Галисийский Белорус Кусараш

Галисий гыч кусарымаш: шкешотан иберийский йылмым Почын Пуымаш

Галисий-роман йылме, испанийын да кечывалвел-касвел регионжо гыч, Галисий семын палыме Португалий да де Сантьга (Святой Иаковын) Кундемышт гыч. Тушто тыгак Южо галичан-экспатриант-Влак Пиренейский полуостровын моло ужашлаштыже улыт. Шке ойыртемалтше диалектше да кокла курымласе памятник маршрут дене кылым кучен, сантьго-де-Компостельыш наҥгайыше кокла шотан маршрут дене галис йылме курым мучко шкешотан культур да шке поянлык дене кылдалтын.

Галисий-пеш кӱлешан йылме, писатель, поэт да популярный муро-влакым тиде йылме дене возышо-влаклан. Садлан кӧра шуко еҥлан тӱня мучко тиде йылмым умылаш йӧн кӱлеш. Тиде шот дене пытартыш ийлаште галисий йылме гыч рушлашке кусарыме нерген йодмаш кушкын.

Профессионал галисла кусарыше-влак тӱҥалтыш йылмысе, кусарыме йылмысе йылмысе келге шинчымашан, тыгак йылмын культур фонжо дене палыме лийман, текстын ыҥжым раш каласышаш улыт. Нуно йылмын тӱҥ умылымашыжым, ойсавыртышыжым да жаргон термин-влакым рашемден моштышаш улыт, тыгак иктешлыше кусарымаште ойын чын улмыжо йӧным ыштышаш улыт.

Документ-влакым да текстым галис йылмыш кусарымаш але тудын деч посна умылымашым йодшо, шуко годым неле паша лийын. Туге гынат технологийым вияҥдымаште тиде йылме дене специализироватлыме да айдеме семын машина дене кусарыме паша утларак шуко лектеш.

Суаплыкым ыштыше еҥым сайлыме годым галисимий гыч кусараш опыт уло, тыгак йылмын тӱрлӧ диалектшым сайын палыше-влакым ойырен налаш кӱлеш. Профессиональный кусарыше-влак, правил семын, йылмыштым келгын умылат да машинам кусарыме деч утларак ӱшанле кусарен кертыт, тудыжо чӱчкыдынак йоҥылышлан логаледа.

Чумыр налмаште, кусарыме сай суаплыкым кычалме годым ӱшан поставщикым муаш кӱлеш, тудыжо галисимий дене профессионал кусарымашым раш да профессионал кусарымашым темлен кертеш. Тыге ыштен, те галицан культуржым да нунын шкешотан йылмыштым шот дене аклен кертыда.

Могай эллаште галис йылме дене ойлат?

Галисий - йӱдвел-касвел Испанийыште Автоном сообщенийыште улшо галисий йылме. Тушто тыгак Испанийын моло ужашлаштыже иммигрант общине, тыгак Португалий ден Аргентинан южо ужашыштыже ойлат.

Галисий йылмын историйже могай?

Галис йылме-португаль йылме дене чак кылдалт шогышо роман йылме, туштыжо 2 миллион утла еҥ йӱдвел-касвел Испанийыште ила. 12 курымышто христиан королевстве ден Леон коклаште шелалтше Галисий тӱҥалтышыжым налеш. Йылме стандартизаций да 20 курымлаште стандартизаций да модернизаций шотышто процессыш логалын, тудын почеш "Стандартлан" Але "галисийский португаль"манме семын палыме лийын. Тиде йылме 1982 ий гыч официально испан кугыжанышлан шотлалтеш да автоном регионыштыжо Испан-влак дене пырля официал торак шотлалтеш. Тиде йылме дене тыгак икмыняр эллаште уло тӱня мучко ойлат, поснак Латин Америкысе эллаште, Аргентина, Бразилий, Уругвай, Мексика да Венесуэл.

Кӧ топыш-галисий йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Розалий де Кастро( 1837-1885): галис йылме дене ик эн кумдан палыме поэтесслан шотлалтеш.
2. Рамон Педрайо (1888-1976): писатель, лингвист да культур паша, тудо "галисий йылмын Ачаже"семын палыме.
3. Альфонс Х Эль Сабо (1221-1284): Кастилийын да Леонын корольжо, тудо галис йылме дене текстым возен да литератур йӱлажым вияҥдымаште кугу рольым шуктен.
4. Мануэль Курс Эникес (1851-1906): поэт ден прозаик, могайыштым галисим йылмым кызытсе жапыште уэш ылыжтымаш возат.
5. Мария Виктор Моренын (1923-2013): лингвист кызытсе галис йылме дене у стандартым возен ямдылыше да тудын эволюцийже дене тӱрлӧ пашам савыктыше.

Галисий йылмын структуржым кузе ыштыме?

Галисий йылмын структуржо моло роман йылме гай, испан, каталанский да португаль гай. Тудо субъектше-глагол-глагол-объект да эртыше, чын да ончыкылыкым ончыктышашлан глагол жапым погымо радамым кучылтеш. Мужской але ӱдырамаш) лӱм мут-влак улыт, а пале мут-влак лӱм мут дене келшен толыт, нуным возен ончыктат. Кок типан наречий уло: койышым ончыктышо-влакат, жапым, верым, чӱчкыдын да чотым ончыктышо-влакат. Йылме тыгак ятыр олмештыш мут, предлог ден ушем мут-влакым чӱкта.

Кузе галис йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Тӱҥ мут ден ой-влакым тунемза: тӱҥ мут ден фразе-влакым, саламлымашым, шкем кучымашым, тыглай мутланымашым умылымашым тунемза.
2. Грамматике правил-влакым шымлыза: те негызым тунем налыда гын, утларак йыгырмут грамматике правил-влакым, глагол-влакын спряженийышт, жап, чындыме наклоненийын формыжым да тулеч молымат шымлаш тӱҥалза.
3. Книга ден статья-влакым лудса: галисла возымо книга-влакым Але статья-Влакым Налза да нуным лудса. Тиде чынак, мутвундо шапашыш шумеке, тендан шижмашда чынжымак полша.
4. Йылме носитель-влакым колыштса: галисий кӱвуйым але видеом колыштса, фильмым да телеом ончыза але тудын дене ӱчашаш лиеш мутланыше еҥым муза.
5. Ойлыза, ойлыза, ойлыза: Тунемаш Сай йӧн - тиде кутырымо шомакыште кузе-гынат утларак йӧнлалташ. Я икте дене, я шкет-шкет, тунеммыдам чын кутырымаште кучылт ончыза.

Россий Дене гранитлыше Беларусь-эрвел европысо эл, Украина, Польша, Литва да Латвий. Белорус йылмыш документ-влакым, литературым да сайт-влакым белорус йылмыш кусарымаш белорус ден моло калык коклаште веле огыл, эл кӧргыштат тӱнямбал обществын тӱҥ ужашыжлан шотлалтеш. 10 миллион наре калык улмо годым тиде тӱрлӧ элыште обществын чыла лончыжо дене пайдалын кутырен мошташ кӱлын.

Белорус-влакын официал йылмышт дене белорусский шотлалтеш, да возымо кок тӱҥ йӧн уло, нунын кокла гыч кажныжат кусарыме годым чӱчкыдын кучылталтеш: латин алфавит ден кириллице. Латин алфавит латынь, Рим империй йылме деч ышталтеш да ятыр касвел эллаште кучылталтеш; тудо польский алфавит дене чак кылдалтын. Тиде жапыште шемшыдаҥ алфавит дене кылдалтше да монах-влак дене ваш кылдалт шогышо кириллице руш йылме дене чак кылдалтын да Эрвел Европышто да Рӱдӧ Азийыште шуко эллаште кучылталтеш.

Белорус кусарыше тӱҥалтыш текстын ыҥжым раш каласаш кок алфавит денат сайын умылтарен шогышаш. Кусарыше тыгак белорус грамматике да лексике дене, тыгак белорус культурын шинчымашыжым раш кусараш пеш сайын кучышаш.

Англичан гыч белорусский але белорусский гыч англичан йылме дене кусарымым кусарыше йылмым умыла да увертарымашым чын каласен кертеш гын, тунарак неле огыл. Но задаче изишак неле: кӧ белорус гыч вес йылмыш кусараш шона, немыч, француз але испанский гай. Тиде теве мо дене кылдалтын, кусарыше кусарыме йылме дене увертарымашым, белорус йылмыште уке мут але ой-влакым кучылтын, кусарен кертеш.

Эше ик проблеман, туштыжо белоруссий кусарыше-влак керылт пурат, тудо факт шотлалтеш: ятыр мут ден ой-влак контекст шот дене икмыняр кусаралт кертыт. Тылеч посна южо годым англичан да белорусс йылме дене тӱрыс тӱрлӧ значениян шомак-влак улыт, садлан кусарыше тиде ойыртем нерген палышаш да шке кусарымым кӱлеш семын коррективлышаш.

Пытартышлан, белорус йылмыш кусарыме годым культурный контекстым эскераш да иктаж-могай культур але культур шиждыме терминым але фразе-влакым сайынрак эскераш кӱлеш. Кусарыше уверым белорус йылме дене чын каласаш манын, йылмын анюансше, тудын грамматике структуржо да белорус обществын культур контекстше дене палыме лийшаш.

Белорус йылмыш кусарымаш могай задачым ончыде, кугу шинчымашан да опыт улмо годым сай шинчымашан лийын кертеш. Йылме кузе ышталтмым умыленат, культур контекстын кӱлешан улмыжым шотыш налын, опытан белорус кусарыше йылме кӱрылтмашым сеҥаш да кӱлешан кылым рашемдаш полшен кертеш.

Могай эллаште белорус йылме дене ойлат?

Белорус йылме дене утларакшым Российын южо районлаштыже, Украин, Литва, Латвий да Польшылаштыже кутырат.

Белорус йылмын историйже могай?

Белорус калыкын тӱҥалтыш йылмыже акрет годсо-славянский ыле. Тиде йылме 11 курымышто лийын да Киевский русь саманын йылмыже 13 курымышто йӧрлмешкыже. Тиде жапыште тудо черке славянскийын да моло йылме-влакын пеш кугу влиянийышт йымалне лийын.
13-14 курымлаште йылме кок тӱрлӧ диалектлан шелалташ тӱҥалын: йӱдвел да кечывалвел диалект-влак белорус йылмын диалектше. Кечывалвел диалект великий князь семын кучылталтше литератур йылмын негызшылан возалтын, тудыжо вара элын официал йылмыже лийын.
Моско пагытыште, 15 курым гыч тӱҥалын, белорус йылме руш йылмыш умбакыже тунемаш тӱҥалын, кызытсе белорус йылмат шке ӱжакажым налаш тӱҥалын. 16-17 курымлаште квалификацийлаш да стандартизироватлаш тӧчымаш ылыже, но тиде тыршымаш арам лие.
19 курымышто белорус йылме кутырымо да сылнымут семын уэш ылыжмым чытен. 1920-шо ийлаште Тудо Советский Союзын ик официал йылмыжланат шотлен ыле. Туге гынат 1930-шо ийласе сталинград репрессий-влак тиде йылмым кӱчыкемдымашке шуктеныт. Тудо 1960-шо ийла мучаште уэш шочо да тылеч вара беларусин официал йылмыж дене де-факт лийын.

Кӧ белорус йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Францис Скорине (1485-1541): "белорус литературын Ачаже" Манын Лӱмдалтын, Скорина христиан текстым икымше савыктыше да латынь да чех йылме дене белорус йылме дене кусарыше лийын. Тудлан тиде йылме дене пашам ышташ ончыкылык писатель-влакын кумылыштым нӧлтымым да ончыкылык писатель-влакын кумылыштым возат.
2. Полкысо Симеон (1530-1580): Богослов, поэт да философ, Полцкий йылме, историй, культур, религий да географий шотышто шуко шӧрынан пашашт дене палыме. Тудо белорус литературын канонический произведенийже-влак дене икмыняр текстым возен.
3. Янка Налын (1882-1942): Поэт ден драматург, Белоруссла, тыгак руш йылме денат да 20 курымысо эн кугу белорус поэт семын кумдан палыме.
4. Якып Классым (1882-1956): Поэт ден прозаик, Колас белорус йылмын диалектыштыже возен, туштыжо элын касвел ужашыштыже ойлалтеш да ятыр у мутым да ой-влакым йылмыш пуртен.
5. Василь Быков (1924-2003): Поэт, драматург, сценарист да диссент, Былов ойлымашым, пьесым да почеламутым возен, могайыштыже совет оккупаций годым белрусышто илыш сӱретлалтын. Тудын произведенийже-влак кокла гыч шукышт кызытсе белорус литературышто ик эн кӱлешан улыт.

Белорус йылмын структуржым кузе ыштыме?

Белорус йылме эрвел славян тӱшкашке пура да руш ден украин йылме дене чак кылдалтын. Тиде виян флектив йылме, мутын тӱрлӧ формыжо тичмаш радамысе значенийым ончыктышашлан кучылталтеш, тыгак йыгырмут мут ден муткылдыш-влак вес мут ден морфеме-влакыш аффиксым ешарыме йӧн дене ышталтыт манмым ончыктышо агглютинатив йылме. Грамматически тиде SIV (объект-глагол) мут радам дене да пӧръеҥ семын, тыгак ӱдырамаш тукым да шуко падеж дене кучылталтеш. Викшымак каласаш гын, славян йылме южо чех да польский влияний дене кылдалтын.

Белорус йылмым кузе утларак чын тунемаш?

1. Официальный йылме курсым эртыза: белорус йылмым тунемме шотышто те серьёзнын ончеда гын, сай йӧн дене тӱҥалаш онайн - але очный йылме курс. Йылме курс тыланда йылме негызым шымлен да тендан моштымашда вияҥме структурым пуэн кертеш.
2. Келгын шоналтен ончымо: йылмым сайын тунем шуаш да тудым эрык дене кучаш кӱлеш, йылмышке возаш жапым кузе-гынат шукырак кучылташ кӱлеш. Белорус музыкым колыштса, белоруссий фильм ден телеом ончыза, белоруссий книга, блог да статья — влакым лудса-тыланда белорус йылмым колышташ да кучылташ полшышо чыла.
3. Практике: йылмым тунемшашлан кутырымо йылмылан да колыштмашлан жапым кучылташ кӱлеш. Йылме дене мутланымаште икмыняр йӧн уло-те йылме тӱшкаш ушнен кертыда, йылмысе партнёр-влакым муын але йылмым тунемме приложенийым кучылтын кертыда.
4. Мӧҥгешла кылым налза: мутланыме мут да аудиовещанийыште йоҥылыш лиймыда деч вара тудым чын кучылтмыдам рашемдаш мӧҥгешла кылым налыда. Те йылмым туныктышо-влак деч мӧҥгешла кылым налын кертыда але янайн-репетиторым муын кертыда, кудыжо тыланда индивидуал рекомендацийым да мӧҥгешла кылым пуэн кертеш.