Мари Сӑрчӗ Галис Куҫар

Финн-угор чӗлхин уйрӑм диалекчӗ шутланать, тӗпрен Илсен Раҫҫей, Эстони тата Финлянди регионӗсенче пурӑнакан ту-мари халӑхӗн сахалӑшӗпе усӑ курать. Ку чӗлхе сахалрах пулин те ту-мари халӑхӗн культурӑллӑ хӑйне евӗрлӗхӗшӗн калама ҫук пысӑк пӗлтерӗшлӗ. Ҫапла вара, ту-сӑртлӑ марийскинчен куҫару пулӑшӑвӗ пек пуҫарусемпе ҫак чӗлхене упраса хӑварасси ҫине ытларах та ытларах тимлӗх уйӑрать.

Юлашки ҫулсенче марий чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗ ытларах та ытларах палӑрса пырать. Ҫакӑ ту-сӑртлӑ мари чӗлхин, культура хӑйне евӗрлӗх маркерӗн, ҫавӑн пекех онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе анлӑн усӑ курнипе ҫыхӑннӑ. Онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе усӑ курса ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫӳрекенсем пӗтӗм тӗнчипе тӗрлӗ чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе хутшӑнма пултараҫҫӗ. Унсӑр пуҫне онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе те ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫырнӑ паха документсемпе литературӑна урӑх чӗлхе ҫине куҫарма пулать.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинчен тӑлмач пулӑшнипе тӗрлӗ меслетсемпе усӑ курма пулать. Сӑмахран, вӗсене фильмсем е телешоу тума ту-мари чӗлхин актерӗсем хутшӑннипе е ту-мари чӗлхипе кӗнекесене ҫак чӗлхене пӗлмен ҫынсемшӗн юрӑхлӑ тума пулать. Ҫавӑн пекех вӗсем ҫуралнӑ кун ҫинчен пӗлтерекен свидетельствӑсем, юридически документсем, шкулти учебниксем, ту мари чӗлхи валли кирлӗ документсемпе те усӑ курма пултараҫҫӗ. Ҫак тӗслӗхсем ҫумне ту-мари чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗпе усӑ курни ҫумне ҫавӑн пекех ҫак чӗлхепе калаҫма вӗренекен ачасене пулӑшу пама е словарьсемпе учебниксене ту-мари чӗлхипе грамматика вӗренӳҫисем туса хатӗрлеме усӑ курма пултараҫҫӗ.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинчен куҫарас ӗҫ ҫак кирлӗ чӗлхене упраса хӑварассинче пысӑк усӑ парать. Литературӑна, фильмсене тата ытти ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ытти кирлӗ документсене панӑ чухне ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫӳрекенсем культурӑпа йӑхран тухнӑ ҫынсемпе хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ту-сӑртлӑ марийскинчен куҫару пулӑшӑвӗ панӑ май ҫынсем ҫак кӑсӑк чӗлхепе ытларах та ытларах паллашаҫҫӗ, ҫавна май ӑна малашлӑхра упраса хӑварма пулӑшаҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Раҫҫейре Тата Беларусире ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе калаҫаҫҫӗ.

Горно-мари чӗлхин историйӗ мӗнле?

Ту-мари чӗлхи-Урал чӗлхи, Унта Раҫҫейри ту-мари халӑхӗ калаҫать. Ҫак чӗлхене пӗрремӗш хут 17 ӗмӗр варринче, вырӑс тӗпчевҫисемпе ученӑйӗсем ҫак регион тӑрӑх мари халӑхӗн ҫул ҫӳревӗсем ҫинчен отчет ҫырма пуҫласан, документланӑ. 19 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче лингвистсем малалла чӗлхене документлама тата унпа халӑх хушшинче усӑ курма пуҫланӑ. Совет влаҫӗ вӑхӑтӗнче ҫак чӗлхене хисеплесси чылай ӳснӗ, мӗншӗн тесен вӑл шкулсенче вӗрентнӗ тата официаллӑ документсемпе нумай усӑ курнӑ. Совет Союзӗ арканнӑ хыҫҫӑн ҫак чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлнине тӳссе ирттернӗ, ҫамрӑксенчен нумайӑшӗ ӑна паян вӗренеҫҫӗ те усӑ кураҫҫӗ.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Павел Чудинов-горно-мари ученӑйӗ, 1973 ҫулта пичетленсе тухнӑ горно-мари чӗлхин пурне те ҫавӑрса илекен пӗрремӗш энциклопедийӗн авторӗ.
2. Павел Пентков - ту-мари чӗлхин икӗ словарӗн авторӗ, вӗсенчен пӗри 2003 ҫулта, тепри - 2017 ҫулта пичетленсе тухнӑ.
3. Татьяна Рудина - ӑна ачасене вӗрентме ту-сӑртлӑ мари чӗлхин пӗрремӗш курсӗсене йӗркелекен.
4. 1983 ҫулта горн - мари чӗлхин пӗрремӗш учебникне йӗркеленӗ Юрий Макаров-горно-мари лингвисчӗ.
5. Анна Кузнецова - горно-мари чӗлхин грамматикипе, словарьсемпе вӗренӳ материалӗсен темиҫе учебникӗн авторӗ.

Ту-мари чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхи урал чӗлхипе, сӑмахран, атӑл-финла туратсемпе ҫыхӑннӑ. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмахсене грамматика ҫыхӑнӑвӗсене палӑртас тесе суффикссем хушса ҫырнипе йӗркеленине пӗлтерет. Тӗслӗхрен, суффикс хушнине пӑхӑнса пӗр никӗс "кӗнеке", "кӗнеке" е "кӗнеке вулани"тенине пӗлтерме пултарать. Ҫавӑн пекех вӑл уҫӑ сасӑсен, сасӑ процесӗн килӗшӗвӗпе усӑ курать, ҫав процесс сӑмахри паллӑ уҫӑ сасӑсене пӗр-пӗр ӳкерчӗке тытса пыма улӑштарма хушать. Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинче гендер уйрӑмлӑхӗсем ҫук, вӑл ытти чӗлхе ҫемйисенчен кивҫен илнӗ сӑмахсем сахал пулнӑран ытти финн-угор чӗлхисенчен консервативлӑрах шутланать.

Горно-мари чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Горно-мари чӗлхипе ҫӳрекен ҫынна тупӑр: чӗлхене вӗренмелли Чи Лайӑх меслет - ӑна пуҫӗпех путса ларасси. Грамматика, произведени тата словарь запасӗ ҫинчен спектакль курас тесе ту-сӑртлӑ мари чӗлхин носителӗпе калаҫӑр.
2. Алфавит вӗренӗр: эсир ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене вӗренме пуҫличчен ту-сӑртлӑ мари чӗлхин алфавитӗпе паллашмалла.
3. Ансат сӑмахсенчен тата пуплевсенчен пуҫлӑр: тӗссем, цифрӑсем, эрне кунӗсем, ҫавӑн пекех "сывлӑх сунатӑп", "сывӑ пулӑр", "тархасшӑн" тата "тавтапуҫ" текен тӗп сӑмахсене асра тытма тӑрӑшӑр.
4. Хилл Мари чӗлхине вӗренмелли занятисене ҫӳрӗр: сирӗн регионта май пур пулсан Хилл Мари е онлайн-чӗлхе курсне вӗренмелли занятисене ҫырӑнасси ҫинчен шухӑшлӑр. Пӗлӗр, вырӑнти университетсем ту-сӑртлӑ мари чӗлхи валли ятарласа курс сӗнеҫҫӗ-и?
5. Тӑтӑшах практикӑра пулӑр: Ҫӗнӗ чӗлхене вӗреннӗ чухне Йӗрке тӗп фактор пулса тӑрать. Кашни кун практикӑра ӗҫлеме тӑрӑшӑр, ҫак чӗлхене кулленхи пурнӑҫа кӗртмелли майсем тупӑр. Hill Mari музыкӑна итлӗр те Hill Mari фильмсене е шоу Hill Mari фильмсене пӑхӑр, сарӑлнӑ сӑмахсемпе пуплевсене астуса юлӑр.

Галисирен куҫару: уйрӑм ибер чӗлхи Уҫни

Галиси-роман чӗлхи, Испанин Ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ регионӗнчен тата кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ регионӗнчен Галисия ятлӑ Португалирен тата Де Сантьяго (Святой Иаков Ҫӗрӗнчен) ҫуралнӑ. Ун ҫинче Пиреней ҫурутравӗн ытти пайӗсенче галичан-экспатриантсем те калаҫаҫҫӗ. Сантьяго-де-Компостелта пыракан вӑтам ӗмӗрсенчи паломика маршручӗпе тата диалектсемпе ҫыхӑнса тӑнипе галис чӗлхи ӗмӗрсем тӑршшӗпех хӑйне евӗрлӗ культурӑпа тата хӑйне евӗрлӗхпе ассоциленнӗ.

Галиси чӗлхи-галисири культурӑна тивӗҫлипе хаклас текенсемшӗн питӗ кирлӗ чӗлхе, мӗншӗн тесен нумай писательсем, поэтсем тата паллӑ юрӑсем ҫак чӗлхепе ҫырнӑ. Ҫавӑнпа та нумай ҫыншӑн ҫак чӗлхене ӑнланма пултарни пӗтӗм тӗнчипе кирлӗ. Ҫак сӑлтавпа юлашки ҫулсенче галис чӗлхинчен вырӑсла куҫарас ыйту ӳссе пынӑ.

Галисири профессиллӗ куҫаруҫӑсен текст пӗлтерӗшне тӗп-тӗрӗс каласа парас тесен чӗлхен культурӑллӑ фономне тарӑн пӗлмелле. Вӗсен тӗп концепцисене, сӑмах ҫаврӑнӑшӗсене тата жаргон терминӗсене идентификацилеме, ҫавӑн пекех куҫару итогӗнче пӗлтерӳсене активлӑ тивӗҫтерме пултармалла.

Галисла документсемпе текстсене йӑлана кӗнӗ пек куҫарни е унран кӑткӑс ӗҫ пулнӑ, час-часах ятарлӑ чӗлхе ӑнланмалла пулнӑ. Анчах та технологисем аталаннӑ май ку чӗлхепе специализациленекен тата этемле те, машина куҫарӑвӗсене те тивӗҫтерекен куҫару службисен йышӗ пысӑклансах пырать.

Пулӑшу паракана суйланӑ чухне галисирен куҫарас опыт пур ҫынна, ҫавӑн пекех чӗлхен тӗрлӗ диалекчӗсене лайӑх пӗлекен ҫынна суйламалла. Професси куҫаруҫисем, яланхи пекех, чӗлхине тарӑн ӑнланаҫҫӗ тата машинӑпа куҫарнинчен шанчӑклӑрах куҫарӑва тивӗҫтерме пултараҫҫӗ, мӗншӗн тесен час-часах йӑнӑшсем тӗл пулаҫҫӗ.

Пӗтӗмӗшпе илсен, куҫару пахалӑхлӑ пулӑшу ӗҫӗсем шыранӑ чухне галисирен тӗрӗс те профессиллӗ куҫарусем сӗнме пултаракан шанчӑклӑ поставщика тупас тесен тӗпчев ирттермелле. Ҫапла туса эсир галичансен культурине тата вӗсен уйрӑм чӗлхине тивӗҫлипе хаклама пултаратӑр.

Хӑш ҫӗршывсенче галиси чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Испанин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫӗнчи галисий автономлӑ пӗрлӗхӗнче калаҫакан галисий-роман чӗлхи. Ун ҫинче Испанин Ытти пайӗсенче, ҫавӑн пекех Португалипе Аргентинӑн хӑш-пӗр пайӗсенче иммигрантсен общинисем те калаҫаҫҫӗ.

Галис чӗлхин историйӗ мӗнле?

Галис чӗлхи-Роман чӗлхи, Португалипе тачӑ ҫыхӑннӑ, Ун ҫинче Испанин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫӗнче 2 миллион ытла ҫын калаҫать. Кастилипе Леон христиансен королевствисем хушшинче валеҫнӗ Галисири вӑтам ӗмӗрти королевствӑра вӑл хӑйӗн пуҫламӑшне 12 ӗмӗрте илет. Чӗлхене 19 тата 20 ӗмӗрсенче стандартизаци тата модернизаци процесне кӗртнӗ, ҫавна пула " Галисипе португали Стандартлӑ "е" галисипе португали "официаллӑ стандартлӑ чӗлхе туса хатӗрленӗ. Ку чӗлхене официаллӑ майпа 1982 ҫултанпа испани патшалӑхӗ йышӑннӑ, Вӑл Галисин автономлӑ регионӗнче испанипе официаллӑ наряд пулса тӑрать. Ку чӗлхепе тата темиҫе ҫӗршывра, уйрӑмах Латин Америка ҫӗршывӗсенче, аргентина, Бразили, Уругвай, Мексика тата Венесуэл пеккисем калаҫаҫҫӗ.

Галис чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Розалия де Касторо (1837-1885) галисири чи паллӑ поэтесс шутланать.
2. Рамон Отер Педрайо (1888-1976): писатель, лингвист тата культура деятелӗ, ӑна "галис чӗлхин Ашшӗ"тесе ят панӑ.
3. X Эль Сабио Альфонсо (1221-1284): Кастилипе Леон королӗ, вӑл галиси чӗлхипе текстсем ҫырнӑ, унӑн литература традицине аталантарас тӗлӗшпе пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
4. Мануэль Куррос Энрикес (1851-1906): поэт тата прозаик, ӑна галис чӗлхин хальхи чӗрӗлӗхӗ тесе шутлаҫҫӗ.
5. Мария Виктория Морен (1923-2013): лингвист, хальхи галиси чӗлхипе ҫырнӑ ҫырӑвӑн ҫӗнӗ стандартне туса хатӗрленӗ тата унӑн эволюцийӗпе тӗрлӗ ӗҫ пичетлесе кӑларнӑ.

Галис чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Галис чӗлхин структури испани, каталани тата португали чӗлхисем евӗрлех. Унӑн субъект-глагол-объект сӑмахӗсен йӗрки пур тата иртнӗ, хальхи тата пуласлӑха палӑртма глагол вӑхӑтӗсен наборӗпе усӑ курать. Чӗрчунсен йӑхӗ (арҫын е хӗрарӑм), паллӑ ячӗсем вара вӗсем ҫырса кӑтартакан япаласемпе килӗшсе тӑраҫҫӗ. Икӗ тӗрлӗ чӗлхе пур: хӑйсене мӗнле тытмаллине кӑтартакан тата вӑхӑтне, вырӑнне, хӑвӑртлӑхне тата хисепне палӑртакан ҫынсем. Чӗлхе те нумай местоименисем, сӗнӳсем тата союзсем кӗртет.

Галис чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Тӗп сӑмахсемпе пуплевсене вӗренӗр: тӗп сӑмахсемпе пуплевсене, саламлӑ сӑмахсене, хӑвна ху ӑнланнине, ҫынсемпе паллашнине, ансат калаҫусене ӑнланма Пуҫлӑр.
2. Грамматика правилисене вӗренӗр: эсир никӗссене вӗренсе ҫитсенех грамматикӑлла кӑткӑс правилӑсене, глаголсене, вӑхӑтсене, ссылка туртӑмӗн формисене тата ытти нумай правилӑсене вӗренме тытӑнӑр.
3. Кӗнекесемпе статьясене вулӑр: галиси чӗлхипе ҫырнӑ кӗнекесене Е статьясене Илӗр те вӗсене вуласа тухӑр. Ку чӑнах та сӑмах запасне аталантарма тата сирӗн туйӑмӑра аталантарма пулӑшать.
4. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене итлӗр: галисири подкастсене е видеона итлӗр, фильмсемпе телешоу ҫине пӑхӑр е хӑйпе калаҫакан ҫынна тупӑр.
5. Калӑр, калӑр, калӑр: вӗренмелли Чи Лайӑх меслет вӑл-калаҫу сӑмахӗнче май килнӗ таран ытларах усӑ курасси. Пӗр-пӗринпе е пӗчченшерӗн пулсан, хӑвӑр мӗн вӗреннипе, чӑн-чӑн калаҫусемпе усӑ курма хӑтланса пӑхӑр.