Мари Сӑрчӗ Серб Куҫар

Финн-угор чӗлхин уйрӑм диалекчӗ шутланать, тӗпрен Илсен Раҫҫей, Эстони тата Финлянди регионӗсенче пурӑнакан ту-мари халӑхӗн сахалӑшӗпе усӑ курать. Ку чӗлхе сахалрах пулин те ту-мари халӑхӗн культурӑллӑ хӑйне евӗрлӗхӗшӗн калама ҫук пысӑк пӗлтерӗшлӗ. Ҫапла вара, ту-сӑртлӑ марийскинчен куҫару пулӑшӑвӗ пек пуҫарусемпе ҫак чӗлхене упраса хӑварасси ҫине ытларах та ытларах тимлӗх уйӑрать.

Юлашки ҫулсенче марий чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗ ытларах та ытларах палӑрса пырать. Ҫакӑ ту-сӑртлӑ мари чӗлхин, культура хӑйне евӗрлӗх маркерӗн, ҫавӑн пекех онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе анлӑн усӑ курнипе ҫыхӑннӑ. Онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе усӑ курса ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫӳрекенсем пӗтӗм тӗнчипе тӗрлӗ чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе хутшӑнма пултараҫҫӗ. Унсӑр пуҫне онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе те ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫырнӑ паха документсемпе литературӑна урӑх чӗлхе ҫине куҫарма пулать.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинчен тӑлмач пулӑшнипе тӗрлӗ меслетсемпе усӑ курма пулать. Сӑмахран, вӗсене фильмсем е телешоу тума ту-мари чӗлхин актерӗсем хутшӑннипе е ту-мари чӗлхипе кӗнекесене ҫак чӗлхене пӗлмен ҫынсемшӗн юрӑхлӑ тума пулать. Ҫавӑн пекех вӗсем ҫуралнӑ кун ҫинчен пӗлтерекен свидетельствӑсем, юридически документсем, шкулти учебниксем, ту мари чӗлхи валли кирлӗ документсемпе те усӑ курма пултараҫҫӗ. Ҫак тӗслӗхсем ҫумне ту-мари чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗпе усӑ курни ҫумне ҫавӑн пекех ҫак чӗлхепе калаҫма вӗренекен ачасене пулӑшу пама е словарьсемпе учебниксене ту-мари чӗлхипе грамматика вӗренӳҫисем туса хатӗрлеме усӑ курма пултараҫҫӗ.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинчен куҫарас ӗҫ ҫак кирлӗ чӗлхене упраса хӑварассинче пысӑк усӑ парать. Литературӑна, фильмсене тата ытти ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ытти кирлӗ документсене панӑ чухне ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе ҫӳрекенсем культурӑпа йӑхран тухнӑ ҫынсемпе хутшӑнма пултараҫҫӗ. Ту-сӑртлӑ марийскинчен куҫару пулӑшӑвӗ панӑ май ҫынсем ҫак кӑсӑк чӗлхепе ытларах та ытларах паллашаҫҫӗ, ҫавна май ӑна малашлӑхра упраса хӑварма пулӑшаҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Раҫҫейре Тата Беларусире ту-сӑртлӑ мари чӗлхипе калаҫаҫҫӗ.

Горно-мари чӗлхин историйӗ мӗнле?

Ту-мари чӗлхи-Урал чӗлхи, Унта Раҫҫейри ту-мари халӑхӗ калаҫать. Ҫак чӗлхене пӗрремӗш хут 17 ӗмӗр варринче, вырӑс тӗпчевҫисемпе ученӑйӗсем ҫак регион тӑрӑх мари халӑхӗн ҫул ҫӳревӗсем ҫинчен отчет ҫырма пуҫласан, документланӑ. 19 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче лингвистсем малалла чӗлхене документлама тата унпа халӑх хушшинче усӑ курма пуҫланӑ. Совет влаҫӗ вӑхӑтӗнче ҫак чӗлхене хисеплесси чылай ӳснӗ, мӗншӗн тесен вӑл шкулсенче вӗрентнӗ тата официаллӑ документсемпе нумай усӑ курнӑ. Совет Союзӗ арканнӑ хыҫҫӑн ҫак чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлнине тӳссе ирттернӗ, ҫамрӑксенчен нумайӑшӗ ӑна паян вӗренеҫҫӗ те усӑ кураҫҫӗ.

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Павел Чудинов-горно-мари ученӑйӗ, 1973 ҫулта пичетленсе тухнӑ горно-мари чӗлхин пурне те ҫавӑрса илекен пӗрремӗш энциклопедийӗн авторӗ.
2. Павел Пентков - ту-мари чӗлхин икӗ словарӗн авторӗ, вӗсенчен пӗри 2003 ҫулта, тепри - 2017 ҫулта пичетленсе тухнӑ.
3. Татьяна Рудина - ӑна ачасене вӗрентме ту-сӑртлӑ мари чӗлхин пӗрремӗш курсӗсене йӗркелекен.
4. 1983 ҫулта горн - мари чӗлхин пӗрремӗш учебникне йӗркеленӗ Юрий Макаров-горно-мари лингвисчӗ.
5. Анна Кузнецова - горно-мари чӗлхин грамматикипе, словарьсемпе вӗренӳ материалӗсен темиҫе учебникӗн авторӗ.

Ту-мари чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Ту-сӑртлӑ мари чӗлхи урал чӗлхипе, сӑмахран, атӑл-финла туратсемпе ҫыхӑннӑ. Ку агглютинативлӑ чӗлхе, вӑл сӑмахсене грамматика ҫыхӑнӑвӗсене палӑртас тесе суффикссем хушса ҫырнипе йӗркеленине пӗлтерет. Тӗслӗхрен, суффикс хушнине пӑхӑнса пӗр никӗс "кӗнеке", "кӗнеке" е "кӗнеке вулани"тенине пӗлтерме пултарать. Ҫавӑн пекех вӑл уҫӑ сасӑсен, сасӑ процесӗн килӗшӗвӗпе усӑ курать, ҫав процесс сӑмахри паллӑ уҫӑ сасӑсене пӗр-пӗр ӳкерчӗке тытса пыма улӑштарма хушать. Ту-сӑртлӑ мари чӗлхинче гендер уйрӑмлӑхӗсем ҫук, вӑл ытти чӗлхе ҫемйисенчен кивҫен илнӗ сӑмахсем сахал пулнӑран ытти финн-угор чӗлхисенчен консервативлӑрах шутланать.

Горно-мари чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗрентмелле?

1. Горно-мари чӗлхипе ҫӳрекен ҫынна тупӑр: чӗлхене вӗренмелли Чи Лайӑх меслет - ӑна пуҫӗпех путса ларасси. Грамматика, произведени тата словарь запасӗ ҫинчен спектакль курас тесе ту-сӑртлӑ мари чӗлхин носителӗпе калаҫӑр.
2. Алфавит вӗренӗр: эсир ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене вӗренме пуҫличчен ту-сӑртлӑ мари чӗлхин алфавитӗпе паллашмалла.
3. Ансат сӑмахсенчен тата пуплевсенчен пуҫлӑр: тӗссем, цифрӑсем, эрне кунӗсем, ҫавӑн пекех "сывлӑх сунатӑп", "сывӑ пулӑр", "тархасшӑн" тата "тавтапуҫ" текен тӗп сӑмахсене асра тытма тӑрӑшӑр.
4. Хилл Мари чӗлхине вӗренмелли занятисене ҫӳрӗр: сирӗн регионта май пур пулсан Хилл Мари е онлайн-чӗлхе курсне вӗренмелли занятисене ҫырӑнасси ҫинчен шухӑшлӑр. Пӗлӗр, вырӑнти университетсем ту-сӑртлӑ мари чӗлхи валли ятарласа курс сӗнеҫҫӗ-и?
5. Тӑтӑшах практикӑра пулӑр: Ҫӗнӗ чӗлхене вӗреннӗ чухне Йӗрке тӗп фактор пулса тӑрать. Кашни кун практикӑра ӗҫлеме тӑрӑшӑр, ҫак чӗлхене кулленхи пурнӑҫа кӗртмелли майсем тупӑр. Hill Mari музыкӑна итлӗр те Hill Mari фильмсене е шоу Hill Mari фильмсене пӑхӑр, сарӑлнӑ сӑмахсемпе пуплевсене астуса юлӑр.

Сербскинчен тата вырӑсла куҫарма опытлӑ тӑлмач кирлӗ, вӑл культурӑна тӗп-тӗрӗс ӑнланассине тивӗҫтерет. Серби-балкан ҫӗршывӗ Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Европӑра пуян историпе тата ӗлӗкхи Югослави ҫӗршывӗсемпе тачӑ ҫыхӑнса тӑрать. Унӑн хӑйӗн хӑйне евӗрлӗ чӗлхи, кириллицӑпа культура пур, вӗсене мӗнле те пулин текста куҫариччен шута илмелле.

Серб чӗлхи кӑнтӑрти славян чӗлхин пӗр пайӗ пулса тӑрать, вӑл пӑлхар, хорват тата македон чӗлхисене те кӗртет. Ҫак чӗлхен икӗ тӗп диалекчӗ - штокавскипе торлак чӗлхи. Штокавский сарӑлнӑ форма шутланнӑ вӑхӑтра торлакский ытларах литература тӗллевӗсемпе усӑ курать. Куҫарӑва тӗрӗс тивӗҫтерес тесен професси тӑлмачӗн икӗ диалектпа тата регионти нюссемпе паллашмалла.

Серб чӗлхине кириллица ҫырнӑ, вӑл грек чӗлхинчен тухӑҫлӑ. Ҫак алфавит латин алфавитӗнчен те ытларах символ тытса тӑрать, ҫакӑ ӑна тӗпчесе вӗренессипе хӑнӑхассине йывӑрлатать. Ҫапла вара, куҫарнӑ текст тӗрӗс те уҫӑмлӑ пултӑр тесе, кириллицӑпа паллашнӑ тӑлмач пулмалла.

Сербипе ӗлӗкхи Югослави ҫӗршывӗсемпе тачӑ ҫыхӑнса тӑнӑшӑн Сербин контекчӗпе культурине тӑлмачӑ ӑнлантӑр. Серби чӗлхипе историне кӳршӗри ҫӗршывсемпе йӑласем пысӑк витӗм кӳнӗ. Регионпа паллашнӑ тӑлмач чӗлхепе культура уйрӑмлӑхӗсене куҫару тексчӗ пуҫламӑш текст пӗлтерӗшне тата интенцине тӗп-тӗрӗс палӑртма пултарӗ.

Кӗскен каласан, серб чӗлхинчен е унпа ӗҫлекен тӑлмачӑн серб чӗлхипе те, унӑн хӑйне евӗрлӗ культурипе йӑлисене те лайӑх пӗлмелле. Кириллицӑна пӗлни те сербла е унран тӗрӗс куҫарма кирлӗ. Сербскинчен килнӗ квалификациллӗ тӑлмач сербскинчен е серб чӗлхинчен тӗплӗ те тӗплӗн куҫарма пултарать.

Сербла хӑш ҫӗршывсенче калаҫаҫҫӗ?

Серб чӗлхи Сербире, Боснире, Герцеговинӑра, Черногорире тата Косовӑра официаллӑ чӗлхе пулса тӑрать. Унта ҫурҫӗрти Македони Хорватире, Болгарире, Венгрире, Румынире тата Республикӑра сахалрах ҫынсен ушкӑнӗсем калаҫаҫҫӗ.

Серб чӗлхи историйӗ мӗнле?

Серб чӗлхине аталантарассине 8 ӗмӗрчченех, 7 ӗмӗрте Византи империйӗ пӗтнӗ хыҫҫӑн уйрӑм чӗлхе пек йӗркеленме пуҫласан, сӑнаса пӗлме пулать. Серб ҫырулӑхӗн чи малтанхи тӗслӗхӗ 13 ӗмӗре кӗрет, анчах халӗ серб чӗлхипе шутланакан чылай пайӗ ҫав вӑхӑталла йӗркеленсе ҫитнӗ. Вӑтам ӗмӗрсенче Серби ҫӗршывра тӗрлӗ фракцисем калаҫакан нумай диалектсен тӑван ҫӗршывӗ пулнӑ, Анчах Серби литературине аталантарни 15-16 ӗмӗрсенче диалектсене пӗрлештерме тата чӗлхене стандартизацилеме пулӑшнӑ.
Осман пуҫ пулса тӑнӑ вӑхӑтра серб чӗлхи 14-мӗшӗнчен пуҫласа 19-мӗшӗччен османла-турккӑлла вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, ҫакӑ чӗлхене лексикӑпа грамматика енчен паллӑ тунӑ. Ку Вӑл Паянхи кунчченех нумай районсенче, Уйрӑмах Сербин кӑнтӑрпа хӗвелтухӑҫӗнче упранать.
19-мӗш ӗмӗрте малалла литература реформисем ирттернӗ, серб чӗлхине вара штокман диалекчӗпе килӗшӳллӗн стандартизациленӗ, вӑл паян ҫӗршыври ҫырусемпе чӗлхе тексчӗсемшӗн нумайӑшӗшӗн усӑ курать. Ҫавӑнтан вара ку чӗлхене ытти чӗлхесем, чи малтан акӑлчан чӗлхисем, вӑйлӑ витӗм кӳчӗҫ, ҫакӑ ӑна интереслӗ гибрид туса хучӗ.

Серб чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Вук Стефанович Караджич (1787-1864): "хальхи серб литературин ашшӗ" Тесе Паллӑ ҫын, серб орфографийӗпе грамматикине тата серб словарьне йӗркелемелли стандартизаци енӗпе тӗп фигура пулнӑ.
2. Доситей Савӑнӑҫович (1739-1811): серб литературине тата вӗренӗве йӗркеленӗ Писатель, унӑн произведенийӗсем серб культурине, чӗлхене тата вӗренӗве аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.
3. II Петрович-Непош (1813-1851): серб князӗ-епископ тата поэт, вӑл серб литературин историйӗнче пӗлтерӗшлӗ фигура пулса тӑрать. 1837 ҫулхи "Ту пуҫ кӑшӑлӗ" ятлӑ эпикӑллӑ поэма чи паллӑ, вӑл наципе ирӗклӗх юхӑмне пропагандӑлать.
4. Йован Стерий Попович (1806-1856): драматург, унӑн произведенийӗсем серб театрӗпе чӗлхине йӗркелеме пулӑшнӑ. Серб чӗлхине аталантарма пысӑк витӗм кӳнӗ вӑл.
5. Стефан Митров Любиша (1824-1878): Сербин драматургне ертсе пыраканӗ, унӑн пултарулӑхне серб чӗлхин стандартне вырнаҫтарма пулӑшаҫҫӗ. Унӑн пьесисене хӑйсен комедиллӗ элеменчӗсемпе, ҫавӑн пекех ҫинҫе социаллӑ критикӑпа пӗлеҫҫӗ.

Серб чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Серб чӗлхи тытӑмӗ, тӗрӗссипе, славян тата балкан чӗлхисен комбинацийӗ пулса тӑрать. Ку вӑл икӗ йӑхлӑ (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам), виҫӗ йышлӑ (пӗртен-пӗр, иккӗллӗ тата нумай йышлӑ) тата ҫичӗ падежлӑ (менельник, эрех, ашшӗ-амӑшӗ, пултаруллӑ, чӗнӳллӗ, инструментальнӑй тата локативлӑ). Унта Та Субъект-глагол-объект сӑмахӗсен йӗрки пур.

Серб чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Чӗлхе занятийӗсене ҫӳрӗр: кирек мӗнле ҫӗнӗ чӗлхене те вӗренмелли чи тухӑҫлӑ меслетсенчен Пӗри-занятисене е курсне ҫӳресси. Ку серб грамматикине тата произведенине структура лару-тӑрӑвӗнче, ал айӗнче квалификациллӗ преподаватель тытса, лайӑх вӗренме пултарать, вӑл сире пулӑшать.
2. Серб фильмӗсемпе телепередачисене пӑхӑр: серб телекуравӗпе фильмӗсене Пӑхса тухни-чӗлхепе паллашма тата темиҫе усӑллӑ сӑмах тата идиом ӑнланма питӗ лайӑх меслет.
3. Чӗлхепе улӑштармалли юлташ тупӑр: чӗлхе курсне ҫӳрени сирӗншӗн вариант мар пулсан, чӗлхепе улӑштармалли партнера шырани хӑвӑрт вӗренмелли лайӑх меслет пулма пултарать. Калаҫура тата практикӑра хӑвӑр мӗнле чӗлхепе калаҫасшӑн пулнине эсир иксӗр те килӗшнине ӗненӗр.
4. Онлайн-ресурссемпе усӑ курӑр: онлайн-ресурссем нумай, вӗсем сире веб-сайт, приложени, подкаст тата видео йышши серб чӗлхине вӗрентме пулӑшӗҫ. Вӗсемпе эсир чӗлхене вӗренмелли ытти занятисем ҫумне хушса усӑ курма хӑтланса пӑхӑр.
5. Сербла чӗлхе носителӗсемпе калаҫӑр: сербсен чӗлхине лайӑхлатмалли Чи Лайӑх меслет-чӗлхе носителӗсемпе практикӑласси. Вырӑнти ушкӑнпа пӗрлешӗр е онлайн чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма май тупӑр. Ҫакӑ сире хӑвӑр сӑмахӑра лайӑхлатма, хӑвӑра шанма тата чӗлхене ӑнланма пулӑшать.