латинскай алфавиты солбуйан турец тылыгар саҥа алфавиты киллэрбитэ. Бу өрөбөлүүссүйэни турок тылынан үөрэтиини уонна туһаныыны судургутутуу буолбута. Билигин туроктарга аан дойду үрдүнэн 65 мөлүйүөнтэн тахса киһи, Европаҕа саамай тарҕаммыт тыллартан биирдэстэрэ оҥорор.

Турция тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Мустафа Кемал Ататүрк: турецкай Республикатын бастакы Президенэ уонна бастакы Президеммит турецкай тылга радикальнай реформалары ыытыы, алфавиты судургутутуу, омук тылын үөрэтиигэ уонна туһаныыга актыыбынай көмөнү оҥоруу туһунан үгүстүк суруллар.
2. Ахмет Джеведет: Осман учуонайа, Ахмет Джеведет бастакы турецкай тылдьытын суруйда, элбэх араб уонна Персия киирии тылларыгар уонна турецкай тылларыгар стандартнай суолталары туттарда.
3. Халит Зия Ушаклыгиль: 20 үйэ саҕаланыытыгар аатырбыт романист ушаклыгилюй 16 үйэ анараа өттүгэр назим Хикмет поэтическай стилигэр интэриэһи сөргүтэргэ, ону тэҥэ тыл уонна риторическай боппуруостар курдук литературнай приемнары туһаныыга интэриэстэрин сөргүтэргэ ананар.
4. Редактор Тайп Эрдоган: билиҥҥи Турция Президенэ Эрдоган омук тылын бэйэтин этинэн- хаанынан билгэлиир национальнай идентичность чувствотын киллэрии уонна турецкай тылын общественнай олоххо туһаныы көмөтө улахан оруоллаах.
5. Бедри Рахм Эйюглу: 1940- с сыллартан бастакы турецкай поэзия биир биллэр фигурата, Эйюглу турецкай литератураҕа, ону тэҥэ күннээҕи турецкай лиэксикэни туһаныы элеменнэрин олоххо киллэриигэ көмөлөспүтэ.

Турецкай тыл структурата хайдаҕый?

Турок-агглютинативнай тыл, ол аата тылы туттуу (тылы бүтэрдэҕинэ) элбэх информацияны уонна нюансаны биэриигэ туттуллар. Онно Субъект тыл бэрээдэгэ эмиэ баар-туохтуур. Туроктар тыллара аһаҕас дорҕоонунан уратылардаах. Онно сөп түбэһиннэрэр хас да бөлөхтөр, ону тэҥэ икки сүһүөхтэринэн охсуу араас тииптээх.

Туроктар тыллара ордук сөптөөх ньыманан үөрэтэллэрий?

1. Алфавит уонна базовай грамматика курдук төрүт тылы үөрэтииттэн саҕалааҥ. 2. Босхо онлайн ресурсалары туһаныҥ, турецкай тыл куурустарын, көмө уонна видео куурустарын курдук, билиилэрин кэҥэтэргэ. 3. Составить для себя занятие графига, не обязанная на себя Обязательный Обязательный язык неделю не раза. 4. Практикаланыҥ: тылы носители кытта кэпсэтиҥ эбэтэр тыл атастаһыы бырагырааматын көмөтүнэн. 5. Хаартыскалары уонна өйгүтүгэр хатааҥ, кинилэр тутаах тыллары, этиилэргитин өйүөххүт. 6. Турецкай музыканы истиҥ уонна турецкай киинэлэри ордук культураларын, аудиирование үөрүйэхтэрин тупсарарга кыһаллыҥ. 7. Тугу билбиккит, туһаммыккыт иһин мэлдьи тохтуу- тохтуу сылдьыҥ. 8. Алҕаһы оҥорортон куттанымаҥ, алҕастар-үөрэх процеһын сорҕото. 9. Бэйэҕитин тургутуҥ, тугу эрэ саҥаны боруобалааҥ, кирбиилэргитин түҥэтиҥ. 10. Үөрэх кэмигэр дуоһуйууну ылыҥ!

Горно-марийский язык является уникальным диалектом финно-угорской языковой семьи и в основном используется меньшинством горно-марийского народа, населяющим регионы России, Эстонии и Финляндии. Ити төһө да аҕыйах ахсааннаах буоллар, хайа-Мари омук культурнай уратытыгар наһаа улахан суолталаах. Онон бу тылы харыстааһыҥҥа Горнайтан көһөрүү өҥөтүн курдук инициатива көмөтүнэн өссө болҕомто ууруллар.

Кэнники сылларга марийскайы кытта тылбаас өҥөтө билигин даҕаны биллэ илик. Бу сороҕор хайа тылын маркер быһыытынан уратытын, ону тэҥэ онлайн тылбаас өҥөтө киэҥник тарҕаммытын кытта сибээстээх. Онлайн- тылбаас өҥөтүн туһаннахха, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон аан дойду үрдүнэн араас тылынан саҥарааччылары кытта бодоруһуохтарын сөп. Ону таһынан онлайн- тылбаас өҥөтө эмиэ Горнай Марияҕа суруллубут дьоһун докумуоннары уонна литератураны көһөрүүнү атын тылларга туһаныахха сөп.

Горнайтан тылбаасчыт өҥөтүнэн араас ньыманан туһаныахха сөп. Холобур, кинилэри бу тылы билбэт дьоҥҥо анаан хайа- Мари тылын актердара кыттыылаах киинэлэргэ эбэтэр тэлэбиидэнньэни оҥорорго туһаныахха сөп. Кинилэр эмиэ төрөөбүт тыл, юридическай докумуоннар уонна оннооҕор оскуола учебниктара, Горнай мари тылынан тылбаас курдук дьоһун суолталаах докумуоннары тылбаастааһыҥҥа туһаныахтарын сөп. Маны таһынан хайа- марийскайы кытта тылбаас өҥөтүн туһаныы эмиэ ити тылынан саҥарар, эбэтэр тылдьыты уонна учебниктары оҥорорго туһаныллыан сөп.

Горнайтан тылбаас өҥөтө бу дьоһун тылы харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат өҥөнү оҥороллор. Литератураны, киинэлэри уонна да атын суолталаах докумуоннары Горнай марийскайдыы тылбаастаан, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон атын омуктары кытта бодоруһуохтарын сөп. Горнайтан көһүү өҥөтүн бэрийэн, дьон- сэргэ бу умсугутуулаах тылы кытта билсэр, ол эрээри кини тыыннаах хаалыытын инникитин хааччыйарыгар көмөлөһөр.

Хайа дойдуларга Горнайга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Горнайга Арассыыйа уонна Беларусь тылларыгар этэллэр.

Хайа-Мария тылын историята хайдаҕый?

Хайа- Мари тыла-Арассыыйа хайа омуга диир Урал тыла. Бу тыл аан бастаан 17- с үйэ ортотугар докумуон оҥоһуллубута, нуучча чинчийээччилэр уонна учуонайдар бу региоҥҥа Марий омугун айанныыр туһунан отчуоту оҥорон барбыттара. 19 үйэ саҕаланыытыгар лингвистэр норуокка туһаныыны киэҥник тарҕатыыга уонна тарҕатыыга салгыы докумуонунан барбыттара. Сэбиэскэй былаас саҕана кини оскуолаларга үөрэммит уонна элбэх официальнай докумуоннарга туттуллубут буолан, бу тыл ахсаана лаппа улаатта. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ бу тылы сөргүтүү тохтоото, үгүс эдэр дьон үөрэтэллэр уонна туһаналлар.

Хайа тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Павел Чудинов-горно- марийский ученай, 1973 сыллаахха таһаарбыт хайа- марийского энциклопедиятын бастакы сүһүөх автора.
2. Павел Пентков-икки тылдьыт автора, олортон биирдэстэрэ 2003 сыллаахха, иккиһэ - 2017 с. бэчээттэммитэ.
3. Татьяна Рудина - Горнай тылын үөрэтэр бастакы курстарын тэрийээччитэ.
4. Юрий Макаров-Горнай лингвиһэ,1983 с. хайа- Мари тылын бастакы учебнига.
5. Анна Кузнецова-горно- марийского языка, тылдьыт уонна үөрэх матырыйаалларын грамматикатыгар хас да учебниктар автордара.

Хайа- марийскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Мари тыла Урал тылларыгар, чуолаан волж- финскэй салаатыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата суффикс эбэн этиигэ олоҕуран тылы үөскэтэр, грамматическай сыһыаны көрдөрөр. Холобур, контекска уонна эбиллибит суффикстан тутулуктанан биир эмиэ "кинигэ"," кинигэлэр "эбэтэр" кинигэ ааҕыы "диэн суолталаах буолуон сөп. Кини ону сэргэ аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһиилэрин туһанар, бу ойууну өйүүр тылга туһааннаах аһаҕас дорҕооннору уларытыыны ирдиир. Горнайга гендернэй уратыта суох, онтон атын финно- угорскай тыллартан киирии тыллар ахсааннара хааччахтаммытыттан, атын тыллартан киирии тыллары ылыы аҕыйаҕыттан ааҕыллар.

Хайа- Мари тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - ол кини төбөтүн кытта тиэйиллиэхтээх. Тыл грамматикатын, айымньытын уонна тылдьыт саппааһын туһунан өйдөбүлү ылаары, Горнай тылын илдьэ сылдьыҥ.
2. Алфавиты үөрэтиҥ: эһиги саҥа тылы уонна этиилэри үөрэтиэххит иннинэ Горнай Мари тылын алфавитын кытта билсэр улахан суолталаах.
3. Боростуой тыллартан уонна этиилэртэн саҕалаан: биир нэдиэлэ күнэ, нэдиэлэ күнэ, ону тэҥэ "дорообо", "көрсүөххэ диэри", "баһаалыста" уонна "махтал"курдук боростуой этиилэри өйүөххэ.
4. Клилл Мари: эһиги региоҥҥутугар кыаххыт баар буоллаҕына, онлайн- онлайн тыллары чинчийэр дьарыкка суруттарыаххытын сеп. Билиэххит дуо, ханнык эмэ олохтоох университеттар үөрэххэ туттарсаллар.
5. Эргиччи туттуҥ: саҥа тылы үөрэтиигэ сүрүн хайысха буолар. Күн аайы олоххо киирэргэ дьулуһуҥ уонна бу тылы күннээҕи олоххутугар киллэрэр ньымалары Булуҥ. Сахалыы Истиҥ- иһирэх тыллары, этиилэри умнумаҥ.