Папьямент Идиш Куҫар

Папьяменто-креоль чӗлхи, ун ҫинче кариб утравӗсем Ҫинче Аруба, Бонайра тата Кюрасао калаҫаҫҫӗ. Ку вӑл испани, португали, голланди, акӑлчан тата африкӑри тӗрлӗ диалектсене пӗрлештерекен гибрид чӗлхи.

Ӗмӗр тӑршшӗпех папьянто вырӑнти халӑхшӑн хутшӑну чӗлхипе ӗҫленӗ, утрав ҫинчи тӗрлӗ культура представителӗсемпе хутшӑнма май панӑ. Унпа кулленхи хутшӑну чӗлхипе усӑ курни ҫумне вӑл литературӑпа куҫару инструменчӗ пулса усӑ курнӑ.

Куҫару историйӗ 1756 ҫул тӗлне, пӗрремӗш куҫарусем пичетленсе тухсан, тухать. Чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех аталанса, хӑйне йӑтса ҫӳрекенсен ыйтӑвӗсене тивӗҫтерме хӑнӑхса пынӑ.

Паян папьямента бизнесра, туризмра тата вӗренӳре анлӑн усӑ кураҫҫӗ. Microsoft тата Apple йышши компанисем хӑйсен пулӑшакан чӗлхесен списокне Папьямент хушса панӑ, ку чӗлхене ют ҫӗршыв ҫыннисемпе студентсемшӗн ытларах усӑ кӳнӗ.

Кариб бассейнӗнчи ҫӗршывсенче ӗҫлекен компанисем хӑйсен клиенчӗсемпе тухӑҫлӑ хутшӑнас тесе папьяменто ҫине куҫармалли пулӑшусемпе усӑ курма пултараҫҫӗ. Ку чӗлхепе вырӑнти халӑха юрӑхлӑ веб-сайтсемпе брошюрӑсем тума усӑ курма пулать. Унсӑр пуҫне компанисем вӗсене темиҫе чӗлхепе калаҫма пулӑшакан онлайн-куҫару пулӑшӑвӗсемпе усӑ курма пултараҫҫӗ.

Вӗренӳ тӗнчинче папьянтопа тӗрлӗ усӑ кураҫҫӗ. Кариб бассейнӗнчи шкулсем вӗренекенсене хӑйсен культурипе тата историйӗпе паллаштарма ҫак чӗлхепе час-часах усӑ кураҫҫӗ. Унсӑр пуҫне пӗтӗм тӗнчипе университетсенчен нумайӑшӗ папьянто енӗпе специализациленӗ курссем тата специализациленӗ программӑсем сӗнеҫҫӗ. Ҫакӑ студентсене хӑйӗн чӗлхине тата унпа ҫыхӑннӑ культура ӑнланӑвне пӗтӗм тӗнчерен лайӑхлатма май парать.

Пӗтӗмӗшпе Илсен, Папьянто куҫарӑвӗ кариб бассейнӗнчи пуян культура тата еткерлӗхӗн пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать. Вӑл кулленхи хутшӑнупа, бизнеспа, вӗренӳпе тата куҫарупа усӑ курать. Ҫак чӗлхе ытларах та ытларах сарӑлнине пула вӑл ҫитес ҫулсенче тата ытларах сарӑлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче папьяменто чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Папьянто ҫинче ытларах Аруб, Бонайра, Кюрасао тата голланди ҫурутравӗ ҫинче (Синт-Эстатиус) калаҫаҫҫӗ. Ун ҫинче фальконпа Сулия венесуэль регионӗсенче те калаҫаҫҫӗ.

Папьяменто чӗлхин историйӗ мӗнле?

Папьяменто-афро-португали креол чӗлхи, кариб утравӗнчен Аруба йӑхӗнчен тухнӑскер. Ку вӑл хӗвеланӑҫ африкӑри, португали, испани тата голланди чӗлхисен, ҫавӑн пекех ытти чӗлхесен хутӑшӗ. Ку чӗлхепе пӗрремӗш хут 16 ӗмӗрте португалипе испани суту-илӗвӗсемпе усӑ курнӑ, Вӗсем кюрасао утравӗ Ҫине ылттӑнпа чура шырама килнӗ. Ҫак тапхӑрта папьянто ытларах ҫак тӗрлӗ этнӑллӑ ушкӑнсем хушшинче суту-илӳ чӗлхипе усӑ курнӑ. Вӑхӑт иртнӗҫемӗн вӑл вырӑнти халӑх чӗлхи пулса тӑнӑ, ӗлӗк унта каланӑ тӗп халӑхсен чӗлхисене улӑштарнӑ. Ҫак чӗлхе те Арубӑн, Бонайрӑпа Синт-Мартенӑн ҫывӑхри утравӗсем ҫине сарӑлнӑ. Паян папьяменто АBС (Аруба, Бонайра тата Кюрасао утравӗсен официаллӑ чӗлхисенчен пӗри пулса тӑрать, унта 350 000 ытла ҫын калаҫать.

Папьяменто чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Гэндрик Кип 2. Питӗр де Йонг 3. Гэндрик де Кок 4. Ульрих де Миранда 5. Реймар Берис Ашкӑннӑ

Папьяменто чӗлхин тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Папьяменто-креоль чӗлхи, вӑл португали, голланди тата хӗвеланӑҫ африка чӗлхисен элеменчӗсенчен, ҫавӑн пекех испани, аравак тата акӑлчан чӗлхисен элеменчӗсенчен тӑрать. Папьямент грамматики питӗ ансат та тӳрӗ, пӑсӑлнӑ нумай мар. Ку сӑмахсен функцине палӑртма аффикссемпе (приставкӑсемпе суффикссемпе-ӳсӗмсемпе усӑ куракан агглютинативлӑ чӗлхе. Папьяментра сӑмах йӗрки ҫук; сӑмахсем тӗрлӗ пӗлтерӗшлӗ пулма пултараҫҫӗ. Ку чӗлхе те кариб культурипе ҫыхӑннӑ тата культура идейисене палӑртма час-часах усӑ курать.

Папьянто чӗлхине мӗнле тӗрӗс вӗренмелле?

1. Пуҫӑр ҫине ларӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи тухӑҫлӑ меслет - ӑна пуҫӗпех путса ларасси. Эсир папьянтона вӗренетӗр пулсан, унпа усӑ курма пултаракан ытти ҫынсене тупма тӑрӑшӑр. Группӑсене, классене е папьянто каланӑ клубсене шырӑр.
2. Итлӗр те тепӗр хут калӑр. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене папьяменто итлеме тата вӗсем мӗн каланине тепӗр хут калама вӑхӑт тупӑр. Интернетра папьяменто чӗлхипе ҫӳрекен видеороликсем пур, вӗсем ҫавӑншӑн усӑллӑ пулма пултаракан тӗрлӗ темӑсем ҫинчен каласа параҫҫӗ.
3. Вулӑр та ҫырӑр. Папьямент ҫинчен ҫырнӑ кӗнекесемпе хаҫатсене вулама вӑхӑт тупӑр. Май пулсан, ҫыру валли ача-пӑча тетрадьне тупӑр, унта папьянто сӑмахӗсемпе тивӗҫлӗ картинкӑсем пур. Кунсӑр пуҫне эсир папьяменто чӗлхипе ҫӳрекенсенчен илтекен сӑмахсене те, пуплевсене те ҫырса хурӑр.
4. Онлайн-инструментсемпе усӑ курӑр. Онлайн-папьянтона вӗренме пулӑшакан инструментсемпе ресурссем нумай. Курс, веб-сайт е приложени тупӑр, унта грамматика упражненийӗсем, диалогсем, произведени канашӗсем тата ытти ӗҫсем те пур.
5. Калаҫура усӑ курӑр. Эсир чӗлхепе паллашсанах унпа калаҫма тӑрӑшӑр. Эсир практикӑра мӗн чухлӗ нумайрах пурӑнатӑр, папьянто калама сире ҫавӑн чухлӗ хӑтлӑрах пулӗ. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе хутшӑнӑр, хӑвӑр сӑмахӑра ҫырӑр, калаҫусене ертсе пырас ӗҫре усӑ курӑр.

Идиш - авалхи чӗлхе, унӑн тымарӗсем 10 ӗмӗрти Германие каяҫҫӗ, Анчах Вӑтаҫӗрпе Хӗвелтухӑҫ Европӑра ун ҫинче вӑтам ӗмӗртен пуҫласа калаҫаҫҫӗ. Ку темиҫе чӗлхе, чи малтан нимӗҫ, иврит, арамей тата славян чӗлхисен пӗрлешӗвӗ. Идиш хӑш чухне диалекта пӑхнӑ пек пӑхкалаҫҫӗ, анчах чӑннипе илсен, вӑл хӑйӗн синтаксисӗпе, морфологийӗпе тата словарьпе туллин чӗлхе. Ҫак чӗлхепе усӑ курни ӗмӗр-ӗмӗре диаспорӑна, ассимиляцие тата социаллӑ условисене улӑштарнине пула чакнӑ, анчах паян ун ҫинче хӑш-пӗр ҫӗршывсенчи ортодокс еврейӗсем нумайӑшӗ калаҫаҫҫӗ.

Идиш официаллӑ чӗлхе статусӗ ҫук пулин те, ун ҫинче калаҫакансем вӑл лингвистика тӗллевӗсем валли те, культура тӗллевӗсем валли те мӗн тери кирлине пӗлеҫҫӗ. Ҫавӑнпа та идиш ҫине куҫару пулӑшӑвӗпе чӗлхене упраса хӑварма тӑрӑшакан ҫынсем тӗнчере те пур. Тӑлмачсем идиша ӑнланакансемпе ун пек туманнисем хушшинчи тӗпсӗр шӑтӑка ҫӗнтерме пулӑшаҫҫӗ.

Идиш куҫарӑвӗн службисем идиш простояденийӗн пӗр пайӗ пулса тӑнӑ иврила терминсене, Библирен илнӗ сӑмахсем е тӗн йӑлисене палӑртма усӑ куракан пуплевсене тупма пултараҫҫӗ. Куҫару пулӑшнипе ҫак таса сӑмахсене идиш ҫинче ҫырнӑ е калаҫу сӑмахнех кӗртмелле. Ҫак чӗлхене пӗлменсемшӗн идиш ҫине куҫарма май тупни питӗ усӑллӑ пулма пултарать.

Документсене идиш ҫине куҫарнӑ куҫарусемпе пӗтӗм истори тӑршшӗпех усӑ курнӑ, миграци, тӗн, литература, лингвистика тата еврей историйӗ пек. Акӑ мӗншӗн идиш ҫинчен квалификациллӗ тӑлмачсене тупмалла, вӗсене ивритра та, нимӗҫле те сертификациленӗ. Чӗлхе ҫумне хушса, ҫак специалистсен культурӑна, контекста тата тӗрлӗ произведенисен лару-тӑрӑвне пӗлмелле, вӗсен куҫарӑвӗсем малтанхи шухӑша тӗп-тӗрӗс палӑртччӑр.

Идиш ҫине куҫарнисем чӗлхене вӗренес текенсене пысӑк пулӑшу параҫҫӗ кӑна мар, ӑна чӗррӗн упраса хӑварма та пулӑшаҫҫӗ. Идиш сӑмахӗсене тата сӑмахсене ытти чӗлхесем ҫине куҫарма пулӑшнӑ май куҫарусем чӗлхе пӗтӗмпех ҫухалассине сирсе яма пулӑшаҫҫӗ. Квалификациллӗ тӑлмачсем пулӑшнипе идиш чӗрӗ те сывӑ упранса юлать, еврей халӑхӗн культура тата йӑли-йӗркисене уҫса парать.

Хӑш ҫӗршывсенче чӗлхепе калаҫатӑн?

Идишӑра ытларах Пӗрлешӳллӗ Штатсен, Израилӗн, Российӑн, Беларусь, Украинӑн, Польшӑпа Венгри Штачӗсен еврейсен общинисенче калаҫаҫҫӗ. Унта Францире, Аргентинӑра, Австралинче, Кӑнтӑр Африкӑра, Канадӑра тата ытти ҫӗршывсенче еврейсен йышӗ сахалтарах калаҫать.

Чӗлхе историйӗ мӗнле?

Идиш - вӑтам чӗлхене хӑйӗн тымарӗсемпе кӗрсе каякан чӗлхе, ҫав чӗлхепе еврей-ашкеназсем пӗтӗм тӗнчипе калаҫаҫҫӗ. Вӑл 9 ӗмӗрте еврейсен общинисем хальхи Германипе ҫурҫӗр Францин территорийӗнче аталаннӑ вӑхӑтранпа еврей-ашкеназсен тӗп чӗлхипе ӗҫленӗ. Ку темиҫе чӗлхе хутӑшӗ, ивритпа арамей, ҫавӑн пекех славян, роман тата вӑтам германи диалекчӗсем.
Идиша пӗрремӗш хут европӑри еврейсем хушшинче 12 ӗмӗрте чапа тухнӑ, ун чухне вӑл йӑлана кӗнӗ ҫыру форми пек мар, калаҫу чӗлхипе усӑ курма пуҫланӑ. Ҫакӑ еврей халӑхӗн кӑмӑл-туйӑмӗпе ҫыхӑннӑ, вӑл час-часах географи енӗпе пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑнӑ, ҫапла вара вӑхӑт иртнӗҫемӗн тӗрлӗ диалектсем аталаннӑ. 15-16 ӗмӗр хушшинче идиш пӗтӗм Европа тӑрӑх сарӑлнӑ, европӑри еврейсен хушшинче хутшӑну чӗлхи пулса тӑнӑ.
Идиш та еврейсем пурӑнакан вырӑнти чӗлхесене вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, ҫапла вара Пӗтӗм Европа, Африкӑпа Америкӑра тӗрлӗ диалектсем йӗркеленнӗ. Шалти уйрӑмлӑхсене пӑхмасӑрах идишӑн диалекчӗсем пӗтӗмӗшле грамматика, синтаксис тата словарьсен стандартлӑ запасӗ пур, ҫитменнине тата хӑш-пӗр диалект ҫине иврит вӑйлӑрах витӗм кӳчӗ, ыттисем ҫине - каярах чӗлхесем.
19-мӗш ӗмӗрте идишӑра литература аталансах пынӑ, ку чӗлхепе кӗнекесем, журналсем нумай пичетленсе тухнӑ. Анчах антисемитизм ӳсни, иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи хыҫҫӑн еврейсене нумайӑшне куҫарса кайни тата пӗрлешӳллӗ Штатсенче акӑлчан чӗлхине доминировать тӑвакан чӗлхе вырӑнне йышӑнни идиша калаҫу чӗлхи вырӑнне хунӑ. Паянхи пекех миллионшар ҫын пӗтӗм тӗнче тӑрӑх, ытларах Ҫурҫӗр Америкӑпа Израильре, ку чӗлхепе тахҫанхи пек анлӑн усӑ курмаҫҫӗ пулин те, идишӑпа калаҫаҫҫӗ.

Идиш чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Элиэзер Бен-Иегуда (1858-1922): Бен-Иегуде авалхи еврей чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратни тесе ҫыраҫҫӗ, вӑл иврита идиш сӑмахӗсене нумай кӗртнӗ. Вӑл та хальхи иврит словарьне ҫыракан, ҫав чӗлхепе статьясемпе кӗнекесем ҫыракан пӗрремӗш ҫын пулнӑ.
2. Шолом-Алейхем (1859-1916): Алейхем Идишӑра паллӑ писатель пулнӑ, Вӑл Еврейсен Хӗвелтухӑҫ Европӑри пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырнӑ. Унӑн произведенийӗсем, ҫав шутра "Сӗт Сутакан Тевье", пӗтӗм тӗнчипе идиш сарма пулӑшнӑ.
3. Хаим Грэйд (1910-1982): Грэйд паллӑ романист тата идишӑри поэт пулнӑ. Унӑн еврей пурнӑҫӗнчи йывӑрлӑхсем ҫинчен калакан хайлавӗсем идиш чӗлхипе литературӑн чи лайӑх произведенийӗсенчен пӗри шутланать.
4. Макс Вайнрайх (1894-1969): Лингвист, профессор, никӗслекен тата ЕВРЕЙ тӗпчевӗсен ИНСТИТУЧӖН директорӗ УIVO ВИЛЬНЮСРА, Литва, Вайнрайх хӑйӗн пӗтӗм пурнӑҫне идиша вӗренес тата популяризацилес ӗҫе халалланӑ.
5. Ицик Мангер (1900-1969): Мангер идишӑри поэт тата 20 ӗмӗрти чи аслӑ писательсенчен пӗри пулнӑ. Вӑл чӗлхене ҫӗнӗрен чӗртсе ҫӗнетме тата ҫӗнетме пысӑк витӗм кӳчӗ.

Чӗлхе тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Идиша тытӑмӗ нимӗҫ чӗлхи тытӑмӗнче идентлӑ пекех. Вӑл субъект-глагол-объект йӗркипе туса лартнӑ сӑмахсенчен, пуплевӗшсенчен тӑрать. Идиш, яланхи пекех, нимӗҫле мар, кӗскерех, унта артикльсемпе, предлогсемпе тата пӑхӑнакан союзсемпе сахалтарах усӑ кураҫҫӗ. Идишӑра нимӗҫле глаголсен спряженийӗн системи ҫук, глаголсен хӑш-пӗр вӑхӑтӗсем нимӗҫле калаҫнинчен уйрӑлса тӑраҫҫӗ. Идишӑра та нимӗҫсен чӗлхинче ҫук хушма пайсем тата ытти элементсем пур.

Чӗлхене мӗнле вӗренмелле?

Идиша вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-ку чӗлхене пуҫӗпех кӗрсе ларасси. Ку вӑл идише ҫинче калаҫнине итлени, идише ҫинчи кӗнекесемпе хаҫатсене вулани, ҫавӑн пекех идише ҫинчи фильмсемпе телепередачӑсене пӑхни пулать. Эсир те вырӑнти общество центрӗнче, университетра е онлайнра идиш курсне ҫырӑнма пултаратӑр. Унпа чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫнӑ чухне епле пулсан та усӑ курӑр, ку сире произведение тата грамматикӑна хӑнӑхма пулӑшӗ. Юлашкинчен, аллӑра идиш-акӑлчанла словарь тата глагол таблицисем тытӑр, вӗсем сире хӑвӑрӑн мӗнле ыйтусем ҫине те ответлеме пулӑшӗҫ.