Галисийский Идишла Кусараш

Галисий гыч кусарымаш: шкешотан иберийский йылмым Почын Пуымаш

Галисий-роман йылме, испанийын да кечывалвел-касвел регионжо гыч, Галисий семын палыме Португалий да де Сантьга (Святой Иаковын) Кундемышт гыч. Тушто тыгак Южо галичан-экспатриант-Влак Пиренейский полуостровын моло ужашлаштыже улыт. Шке ойыртемалтше диалектше да кокла курымласе памятник маршрут дене кылым кучен, сантьго-де-Компостельыш наҥгайыше кокла шотан маршрут дене галис йылме курым мучко шкешотан культур да шке поянлык дене кылдалтын.

Галисий-пеш кӱлешан йылме, писатель, поэт да популярный муро-влакым тиде йылме дене возышо-влаклан. Садлан кӧра шуко еҥлан тӱня мучко тиде йылмым умылаш йӧн кӱлеш. Тиде шот дене пытартыш ийлаште галисий йылме гыч рушлашке кусарыме нерген йодмаш кушкын.

Профессионал галисла кусарыше-влак тӱҥалтыш йылмысе, кусарыме йылмысе йылмысе келге шинчымашан, тыгак йылмын культур фонжо дене палыме лийман, текстын ыҥжым раш каласышаш улыт. Нуно йылмын тӱҥ умылымашыжым, ойсавыртышыжым да жаргон термин-влакым рашемден моштышаш улыт, тыгак иктешлыше кусарымаште ойын чын улмыжо йӧным ыштышаш улыт.

Документ-влакым да текстым галис йылмыш кусарымаш але тудын деч посна умылымашым йодшо, шуко годым неле паша лийын. Туге гынат технологийым вияҥдымаште тиде йылме дене специализироватлыме да айдеме семын машина дене кусарыме паша утларак шуко лектеш.

Суаплыкым ыштыше еҥым сайлыме годым галисимий гыч кусараш опыт уло, тыгак йылмын тӱрлӧ диалектшым сайын палыше-влакым ойырен налаш кӱлеш. Профессиональный кусарыше-влак, правил семын, йылмыштым келгын умылат да машинам кусарыме деч утларак ӱшанле кусарен кертыт, тудыжо чӱчкыдынак йоҥылышлан логаледа.

Чумыр налмаште, кусарыме сай суаплыкым кычалме годым ӱшан поставщикым муаш кӱлеш, тудыжо галисимий дене профессионал кусарымашым раш да профессионал кусарымашым темлен кертеш. Тыге ыштен, те галицан культуржым да нунын шкешотан йылмыштым шот дене аклен кертыда.

Могай эллаште галис йылме дене ойлат?

Галисий - йӱдвел-касвел Испанийыште Автоном сообщенийыште улшо галисий йылме. Тушто тыгак Испанийын моло ужашлаштыже иммигрант общине, тыгак Португалий ден Аргентинан южо ужашыштыже ойлат.

Галисий йылмын историйже могай?

Галис йылме-португаль йылме дене чак кылдалт шогышо роман йылме, туштыжо 2 миллион утла еҥ йӱдвел-касвел Испанийыште ила. 12 курымышто христиан королевстве ден Леон коклаште шелалтше Галисий тӱҥалтышыжым налеш. Йылме стандартизаций да 20 курымлаште стандартизаций да модернизаций шотышто процессыш логалын, тудын почеш "Стандартлан" Але "галисийский португаль"манме семын палыме лийын. Тиде йылме 1982 ий гыч официально испан кугыжанышлан шотлалтеш да автоном регионыштыжо Испан-влак дене пырля официал торак шотлалтеш. Тиде йылме дене тыгак икмыняр эллаште уло тӱня мучко ойлат, поснак Латин Америкысе эллаште, Аргентина, Бразилий, Уругвай, Мексика да Венесуэл.

Кӧ топыш-галисий йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Розалий де Кастро( 1837-1885): галис йылме дене ик эн кумдан палыме поэтесслан шотлалтеш.
2. Рамон Педрайо (1888-1976): писатель, лингвист да культур паша, тудо "галисий йылмын Ачаже"семын палыме.
3. Альфонс Х Эль Сабо (1221-1284): Кастилийын да Леонын корольжо, тудо галис йылме дене текстым возен да литератур йӱлажым вияҥдымаште кугу рольым шуктен.
4. Мануэль Курс Эникес (1851-1906): поэт ден прозаик, могайыштым галисим йылмым кызытсе жапыште уэш ылыжтымаш возат.
5. Мария Виктор Моренын (1923-2013): лингвист кызытсе галис йылме дене у стандартым возен ямдылыше да тудын эволюцийже дене тӱрлӧ пашам савыктыше.

Галисий йылмын структуржым кузе ыштыме?

Галисий йылмын структуржо моло роман йылме гай, испан, каталанский да португаль гай. Тудо субъектше-глагол-глагол-объект да эртыше, чын да ончыкылыкым ончыктышашлан глагол жапым погымо радамым кучылтеш. Мужской але ӱдырамаш) лӱм мут-влак улыт, а пале мут-влак лӱм мут дене келшен толыт, нуным возен ончыктат. Кок типан наречий уло: койышым ончыктышо-влакат, жапым, верым, чӱчкыдын да чотым ончыктышо-влакат. Йылме тыгак ятыр олмештыш мут, предлог ден ушем мут-влакым чӱкта.

Кузе галис йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Тӱҥ мут ден ой-влакым тунемза: тӱҥ мут ден фразе-влакым, саламлымашым, шкем кучымашым, тыглай мутланымашым умылымашым тунемза.
2. Грамматике правил-влакым шымлыза: те негызым тунем налыда гын, утларак йыгырмут грамматике правил-влакым, глагол-влакын спряженийышт, жап, чындыме наклоненийын формыжым да тулеч молымат шымлаш тӱҥалза.
3. Книга ден статья-влакым лудса: галисла возымо книга-влакым Але статья-Влакым Налза да нуным лудса. Тиде чынак, мутвундо шапашыш шумеке, тендан шижмашда чынжымак полша.
4. Йылме носитель-влакым колыштса: галисий кӱвуйым але видеом колыштса, фильмым да телеом ончыза але тудын дене ӱчашаш лиеш мутланыше еҥым муза.
5. Ойлыза, ойлыза, ойлыза: Тунемаш Сай йӧн - тиде кутырымо шомакыште кузе-гынат утларак йӧнлалташ. Я икте дене, я шкет-шкет, тунеммыдам чын кутырымаште кучылт ончыза.

Кает-акрет йылме, кудын вожшо 10 курым Германийыш кая, кеч Рӱдӧ да Эрвел Европышто Тушто кокла Курым жап дене ойлат. Тиде икмыняр йылмым, эн ончычак немыч, иванита, арамей да славян йылме-влакым келыштарымаш. Идишым южгунам диалект семын ончат, но чынжымак тиде тичмаш йылме шке синтаксисше, морфологийже да мутвундыжо дене кучылталтеш. Тиде йылмым курым мучко кучылтмаш диапор, ассимиляций да социал йӧным вашталтымылан кӧра иземын, но таче тушто южо эллаште ордоксысе шуко еврей-влак алят ойлат.

Идиш йылмыште возымо статусшо уке гынат, йылмыже лингвистике, культур цельышкыже шушашлан мыняр кӱлешан, чылан палат. Теве молан йылмым идишыш кусарыме суаплык дене арален кодаш тыршыше еҥ-влак уло тӱняште улыт. Кусарыше-влак идишым умылышо-влак кокла гыч поргемым вончаш полшат, кӧ тиде пашам ок ыште.

Идиша гыч кусарыме службо-влакым иван термин-влак муын кертыт.нунышт идишан тыглай ойлымашыже лийыныт, Библий гыч налме Мут але религий йӱла-влакым ончыкташ кучылталтше мут-влак. Тиде священный ойым кусарыме дене идишан возымашке але кутырымо мутым кӱлеш семын пуртымо. Тиде йылме дене палыме лийдымылан идишыш кусараш моткоч пайдале лийын кертеш.

Идишыш документ-влакым кусарымаш пӱтынь историй мучко, миграций, религий, литератур, лингвистике да еврей историй дене кучылталтын. Теве молан ивантышто, немыч йылме денат сертификацийлыме идишан квалификациян кусарыше-влакым муаш кӱлеш. Йылме дополненийыште нине специалист-влак культурым, контекстым да тӱрлӧ произведенийын кузе лиймыжым палышаш улыт, нуным кусарымаш тӱҥалтыш шонымашым раш ончыктышт.

Идишыш кусарымаш йылмым тунемаш тӧчышӧ-влаклан веле огыл, илышынек арален кодаш полшат. Идеян мут-влакым да ой-влакым вес йылмышке кусараш полшен, йылмын тичмаш йоммыжым кораҥдаш полшат. Кӱкшӧ квалификациян кусарыше-влакын полшымышт дене идиш еврей калыкын культурышкыжо окнам почын, таза аралалт кодеш.

Могай эллаште йылме дене ойлет?

Идишыште тӱҥ шотышто Ушымо Штат, Израиль, Россий, Беларуси, Украин, Польша да Венгрий общине нерген кутырат. Тушто тыгак Францийыште, Аргентиныште, Австралий, Кечывалвел Африкыште, Канадыште да моло эллаште еврей-влакын шагалрак чотышт ойла.

Йылмын историйже могай?

Миет-тиде йылме, тудо шке вожшо дене икмарда немыч йылмыш кая да еврей-аккеназ-шамыч пӱтынь тӱня мучко ойлаш тӱҥалыт. Тудо тӱҥ йылме дене еврей-аккеназ-влакын шке образований тат гыч 9 курымышто служитлен, еврей общине-Влак кызытсе Германийын да йӱдвел Францийын территорийыштышт пеледалтмышт годым. Тиде икмыняр йылмым варымаш, тидын шотыштак ивант ден арамейский, тыгак славянский, роман да кыдалаш диалект-влак лийыныт.
Европысо еврей-влак коклаште икымше гана умылаш лийме 12 курым чоло еврей-влак коклаш пураш тӱҥалын, тидын годым тӱҥ шотышто кутырымо йылме семын, а традиций формо семын кучылталтын. Тиде еврей калык дене чӱчкыдынак географически ойырен налме еврей калык дене кылдалтын, тыге илен-толын тӱрлӧ диалект вияҥын. 15-16 курым жапыште европо мучко еврей-влак коклаште мутланыме йылме дене кумдан шарлен.
Идиш тыгак еврей-Влакын илыме верысе йылме-Влакым пеш чот кучаш тӱҥалын, Европо мучко, Африкыште да Америкыште тӱрлӧ диалект ышталтын. Кӧргысӧ ойыртем, диалект - влак общий грамматике, синтаксис да стандартный мутвундаш улыт гынат, тидын годым южо диалектлан ивантритым утларак чот кучылтыныт, а моло йылмылан-варарак.
19 курымышто литератур идишан пелед шоген, тиде йылмыштат шуко книга да журнал лектын. Туге гынат антисимитизмын кушмыжо, Кокымшо тӱнямбал сар деч вара шуко еврей-влакым кусарымаш да Ушымо Штатлаште доминирироватлыше йылме семын антисимий йылмым лукмаш мутланыме йылме семын идишым иземдымашке конден. Таче ожнысылак миллион еҥ уло тӱня мучко Идишыште, Тӱҥ шотышто Йӱдвел Америкыште да Израильыште ойла, но тиде йылме ынде тунарак кумдан ок кучылталт, ала-кунам.

Йылме вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Ээзер Бен-Иегда (1858-1922): Бен-Иегудышто акрет годсо марий йылмым уэш ылыжтарымым возат, мом тудо шуко идеян мут-влакым ивантритлен, ыштыктен. Тудат ончыч лийын, кӧ кызытсе ивантын иктешлыше мутержым ыштен да тиде йылме дене статьям да книгам возен.
2. Школ-Алейх (1859-1916): Алейхем еврей-Влакын эрвел Европышто илышышт нерген возышо идишыште кумдан палыме писатель лийын. Тудын произведенийже-влак, тидын шотыштак Шӧрым Погышо Тевье "произведенийже-влак пӱтынь тӱня кумдыкеш идишым палдараш да шараш полшеныт.
3. Хаим Гэйд( 1910-1982): Гэйд кумдан палыме романист да поэтше идишан улмаш. Еврей илышын нелылыкше нерген каласкалыше произведенийже-влак томаша йылме дене литературын ик эн сай произведенийже-влак кумдан шотлалтыт.
4. Макс Вайнайнайх (1894-1969): Лингвист, профессор, негызлыше да еврей шымлымаш Институтын директоржо ИУIVIII, ЛИТВА, Вайнайнайнайнайнаи шке илышыжым ШЫМЛЕН да шымлен налаш идишым пӧлеклен.
5. Мангер (1900-1969): Мангер 20 курымысо ик кугу писатель-влакланат поэт лийын. Тудо йылмым уэш ылыжтымылан да уэмдымылан кугу куным ыштен.

Томаша йылмын структуржым кузе ыштыме?

Немыч йылмын идишан манме структуржо. Тудо субъект-глагол-объект-влакын радам почеш чоҥымо мут, фразе да предложений-влак гыч шога. Правил семын ошкыл, немыч деч утларак лапканрак, тушто подчинительный ушем мут-влакын предлогышт, предлогышт да подчинительный ушем-влак деч шагалрак кучылталтыт. Идишан немыч йылмысе гай глагол-влакын спряжений системышт уке, глагол-влакын южо жапышт тыгай немыч йылме дене ойыртемалтыт. Идейыште тыгак немыч йылмыште уке улшо икмыняр ешартыш частице да моло элемент уло.

Кузе йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

Идишым сайын тунемаш - тиде йылмыш вуйге пурен возаш. Тидыже идейыште кутырымым, книгам да газетым лудмым, тыгак фильмым да телевидорым идишыште ончымым ончыкта. Теат верысе мер рӱдерыште, университетыште але онлайн дене каяш курсыш возалт кертыда. Те Обязательно тудын дене йылме носитель-влак дене мутланымаште практикылыза, тиде тыланда ойлымаш ден грамматике шотышто тунемаш полша. Пытартышлан, кид йымалныда англичан мутер ден глагол-влакын таблицыштым кучыза, нуно тыланда каласен кертше кеч-могай йодышланат вашешташ полшат.