Маори Гаитян Тылбаастаа

Мори Саха тыла саҥа Зеландия уонна омук официальнай тылларынан буолар. Онно аан дойду үрдүнэн 130 000- тэн тахса киһи, сүрүннээн Хотугу уонна Соҕуруу арыыларыгар саҥа Зеландия баар. Мария Полинезия тылынан ааҕыллар уонна кини культураҕа уонна нэһилиэстибэҕэ улахан суолталаах. Кэнники сылларга мариоҥҥа көһөрүү өҥөтө тэрилтэлэр, тэрилтэлэр уонна чааһынай дьон ортотугар киэҥник биллэллэр, эбэтэр Мари нэһилиэнньэни кытта бодоруһар баҕалаахтар, эбэтэр бу тылы көннөрү билиэхтэрин баҕараллар.

Марио- уустук процесс, тоҕо диэтэххэ тыл ис туругуттан олус түргэнник уларыйыан сөп. Ол иһин тылын- өһүн билэр, өйүн- санаатын билэр профессиональнай тылбаасчыт наймылаһара улахан суолталаах. Мари профессиональнай тылбаасчыттар үгүстүк тылы илдьэ сылдьаллар уонна тыл культурнай объектарын уобаластарыгар киэҥ бэлэмнээх буолаллар.

Мари тылларыгар тылбаас уустугуттан сылтаан бу ыарахан буолуон сөп. Ол да буоллар, син биир турар. Чопчу тылбааһы ылыаххыт эрэ буолбакка, култууралар икки ардыларыгар бодоруһуугутун тупсарыаххыт, хардарыта өйдөһүүгүтүн үрдэтиҥ уонна сыһыаны дириҥэтиҥ.

Мари тылын тылбаасчыты кытта үлэҕэ тылбаасчыты кытта үлэ миэстэтин хайдах баарынан биэрэрэ улахан суолталаах. Ол ханнык баҕарар атын информацияны ылар соруктаах. Бу тылбааскыт чопчу уонна өйдөнүмтүө буоларын мэктиэлииригэр көмөлөһөр.

Уопсайынан, Марио тылыгар тылбаас өҥөтө культура уонна бизнескэ уонна бииргэ үлэлииргэ саҥа кыахтары арыйарга көмөлөһүөн сөп. Мари тылларыттан профессиональнай тылбаасчыт булан, эһиги иһитиннэриигит чопчу уонна ытыктабыллаахтык бэриллиэ диэн эрэниэххитин сөп.

Мари тылын ханнык дойдуларга этэллэрий?

Мари-саҥа Зеландия официальнай тыла. Онно эмиэ мариа, Австралияҕа, Канадаҕа уонна АХШ общиналара этэллэр.

Мари тылын историята хайдаҕый?

Мори тылынан саҥаттан саҥа Зеландияҕа 800- тэн тахса сыл устата туһаналлар, ону аан дойдуга биир кырдьаҕас тыла оҥорор. Кини происшествия миграннар өбүгэлэрин тылларын илдьэ аан бастаан 13- с үйэҕэ кэлбит Полинезия миграннарыгар тиийэ кэтээн көрүөххэ сөп. Үйэтин тухары бу тыл атын олохтоох тыллары, диалектары кытта симэлийэн- симэлийэн, бэйэтин уратыларын эволюционердаабыта уонна булбута. Бу тыл 1800- с сыллар саҥаларыгар диэри үгэстээх үгэскэ кубулуйбут, христианскай миссионердар Мари тылынан тиэкистэри тылбаастааһын саҕаламмыта. 1900- с сыллар ортолоругар демократияҕа уонна национализмҥа саҥа Зеландия национальнай идентичноһын дьоһун сорҕото буолбута. Билигин Мари тыла дойду үрдүнэн киэҥник туһаныллар уонна дойду үрдүнэн оскуолаларга үөрэтиллэр.

Мари тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Априан Нгата: кини парламент маорияттан бастакы чилиэнэ этэ (1905-1943) уонна кини официальнай үөрэҕириигэ уонна кинигэлэри бу тылга көһөрүү хаамыытын күүстэринэн буолбута.
2. Ол ранг хира (СР Питер Хенара): Мари, пакеха курдук култуураны өрө тардыыга кыттыбыт Марио, ону тэҥэ общество бары эйгэтигэр туттуллар тылы туһаныыны көҕүлүүргэ көмөлөспүтэ.
3. Дама Нганеко Минхинник: кини араадьыйаны, фестиваллары уонна үөрэх кыаҕын сайыннарыыга улахан сабыдыаллаабыта, ону тэҥэ 1987 с. Мари тылынан хамыыһыйа туһунан сокуон барылын оҥорууга сабыдыаллаабыта.
4. Дама Кокакай Хипанг: кини саҥа Зеландия Верховнай суутун судьуйата буолбут бастакы дьахтар-мори этэ уонна Мария тылын чөлүгэр түһэриигэ бэйэтин өйөбүлүнэн уратыламмыта.
5. Ту Вир и Теори маори (Мари тылынан Комиссия): Мари тылын хамыыһыйата приложением и сохранение языка Мари. 1987 сыллаахха тэриллиэҕиттэн хамыыһыйа саҥа ресурсалары, үөрэхтээһини уонна көҕүлээһин ньымаларын ырытан оҥорууга, тылы чөлүгэр түһэриигэ көмөлөһөр оруоллаах.

Мариа тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Мариа тыла-Полинезия тыла, кини структурата элбэх существительнай уонна хааччахтаммыт туохтуурдар ахсааннарынан уратыланар. Онно синтетическэй грамматика быһыытынан биллэр тыл суолтатын көрдөрөр суффикс системата туттуллар. Ону тэҥэ тыл үөрэхтээһиҥҥэ туттуллар дорҕооннор уонна сүһүөхтэр ис хоһооно киэҥ. Сорох контекстарга тыл бэрээдэгэ кытаанах буолуон сөп.

Мари тылын ордук сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Мари тылын уонна культуратыгар тиэйэн кэлиҥ: Аари тылын уруоктарыгар ыытааччы эбэтэр эһиги олохтоох аптарытыатын эбэтэр бэйэҕит олохтоох омук тылын уруоктарыгар киириэҕиҥ. Мари тылын уонна үгэстэрин үксүгэр туһаныллар культурнай декстары өйдүүрэ улахан суолталаах.
2. Истиҥ, көрүҥ уонна мори тылыгар хайдах баарынан кэпсээҥ: Мари (холобур, ньирилээ), телевизионнай программалары уонна киинэлэри Мари тылынан ырытыҥ, кинигэлэри, комикстары уонна кэпсээннэри Болҕойуҥ уонна хайаатар да саҥаны истэргитин, көрөргүтүн хатылаан кэпсээҥ.
3. Практикаланыҥ: төрөөбүт тылы үөрэтэргэ дьулуһуҥ: дьиэ кэргэн эбэтэр доҕоттор, эбэтэр ро Мари уонна коханга (Марио уонна коханга) диэн тыллары кытта кэпсэтэргэ дьулуһуҥ.
4. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ, кинилэр үөрэтиигэ көмөлөһүөхтэрэ: онлайн ресурсаларын, Мари тылын тылдьытын, бэчээт уонна аудиоуороктар, сайаапкалар уонна социальнай ситимнэр ханааллара улахан көмөнү оҥороллор.
5. Дуоһуйууну ылыҥ: тылы үөрэтии олус умсугутуулаах уонна туһалаах дьарык буолуохтаах, онон боруобалааһыҥҥа кииримэҥ – хардыыны, айыыны оҥоруҥ!

Гаитэн тылбаастара: Кариб бассейнын тылын өйдөбүлэ

Гаитянскай крескэй-Кариб Арыылаах судаарыстыбатын тыла французскай креол тыла Испан, африканскай тылларга уонна английскай тылларга олоҕурбут Гаити арыытын тыла. Бу тыл аан дойду үрдүнэн 10 мөлүйүөнтэн тахса киһи туһаныллар. Маннык киэҥ хабааннаах хабааннаах гаитянскай креольскай, ону оҥорбот дьон икки ардыларыгар тыл- өс быстыытын кыччатар туһугар гитанскай тылбаасчыт өҥөтүгэр наадыйыы улаатар.

Бастатан туран, гаитан тыла төрөөбүт тылын өйдүүрэ улахан суолталаах. Бу тыл французскай уонна африканскай тыллартан 18- с үйэ кулуттара бу оройуоҥҥа тыл эппиттэрэ. Французскай тыл эмиэ тылга сабыдыаллыыр буолан, эволюционердаабыта. Бу француз уонна Африка тылларын дьүөрэлээһиннэрэ гаитянскай тылга уонна билигин этиллэр анал диалегы айбыта.

Дьыала гаиҥҥа көһөн киирдэҕинэ, олохтоох диалектары туһаныы наадалааҕынан буолуон сөп. Дойду үрдүнэн араас диалектарга этиллэр, ону таһынан үксэ Гаити уонна Доминика кыраныыссатын кыйа кэтээн көрөр. Онон олохтоох диалектары кытта билсэр тылбаасчыт суолталаах уонна тылбаасчыт өйдүүрэ чуолкай.

Эбиитин, квалификациялаах гаитянскай тылбаасчыт эбии култуура, тулалыыр эйгэ туһунан биллэриэхтээх. Бэйэтин ураты суолталаах тылларынан сэргэ гаитя тыла Арыылаах культуратыгар сыһыаннаах этиилэри уонна этиилэри кытта ассоциацияланар. Бу культурнай нэьилиэктэри таба өйдөөн, тылбаасчыт культурнай уратылары тэҥҥэ дьүөрэлээн ааҕар тылбааһы хааччыйыан сөп.

Бу биричиинэнэн гаитянскай тылга тылбаасчыт эбэтэр сулууспалаабыт суругунан тылбаасчыт булара улахан суолталаах. Тыл, диалектар уонна культураны өйдүүр тылбаасчыттар бэриллибит тылбаастартан уһулуччу кыахтаахтар. Кинилэр көмөлөрүнэн ханнык баҕарар иһитиннэрии, докумуон эбэтэр матырыйаал сөпкө көһөрүллүөхтээҕин мэктиэлиэххэ сөп.

Гаитянскай тылынан ханнык дойдуларга саҥаралларый?

Гаитянскай тылынан сүрүннээн Гаи- га саҥараллар. Багам арыыларыгар, Кубаҕа, Доминика Республикатыгар уонна да атын дойдуларга элбэх гаитянскай диаспоралаах тыл тутааччы ахсаана эмиэ аҕыйах.

Гаит тылын историята хайдаҕый?

Гаитянскай тыл-французскай уонна арҕаа африканскай тыллартан турар крескэй тыл, фон, эве уонна йоруба курдук. Кини 1700- с сылларга бэйэтин аныгылыы көрүҥүн ылан, французскай колонистар Сан- домино (билигин Гаити) аҕалбыттарыгар африканскай колонналар аҕалбыттара. Бэйэтин саҥа тулатыгар хоруйдаатахха, Африкаҕа саҥаттан саҥа креол тыла үөскээри, тылы кытта билсибит французскай тыллары туһаммыттар. Бу тыл кулуттарга да, дьиэтээҕи хаайыылаахтар ортолоругар да, кэлин гаитянскай крескэй тыл быһыытынан биллибитэ. 1700- с сыллар бүтүүлэриттэн гаитянскай креол арыытын барытын туһаналлар уонна дойдуга саҥарар сүрүн тыл буолбута.

Гаит тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Антенор Фирмен-ученай- первопродец уонна общественнай деятель. 2. Джин Прайс-Марс-интеллектуал ыытааччыта уонна дипломат 20 үйэ саҕаланыыта 3. Луи-Жозеф Жанвье-лингвист уонна антрополог 20 үйэ саҕаланна 4. Дүпсүн антуана Дүпсүн - 1930- с сыллардаахха Бэчээт уонна редактор 5. Мария Вье- Шова- автор романов уонна эссе о гаитянской идентичности 1960- х годы

Гаит тылын структурата хайдах тэриллэрий?

Гаитянскай- креол тыла французскай тылга олоҕурбут, онно этиллэринэн, 8 мөлүйүөн киһи Гаити, Кариб бассейн атын дойдуларыгар уонна гаитянскай диаспорга. Кини структурата араас Африка уонна Европа тылларын грамматическай моделларыгар уонна лексикаларыгар олоҕурар, ону тэҥэ ираак тылларыгар олоҕурар. Бу тыл сүһүөхтэринэн уонна тыл бэрээдэгэ туттуллар (Субъект-туохтуур). Кини синтаксиһа уонна морфология чааһыгар сыһыаннаах, барыта икки бириэмэ (ааспыт уонна билиҥҥи).

Гаитянскай тылы саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Саха тылын үөрэтии базовай программатыттан саҕаланар. Бу эһиэхэ төрүт тылы үөрэтэр үчүгэй акылааты биэриэҕэ.
2. Тыл грамматикатын, тылы уонна тыл саппааһын киллэрэн туран, тылы дириҥэтэн үөрэтэр кыахтааххыт.
3. Гаитан крестскэй тылын- өһүн истэргэ уонна гаитянскай култуура уонна диалектар тустарынан видео- ханааллары туһаныҥ.
4. Бу тылынан суруллубут кинигэлэри уонна ыстатыйалары ааҕыы үөрүйэхтэрин туһанар туһугар ааҕыҥ.
5. Гитя музыкатын истиэххит уонна туспа тыллары аныырга холонуҥ.
6. Присоединяйтесь к онлайн- форуму или найдите местное сообщение носителей гаитского языка, чтобы практикалась с носителей языка.
7. По возможность занятию на занятии или языковой школу.