Мари Сӑрчӗ Сингаль Куҫар

Финн-угор чӗлхин уйрӑм диалекчӗ шутланать, тӗпрен Илсен Раҫҫей, Эстони тата Финлянди регионӗсенче пурӑнакан ту-мари халӑхӗн сахалӑшӗпе усӑ курать. Ку чӗлхе сахалрах пулин те ту-мари халӑхӗн культурӑллӑ хӑйне евӗрлӗхӗшӗн калама ҫук пысӑк пӗлтерӗшлӗ. Ҫапла вара, ту-сӑртлӑ марийскинчен куҫару пулӑшӑвӗ пек пуҫарусемпе ҫак чӗлхене упраса хӑварасси ҫине ытларах та ытларах тимлӗх уйӑрать.

Юлашки ҫулсенче марий чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗ ытларах та ытларах палӑрса пырать. Ҫакӑ ту-сӑртлӑ мари чӗлхин, культура хӑйне евӗрлӗх маркерӗн, ҫавӑн пекех онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе анлӑн усӑ курнипе ҫыхӑннӑ. Онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе усӑ курса ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫӳрекенсем пӗтӗм тӗнчипе тӗрлӗ чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе хутшӑнма пултараҫҫӗ. Унсӑр пуҫне онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе те ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫырнӑ паха документсемпе литературӑна урӑх чӗлхе ҫине куҫарма пулать.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинчен тӑлмач пулӑшнипе тӗрлӗ меслетсемпе усӑ курма пулать. Сӑмахран, вӗсене фильмсем е телешоу тума ту-мари чӗлхин актерӗсем хутшӑннипе е ту-мари чӗлхипе кӗнекесене ҫак чӗлхене пӗлмен ҫынсемшӗн юрӑхлӑ тума пулать. Ҫавӑн пекех вӗсем ҫуралнӑ кун ҫинчен пӗлтерекен свидетельствӑсем, юридически документсем, шкулти учебниксем, ту мари чӗлхи валли кирлӗ документсемпе те усӑ курма пултараҫҫӗ. Ҫак тӗслӗхсем ҫумне ту-мари чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗпе усӑ курни ҫумне ҫавӑн пекех ҫак чӗлхепе калаҫма вӗренекен ачасене пулӑшу пама е словарьсемпе учебниксене ту-мари чӗлхипе грамматика вӗренӳҫисем туса хатӗрлеме усӑ курма пултараҫҫӗ.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинчен куҫарас ӗҫ ҫак кирлӗ чӗлхене упраса хӑварассинче пысӑк усӑ парать. Литературӑна, фильмсене тата ытти ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ытти кирлӗ документсене панӑ чухне ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫӳрекенсем культурӑпа йӑхран тухнӑ ҫынсемпе хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ту-сӑртлӑ марийскинчен куҫару пулӑшӑвӗ панӑ май ҫынсем ҫак кӑсӑк чӗлхепе ытларах та ытларах паллашаҫҫӗ, ҫавна май ӑна малашлӑхра упраса хӑварма пулӑшаҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Раҫҫейре Тата Беларусире ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе калаҫаҫҫӗ.

Горно-мари чӗлхин историйӗ мӗнле?

Ту-мари чӗлхи-Урал чӗлхи, Унта Раҫҫейри ту-мари халӑхӗ калаҫать. Ҫак чӗлхене пӗрремӗш хут 17 ӗмӗр варринче, вырӑс тӗпчевҫисемпе ученӑйӗсем ҫак регион тӑрӑх мари халӑхӗн ҫул ҫӳревӗсем ҫинчен отчет ҫырма пуҫласан, документланӑ. 19 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче лингвистсем малалла чӗлхене документлама тата унпа халӑх хушшинче усӑ курма пуҫланӑ. Совет влаҫӗ вӑхӑтӗнче ҫак чӗлхене хисеплесси чылай ӳснӗ, мӗншӗн тесен вӑл шкулсенче вӗрентнӗ тата официаллӑ документсемпе нумай усӑ курнӑ. Совет Союзӗ арканнӑ хыҫҫӑн ҫак чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлнине тӳссе ирттернӗ, ҫамрӑксенчен нумайӑшӗ ӑна паян вӗренеҫҫӗ те усӑ кураҫҫӗ.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Павел Чудинов-горно-мари ученӑйӗ, 1973 ҫулта пичетленсе тухнӑ горно-мари чӗлхин пурне те ҫавӑрса илекен пӗрремӗш энциклопедийӗн авторӗ.
2. Павел Пентков - ту-мари чӗлхин икӗ словарӗн авторӗ, вӗсенчен пӗри 2003 ҫулта, тепри - 2017 ҫулта пичетленсе тухнӑ.
3. Татьяна Рудина - ӑна ачасене вӗрентме ту-сӑртлӑ мари чӗлхин пӗрремӗш курсӗсене йӗркелекен.
4. 1983 ҫулта горн - мари чӗлхин пӗрремӗш учебникне йӗркеленӗ Юрий Макаров-горно-мари лингвисчӗ.
5. Анна Кузнецова - горно-мари чӗлхин грамматикипе, словарьсемпе вӗренӳ материалӗсен темиҫе учебникӗн авторӗ.

Ту-мари чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхи урал чӗлхипе, сӑмахран, атӑл-финла туратсемпе ҫыхӑннӑ. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмахсене грамматика ҫыхӑнӑвӗсене палӑртас тесе суффикссем хушса ҫырнипе йӗркеленине пӗлтерет. Тӗслӗхрен, суффикс хушнине пӑхӑнса пӗр никӗс "кӗнеке", "кӗнеке" е "кӗнеке вулани"тенине пӗлтерме пултарать. Ҫавӑн пекех вӑл уҫӑ сасӑсен, сасӑ процесӗн килӗшӗвӗпе усӑ курать, ҫав процесс сӑмахри паллӑ уҫӑ сасӑсене пӗр-пӗр ӳкерчӗке тытса пыма улӑштарма хушать. Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинче гендер уйрӑмлӑхӗсем ҫук, вӑл ытти чӗлхе ҫемйисенчен кивҫен илнӗ сӑмахсем сахал пулнӑран ытти финн-угор чӗлхисенчен консервативлӑрах шутланать.

Горно-мари чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Горно-мари чӗлхипе ҫӳрекен ҫынна тупӑр: чӗлхене вӗренмелли Чи Лайӑх меслет - ӑна пуҫӗпех путса ларасси. Грамматика, произведени тата словарь запасӗ ҫинчен спектакль курас тесе ту-сӑртлӑ мари чӗлхин носителӗпе калаҫӑр.
2. Алфавит вӗренӗр: эсир ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене вӗренме пуҫличчен ту-сӑртлӑ мари чӗлхин алфавитӗпе паллашмалла.
3. Ансат сӑмахсенчен тата пуплевсенчен пуҫлӑр: тӗссем, цифрӑсем, эрне кунӗсем, ҫавӑн пекех "сывлӑх сунатӑп", "сывӑ пулӑр", "тархасшӑн" тата "тавтапуҫ" текен тӗп сӑмахсене асра тытма тӑрӑшӑр.
4. Хилл Мари чӗлхине вӗренмелли занятисене ҫӳрӗр: сирӗн регионта май пур пулсан Хилл Мари е онлайн-чӗлхе курсне вӗренмелли занятисене ҫырӑнасси ҫинчен шухӑшлӑр. Пӗлӗр, вырӑнти университетсем ту-сӑртлӑ мари чӗлхи валли ятарласа курс сӗнеҫҫӗ-и?
5. Тӑтӑшах практикӑра пулӑр: Ҫӗнӗ чӗлхене вӗреннӗ чухне Йӗрке тӗп фактор пулса тӑрать. Кашни кун практикӑра ӗҫлеме тӑрӑшӑр, ҫак чӗлхене кулленхи пурнӑҫа кӗртмелли майсем тупӑр. Hill Mari музыкӑна итлӗр те Hill Mari фильмсене е шоу Hill Mari фильмсене пӑхӑр, сарӑлнӑ сӑмахсемпе пуплевсене астуса юлӑр.

Сингальскине куҫарни юлашки ҫулсенче ытларах та ытларах пӗлтерӗшлӗ пулса пырать, мӗншӗн тесен ҫак чӗлхепе тата унӑн культурипе пӗтӗм тӗнчипе ытларах паллашаҫҫӗ. Сингаль чӗлхипе ытларах Шри-Ланкра калаҫаҫҫӗ, анчах вӑл инди, Сингапур тата Бангладеш йышши ытти ҫӗршывсенче те усӑ курать. Сингаль чӗлхипе ҫӳрекенсемпе тухӑҫлӑ хутшӑнма тӗрӗс те шанчӑклӑ куҫарусем кирлӗ.

Сингаль чӗлхине лайӑх куҫару илесси чи малтан квалификациллӗ профессиллӗ тӑлмача шырасси шутланать. Тӑлмачӑн кирек мӗнле тӗллевсем валли те лингвистика тӗлӗшӗнчен тӗрӗс те тивӗҫлӗ культурӑпа куҫару тивӗҫтермелле. Авторитетлӑ компанисене Интернетра тупма пулать, анчах эсир суйласа илнӗ тӑлмачӑ чӗлхепе ҫителӗклех ӗҫленине ӗненни те кирлӗ.

Ҫавӑн пекех куҫару контектне тӗп-тӗрӗс кӑтартса пани кирлӗ, куҫаруҫӑн тухӑҫлӑ куҫарӑва тивӗҫтермелли мӗнпур информаци пултӑр. Ҫакӑ текст тӗллевӗ, тӗллевлӗ аудитори тата ытти кирлӗ терминологи е конкретлӑ пуплевсем ҫинчен кӑштах справка информацийӗ кӗртме пултарать.

Тӑлмач кирлӗ информаципе тата лингвистика хӑнӑхӑвӗсемпе усӑ курнӑ чухне куҫару процесӗ патнех пыма юрать. Куҫарнӑ текст калӑпӑшӗпе кӑткӑслӑхне кура ку темиҫе минутран пуҫласа темиҫе куна е ытларах та йышӑнма пултарать. Куҫару вӗҫленнӗ хыҫҫӑн куҫарнӑ текста тӗп-тӗрӗс текстпа килӗшӳллӗн пӑхса тухмалла.

Тӑлмача тӗрӗс суйланӑ чухне сингаль чӗлхи ҫине пахалӑхлӑ куҫару тӗрлӗ культура хушшинчи уйрӑлӑва ҫӗнтерсе пӗр-пӗринпе хутшӑнассине ҫӑмӑллатма пултарать. Квалификациллӗ тӑлмача шыраса вӑхӑта сая ярса тата тӑлмачӑн лайӑх ӗҫе пурнӑҫлама кирлӗ информаци пуррине пӗлсен, эсир куҫару тӗрӗс, культура йӑли-йӗркисене тивӗҫлӗ тата шанчӑклӑ пуласса шанма пултаратӑр.

Мӗнле ҫӗршывсенче сингаль чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Сингаль чӗлхипе Шри-Ланкра тата Индин, Малайзин, Сингапур тата Таиландӑн хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ.

Сингал чӗлхин историйӗ мӗнле?

Сингаль чӗлхи вӑтам ази чӗлхинчен тухнӑ. Унта шри-Лан утравӗ ҫине куҫса килнисем пирӗн эрӑчченхи 6 ӗмӗртен пуҫласа калаҫнӑ. Шри-Ланка хӑй буддизм центрӗ пулнӑ, вӑл сингал чӗлхине аталантарма вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Португалипе голландири суту-илӳҫӗсем килнӗренпе 16 ӗмӗрте чӗлхе ют ҫӗршыв сӑмахӗсене, уйрӑмах суту-илӳпе ҫыхӑннӑ сӑмахсене, хутшӑнма пуҫланӑ. Ку 19-мӗш ӗмӗрте те тӑсӑлнӑ, англипе тамиль сӑмахӗсене сингальскине кӗртнӗ. Хальхи тапхӑрта сингаль чӗлхи икӗ литература формипе: сингаль виджесекарӗпе сингаль китсирӗнче стандартизациленнӗ. Унӑн официаллӑ статусӗ Шри-Ланкра 2018 ҫулта ҫӗршывра виҫӗ официаллӑ чӗлхерен пӗри пулса унӑн политика статусӗпе пӗрле эволюциленӗ.

Сингал чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Ананда Кумарасов – Шри-Ланкӑри ученӑй, сингаль чӗлхипе культура ҫинчен нумай эссессен авторӗ, "сингали литературин Критикӑлла историйӗ" тата "Сингали грамматики тата букварь сочиненийӗ"пеккисем.
2. Вималаванс Вималаванс Теро-буддири манахпа паллӑ пӗлӳҫӗ пере-пере вилнӗ, унпа усӑ курассишӗн яваплӑ пулнӑ, сингали литературинче пуҫ хунӑ, студентсене нумайӑшне вӗрентнӗ.
3. Валисингха Харитчандра-хальхи сингал литературин ҫимӗҫлӗ писателӗ тата пионерӗ, "Вессантар Джатак", "Суриягод" тата "Кисавай Кави"произведенисен авторӗ.
4. Гунадас Амарасекара – хальхи сингаль чӗлхи валли "грамматари кунчу" правописанин системине йышӑннӑ, "Вӗлле" тата "Элефант перевалӗнчен Килнӗ Ҫул"романсене ҫырнӑ.
5. Эдирера Сараччандра – ертсе пыракан драматург, вӑл "Манама" Тата "Синхабаха" пьесӑсем ҫырнӑскер, сихал чӗлхипе тата ҫырӑвӑн пултарулӑх стилӗпе творчествӑлла усӑ курнипе чапа тухнӑ.

Сингаль чӗлхин тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Сингальский-кӑнтӑр индоарий чӗлхи, Ун ҫинче Шри-Ланкра 16 миллиона яхӑн ҫын, ытларах сингал этнически ушкӑнӗн представителӗсем калаҫаҫҫӗ. Чӗлхене ҫапла йӗркеленӗ: кашни сыпӑках уҫӑ сасӑ пур — е /a/,//, е//. Сӑмахсем килӗшӳллӗ те уҫӑ сасӑсен пӗрлешӗвӗпе йӗркеленеҫҫӗ, килӗшекенсен ушкӑнӗсем пӗрлехи пулса тӑраҫҫӗ. Ку чӗлхене санскрит та, португали, голланди тата акӑлчан чӗлхисенчен илнӗ сӑмахсем те хытӑ витӗм кӳнӗ. Сингаль чӗлхи субъект-объект-глагол (SOV) сӑмахӗсен йӗркине тытса пырать тата хисеплӗ ятсен тата сӑпайлӑх паллисен пуян системи пур.

Сингал чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Сингаль чӗлхин тӗп грамматикипе структурине вӗренӗр. Калаҫӑвӑн тӗрлӗ пайӗсемпе паллашӑр, хальхи, местоименисем, глаголсем, паллӑ ячӗсем, чӗлхесем т. ыт. те.
2. Вӗреннӗ чухне справка материал вырӑнне усӑ курмашкӑн сингаль чӗлхипе лайӑх кӗнеке туянӑр. Глаголсем, пурӑнмалли вӑхӑтсем, ҫулталӑк тата идиомсем пек темӑсене ҫавӑрса илекен кӗнекесене шырӑр.
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекене тупӑр, унпа усӑ курма пулать. Кам та пулин ҫак чӗлхепе ирӗклӗн калаҫакан пулсан, сире хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене вӗрентме пултарать.
4. Сингаль словарьне вӗренӗр. Сингаль сӑмахӗсемпе тата вӗсем мӗнле усӑ курнипе паллашма вӑхӑт тупӑр. Словарьте вӗсен пӗлтерӗшне тупӑр та вӗсене ҫырса пыма тӑрӑшӑр.
5. Сингаль чӗлхипе аудиозапись итлӗр. Ҫакӑ сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, акцентпа произведени ҫинчен ӑнланма пулӑшӗ.
6. Технологипе хӑвӑр интересӗрпе усӑ курӑр. Усӑллӑ веб-сайтсем, приложенисемпе ытти ресурссем нумай, вӗсем сире чӗлхене вӗрентме пулӑшӗҫ. Вӗсемпе усӑ курӑр, вара эсир сингальскине кӗске вӑхӑтра вӗрентме пултаратӑр.