Белорус Кхмерский Кусараш

Россий Дене гранитлыше Беларусь-эрвел европысо эл, Украина, Польша, Литва да Латвий. Белорус йылмыш документ-влакым, литературым да сайт-влакым белорус йылмыш кусарымаш белорус ден моло калык коклаште веле огыл, эл кӧргыштат тӱнямбал обществын тӱҥ ужашыжлан шотлалтеш. 10 миллион наре калык улмо годым тиде тӱрлӧ элыште обществын чыла лончыжо дене пайдалын кутырен мошташ кӱлын.

Белорус-влакын официал йылмышт дене белорусский шотлалтеш, да возымо кок тӱҥ йӧн уло, нунын кокла гыч кажныжат кусарыме годым чӱчкыдын кучылталтеш: латин алфавит ден кириллице. Латин алфавит латынь, Рим империй йылме деч ышталтеш да ятыр касвел эллаште кучылталтеш; тудо польский алфавит дене чак кылдалтын. Тиде жапыште шемшыдаҥ алфавит дене кылдалтше да монах-влак дене ваш кылдалт шогышо кириллице руш йылме дене чак кылдалтын да Эрвел Европышто да Рӱдӧ Азийыште шуко эллаште кучылталтеш.

Белорус кусарыше тӱҥалтыш текстын ыҥжым раш каласаш кок алфавит денат сайын умылтарен шогышаш. Кусарыше тыгак белорус грамматике да лексике дене, тыгак белорус культурын шинчымашыжым раш кусараш пеш сайын кучышаш.

Англичан гыч белорусский але белорусский гыч англичан йылме дене кусарымым кусарыше йылмым умыла да увертарымашым чын каласен кертеш гын, тунарак неле огыл. Но задаче изишак неле: кӧ белорус гыч вес йылмыш кусараш шона, немыч, француз але испанский гай. Тиде теве мо дене кылдалтын, кусарыше кусарыме йылме дене увертарымашым, белорус йылмыште уке мут але ой-влакым кучылтын, кусарен кертеш.

Эше ик проблеман, туштыжо белоруссий кусарыше-влак керылт пурат, тудо факт шотлалтеш: ятыр мут ден ой-влак контекст шот дене икмыняр кусаралт кертыт. Тылеч посна южо годым англичан да белорусс йылме дене тӱрыс тӱрлӧ значениян шомак-влак улыт, садлан кусарыше тиде ойыртем нерген палышаш да шке кусарымым кӱлеш семын коррективлышаш.

Пытартышлан, белорус йылмыш кусарыме годым культурный контекстым эскераш да иктаж-могай культур але культур шиждыме терминым але фразе-влакым сайынрак эскераш кӱлеш. Кусарыше уверым белорус йылме дене чын каласаш манын, йылмын анюансше, тудын грамматике структуржо да белорус обществын культур контекстше дене палыме лийшаш.

Белорус йылмыш кусарымаш могай задачым ончыде, кугу шинчымашан да опыт улмо годым сай шинчымашан лийын кертеш. Йылме кузе ышталтмым умыленат, культур контекстын кӱлешан улмыжым шотыш налын, опытан белорус кусарыше йылме кӱрылтмашым сеҥаш да кӱлешан кылым рашемдаш полшен кертеш.

Могай эллаште белорус йылме дене ойлат?

Белорус йылме дене утларакшым Российын южо районлаштыже, Украин, Литва, Латвий да Польшылаштыже кутырат.

Белорус йылмын историйже могай?

Белорус калыкын тӱҥалтыш йылмыже акрет годсо-славянский ыле. Тиде йылме 11 курымышто лийын да Киевский русь саманын йылмыже 13 курымышто йӧрлмешкыже. Тиде жапыште тудо черке славянскийын да моло йылме-влакын пеш кугу влиянийышт йымалне лийын.
13-14 курымлаште йылме кок тӱрлӧ диалектлан шелалташ тӱҥалын: йӱдвел да кечывалвел диалект-влак белорус йылмын диалектше. Кечывалвел диалект великий князь семын кучылталтше литератур йылмын негызшылан возалтын, тудыжо вара элын официал йылмыже лийын.
Моско пагытыште, 15 курым гыч тӱҥалын, белорус йылме руш йылмыш умбакыже тунемаш тӱҥалын, кызытсе белорус йылмат шке ӱжакажым налаш тӱҥалын. 16-17 курымлаште квалификацийлаш да стандартизироватлаш тӧчымаш ылыже, но тиде тыршымаш арам лие.
19 курымышто белорус йылме кутырымо да сылнымут семын уэш ылыжмым чытен. 1920-шо ийлаште Тудо Советский Союзын ик официал йылмыжланат шотлен ыле. Туге гынат 1930-шо ийласе сталинград репрессий-влак тиде йылмым кӱчыкемдымашке шуктеныт. Тудо 1960-шо ийла мучаште уэш шочо да тылеч вара беларусин официал йылмыж дене де-факт лийын.

Кӧ белорус йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Францис Скорине (1485-1541): "белорус литературын Ачаже" Манын Лӱмдалтын, Скорина христиан текстым икымше савыктыше да латынь да чех йылме дене белорус йылме дене кусарыше лийын. Тудлан тиде йылме дене пашам ышташ ончыкылык писатель-влакын кумылыштым нӧлтымым да ончыкылык писатель-влакын кумылыштым возат.
2. Полкысо Симеон (1530-1580): Богослов, поэт да философ, Полцкий йылме, историй, культур, религий да географий шотышто шуко шӧрынан пашашт дене палыме. Тудо белорус литературын канонический произведенийже-влак дене икмыняр текстым возен.
3. Янка Налын (1882-1942): Поэт ден драматург, Белоруссла, тыгак руш йылме денат да 20 курымысо эн кугу белорус поэт семын кумдан палыме.
4. Якып Классым (1882-1956): Поэт ден прозаик, Колас белорус йылмын диалектыштыже возен, туштыжо элын касвел ужашыштыже ойлалтеш да ятыр у мутым да ой-влакым йылмыш пуртен.
5. Василь Быков (1924-2003): Поэт, драматург, сценарист да диссент, Былов ойлымашым, пьесым да почеламутым возен, могайыштыже совет оккупаций годым белрусышто илыш сӱретлалтын. Тудын произведенийже-влак кокла гыч шукышт кызытсе белорус литературышто ик эн кӱлешан улыт.

Белорус йылмын структуржым кузе ыштыме?

Белорус йылме эрвел славян тӱшкашке пура да руш ден украин йылме дене чак кылдалтын. Тиде виян флектив йылме, мутын тӱрлӧ формыжо тичмаш радамысе значенийым ончыктышашлан кучылталтеш, тыгак йыгырмут мут ден муткылдыш-влак вес мут ден морфеме-влакыш аффиксым ешарыме йӧн дене ышталтыт манмым ончыктышо агглютинатив йылме. Грамматически тиде SIV (объект-глагол) мут радам дене да пӧръеҥ семын, тыгак ӱдырамаш тукым да шуко падеж дене кучылталтеш. Викшымак каласаш гын, славян йылме южо чех да польский влияний дене кылдалтын.

Белорус йылмым кузе утларак чын тунемаш?

1. Официальный йылме курсым эртыза: белорус йылмым тунемме шотышто те серьёзнын ончеда гын, сай йӧн дене тӱҥалаш онайн - але очный йылме курс. Йылме курс тыланда йылме негызым шымлен да тендан моштымашда вияҥме структурым пуэн кертеш.
2. Келгын шоналтен ончымо: йылмым сайын тунем шуаш да тудым эрык дене кучаш кӱлеш, йылмышке возаш жапым кузе-гынат шукырак кучылташ кӱлеш. Белорус музыкым колыштса, белоруссий фильм ден телеом ончыза, белоруссий книга, блог да статья — влакым лудса-тыланда белорус йылмым колышташ да кучылташ полшышо чыла.
3. Практике: йылмым тунемшашлан кутырымо йылмылан да колыштмашлан жапым кучылташ кӱлеш. Йылме дене мутланымаште икмыняр йӧн уло-те йылме тӱшкаш ушнен кертыда, йылмысе партнёр-влакым муын але йылмым тунемме приложенийым кучылтын кертыда.
4. Мӧҥгешла кылым налза: мутланыме мут да аудиовещанийыште йоҥылыш лиймыда деч вара тудым чын кучылтмыдам рашемдаш мӧҥгешла кылым налыда. Те йылмым туныктышо-влак деч мӧҥгешла кылым налын кертыда але янайн-репетиторым муын кертыда, кудыжо тыланда индивидуал рекомендацийым да мӧҥгешла кылым пуэн кертеш.

Кхмерский Камбоджин официал йылмыж дене шотлалтеш, тушто 16 миллион утла еҥ уло тӱня мучко ойла. Йылме австроазий ешын веле улеш, тудо вьетнам да мон-кхмер йылмым чӱкта, кхмерский ден монах гай. Кхмер йылме шкенжын письма системыжлан кӧра Кечывалвел-Эрвел Азийыште шке пошкудыжо-влак коклаште ойыртемынак торлен. Кхмер алфавит, кумдан палыме "йошкар кхер" граждан сар жапыште тудын Камбоджыште вуйлатыме коммунист партийын правительже дене историй кылжылан кӧра слог письмалан келшен толшо буква ден диакитике знак-влакын комбинацийыштым кучылтеш.

Диакитике знак-влакын улмыштым ончыде, эрвел азий йылме-влак дене таҥастарымаште тыглай тунемме шотышто кхмер возымо возыш. Буква-влак сайын верланеныт, лудмым куштылемда. Тиде кхмер йылмыш кусарыме дене таҥастарымаште кусарымашым куштылемдаш полша.

Кхмер йылме гыч кусарыме суаплыклан туризм да паша йӧн кушмылан кӧра Камбоджыште чыла кугу йодмаш дене пайдаланат. Англичан ден кхмер йылме коклаште кӱрылтмашым сеҥаш полшышо шуко кусарыме компаний шочын.

Кусарыме компанийым ойырен налме годым кхмер йылме кусарышын опытшым да тудын шинчымашыжым шотыш налаш кӱлеш. Тыгак рашемдаш кӱлеш: кусарыше шке культуржо дене палыме да кӱлеш годым йылмын раш нюансшым ойырен налеш.

Адакшым шинча денак ужаш кӱлеш, кусарыше компаний чын да жапыштыже кусарен шогаш темла. Тиде предприятий але частный еҥ-влак Дене Камбоджыште мутланыме годым эн кугу значений лийын кертеш. Деловой документ ден контракт-влаклан сравоч значениян, садлан кхмер йылме гыч ӱшанле кусарыше-влакым инвестиций шогыман.

Пытартышлан, конкуренцийым ыштен кертше акан кусарыме компанийым муаш кӱлеш. Тыге шуко компаний кхмер йылме гыч кусарыме суаплыкым темлат, кевыт еда коштын савырнаш да чапле ойым налаш акым таҥастараш шога.

Кхмер йылме гыч кусарыме суаплык частный еҥ ден предприятий-влаклан Камбоджыште бизнесым кучышо частный еҥ ден предприятий-влаклан аклаш лийдыме лийын кертеш. Келшен толшо кусарышын полшымыж дене нуно гарантироватлен кертыт: нунын мутланымашышт чын да келшен толшо культур йӱла лиеш. Сандене кхмерский йылме гыч кусарыме шотышто йӧн дене пайдаланаш ида вожыл, иктаж-мо шотышто кӱлеш лиеш гын.

Могай эллаште кхмер йылме дене ойлат?

Кхмер йылме дене тӱҥ шотышто Камбоджыште ойлат. Тушто тыгак Вьетнамыште да Таиландыште, моло эллаште ойлат.

Кхмер йылмын историйже могай?

Кхмер йылме-тиде австроазий йылме, туштыжо 16 миллион еҥ Камбоджыште, Вьетнам, Тайландыште да Францийыште ойлалтыт. Тиде официальный Камбоджи йылме, кудыжо мемнан эра кундемысе икымше курым гычак кучылталтеш..
Кхмер йылме дене эн ондак палыме возыш-влак мемнан эран 7 курымжо дене пуалтыт, но тиде йылме, очыни, ятырлан шуко лийын. VII курым мучко Кхмер империйыште санскритыште мутланыше Индий калык доминироватлен. Кхмер йылме 8 курымлан посна диалектыш ойыртемалташ тӱҥалын.
Кхмер йылме тожо виянрак улмаш.тудым индийский буддий миссионер-влак Кечывалвел Индий Гыч конденыт. Регионын шочмо австроазий йылмыж дене пырля пал ден санкритын значенийыштым кызытсе кхмер йылме шочыктен.
Тиддеч вара кхмерский утларак кумдан палыме лиеш, кызытат Камбоджыште эн кумдан шарлыше йылме лиеш. Тидыже Тыгак Ассоциацийын официал йылмыж гыч иктыже (Кечывалвел-Эрвел Азийын).

Кхмер йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Пре Анг Энг( 17 курым): кхмер йылмын историйыштыже Пеш Кӱлешан фигур, Пре Анг Энг йылме арален кодымаште да коштыктымаште пеш кӱлешан рольым модшо икмыняр пашам возен. Тудлан икымше савыктыше станокым Кечывалвел-Эрвел Азийыште ышташ, тыгак кхмер йылмым возен шыҥдарымаш.
2. Чанкирже (19 курым мучаш) кӧн: Чанкирже кхмер йылмын кызытсе вияҥмаштыже Ик эн кӱлешан фигурлан шотлалтеш. Тудо тымарте кучылталтше деванагарилан возымо системым ямдылен да стандартизацийлан орфографий ден грамматике шотышто вашмутым пуэн.
3. Тохнг Хи (20 курым тӱҥалтыш): Тохонг Хи новатор пашаж дене кхмер мутерым ямдылыме шотышто сайын палыме. Мутерже 1923 ийыште савыкталтын да кызытат кхер йылме дене справочный полшык семын кумдан кучылталтеш.
4. Кумдан палыме Чун Нат-20 курым): Ваддей-влакын Ботумыштым аралыше, чун Пӱчмӧ Чуон кхмер йылмым аралыме да коштымо пашаштым кугу пагален кучылтеш. Тудо кхмерский йылме дене будий ученийлан кӧ пайлен, эн первый лийын да тудлан кхмер культурым арален кодымаште полышым чӱчкыдынак возен пуат.
5. Хай Кантул (21 курым): кхмер йылме шотышто ик эн тӱҥ фигуржо тачысе кечылан, Хай Кантул - профессор да лингвист, тунеммаште кхмер йылмым тунемме годым лым лийде кучылтмаште пашам ыштен. Тудо кхмер йылме дене икмыняр тунемме книгам ямдылен да кхмер йылмын права шотышто ярым аралышылан шотлалтеш.

Кхмер йылмын структуржым кузе ыштыме?

Кхмер йылме-мон-кхмерскийын подслюченийышкыже пурышо австроазий йылме. Тиде субъект-глагол-объект радаман аналитике йылме да предлог олмеш кучылталтше прилог-влак дене. Тудо аффикс-влакын поян системышт, тидын шотыштак тӱрлӧ приставке, суффикс да инффикс савыртыш-влак улыт. Лӱм мут-влак числа дене, а глагол - влак-лица, числа, аспект, йӱк да наклонений дене. Тудо тыгак тӱрлӧ значенийым ойыркалаш кучылталтше вич тоннан тональный системыже уло.

Кузе кхер йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Алфавитым тунемме гыч тӱҥалза: Кхер йылме аксар кхмер манме алфавитым кучылтын возымо,садлан буква да нунын тӱрлӧ формышт дене палыме лияш кӱлеш. Те ресурсым Интернетыште муын кертыда, кудышт тыланда алфавитым тунемаш полшат.
2. Базе мутвундым тунемза: те алфавит дене палыме лийыда гын, кхмер йылме дене тӱҥ мут ден фразым шымлымаште пашам ышташ тӱҥалза. Те онлайн-мутерым, тунемме ден приложенийым, мутым да практикым кычалашлан кучылтын кертыда.
3. Те занятийыш возыза: йылмым чын тунеммыда шуэш гын, верысе школышто але университетыште кхмер йылме дене занятийыш возыза. Занятийыш мийымаш тыланда йодышым пуаш да инструкторлан тӧрлатылаш йӧным пуа.
4. Йылме носитель-влакым колыштса: кхмер йылме дене кутырымо дене чын палыме Лияш манын, икмыняр жап йылмым колышт ончыза. Те кхмер йылме дене телепередачым але фильмым ончен, кӱвуйым колышташ але тиде йылме дене мурым муын кертыда.
5. Серышыште да мутланыме шомакыште практиковатлыза: йылмыдам тӱҥ умылымаш лекмекыда, кхмер йылме дене мутланыме шомакыште практиковатлалташ тӱҥалза. Тиде йылме дене лудаш тӱҥалза да йылме носитель-влак дене мутланен ончыза. Тиде тыланда ӱшанымашым муаш да шке моштымашым вияҥден колташ полша.