Маори Таджикскай Тылбаастаа

Мори Саха тыла саҥа Зеландия уонна омук официальнай тылларынан буолар. Онно аан дойду үрдүнэн 130 000- тэн тахса киһи, сүрүннээн Хотугу уонна Соҕуруу арыыларыгар саҥа Зеландия баар. Мария Полинезия тылынан ааҕыллар уонна кини культураҕа уонна нэһилиэстибэҕэ улахан суолталаах. Кэнники сылларга мариоҥҥа көһөрүү өҥөтө тэрилтэлэр, тэрилтэлэр уонна чааһынай дьон ортотугар киэҥник биллэллэр, эбэтэр Мари нэһилиэнньэни кытта бодоруһар баҕалаахтар, эбэтэр бу тылы көннөрү билиэхтэрин баҕараллар.

Марио- уустук процесс, тоҕо диэтэххэ тыл ис туругуттан олус түргэнник уларыйыан сөп. Ол иһин тылын- өһүн билэр, өйүн- санаатын билэр профессиональнай тылбаасчыт наймылаһара улахан суолталаах. Мари профессиональнай тылбаасчыттар үгүстүк тылы илдьэ сылдьаллар уонна тыл культурнай объектарын уобаластарыгар киэҥ бэлэмнээх буолаллар.

Мари тылларыгар тылбаас уустугуттан сылтаан бу ыарахан буолуон сөп. Ол да буоллар, син биир турар. Чопчу тылбааһы ылыаххыт эрэ буолбакка, култууралар икки ардыларыгар бодоруһуугутун тупсарыаххыт, хардарыта өйдөһүүгүтүн үрдэтиҥ уонна сыһыаны дириҥэтиҥ.

Мари тылын тылбаасчыты кытта үлэҕэ тылбаасчыты кытта үлэ миэстэтин хайдах баарынан биэрэрэ улахан суолталаах. Ол ханнык баҕарар атын информацияны ылар соруктаах. Бу тылбааскыт чопчу уонна өйдөнүмтүө буоларын мэктиэлииригэр көмөлөһөр.

Уопсайынан, Марио тылыгар тылбаас өҥөтө культура уонна бизнескэ уонна бииргэ үлэлииргэ саҥа кыахтары арыйарга көмөлөһүөн сөп. Мари тылларыттан профессиональнай тылбаасчыт булан, эһиги иһитиннэриигит чопчу уонна ытыктабыллаахтык бэриллиэ диэн эрэниэххитин сөп.

Мари тылын ханнык дойдуларга этэллэрий?

Мари-саҥа Зеландия официальнай тыла. Онно эмиэ мариа, Австралияҕа, Канадаҕа уонна АХШ общиналара этэллэр.

Мари тылын историята хайдаҕый?

Мори тылынан саҥаттан саҥа Зеландияҕа 800- тэн тахса сыл устата туһаналлар, ону аан дойдуга биир кырдьаҕас тыла оҥорор. Кини происшествия миграннар өбүгэлэрин тылларын илдьэ аан бастаан 13- с үйэҕэ кэлбит Полинезия миграннарыгар тиийэ кэтээн көрүөххэ сөп. Үйэтин тухары бу тыл атын олохтоох тыллары, диалектары кытта симэлийэн- симэлийэн, бэйэтин уратыларын эволюционердаабыта уонна булбута. Бу тыл 1800- с сыллар саҥаларыгар диэри үгэстээх үгэскэ кубулуйбут, христианскай миссионердар Мари тылынан тиэкистэри тылбаастааһын саҕаламмыта. 1900- с сыллар ортолоругар демократияҕа уонна национализмҥа саҥа Зеландия национальнай идентичноһын дьоһун сорҕото буолбута. Билигин Мари тыла дойду үрдүнэн киэҥник туһаныллар уонна дойду үрдүнэн оскуолаларга үөрэтиллэр.

Мари тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Априан Нгата: кини парламент маорияттан бастакы чилиэнэ этэ (1905-1943) уонна кини официальнай үөрэҕириигэ уонна кинигэлэри бу тылга көһөрүү хаамыытын күүстэринэн буолбута.
2. Ол ранг хира (СР Питер Хенара): Мари, пакеха курдук култуураны өрө тардыыга кыттыбыт Марио, ону тэҥэ общество бары эйгэтигэр туттуллар тылы туһаныыны көҕүлүүргэ көмөлөспүтэ.
3. Дама Нганеко Минхинник: кини араадьыйаны, фестиваллары уонна үөрэх кыаҕын сайыннарыыга улахан сабыдыаллаабыта, ону тэҥэ 1987 с. Мари тылынан хамыыһыйа туһунан сокуон барылын оҥорууга сабыдыаллаабыта.
4. Дама Кокакай Хипанг: кини саҥа Зеландия Верховнай суутун судьуйата буолбут бастакы дьахтар-мори этэ уонна Мария тылын чөлүгэр түһэриигэ бэйэтин өйөбүлүнэн уратыламмыта.
5. Ту Вир и Теори маори (Мари тылынан Комиссия): Мари тылын хамыыһыйата приложением и сохранение языка Мари. 1987 сыллаахха тэриллиэҕиттэн хамыыһыйа саҥа ресурсалары, үөрэхтээһини уонна көҕүлээһин ньымаларын ырытан оҥорууга, тылы чөлүгэр түһэриигэ көмөлөһөр оруоллаах.

Мариа тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Мариа тыла-Полинезия тыла, кини структурата элбэх существительнай уонна хааччахтаммыт туохтуурдар ахсааннарынан уратыланар. Онно синтетическэй грамматика быһыытынан биллэр тыл суолтатын көрдөрөр суффикс системата туттуллар. Ону тэҥэ тыл үөрэхтээһиҥҥэ туттуллар дорҕооннор уонна сүһүөхтэр ис хоһооно киэҥ. Сорох контекстарга тыл бэрээдэгэ кытаанах буолуон сөп.

Мари тылын ордук сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Мари тылын уонна культуратыгар тиэйэн кэлиҥ: Аари тылын уруоктарыгар ыытааччы эбэтэр эһиги олохтоох аптарытыатын эбэтэр бэйэҕит олохтоох омук тылын уруоктарыгар киириэҕиҥ. Мари тылын уонна үгэстэрин үксүгэр туһаныллар культурнай декстары өйдүүрэ улахан суолталаах.
2. Истиҥ, көрүҥ уонна мори тылыгар хайдах баарынан кэпсээҥ: Мари (холобур, ньирилээ), телевизионнай программалары уонна киинэлэри Мари тылынан ырытыҥ, кинигэлэри, комикстары уонна кэпсээннэри Болҕойуҥ уонна хайаатар да саҥаны истэргитин, көрөргүтүн хатылаан кэпсээҥ.
3. Практикаланыҥ: төрөөбүт тылы үөрэтэргэ дьулуһуҥ: дьиэ кэргэн эбэтэр доҕоттор, эбэтэр ро Мари уонна коханга (Марио уонна коханга) диэн тыллары кытта кэпсэтэргэ дьулуһуҥ.
4. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ, кинилэр үөрэтиигэ көмөлөһүөхтэрэ: онлайн ресурсаларын, Мари тылын тылдьытын, бэчээт уонна аудиоуороктар, сайаапкалар уонна социальнай ситимнэр ханааллара улахан көмөнү оҥороллор.
5. Дуоһуйууну ылыҥ: тылы үөрэтии олус умсугутуулаах уонна туһалаах дьарык буолуохтаах, онон боруобалааһыҥҥа кииримэҥ – хардыыны, айыыны оҥоруҥ!

Таджик, эбэтэр таджик, - бу киин Азияҕа уонна чугастааҕы Илин тылларга баар тыл. Бу индоир тыла перс тылын кытта ыкса сибээстээх, ол гынан баран уратылаах. Таджикистаҥҥа, Казахстаҥҥа, Узбекистаҥҥа, Афганистаҥҥа уонна Россия аҕыйах ахсааннаах тыллаахтар. Из его популярностью воспрос на переводе с таджикских и на русский язык.

Таджик тылыгар тылбаас бизнес эрэ курдук дьоһун өҥө буолар, онон чааһынай дьоҥҥо сахалыы тылбаас өҥөтө таджик тылыгар атын специалистары кытта ыкса бодоруһан, саҥа ырыынакка киириини хааччыйаллар. Бу аан дойдутааҕы эргиэнинэн дьарыктанар дьоҥҥо ордук туһалаах. Тылбаасчыт өҥөтө Правительство ведомстволарын икки ардыларыгар коммуникацияны чэпчэтиигэ туһаныллыан сөп, государственнай органнарга уонна бырабыыталыстыба тэрилтэлэригэр отчуоттуур уонна көдьүүстээхтик хаалыахтарын сөп.

Туспа дьоҥҥо медицинскэй көмөнү оҥорууга тылбаасчыт өҥөтүнэн туһаныан сөп. Онлайн маркетинынан дьарыктанар компаниялар ону тэҥэ веб- сайт уонна реклама матырыйаалларын таджик тылыгар туһаныы көдьүүстээх буолуон сөп.

Ханнык баҕарар икки тылтан профессиональнай өҥөнөн туһанара улахан суолталаах. Профессиональнай тылбаасчыттар хас да тылы баһылыыллар уонна хас биирдии тыл нюйстэрин өйдүүллэр. Кинилэр тылбаастарын чуолкайдык, чуолкайдык уонна табыгастаах буоларын хааччыйаллар. Идэтийбит тылбаасчыт ону сэргэ терминология ханнык баҕарар уларыйыытын кэтээн көрөр, чуолкайдык быһаарарга улахан суолталаах.

Сертификацияламмыт тылбаасчыттар тыл комбинацияларыгар туох да суох, чопчу оҥоһуллубут стандартар суохтар. Кинилэр иммиграционнай уонна атын государственнай сулууспаларга ылыллар докумуоннары чопчу уонна кээмэйгэ көһөрүөхтэрин сөп. Түмүктэммит тылбаастар университеттарга уонна иммиграционнай сыалларга сайабылыанньаны биэрии үгүстүк ирдэнэр.

Таджик тылыгар тылбаас өҥөтө ирдэнэр буоллаҕына, эрэллээх, профессиональнай туруорааччыны талар наадалаах. Анал уобаласкытыгар уопуттаах тылбаасчыты таллыҥ уонна үлэтин болдьоҕо туолуон сөп. Кинилэр үлэлэрин хаачыстыбатын эмиэ бэрэбиэркэлиир суолталаах, тоҕо диэтэххэ, үгүс тылбаастар сыыһа- халты тутталлар. Клиеннэри кичэйэн чинчийии, ырытыы эһиэхэ тылбаасчыт көмөлөһүөҕэ, итэҕэйиэххитин сөп.

Таджик тылын ханнык дойдуларга этэллэрий?

Таджик тыла сүрүннээн Таджикистаҥҥа, Афганистаҥҥа, Узбекистаҥҥа уонна Кыргызстаҥҥа дииллэр. Онно эмиэ дьоҕус бөлөхтөр Арассыыйаҕа, Турцияҕа, Пакистаҥҥа, Ираҥҥа уонна урукку сэбиэскэй өрөспүүбүлүкэлэргэ бааллар.

Таджик тылын историята хайдаҕый?

Таджик-бу Ираҥҥа уонна Афганистаҥҥа саҥарар аныгы версия. Сүнньүнэн перс тылын уонна кини иннинээҕи кэпсээннэрин уонна перс тылын уонна кини иннинээҕи (ону тэҥэ неплевтар пехлевтар) кытта дьүөрэлээһиннэрэ. Онно эмиэ атын тыллар нуучча, английскай, Кытай, хинди, узбек, туркмен уо. д. А. Аныгы таджик тыла биһиги эрабыт 8- с үйэтигэр аан бастаан тэриллэн, Илиҥҥи омуктар Арабскай Персияны ылыы кэнниттэн региоҥҥа кэлэн бу тылы көһөрөн, күннээҕи олоххо туһаныыны саҕалаабыттара. 9- с үйэҕэ Бухара куората киин Азияҕа бастакы персонаж династиялаах Саманидтар династияларын киин куората буолбута. Бу кэмҥэ бу оройуоҥҥа культура уонна литература чэчирии сайдыбыта, оттон кэпсэтии тыла билигин таджикистыы билэбит диэн кубулуйда.
20- с үйэҕэ таджик тыла официальнайдык кодификацияламмыта уонна оскуолалар программаларыгар киллэриллибитэ. Онтон ыла киин Азиатскай региоҥҥа дьоһуннаах тыл буолбута. Тыл салгыы сайдар, кэнники сылларга кини лексиконугар саҥа тыллар эбиллибиттэрэ. Билигин таджик тыла Таджикистан официальнай тыла буолар, онно дойду иһигэр да, тас өттүгэр да 7 мөлүйүөнтэн тахса киһи саҥарар.

Таджик тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Абдулмдьид Джураев-учуонай,автор уонна таджик тылын профессора, кини аныгы стандартизациятыгар бэйэтин кылаатын киллэрбит.
2. Мирзо Туунзода-Таджикистантан төрүттээх биллиилээх поэт, политик уонна суруйааччы, таджик тылын уонна литературатын популяризациялааһыҥҥа бэйэтин оруоллаах.
3. Садидин Айни- аатырбыт таджик суруйааччыта, айымньылара таджик литературнай нэһилиэстибэтин биир тутаах сорҕото буолар.
4. Ахмадон Махмудов - суруйааччы,лингвист уонна учуонай.
5. Мухаммад Шарипов-уһулуччулаах поэт уонна эссеист, бэйэтин айымньыларынан таджик тылын айарга көмөлөспүтэ.

Таджик тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Таджик тыла индоевропей тыла Иран салаатыгар сыһыаннаах. Кини сүрүн структурата икки чаастан турар: үс сүһүөхтээх, киин Азиатскай тыллар икки ардыларыгар баар тыллар ситимнэрин көрдөрөр былыргы тыл. Ону таһынан тыл араб, персид уонна да атын тыллар элеменнэрин-кини культурнай уратытын көрдөрөр. Таджик тыла аналитико- синтетическэй структуралаах, ол аата тыл бэрээдэгэр уонна синтаксическай ньымаларга ордук тирэҕирэн, синтаксическай ньымаларга сыһыарыы түһүк форматыгар олоҕурарын көрдөрөр. Таджик тылыгар тыл бэрээдэгэ олус наадалаах, этиилэр туһааннаах уонна түмүктэнэллэр.

Таджик тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Таджик тылын эбэтэр онлайн кууруһун үчүгэй учебнигы атыылаһыыттан саҕалааҥ. Грамматиканы, ааҕыыны, суругу, кэпсэтиини уонна аудированиены хабар киһи итэҕэйиэҕиҥ.
2. Аудиозаписи на таджикском языке и видео на таджикском языке. Тылга хайаан да түмсүҥ, кинини үтүктэ сатааҥ.
3. Начите простые тексты на таджикском языке. Билбэт тыл суолтатын сэрэйиҥ уонна ити тыллар быһаарыыларыттан көрүөҕүҥ.
4. Тереебут тылы таджик тылыгар уерэтиҥ. Маны тыл атастаһыытын саайтынан оҥоруохха сөп, үҥсүү эбэтэр саҥарыы курдук. Эһиги эмиэ кулуупка эбэтэр таджик тылын курсугар суруттарыаххытын сөп.
5. Попракт В написании на таджикском языке,использованные онлайн- инструменнары туттан- хаптан, тээбириннэри туттуу.
6. Дьэ, кэнэҕэскитин кэнэҕэскитин үрдүк таһымҥа таһааран, прогресстаргытын кэтээн көрөр туһугар мэлдьи сыаллаах- соруктаах туруорунуҥ.