Мари Сӑрчӗ зулу Куҫар

Финн-угор чӗлхин уйрӑм диалекчӗ шутланать, тӗпрен Илсен Раҫҫей, Эстони тата Финлянди регионӗсенче пурӑнакан ту-мари халӑхӗн сахалӑшӗпе усӑ курать. Ку чӗлхе сахалрах пулин те ту-мари халӑхӗн культурӑллӑ хӑйне евӗрлӗхӗшӗн калама ҫук пысӑк пӗлтерӗшлӗ. Ҫапла вара, ту-сӑртлӑ марийскинчен куҫару пулӑшӑвӗ пек пуҫарусемпе ҫак чӗлхене упраса хӑварасси ҫине ытларах та ытларах тимлӗх уйӑрать.

Юлашки ҫулсенче марий чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗ ытларах та ытларах палӑрса пырать. Ҫакӑ ту-сӑртлӑ мари чӗлхин, культура хӑйне евӗрлӗх маркерӗн, ҫавӑн пекех онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе анлӑн усӑ курнипе ҫыхӑннӑ. Онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе усӑ курса ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫӳрекенсем пӗтӗм тӗнчипе тӗрлӗ чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе хутшӑнма пултараҫҫӗ. Унсӑр пуҫне онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе те ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫырнӑ паха документсемпе литературӑна урӑх чӗлхе ҫине куҫарма пулать.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинчен тӑлмач пулӑшнипе тӗрлӗ меслетсемпе усӑ курма пулать. Сӑмахран, вӗсене фильмсем е телешоу тума ту-мари чӗлхин актерӗсем хутшӑннипе е ту-мари чӗлхипе кӗнекесене ҫак чӗлхене пӗлмен ҫынсемшӗн юрӑхлӑ тума пулать. Ҫавӑн пекех вӗсем ҫуралнӑ кун ҫинчен пӗлтерекен свидетельствӑсем, юридически документсем, шкулти учебниксем, ту мари чӗлхи валли кирлӗ документсемпе те усӑ курма пултараҫҫӗ. Ҫак тӗслӗхсем ҫумне ту-мари чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗпе усӑ курни ҫумне ҫавӑн пекех ҫак чӗлхепе калаҫма вӗренекен ачасене пулӑшу пама е словарьсемпе учебниксене ту-мари чӗлхипе грамматика вӗренӳҫисем туса хатӗрлеме усӑ курма пултараҫҫӗ.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинчен куҫарас ӗҫ ҫак кирлӗ чӗлхене упраса хӑварассинче пысӑк усӑ парать. Литературӑна, фильмсене тата ытти ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ытти кирлӗ документсене панӑ чухне ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫӳрекенсем культурӑпа йӑхран тухнӑ ҫынсемпе хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ту-сӑртлӑ марийскинчен куҫару пулӑшӑвӗ панӑ май ҫынсем ҫак кӑсӑк чӗлхепе ытларах та ытларах паллашаҫҫӗ, ҫавна май ӑна малашлӑхра упраса хӑварма пулӑшаҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Раҫҫейре Тата Беларусире ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе калаҫаҫҫӗ.

Горно-мари чӗлхин историйӗ мӗнле?

Ту-мари чӗлхи-Урал чӗлхи, Унта Раҫҫейри ту-мари халӑхӗ калаҫать. Ҫак чӗлхене пӗрремӗш хут 17 ӗмӗр варринче, вырӑс тӗпчевҫисемпе ученӑйӗсем ҫак регион тӑрӑх мари халӑхӗн ҫул ҫӳревӗсем ҫинчен отчет ҫырма пуҫласан, документланӑ. 19 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче лингвистсем малалла чӗлхене документлама тата унпа халӑх хушшинче усӑ курма пуҫланӑ. Совет влаҫӗ вӑхӑтӗнче ҫак чӗлхене хисеплесси чылай ӳснӗ, мӗншӗн тесен вӑл шкулсенче вӗрентнӗ тата официаллӑ документсемпе нумай усӑ курнӑ. Совет Союзӗ арканнӑ хыҫҫӑн ҫак чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлнине тӳссе ирттернӗ, ҫамрӑксенчен нумайӑшӗ ӑна паян вӗренеҫҫӗ те усӑ кураҫҫӗ.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Павел Чудинов-горно-мари ученӑйӗ, 1973 ҫулта пичетленсе тухнӑ горно-мари чӗлхин пурне те ҫавӑрса илекен пӗрремӗш энциклопедийӗн авторӗ.
2. Павел Пентков - ту-мари чӗлхин икӗ словарӗн авторӗ, вӗсенчен пӗри 2003 ҫулта, тепри - 2017 ҫулта пичетленсе тухнӑ.
3. Татьяна Рудина - ӑна ачасене вӗрентме ту-сӑртлӑ мари чӗлхин пӗрремӗш курсӗсене йӗркелекен.
4. 1983 ҫулта горн - мари чӗлхин пӗрремӗш учебникне йӗркеленӗ Юрий Макаров-горно-мари лингвисчӗ.
5. Анна Кузнецова - горно-мари чӗлхин грамматикипе, словарьсемпе вӗренӳ материалӗсен темиҫе учебникӗн авторӗ.

Ту-мари чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхи урал чӗлхипе, сӑмахран, атӑл-финла туратсемпе ҫыхӑннӑ. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмахсене грамматика ҫыхӑнӑвӗсене палӑртас тесе суффикссем хушса ҫырнипе йӗркеленине пӗлтерет. Тӗслӗхрен, суффикс хушнине пӑхӑнса пӗр никӗс "кӗнеке", "кӗнеке" е "кӗнеке вулани"тенине пӗлтерме пултарать. Ҫавӑн пекех вӑл уҫӑ сасӑсен, сасӑ процесӗн килӗшӗвӗпе усӑ курать, ҫав процесс сӑмахри паллӑ уҫӑ сасӑсене пӗр-пӗр ӳкерчӗке тытса пыма улӑштарма хушать. Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинче гендер уйрӑмлӑхӗсем ҫук, вӑл ытти чӗлхе ҫемйисенчен кивҫен илнӗ сӑмахсем сахал пулнӑран ытти финн-угор чӗлхисенчен консервативлӑрах шутланать.

Горно-мари чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Горно-мари чӗлхипе ҫӳрекен ҫынна тупӑр: чӗлхене вӗренмелли Чи Лайӑх меслет - ӑна пуҫӗпех путса ларасси. Грамматика, произведени тата словарь запасӗ ҫинчен спектакль курас тесе ту-сӑртлӑ мари чӗлхин носителӗпе калаҫӑр.
2. Алфавит вӗренӗр: эсир ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене вӗренме пуҫличчен ту-сӑртлӑ мари чӗлхин алфавитӗпе паллашмалла.
3. Ансат сӑмахсенчен тата пуплевсенчен пуҫлӑр: тӗссем, цифрӑсем, эрне кунӗсем, ҫавӑн пекех "сывлӑх сунатӑп", "сывӑ пулӑр", "тархасшӑн" тата "тавтапуҫ" текен тӗп сӑмахсене асра тытма тӑрӑшӑр.
4. Хилл Мари чӗлхине вӗренмелли занятисене ҫӳрӗр: сирӗн регионта май пур пулсан Хилл Мари е онлайн-чӗлхе курсне вӗренмелли занятисене ҫырӑнасси ҫинчен шухӑшлӑр. Пӗлӗр, вырӑнти университетсем ту-сӑртлӑ мари чӗлхи валли ятарласа курс сӗнеҫҫӗ-и?
5. Тӑтӑшах практикӑра пулӑр: Ҫӗнӗ чӗлхене вӗреннӗ чухне Йӗрке тӗп фактор пулса тӑрать. Кашни кун практикӑра ӗҫлеме тӑрӑшӑр, ҫак чӗлхене кулленхи пурнӑҫа кӗртмелли майсем тупӑр. Hill Mari музыкӑна итлӗр те Hill Mari фильмсене е шоу Hill Mari фильмсене пӑхӑр, сарӑлнӑ сӑмахсемпе пуплевсене астуса юлӑр.

Вырӑсла куҫару-африка чӗлхипе культурине тарӑн ӑнланакан куҫару форми. Ку куҫару типӗпе коммерци, юридически тата медицина докуменчӗсем валли час-часах усӑ кураҫҫӗ. Вӑл шкул учебникӗсем пек вӗренӳ сферине документсем куҫарма усӑ курать.

Зулу чӗлхи Африкӑри нумай районсенче, уйрӑмах Кӑнтӑр Африкӑра анлӑ сарӑлнӑ. Шутласа пӑхнӑ тӑрӑх, ҫак чӗлхене йӑтса ҫӳрекенсен 11 миллион ытла шутланать. Ҫакӑ ӑна тӗнчери чи анлӑ сарӑлнӑ чӗлхесенчен пӗри тӑвать. Ҫавна май вырӑс чӗлхинчен куҫару пулӑшу ӗҫӗсем ӳснӗ.

Куҫаруҫӑ суйланӑ чухне вырӑсла темиҫе фактора шута илмелле. Пӗрремӗшӗнчен, тӑлмачӑн чӗлхене лайӑх пӗлмелле, чӗлхен культурӑллӑ нюансӗсемпе паллашмалла. Ку куҫару пуҫламӑш материал пӗлтерӗшне тӗрӗс те тӗрӗс парасса шантарать. Унсӑр пуҫне тӑлмачӑн текста тивӗҫлӗ куҫару валли хӑйӗн стильне адаптацилеме пӗлмелле.

Тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерес тӗлӗшпе тӗрлӗрен утӑмсем пур. Пӗрремӗшӗнчен, тӑлмачӑн текстпа тӗплӗн паллашмалла, вӑл сӑмахсен пӗлтерӗшне тата сӑмахсен пӗлтерӗшне ӑнланнине ӗненмелле. Унтан вӗсен текстра кирек мӗнле йӑнӑш е йӑнӑшсем пуррине тӗрӗслемелле тата кирек мӗнле тӳрлетӳсене те кӗртмелле.

Малалла тӑлмачӑн текстра пулма пултаракан кирек мӗнле культура проблемисене те палӑртмалла тата вӗсене вырӑсла куҫарма тӑрӑшмалла. Ҫакна акӑлчан чӗлхинче сарман идиомпа е калаҫу сӑмахӗсемпе усӑ курма пултарать. Юлашкинчен, тӑлмачӑн яланах тӗллев аудиторийӗ ҫинчен пӗлмелле тата хӑйӗн стильне ун айне йӗркелемелле. Ҫакӑ вулакана текста лайӑхрах ӑнланма пулӑшать.

Ҫак утӑмсене пурнӑҫланӑ Хыҫҫӑн Zulu translation пысӑк тухӑҫлӑ та шанчӑклӑ куҫарусем тума пултарать. Ку куҫару типӗпе ӗҫлӗ тата юридически документсенче час-часах усӑ кураҫҫӗ, унта тӗрӗслӗх обязательство шутланать. Ҫавӑн пекех кӗнекесемпе ытти вӗренӳ материалӗсем тума усӑ кураҫҫӗ. Культура уйрӑмлӑхӗсене шута илсе тӗрӗс куҫарусем панӑ чухне вырӑс тӑлмачӗсем документсен пӗлтерӗшне тӗрӗс пама пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче зулу чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Зулу чӗлхипе ытларах Кӑнтӑр Африкӑра, ҫавӑн пекех Зимбабвӑра, Лесотора, Малавире, Мозамбикра тата Свазилендӑра калаҫаҫҫӗ.

Вырӑс чӗлхин историйӗ мӗнле?

Зулу чӗлхи, исизул пекех паллӑ чӗлхе, нигер-конглез ҫемйин кӑнтӑр группинче тӑракан бант чӗлхи пулса тӑрать. Ку Кӑнтӑр Африкӑра чи анлӑ чӗлхе, унта пӗтӗмӗшле 11 миллион ҫын калаҫать. Зулӑн чӗлхи ҫӗр ҫул шутласа кӑларакан пуян истори пур.
Чӗлхе ҫӑлкуҫӗсене Вӑтаҫӗр Африкӑран 16 ӗмӗрте миграциленӗ нгуни ӑрӑвӗсене йӗрлесе тупма пулать. Нуни халӑхӗ юлашкинчен тӗрлӗ ушкӑна пайланнӑ, зулу чӗлхи хальхи Квазулу-Натал территорийӗнче калаҫакан диалектсенчен аталаннӑ. Анчах та 1818 ҫулта кӑна зулус чӗлхине пьер Жубер ятлӑ французсен протестант миссионерӗ пуҫласа ҫырнӑ. Ҫакӑ чӗлхене стандартизацилемелли никӗс пулса тӑрать.
19 ӗмӗр хушшинче зулус чӗлхи малалла аталаннӑ. Пуринчен ытла ку чӗлхере икӗ паллӑ литература хайлавӗ — "Инкондло ка зулу" (зулус юррисем) тата "Амазви ка зулу" (зулус сӑмахӗсем) пичетленсе тухни палӑрать. Кунсӑр пуҫне ҫак тапхӑрта вырӑс чӗлхине миссионерсен шкулӗсенче вӗренӳ чӗлхи вырӑнне йышӑннӑ.
Паян вырӑс чӗлхипе ресурссем нумай тупма пулать, чӗлхе кӑнтӑр африкӑри культурӑн пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать.

Зулу чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Джон Дубе (1871-1946) - педагог тата политика лидерӗ, вӑл зулусла словарьпе грамматика учебникӗсене кӑтартса вырӑс чӗлхине йӗркелеме пулӑшнӑ.
2. Соломон Кампанде (1872-1959) - зулус чӗлхине стандартизацилеме пулӑшнӑ тата уншӑн пӗтӗм калӑпӑшлӑ пӗрремӗш грамматика системине туса хунӑ лингвист.
3. Бенедикт Вилаказин Кошекӗ (1906-1947) - поэт, прозаик тата педагог, зулус чӗлхипе ҫырнӑскер, ҫак чӗлхен стандартизациллӗ литература формине туса хатӗрлет.
4. Дж. Б.Пейрес (1924-2005) - антропологпа зулӑна тӗпчевҫӗ, зулу культурӑпа истори енӗпе новатор ӗҫӗсен авторӗ.
5. Бенедикт Картрайт (1925-2019) - зулус чӗлхи ҫинчен нумай ҫырнӑ, унӑн аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнӑ миссионерпа теолог.

Зулус чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Зулу чӗлхи субъект-глагол-объект (SVO) сӑмахӗсен йӗркипе йӗркеленсе тӑракан банта чӗлхе тытӑмне тепӗр хут калать. Ку агглютинативлӑ чӗлхе аффикссене вӗсен пӗлтерӗшне е грамматика функцине улӑштарма сӑмах ҫумне хушнине пӗлтерет. Унта тӗп классемпе, префикссемпе тата суффикссемпе усӑ кураҫҫӗ. Зулус чӗлхинче те виҫӗ тонлӑ (ҫӳллӗ, лутра тата аяларах) система пур, вӗсем те сӑмах пӗлтерӗшне улӑштарма пултараҫҫӗ.

Вырӑс чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Никӗсрен пуҫлӑр: зулус алфавитне тата произведенине вӗренӗр. Пӑхӑр-ха онлайн-аудиозапиҫӗсене зулу чӗлхипе, вӗсем сире саспаллисемпе сӑмахсене тӗрӗс калама пулӑшӗҫ.
2. Словарь запасне аталантарас тӗлӗшпе ӗҫлӗр. Кӗнекесене вулӑр, зулусла телешоусемпе фильмсене пӑхӑр е Интернетра словарнӑй запас списокӗсене пӑхса тухӑр.
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекен зулӑпа калаҫакан чӗлхепе усӑ курӑр. Зулус чӗлхипе занятисене ҫырӑнӑр, Онлайн кампа та пулин калаҫма юранине тупӑр е Tandem е HelloTalk йышши чӗлхепе улӑштарма приложени ҫырса пӑхӑр.
4. Итлӗр зулус радиопрограммисене, подкастсемпе юрӑсене. Культурӑпа тата чӗлхепе паллашни сире ҫак чӗлхепе пурнӑҫри лару-тӑрура мӗнле усӑ курнине кӑтартса пама пулӑшӗ.
5. Вырӑс чӗлхин тӗрлӗ диалекчӗсене вӗренӗр. Тӗрлӗ терминсемпе грамматика структурисем хӑҫан тата ӑҫта вырнаҫнине ӑнланӑр.
6. Anki е Memrise йышши инструментсемпе усӑ курӑр, вӗсем сире вырӑс лексикипе грамматикине вӗренме пулӑшӗҫ.
7. Хӑвӑр умма пысӑках мар ҫитӗнӳ тӗллевӗсем лартӑр. Ҫитес тапхӑрти вӑраха тӑсӑлакан тӗллевсене аркатӑр та мотивацие упраса хӑварас тесе хӑвӑрӑн прогресӑра сӑнаса тӑрӑр.
Ӑнӑҫу!