Армян Казах Куҫар

Армянла куҫару хальхи тӗнчери рынокра хаклӑрах та хаклӑрах пулса пырать. Ҫӗршывсем пӗр-пӗринпе тачӑрах ҫыхӑнса пынӑ май ҫыру куҫарӑвӗн пулӑшӑвӗсем пысӑк ыйтупа усӑ курни палӑрать. Армян чӗлхи-пӗтӗм тӗнчипе 6 миллион ытла ҫын калаҫакан чӗлхе, вӑл тӗрлӗ халӑхсен культурин пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать. Ҫакӑ ӑна ытти ҫӗршывсенчи потребительсемпе хутшӑнма пулӑшакан бизнесшӑн хаклӑ инструмент пулса тӑрать.

Армян чӗлхине куҫарма пулӑшакан пулӑшусенчен пӗри ҫӗршывсемпе чӗлхесем хушшинчи коммуникаци уйрӑмлӑхӗсене ҫӗнтерме пултарни пулса тӑрать. Арми европӑпа Ази хушшинчи хӗреслӗ вырӑнта вырнаҫнӑ, ку вара вӑл час-часах тӗрлӗ культурӑсемпе тата чӗлхесемпе ҫыхӑнса тӑнине пӗлтерет. Чӗлхе те хӑйне евӗрлӗ, ҫакӑ ӑна кӳршӗри чӗлхесенчен ҫӑмӑллӑнах уйӑрса тӑрать. Ку хыпарсем тӗллев аудиторине тӗрӗс ҫитессе шантарма пулӑшать.

Унӑн культура пӗлтерӗшӗ ҫумне, армян чӗлхипе хутшӑну чӗлхи вырӑнне усӑ курни те практикӑлла лайӑх енсем нумай. Ку вӑл тӗрлӗ условисенче усӑ курма пултаракан ҫӑмӑл адаптацилекен чӗлхе. Кунсӑр пуҫне ку вӗренмелли ахаль чӗлхе кӑна, ку вара чи пӗчӗк чӗлхе опычӗпе усӑ куракан ҫынсем ҫав чӗлхепе пурӗпӗрех ҫав тери ӑнӑҫлӑ пулма пултарнине пӗлтерет. Кунсӑр пуҫне армянскин ытти чӗлхесемпе танлаштарсан нумай вӑхӑт ҫыру историйӗ пур, ку вара чӗлхене вӗренекенсене пулӑшма пултаракан пичет материалӗсемпе ресурсӗсем нумай пулнине пӗлтерет.

Юлашкинчен, армянсен тӑлмачӗсем пысӑк опытлӑ та шанчӑклӑ. Чӗлхе хисепӗ ӳснӗҫемӗн куҫару енӗпе профессионалсен шучӗ те ӳсет. Куҫаруҫӑсенчен нумайӑшӗ уйрӑм облаҫсенче специализациленеҫҫӗ, ку вара предприятисем хӑйсене кирлӗ пек куҫаруҫӑ тупма пултарнине пӗлтерет. Нюанс чӗлхине ӑнланнин опычӗ ҫак куҫаруҫӑсене хӑй пӗлмен чӗлхепе пӗлтерме тӑрӑшакан компанисемшӗн хаксӑр тӑвать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, бизнеса пӗтӗм тӗнчери шайра тытса пыракан предприятисемпе учрежденисемшӗн тата уйрӑм ҫынсемшӗн армянла куҫару питӗ хаклӑ актив шутланать. Ҫакӑ хутшӑнма нумай майсем уҫса парать кӑна мар, культура кӗперӗ тата нацисем хушшинчи культура кӗперӗ пулса тӑрать. Глобализаци ӳснӗҫемӗн армян тӑлмачисемпе тӑлмачӑ пулӑшӑвӗсенче малалла та ӳсмелле пулать.

Хӑш ҫӗршывсенче армянла калаҫаҫҫӗ?

Армян чӗлхи ҫарта тата Сӑрт-Ту Карабахӗнче официаллӑ чӗлхе пулса тӑрать. Унта тата нумай ҫӗршывсенчи армян диаспорӗн представителӗсем, Российӑна, Пӗрлешӳллӗ Штатсене, Ливана, Францие, Грузие, Сирие, Ирана тата Турцие кӗртнӗ май, калаҫаҫҫӗ.

Армян чӗлхин историйӗ мӗнле?

Армян чӗлхи авалхи истори пур, вӑл пирӗн эрӑчченхи 5-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗ тӗлне, ӑна староармянла формӑпа пӗрремӗш хут ҫырнӑ чухне тухать. Ҫакӑ вӑл сыхланса юлнӑ индоевропӑри авалхи чӗлхесенчен пӗри тата Ҫар Республикин официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать. Чӗлхе Армян патшалӑхӗпе унӑн культурине вӑйлӑ витӗм кӳрет, унӑн терминӗсенчен нумайӑшӗ халӗ те усӑ кураҫҫӗ.
Темиҫе ӗмӗр хушши чӗлхе эволюцисем тӳссе ирттернӗ, ҫавӑн пекех грек, латынь, перси тата турккӑсен чӗлхисем майлӑ ытти чӗлхесем витӗм кӳнӗ. 19-мӗш ӗмӗрте армян чӗлхи нумай ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑнӑ, мӗншӗн тесен вӑл вӑхӑтри ученӑйсем армянсен диаспорӗнче тата унӑн тулашӗнче усӑ курма пултаракан стандартизаци версийӗ тӑвас тӗлӗшпе ҫине тӑрсах ӗҫленӗ.
Паян ку чӗлхепе 8 миллион ҫынна яхӑн калаҫаҫҫӗ, Вӑл Пӗрлешӳллӗ Штатсенче, Канадӑра, Германире, Францире Тата Российӑра нумай армян общинисен тӗп чӗлхи пулса тӑрать. Ҫавӑн пекех вӑл христиансен темиҫе конфессийӗнче литурги чӗлхи вырӑнне усӑ курать.

Армян чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Армян алфавитне ӑсталакан маштоц месоп 2. Хоренаци мсс-армян историйӗпе литературин пионерӗ 3. Ованес Туманян-поэт, прозаик тата общество деятелӗ 4. Григорие 9 ӗмӗрти поэт - мистик Ятлӑ Хунӑ 5. Мкрич Нагаш - хальхи армян литературин пӗрремӗш писателӗсенчен пӗри

Армян чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Армян чӗлхи структури агглютинативлӑ пулса тӑрать, ку вӑл сӑмахсене улӑштарма тата грамматика уйрӑмлӑхӗсене палӑртма аффикссемпе е суффиксидлӑ приставкӑсемпе усӑ курнине пӗлтерет. Структура армянский индоевропӑри ытти чӗлхесем евӗрлӗ. Унта глаголӑн, глаголӑн, ҫавӑн пекех местоименисен тата глагол формисен пӗлтерӗшлӗ падежӗсем нумай. Армян чӗлхи те килӗшӳллӗ пӑтранчӑксен пысӑк системи пур.

Армян чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Армян чӗлхин лайӑх курсне тупӑр. Эсир ӑна хӑвӑрпа юнашар тупма пултаратӑр пулсан, онлайн-курс е тӗрӗс курс шырӑр. Курс грамматика, предложени тытӑмӗсен тата словарь запасӗн никӗсӗсене пурне те ҫавӑрса илнине ӗненӗр.
2. Армян чӗлхине вӗренме тытӑнӑр. Армянсен фильмӗсемпе телешоуне пӑхӑр, армянсен музыкине итлӗр, армянсен кӗнекисемпе хаҫачӗсене вулӑр, армян чӗлхипе ҫӳрекенсемпе калаҫма тӑрӑшӑр.
3. Практикӑра, практикӑра, практикӑра. Йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр, вӗренмелли пӗртен-пӗр меслет. Армянскинче мӗн пурӗ те темиҫе минутлӑха ҫеҫ пулсан та, кашни кунах вӑхӑт уйӑрӑр.
4. Онлайн-ресурссемпе ертсе пырас ӗҫре усӑ курӑр. Интернетра сире армян чӗлхине вӗрентме пулӑшакан ресурссем нумай. Чӗлхе вӗрентӗвне халалланӑ сайтсемпе форумсене, ҫавӑн пекех усӑллӑ приложенисемпе подкастсене шырӑр.
5. Хӑвӑр пӗлӳсене тӗрӗслеме карточкӑсемпе усӑ курӑр. Армян словарӗнчен сӑмахсем ҫырнӑ карточкӑсем тӑвӑр та хӑвӑр прогресӑра хаклас тесе яланах хӑвӑра тӗрӗслӗр.
6. Ытти вӗренекенсемпе калаҫӑр. Армян чӗлхине, онлайна е хӑвӑр вӗренекен ытти ҫынсемпе хутшӑнӑр. Ҫав чӗлхене вӗренекен ҫынпа хутшӑнни сире мотиваципе илӗртӳлӗхе упраса хӑварма пулӑшать.

Тӗнче космополитлӑ пулса пынӑ май казахла куҫару пысӑкрах та пӗлтерӗшлӗрех процесс пулса тӑрать. Тӗнче рынокӗсем ӳснӗҫемӗн казах чӗлхине тӗрӗс куҫарас ӗҫре кирлӗ пулса пырать. Казах чӗлхине урӑх чӗлхесене куҫарни тата пачах урӑхла кӑткӑс процесс пулма пултарать, пахалӑхлӑ куҫарӑва тивӗҫтерес тесен чӗлхепе унӑн грамматикине, ҫавӑн пекех ҫӗршывсем хушшинчи культура уйрӑмлӑхӗсене ӑнланни кирлӗ.

Казахла-тӗрӗк чӗлхи, унпа ытларах Казахстанра, ҫавӑн пекех Узбекистанра, Китайра, Кыргызстанра, Раҫҫейре тата ытти совет республикисенче калаҫаҫҫӗ. Ӗмӗрсем тӑршшӗпех ӑна араб, перси тата вырӑс чӗлхисем витӗм кӳнӗ. Чӗлхе тӑватӑ диалектран тӑрать: Кӑнтӑр, Ҫурҫӗр, Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ тата Хӗвеланӑҫ. Мӗнле диалекта куҫарнине кура хӑшпӗр грамматикӑпа усӑ курмалли правилӑсем улшӑнма пултараҫҫӗ. Ҫавна май куҫару проекчӗ ҫине куҫиччен кашни диалекта ӑнланни кирлӗ.

Кунсӑр пуҫне, чӗлхе ҫине витӗм кӳрекен культурӑллӑ нюанссене сисӗмлӗ пулмалла. Тӗслӗхрен, ӗҫ ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ чухне формальнӑй чӗлхепе час-часах усӑ кураҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах информаци чӗлхи ирӗклӗ калаҫусенче час-часах кӑмӑллӑрах. Ҫавӑн пекех тӑлмачӑн ҫулне шута илмелле, мӗншӗн тесен ҫамрӑк тӑлмачсем вунӑ ҫул каялла усӑ курнӑ кивӗ сӑмахсене е сӑмахсене пӗлмеҫҫӗ.

Юлашкинчен, тӑлмачсен алфавитпа тата вӗсем куҫаракан чӗлхе системипе паллашмалла. Казах чӗлхине виҫӗ тӗрлӗ алфавит ҫырнӑ, анчах паян кириллица ытларах усӑ курать. Кунсӑр пуҫне чӗлхере куҫарнӑ чухне шута илмелли хӑйӗн ҫырулӑх паллисем пур.

Юлашкинчен, казахла куҫару чӗлхене, унӑн диалекчӗсене, культура нюансӗсене тата алфавита ӑнланма ыйтать. Ҫак анспектсене шута илсе тӑлмачсем палӑртнӑ пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс пӗлтерекен куҫарусен пахалӑхне тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче казахла калаҫаҫҫӗ?

Казах чӗлхи Казахстанра официаллӑ чӗлхе шутланать, Ҫавӑн пекех Раҫҫейре тата Китайӑн, Афганистанӑн, Турципе Монголин хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ.

Казах чӗлхин историйӗ мӗнле?

Казах чӗлхин историйӗ 1400 ҫул тӗлне, Ӑна Пӗрремӗш хут Вӑтаҫӗр Азири ҫеҫенхирсенче пурӑнакан куҫса ҫӳрекен тӗрӗк чӗлхеллӗ йӑхсем хушшинче ҫыру чӗлхипе усӑ курнӑ чухне тухать. Казах чӗлхинчи нумай сӑмахсене ытти тӗрӗк чӗлхисенчен, ҫавӑн пекех перси, араб тата вырӑс чӗлхисенчен илнӗ тесе шутлаҫҫӗ. 18 ӗмӗр тӗлне казах чӗлхи Казахстанра доминировка тӑвакан чӗлхе пулса тӑнӑ, сталинла тапхӑр хыҫҫӑн Вӑл 1996 ҫулта Казахстанри официаллӑ чӗлхе пулса тӑнӑ. Паян унпа 11 миллион ытла ҫын, ытларах Казахстанра, Узбекистанра тата Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ.

Казах чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Абай Кунанбайулсем (1845-1904) - хальхи казах литературин Ашшӗ, ҫӗнӗ литература стилне кӗртнӗ, чӗлхине ҫӗнетнӗ поэтпа философ пекех паллӑ.
2. Магжан Жумабаев (1866-1938) - хальхи казах чӗлхин ҫырулӑхне стандартизациленӗ писатель тата педагог.
3. Мухтар Ауэзов (1897-1961) - паллӑ писатель, драматург тата Совет Казахстанӗнчи вӗренӳ министрӗ, ӑна хальхи казах чӗлхине кодификаципе аталантарасси тесе шутлаҫҫӗ.
4. Габит Муссепов (1894-1937) - лингвист, педагог тата этнограф, казах чӗлхине аталантарас ӗҫе ирхи тӳпе хывнӑскер.
5. Ерлан Нысанбаев (1903-1971) - чӗлхе реформаторӗ тата Казах наукисен академине никӗслекен, казах чӗлхине ҫӗнетес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.

Казах чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Казах чӗлхи тытӑмӗ агглютинативлӑ. Ку сӑмахсем морфе пӗрлештернипе пулса тӑнине пӗлтерет, вӗсенчен кашниех пӗр пӗлтерӗшлӗ. Казах чӗлхи те эгативлӑ-абсолютивлӑ синтаксис пур, вӑл куҫмалла мар сӗнӳпе куҫса ҫӳремелли предложени объектне те пӗр формӑпа палӑртма пултарассине пӗлтерет. Чӗлхере те глаголӑн тӑхӑр пӗлтерӗшлӗ тата ултӑ тапхӑрӗ пур.

Казах чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Никӗссене тӗпчеме тытӑнӑр. Алфавита мӗнле вуламаллине те, ҫырмаллине те, сӑмахсене мӗнле каламаллине те вӗренӗр. 2. Предложенисен грамматикипе структурине вӗренӗр. Эсир Интернетра усӑллӑ ресурссем нумай тупма пултаратӑр. 3. Казах музыкине итлӗр те казах фильмӗсемпе телепередачисене пӑхӑр, калаҫу чӗлхипе паллашма. 4. Репетиторпа е чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе практикӑра усӑ курӑр. Таркӑн пулас тесен, ҫак чӗлхепе калаҫакан калаҫӑва тата хӑлхана практикацилес пулать. 5. Малалла вӗренӗр. Чӗлхене тата унпа усӑ курмалли практикӑна вӗренмешкӗн кашни кунах кӑштах вӑхӑт уйӑрӑр. 6. Культурӑна тиенӗр. Кӗнеке вулани, музыкӑна итлени тата казах пурнӑҫӗпе паллашни сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗҫ.