Маори Эксембург Тылбаастаа

Мори Саха тыла саҥа Зеландия уонна омук официальнай тылларынан буолар. Онно аан дойду үрдүнэн 130 000- тэн тахса киһи, сүрүннээн Хотугу уонна Соҕуруу арыыларыгар саҥа Зеландия баар. Мария Полинезия тылынан ааҕыллар уонна кини культураҕа уонна нэһилиэстибэҕэ улахан суолталаах. Кэнники сылларга мариоҥҥа көһөрүү өҥөтө тэрилтэлэр, тэрилтэлэр уонна чааһынай дьон ортотугар киэҥник биллэллэр, эбэтэр Мари нэһилиэнньэни кытта бодоруһар баҕалаахтар, эбэтэр бу тылы көннөрү билиэхтэрин баҕараллар.

Марио- уустук процесс, тоҕо диэтэххэ тыл ис туругуттан олус түргэнник уларыйыан сөп. Ол иһин тылын- өһүн билэр, өйүн- санаатын билэр профессиональнай тылбаасчыт наймылаһара улахан суолталаах. Мари профессиональнай тылбаасчыттар үгүстүк тылы илдьэ сылдьаллар уонна тыл культурнай объектарын уобаластарыгар киэҥ бэлэмнээх буолаллар.

Мари тылларыгар тылбаас уустугуттан сылтаан бу ыарахан буолуон сөп. Ол да буоллар, син биир турар. Чопчу тылбааһы ылыаххыт эрэ буолбакка, култууралар икки ардыларыгар бодоруһуугутун тупсарыаххыт, хардарыта өйдөһүүгүтүн үрдэтиҥ уонна сыһыаны дириҥэтиҥ.

Мари тылын тылбаасчыты кытта үлэҕэ тылбаасчыты кытта үлэ миэстэтин хайдах баарынан биэрэрэ улахан суолталаах. Ол ханнык баҕарар атын информацияны ылар соруктаах. Бу тылбааскыт чопчу уонна өйдөнүмтүө буоларын мэктиэлииригэр көмөлөһөр.

Уопсайынан, Марио тылыгар тылбаас өҥөтө культура уонна бизнескэ уонна бииргэ үлэлииргэ саҥа кыахтары арыйарга көмөлөһүөн сөп. Мари тылларыттан профессиональнай тылбаасчыт булан, эһиги иһитиннэриигит чопчу уонна ытыктабыллаахтык бэриллиэ диэн эрэниэххитин сөп.

Мари тылын ханнык дойдуларга этэллэрий?

Мари-саҥа Зеландия официальнай тыла. Онно эмиэ мариа, Австралияҕа, Канадаҕа уонна АХШ общиналара этэллэр.

Мари тылын историята хайдаҕый?

Мори тылынан саҥаттан саҥа Зеландияҕа 800- тэн тахса сыл устата туһаналлар, ону аан дойдуга биир кырдьаҕас тыла оҥорор. Кини происшествия миграннар өбүгэлэрин тылларын илдьэ аан бастаан 13- с үйэҕэ кэлбит Полинезия миграннарыгар тиийэ кэтээн көрүөххэ сөп. Үйэтин тухары бу тыл атын олохтоох тыллары, диалектары кытта симэлийэн- симэлийэн, бэйэтин уратыларын эволюционердаабыта уонна булбута. Бу тыл 1800- с сыллар саҥаларыгар диэри үгэстээх үгэскэ кубулуйбут, христианскай миссионердар Мари тылынан тиэкистэри тылбаастааһын саҕаламмыта. 1900- с сыллар ортолоругар демократияҕа уонна национализмҥа саҥа Зеландия национальнай идентичноһын дьоһун сорҕото буолбута. Билигин Мари тыла дойду үрдүнэн киэҥник туһаныллар уонна дойду үрдүнэн оскуолаларга үөрэтиллэр.

Мари тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Априан Нгата: кини парламент маорияттан бастакы чилиэнэ этэ (1905-1943) уонна кини официальнай үөрэҕириигэ уонна кинигэлэри бу тылга көһөрүү хаамыытын күүстэринэн буолбута.
2. Ол ранг хира (СР Питер Хенара): Мари, пакеха курдук култуураны өрө тардыыга кыттыбыт Марио, ону тэҥэ общество бары эйгэтигэр туттуллар тылы туһаныыны көҕүлүүргэ көмөлөспүтэ.
3. Дама Нганеко Минхинник: кини араадьыйаны, фестиваллары уонна үөрэх кыаҕын сайыннарыыга улахан сабыдыаллаабыта, ону тэҥэ 1987 с. Мари тылынан хамыыһыйа туһунан сокуон барылын оҥорууга сабыдыаллаабыта.
4. Дама Кокакай Хипанг: кини саҥа Зеландия Верховнай суутун судьуйата буолбут бастакы дьахтар-мори этэ уонна Мария тылын чөлүгэр түһэриигэ бэйэтин өйөбүлүнэн уратыламмыта.
5. Ту Вир и Теори маори (Мари тылынан Комиссия): Мари тылын хамыыһыйата приложением и сохранение языка Мари. 1987 сыллаахха тэриллиэҕиттэн хамыыһыйа саҥа ресурсалары, үөрэхтээһини уонна көҕүлээһин ньымаларын ырытан оҥорууга, тылы чөлүгэр түһэриигэ көмөлөһөр оруоллаах.

Мариа тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Мариа тыла-Полинезия тыла, кини структурата элбэх существительнай уонна хааччахтаммыт туохтуурдар ахсааннарынан уратыланар. Онно синтетическэй грамматика быһыытынан биллэр тыл суолтатын көрдөрөр суффикс системата туттуллар. Ону тэҥэ тыл үөрэхтээһиҥҥэ туттуллар дорҕооннор уонна сүһүөхтэр ис хоһооно киэҥ. Сорох контекстарга тыл бэрээдэгэ кытаанах буолуон сөп.

Мари тылын ордук сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Мари тылын уонна культуратыгар тиэйэн кэлиҥ: Аари тылын уруоктарыгар ыытааччы эбэтэр эһиги олохтоох аптарытыатын эбэтэр бэйэҕит олохтоох омук тылын уруоктарыгар киириэҕиҥ. Мари тылын уонна үгэстэрин үксүгэр туһаныллар культурнай декстары өйдүүрэ улахан суолталаах.
2. Истиҥ, көрүҥ уонна мори тылыгар хайдах баарынан кэпсээҥ: Мари (холобур, ньирилээ), телевизионнай программалары уонна киинэлэри Мари тылынан ырытыҥ, кинигэлэри, комикстары уонна кэпсээннэри Болҕойуҥ уонна хайаатар да саҥаны истэргитин, көрөргүтүн хатылаан кэпсээҥ.
3. Практикаланыҥ: төрөөбүт тылы үөрэтэргэ дьулуһуҥ: дьиэ кэргэн эбэтэр доҕоттор, эбэтэр ро Мари уонна коханга (Марио уонна коханга) диэн тыллары кытта кэпсэтэргэ дьулуһуҥ.
4. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ, кинилэр үөрэтиигэ көмөлөһүөхтэрэ: онлайн ресурсаларын, Мари тылын тылдьытын, бэчээт уонна аудиоуороктар, сайаапкалар уонна социальнай ситимнэр ханааллара улахан көмөнү оҥороллор.
5. Дуоһуйууну ылыҥ: тылы үөрэтии олус умсугутуулаах уонна туһалаах дьарык буолуохтаах, онон боруобалааһыҥҥа кииримэҥ – хардыыны, айыыны оҥоруҥ!

Лемксембург-Германия, Бельгия икки ардыларыгар турар Улуу герцогенбург диэн ааттаах Германия тыла. 400 000- тэн тахса киһи тыла- өһө бизнес уонна аан дойду сыһыаннаһыыларыгар улахан болҕомтону тардар региональнай тыл буолар.

Омуктар кыраныыссаларын арыйыыны салгыыр буолан, бу дойду араас культуратын, нэһилиэстибэтин толору өйдүүргэ дьулуһааччылары наадалааҕынан буолла. Бизнескэ олохтоох нэһилиэнньэни кытта бодоруһуу булгуччулаах усулуобуйа буолар. Бэйэ тылын уустугун өйдүүрүнээҕэр тылбаасчыт өҥөтүнэн туһаныан сөп.

Онон, эксээмэн тылбааһа туохха тардылларый? Атын тылы кытта тэҥнээтэххэ, тиэкиһи биир тылтан ылыы уонна атын тылга уларытыы, суолтатын оннунан хаалларыы курдук. Эксембургтары кытта тылбаас атын тылга тугунан да уратыта суох. Ол эрээри, лемксембург тылын сүрүн проблематынан история туспа статуһа буолар. Ити курдук атын тылларга мэлдьи бэлэм тылбаастары, грамматическай быраабылалары уонна лингвистическэй усулуобуйалары оҥорууга сырытыннарар.

Дьыала тылбаас өҥөтүгэр тиийдэҕинэ, чопчу сыаллаах- соруктаах. Сыыһа- халты сыыһа туттуу, бодоруһуу, эбэтэр сыһыаны үрэйии курдук сыыһа туттуу, профессиональнай тылбаасчыты кытта үлэлээһин улахан суолталаах.

Профессиональнай эксээмэннэри тылбаасчыттар культурнай уонна правовой контекстарга улахан уопуттаахтар. Ити дьыалабыай партнердар, клиеннэр эбэтэр үлэһиттэр икки ардыларыгар бодоруһуу курдук араас контекстарга бэйэлэрин билиилэригэр киирэллэр. Ону тэҥэ көһөрүү саамай аныгы инструменнарын уонна тоҕоостоох программанан хааччыйыыга туһаныахтара.

Эрэллээх тылбаасчыт эрэллээх дьону кичэйэн чинчийэр улахан суолталаах. Бу тылга сертификацияламмыт тылбаасчыт көрдөөҥ, бу салааҕа чахчы уопуттаах уонна тылга тиһэх уларыйыылары кытта билсэр кыахтаах.

Түмүккэ, лемксембург тылын тылбаастааһын дойду культуратын уонна историятын интэриэһиргиир дьоҥҥо тугунан да сыаналаммат өҥө буолар. Лицейбург атын тылларыгар докумуоннары чуолкайдыырга үөрүйэхтээх уонна экспертизалаах, наадалаах профессионаллары наймылаһан, тэрилтэлэр уонна чааһынай дьон хаачыстыбалаах түмүктэри аахсыахтарын сөп.

Ханнык дойдуларга эксембург тылынан саҥаралларый?

Лемксембург тылынан саҥараллар уонна ордук Бельгия, Франция уонна Германия сорох чаастарыгар.

Лемксембург тылын историята хайдаҕый?

Лемксембург тылын историята орто үйэттэн саҕаланар. Бу тыл аан бастаан ХІІ үйэҕэ үктэммит романическай кельталарынан туттуллубута. Кэнники сүүс сыл устатыгар ыаллыы Германия тыллара, ордук Аллараа Бэстээх, тыл арҕаа өттүнээҕи салаалара күүстээх сабыдыалларынан сылдьаллар.
19- с үйэҕэ төрөөбүт тыл бэйэтин суругунан туспа тыл быһыытынан үөскээбитэ. Ол кэмтэн ыла тыл литератураҕа, издательскай дьыалаҕа, чааһынай уонна общественнай күннээҕи олоххо элбэхтик туттуллар кээмэйинэн салгыы сайдыбыта.
Бүгүн лемксембург дойдуларыгар официальнай тыл буолар, ону тэҥэ Бельгия, Франция уонна Германия сорох чаастарыгар тарҕаммыт. Кини ону тэҥэ сорох университеттарга үөрэтэллэр уонна Европа союһугар бодоруһарга туһаныллар.

Топ- 5 киһилээх Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Жан- Пьер Фейе (1893-1943): французскай лингвист уонна профессор, кини 1923 с. бастакы тылдьыттар уонна грамматикалар бэчээттээһиннэригэр эппиэтинэстээх эбит.
2. Эмиль Вебер (1898-1968): лембург суруйааччыта уонна поэт элбэх кинигэни уонна брошюраны суруйбут.
3. Альберт Мерген (1903-1995): лингвист уонна профессор, онно билиҥҥи лксембург орфографиятын оҥорорго суруллар.
4. Николай Биивер (1912-1998): "Ligropes" сурунаал төрүттээччитэ уонна төрүттээччитэ.
5. Роберт Крипс (1915-2009): лингвист уонна профессор, оскуолаҕа тылы үөрэтии стандартнай көрүҥүн оҥорууга уонна тупсарыыга үлэлэспит лингвист уонна профессор.

Оксембург тылын структурата хайдах тэриллэрий?

Лемксембург-Герман тыла, немец уонна Голландия тылларыттан төрүттээх. Ити икки өрүттээх Үөһээ уонна арҕаа-киин диалектар икки ардыларыгар холбоһор элеменнэри холбуур. Тыл үс араас диалектаах: мэйельскай- франконскай (онно хотугулуу- Илиҥҥи өттүгэр саҥарыллар), Үөһээ Бүлүү (онно дойду киин уонна арҕаа регионнарыгар этиллэр) уонна сир соҕуруу өттүгэр баар (онно сүнньүнэн соҕурууҥҥу өттүгэр этиллэр). Тылбыт үксүн дорҕоонноохтук иһиллэ- иһиллэ сылдьар. Грамматическай өттүнэн кини немец тылыгар, тыл бэрээдэгигэр уонна структуратыгар маарынныыр.

Эксембург тыла ордук сөптөөх ньыма эбит дии саныыгын?

1. Бэйэҕитигэр үчүгэй учебник эбэтэр үөрэх кууруһун атыылаһыҥ. Лемксембург тылыгар анаан араас онлайн курстары уонна приложенияны киллэрэн туран элбэх программа баар. Ити структурнай уруоктары ылыы уонна тыл өйдөбүлүгэр бэртээхэй ньыманан буолуон сөп.
2. Тылы Булуҥ. Сирэй эбэтэр онлайн тылын илдьэ сылдьыҥ. Бу тылы түргэнник үөрэтэргэ көмөлөһүөххүтүн сөп, тоҕо диэтэххэ, ханнык тылынан сөпкө этэллэрин истиэххит, ону тэҥэ төрүт култуураҕытын туһаныаххытын сөп.
3. Эксембург тылынан СМИ истиэҕиҥ. Телевизионнай шоу көрөргүтүн, радиопрограмманы истэргитин эбэтэр лемксембург тылынан хаһыаты ааҕаргытын боруобалааҥ. Ити эһиэхэ тыл уонна тылдьыт саппааһын кытта билсэригэр көмөлөһөр, ону тэҥэ дойду культуратын өйдүүргүт ордук.
4. Практикаланыҥ, практикаланыҥ, практикаланыҥ. Ханнык баҕарар тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - утумнаах практика. Эһиги саҥарар, ааҕар- суруйар дьоҕургутун практикалааҥ диэн эрэниэҕиҥ. Карточкалары, оробуочай тэтэрээттэри эбэтэр атын ресурсалары туһаныҥ, эһиги үөрэппит матырыйаалгытыгар көмөлөһүҥ, ону тэҥэ саҥа тылы киллэрэргэ көмөлөһүҥ.