Армян Чӑвашла Куҫар

Армянла куҫару хальхи тӗнчери рынокра хаклӑрах та хаклӑрах пулса пырать. Ҫӗршывсем пӗр-пӗринпе тачӑрах ҫыхӑнса пынӑ май ҫыру куҫарӑвӗн пулӑшӑвӗсем пысӑк ыйтупа усӑ курни палӑрать. Армян чӗлхи-пӗтӗм тӗнчипе 6 миллион ытла ҫын калаҫакан чӗлхе, вӑл тӗрлӗ халӑхсен культурин пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать. Ҫакӑ ӑна ытти ҫӗршывсенчи потребительсемпе хутшӑнма пулӑшакан бизнесшӑн хаклӑ инструмент пулса тӑрать.

Армян чӗлхине куҫарма пулӑшакан пулӑшусенчен пӗри ҫӗршывсемпе чӗлхесем хушшинчи коммуникаци уйрӑмлӑхӗсене ҫӗнтерме пултарни пулса тӑрать. Арми европӑпа Ази хушшинчи хӗреслӗ вырӑнта вырнаҫнӑ, ку вара вӑл час-часах тӗрлӗ культурӑсемпе тата чӗлхесемпе ҫыхӑнса тӑнине пӗлтерет. Чӗлхе те хӑйне евӗрлӗ, ҫакӑ ӑна кӳршӗри чӗлхесенчен ҫӑмӑллӑнах уйӑрса тӑрать. Ку хыпарсем тӗллев аудиторине тӗрӗс ҫитессе шантарма пулӑшать.

Унӑн культура пӗлтерӗшӗ ҫумне, армян чӗлхипе хутшӑну чӗлхи вырӑнне усӑ курни те практикӑлла лайӑх енсем нумай. Ку вӑл тӗрлӗ условисенче усӑ курма пултаракан ҫӑмӑл адаптацилекен чӗлхе. Кунсӑр пуҫне ку вӗренмелли ахаль чӗлхе кӑна, ку вара чи пӗчӗк чӗлхе опычӗпе усӑ куракан ҫынсем ҫав чӗлхепе пурӗпӗрех ҫав тери ӑнӑҫлӑ пулма пултарнине пӗлтерет. Кунсӑр пуҫне армянскин ытти чӗлхесемпе танлаштарсан нумай вӑхӑт ҫыру историйӗ пур, ку вара чӗлхене вӗренекенсене пулӑшма пултаракан пичет материалӗсемпе ресурсӗсем нумай пулнине пӗлтерет.

Юлашкинчен, армянсен тӑлмачӗсем пысӑк опытлӑ та шанчӑклӑ. Чӗлхе хисепӗ ӳснӗҫемӗн куҫару енӗпе профессионалсен шучӗ те ӳсет. Куҫаруҫӑсенчен нумайӑшӗ уйрӑм облаҫсенче специализациленеҫҫӗ, ку вара предприятисем хӑйсене кирлӗ пек куҫаруҫӑ тупма пултарнине пӗлтерет. Нюанс чӗлхине ӑнланнин опычӗ ҫак куҫаруҫӑсене хӑй пӗлмен чӗлхепе пӗлтерме тӑрӑшакан компанисемшӗн хаксӑр тӑвать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, бизнеса пӗтӗм тӗнчери шайра тытса пыракан предприятисемпе учрежденисемшӗн тата уйрӑм ҫынсемшӗн армянла куҫару питӗ хаклӑ актив шутланать. Ҫакӑ хутшӑнма нумай майсем уҫса парать кӑна мар, культура кӗперӗ тата нацисем хушшинчи культура кӗперӗ пулса тӑрать. Глобализаци ӳснӗҫемӗн армян тӑлмачисемпе тӑлмачӑ пулӑшӑвӗсенче малалла та ӳсмелле пулать.

Хӑш ҫӗршывсенче армянла калаҫаҫҫӗ?

Армян чӗлхи ҫарта тата Сӑрт-Ту Карабахӗнче официаллӑ чӗлхе пулса тӑрать. Унта тата нумай ҫӗршывсенчи армян диаспорӗн представителӗсем, Российӑна, Пӗрлешӳллӗ Штатсене, Ливана, Францие, Грузие, Сирие, Ирана тата Турцие кӗртнӗ май, калаҫаҫҫӗ.

Армян чӗлхин историйӗ мӗнле?

Армян чӗлхи авалхи истори пур, вӑл пирӗн эрӑчченхи 5-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗ тӗлне, ӑна староармянла формӑпа пӗрремӗш хут ҫырнӑ чухне тухать. Ҫакӑ вӑл сыхланса юлнӑ индоевропӑри авалхи чӗлхесенчен пӗри тата Ҫар Республикин официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать. Чӗлхе Армян патшалӑхӗпе унӑн культурине вӑйлӑ витӗм кӳрет, унӑн терминӗсенчен нумайӑшӗ халӗ те усӑ кураҫҫӗ.
Темиҫе ӗмӗр хушши чӗлхе эволюцисем тӳссе ирттернӗ, ҫавӑн пекех грек, латынь, перси тата турккӑсен чӗлхисем майлӑ ытти чӗлхесем витӗм кӳнӗ. 19-мӗш ӗмӗрте армян чӗлхи нумай ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑнӑ, мӗншӗн тесен вӑл вӑхӑтри ученӑйсем армянсен диаспорӗнче тата унӑн тулашӗнче усӑ курма пултаракан стандартизаци версийӗ тӑвас тӗлӗшпе ҫине тӑрсах ӗҫленӗ.
Паян ку чӗлхепе 8 миллион ҫынна яхӑн калаҫаҫҫӗ, Вӑл Пӗрлешӳллӗ Штатсенче, Канадӑра, Германире, Францире Тата Российӑра нумай армян общинисен тӗп чӗлхи пулса тӑрать. Ҫавӑн пекех вӑл христиансен темиҫе конфессийӗнче литурги чӗлхи вырӑнне усӑ курать.

Армян чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Армян алфавитне ӑсталакан маштоц месоп 2. Хоренаци мсс-армян историйӗпе литературин пионерӗ 3. Ованес Туманян-поэт, прозаик тата общество деятелӗ 4. Григорие 9 ӗмӗрти поэт - мистик Ятлӑ Хунӑ 5. Мкрич Нагаш - хальхи армян литературин пӗрремӗш писателӗсенчен пӗри

Армян чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Армян чӗлхи структури агглютинативлӑ пулса тӑрать, ку вӑл сӑмахсене улӑштарма тата грамматика уйрӑмлӑхӗсене палӑртма аффикссемпе е суффиксидлӑ приставкӑсемпе усӑ курнине пӗлтерет. Структура армянский индоевропӑри ытти чӗлхесем евӗрлӗ. Унта глаголӑн, глаголӑн, ҫавӑн пекех местоименисен тата глагол формисен пӗлтерӗшлӗ падежӗсем нумай. Армян чӗлхи те килӗшӳллӗ пӑтранчӑксен пысӑк системи пур.

Армян чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Армян чӗлхин лайӑх курсне тупӑр. Эсир ӑна хӑвӑрпа юнашар тупма пултаратӑр пулсан, онлайн-курс е тӗрӗс курс шырӑр. Курс грамматика, предложени тытӑмӗсен тата словарь запасӗн никӗсӗсене пурне те ҫавӑрса илнине ӗненӗр.
2. Армян чӗлхине вӗренме тытӑнӑр. Армянсен фильмӗсемпе телешоуне пӑхӑр, армянсен музыкине итлӗр, армянсен кӗнекисемпе хаҫачӗсене вулӑр, армян чӗлхипе ҫӳрекенсемпе калаҫма тӑрӑшӑр.
3. Практикӑра, практикӑра, практикӑра. Йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр, вӗренмелли пӗртен-пӗр меслет. Армянскинче мӗн пурӗ те темиҫе минутлӑха ҫеҫ пулсан та, кашни кунах вӑхӑт уйӑрӑр.
4. Онлайн-ресурссемпе ертсе пырас ӗҫре усӑ курӑр. Интернетра сире армян чӗлхине вӗрентме пулӑшакан ресурссем нумай. Чӗлхе вӗрентӗвне халалланӑ сайтсемпе форумсене, ҫавӑн пекех усӑллӑ приложенисемпе подкастсене шырӑр.
5. Хӑвӑр пӗлӳсене тӗрӗслеме карточкӑсемпе усӑ курӑр. Армян словарӗнчен сӑмахсем ҫырнӑ карточкӑсем тӑвӑр та хӑвӑр прогресӑра хаклас тесе яланах хӑвӑра тӗрӗслӗр.
6. Ытти вӗренекенсемпе калаҫӑр. Армян чӗлхине, онлайна е хӑвӑр вӗренекен ытти ҫынсемпе хутшӑнӑр. Ҫав чӗлхене вӗренекен ҫынпа хутшӑнни сире мотиваципе илӗртӳлӗхе упраса хӑварма пулӑшать.

Чӑвашла куҫару, чӑваш транслитерацийӗ пекех паллӑ, - чӑвашла хутшӑнма усӑ куракан ятарлӑ куҫару форми. Ҫак чӗлхе Раҫҫейпе Украинӑн хӑш-пӗр районӗсенче пурӑнакан чӑваш халӑхӗшӗн тӑван чӗлхе пулса тӑрать. Ку вӑл тӗрӗк чӗлхисенчен пӗри, унта миллион ытла ҫын калаҫать, куҫару валли кирлӗ чӗлхе тӑвать.

Чӑваш чӗлхинчен е ун ҫине тӗрӗс куҫарас тесен транслитерацин кӑткӑс формисене пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ чӑваш алфавит латин алфавитӗнчен уйрӑлса тӑнипе ҫыхӑннӑ, вӑл ытларах европӑри чӗлхесемшӗн усӑ курать. Ҫавна пула Кириллла саспаллисемпе ҫырнӑ Сӑмахсем, А, Б, К, У, вӗсен латинла эквиваленчӗсене улӑштармалла, вулакана ӑнланмалла пултӑр.

Чӑвашла куҫару процесӗ темиҫе тапхӑра кӗртет. Пӗрремӗшӗнчен, тӑлмачӑн пуҫламӑш чӗлхене те, тӗллевлӗ чӗлхене те лайӑх пӗлмелле. Вӗсен предложени тытӑмне, пуҫламӑш чӗлхе пӗлтерӗшне тата калӑпӑшне ӑнланмалла. Унтан вӗсем ҫакна тӗллевлӗ чӗлхепе тӗрӗс калама пултараҫҫӗ, тӗллевлӗ чӗлхе сӗнӗвӗсен грамматика правилисемпе структурине шута илсе.

Куҫару пӗтсен тӑлмачӑн куҫарнӑ версипе оригиналлӑ текста тӗплӗн танлаштармалла. Ку куҫару тӗп-тӗрӗс те тӗп-тӗрӗс пӗлтерессе шантарать. Тӑлмачӑ та, кирек мӗнле культурӑллӑ ссылкӑсене тата жаргонла сӑмахсене куҫарнине тӗрӗслес тесе, малашнехи тӗрӗслевсемшӗн яваплӑ.

Чӑваш чӗлхине вӗренес текенсемшӗн онлайн университетсенче те юрӑхлӑ тӗрлӗ курс пур. Анчах та чӗлхене вӗренни чӑвашла тӗплӗ куҫарӑва тивӗҫтерейменнине ӑнланни пӗлтерӗшлӗ. Транслитаци йӗркине нумай ҫул хушши практикӑра тата хӑйсене шеллемесӗр ӗҫленипе ҫеҫ алла илме пулать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, чӑвашла куҫару - питӗ кирлӗ хӑнӑху, эсир чӑваш халӑхӗпе хутшӑнас тетӗр пулсан, ӑна алла илмелле. Тӗрӗс майсемпе пӗлӳсем вӑхӑтӗнче ку вӑхӑт нумай йышӑнма пултарать, анчах усӑ кӳме пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӑвашла калаҫаҫҫӗ?

Чӑвашла ытларах Раҫҫей Чӑваш Республикинче, ҫавӑн пекех Раҫҫейри, Тутарстанри Тата Удмуртири хӑш-пӗр районсенче, Ҫавӑн пекех Казахстанра Тата Украинӑра калаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхи историйӗ мӗнле?

Чӑваш чӗлхи - Раҫҫей Федерацийӗнче 1,5 миллиона яхӑн ҫын калаҫакан тӗрӗк чӗлхи. Вӑл тӗрӗк чӗлхисен хӑяр турачӗн пӗртен-пӗр представителӗ. Ку чӗлхепе историсем ытларах раҫҫей Атӑлҫи тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ Чӑваш Ен Республики пулса тӑракан районсенче калаҫнӑ.
Чӑваш чӗлхин документлӑ историне 13 ӗмӗрччен йӗрлесе тупма пулать, ҫитменнине чи ир асӑннисене 14-15 ӗмӗр алҫырӑвӗсенче тупнӑ. Ҫак алҫырусенчен нумайӑшӗ чӗлхе вӑхӑт иртнӗҫемӗн чылай улшӑнусем тӳснине ҫирӗплетсе параҫҫӗ. 15 ӗмӗрте чӑваш чӗлхи кӳршӗри тутар чӗлхипе ылтӑн Ордӑн вӑйлӑ витӗмӗпе пулнӑ, ӑна старотатар алфавитӗпе ҫырнӑ.
18-мӗш ӗмӗрте чӑваш алфавитне вырӑс ученӑйӗ Семен Ремезов тунӑ, вӑл ӑна кириллицӑра никӗсленӗ. Ҫак ҫӗнӗ алфавитпа 19 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче пӗрремӗш пичетленӗ чӑваш кӗнекисене тума усӑ курнӑ. 19 ӗмӗр вӗҫнелле чӑваш чӗлхине Раҫҫей империйӗн официаллӑ чӗлхи тесе йышӑннӑ, ҫак тапхӑрта тӗрлӗ литература произведенийӗсем йӗркеленӗ.
Чӑвашла пирӗн кунсенче те калаҫаҫҫӗ, Ҫавӑн пекех Чӑваш Енри хӑш-пӗр шкулсенче те вӗрентеҫҫӗ. Ҫавӑн пекех раҫҫейре те, ют ҫӗршывсенче те чӗлхене упрас тата сарас енӗпе хастар вӑй хураҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Михаил Васильевич Яковлев - чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, чӑваш чӗлхин пӗрремӗш комплекслӑ грамматикине туса хатӗрленӗ.
2. Яков Костюков-лингвист тата Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профессорӗ, нумай ӗҫ редакциленипе тата пичетленипе чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе хӑйӗн тӳпе хывнӑскер.
3. Николай Зиберов - латинла графикӑна чӑвашла кӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывни.
4. Василий Песков – 1904 ҫулта чӑваш чӗлхипе пӗрремӗш шкул учебникӗ туса хунӑ педагог.
5. Олег Бессонов – чӑваш чӗлхин тӗрлӗ диалекчӗсене пӗрлештерес тӗлӗшпе ӗҫленӗ хальхи стандартлӑ чӑваш чӗлхине туса хатӗрлес тӗлӗшпе витӗмлӗ фигура.

Чӑваш чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Чӑваш чӗлхи тӗрӗк чӗлхисен ҫемйине тивет. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмахсем тӗп сӑмах ҫумне темиҫе приставкӑсемпе суффикс хушнипе йӗркеленнине пӗлтерет. Сӑмах йӗрки, яланхи пекех, субъект-глагол, пуплевӗшсен ӑшӗнчи сӑмахсен ирӗклӗ йӗркипе. Чӗрчунсем икӗ пая пайланаҫҫӗ, число, падеж тата паллӑ тума класс суффиксӗсемпе усӑ кураҫҫӗ. Глаголсем тивӗҫлӗ сӗнӳсемпе килӗшеҫҫӗ те вӑхӑтпа анспекта кура вырнаҫаҫҫӗ.

Чӑваш чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Алфавит, произведени тата база грамматики йышши чӗлхе никӗсӗсене вӗренме тытӑнӑр. Онлайн-ресурссем пур ун пеккисем. Chuvash.org е Chuvash.eu ку сире пулӑшма пултарать.
2. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе тата сӗнӳ тӗслӗхӗсемпе усӑ курӑр, калаҫу сӑмахӗсен тата пуплевсен никӗсне хӑвӑрт туса хурӑр. Радиопрограммӑсене итлӗр те чӑвашла фильмсемпе телеграммӑсене пӑхӑр. Таркӑнрах пулас тата унта хӑвна хӑтлӑрах туйас тесе, чӗлхене вӗренӗр.
3. Эсир чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе, е хӑвӑрпа, е онлайн-форумсенче мӗн вӗреннине практиклӗр. Ку сире вырӑнти нюанссене тупса культура ҫинчен кӑтарту илме пулӑшӗ.
4. Хӑвӑрӑн словарь запасне тата грамматикӑна лайӑхлатас тесе кӗнекесемпе хаҫатсене чӑвашла вулӑр. Эсир мӗн чухлӗ ытларах вулатӑр, сирӗн ӑнлану тата грамматика ҫавӑн чухлӗ лайӑхрах пулӗ.
5. Юлашкинчен, чӑвашла текстсем ҫырнӑ пек ӗҫ-хӗл тӗсӗсемпе вӗрентме, чӑваш онлайн-форумӗсене хутшӑнма тата экзаменсене хатӗрленме хушӑр. Ку сире чӗлхене ҫирӗп тытма пулӑшать.