Башкир Финскэй Тылбаастаа

Башкир тыла-башкир тыла, Башкортостан Республикатыгар, Россия диэн былыргы түүр тыла. Түүр тылларын кипчак бөлөҕөр сыһыаннаах, онно 1,5 мөлүйүөн киһи этиллэр.

Башкир тыла араас, онно республика үрдүнэн араас диалектар тарҕаммыттара. Ону башкир тылын кытта тылбаас оҥорор уонна киниэхэ уустук сорукка сыһыаннаах. Диалектар ыккардыларыгар тыл бүтүүтүн уонна айымньыга уларыйыы курдук тылбаастыыр хас да сүрүн уратылар бааллар.

Чуолкай тылбааһы хааччыйарга Саха тылын кыаҕын толору өйдүүр опыттаах носителей буолуохтаах. Бу тылбаасчыттар араас диалектарга үчүгэйдик ырытыллан, сатаан сааһылана сатыахтаахтар. Ол иһин профессиональнай тылбаасчыттарга үгүстүк тутталлар,тыл башкир тылыгар тылбаастанар.

Саха тылын тылбаасчытын булууга тылбаасчыт болҕомтоҕо ылыахтаах хас да улахан фактордаах. Уопут быһаарыылаах суолталаах; тылбаасчыт оригинал тылын да, тылбаас тылын да быһыытынан баһылыахтаах, ону тэҥэ культурнай контекска өйдүөхтээх. Тылбаасчыт тыл чэрчитинэн туттуллар Терминологияҕа актуальнай билиилээх- көрүүлээх буолан, кэмтэн ыла уларыйыан сөп диэн эмиэ кэрэхсэбиллээх.

Уопсайынан, башкир тылын кытта тылбаас анал билиини, дьоҕуру, ону тэҥэ диалектары уонна культураны өйдүүрү ирдиир. Сэрэйиллэр өйдөбүлү чуолкай биэриини мэктиэлиир туһугар опыттаах уонна үчүгэйдик билэр тылбаасчыт куортамныыра улахан суолталаах.

Ханнык дойдуларга башкирдыы тылынан саҥаралларый?

Башкир тылыгар сүрүннээн Арассыыйаҕа, Казахстаҥҥа, Украинаҕа уонна Узбекистаҥҥа аҕыйах носителей баар.

Башкир тылын историята хайдаҕый?

Башкир тыла-түүр тыла, манна ордук Урал хайатын регионугар баар Башкортостан Өрөспүүбүлүкэтигэр киирэр. Бу-ыаллыы сытар удмурт сорох бэрэстэбиитэллэрэ этэллэр республика соҕотох официальнай тыла. Бу тыл үгүс үйэтин тухары туһаныллар уонна билиҥҥэ диэри түүр тылларыттан биирдэстэрэ буолар.
Башкир тылын туһунан эрдэтээҥи суруктар 16- с үйэҕэ киирэллэр. Бу кэмҥэ араб уонна перс тылларыгар күүстээх сабыдыаллаабыта. 19- с үйэҕэ башкир тыла региоҥҥа хас да араас омук тылын суругунан буолар. Кини эмиэ научнай үлэлэргэ туһалаабыта, регион үрдүнэн тарҕанарыгар көмөлөспүтэ.
Сэбиэскэй кэмҥэ Саха тыла Россия сабыдыалыттан улаханнык эмсэҕэлээтэ. Үксүлэрэ нууччалары кытары тэҥнииллэрэ. Бу тыл оскуолаҕа үөрэммитэ, биир кэлим башкир алфавиты оҥорорго холонуу оҥоһуллубута.
Сэбиэскэй кэм саҕана Саха тыла актыыбынайдык туһаныллыбыта уонна бу тылы харыстааһыҥҥа элбэх сыра- сылба ууруллубута. Үгүс дьон билигин иккис тыл быһыытынан үөрэтэллэр уонна республика Правительствота бу тылы хааччыйыыга улахан сыраны уурар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Ильдар Габдрафиков-поэт, публицист уонна сценарист, башкир литературатыгар уонна башкир тылын тилиннэриигэ дьоһун суолталаах фигура этэ.
2. Николай Галиханов-башкир тылыгар учуонай уонна поэт, башкир тылыгар уонунан үлэни суруйбута уонна билиҥҥи башкир наукатын төрүттээччитинэн ааҕыллар.
3. Дамир Исмагилов-академик, философ уонна лингвист, башкир тылын үөрэтээччилэрин ортолоругар грамотаны үрдэтиигэ элбэх үлэлэспит уонна башкир тылыгар элбэх сурук үлэлэспит.
4. Аскер Амбетов-башкирскай поэт, прозаик уонна учуонай, башкир тылын уонна литературатын уобалаһыгар биир биллэр фигуралартан биирдэстэрэ этэ уонна бу тылынан хас да улахан айымньыны суруйбута.
5. Ирек Яхтина-биллиилээх башкир суруйааччыта уонна драматург, кини айымньылара Россияҕа эрэ буолбакка, аан дойдуга билиннилэр, онон башкир тылын ааҕааччыларга аһаҕастык билинэр туһугар элбэҕи оҥорбута.

Башкир тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Башкир тыла-агглютинативнай тыл, тюрк тылларыгар сыһыаннаах. Грамматическай функцияны этэргэ туттуллар суффикс уонна анал дорҕооннору туттуу. Башкир тыла кытта дьүөрэлэһэр уонна дорҕооннор баай тиһиктэрэ, сүһүөхтэрин да, дееприческэй конструкциялара да кини уопсай структуратын оҥороллор.

Саха тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Башкир алфавитын уонна айымньытын кытта билсиҥ. Бу саамай улахан хардыы, башкир тылын үөрэтиини саҕалыыр буоллаххытына эрэ. Башкир тылыгар сорох сүрүн тиэкистэри ааҕыыттан саҕалааҥ уонна хас биирдии буукубаны сөпкө этэргэ кыһаллыҥ.
2. Репетитор эбэтэр куурус буларга холонуҥ. Тылы үөрэтии бастыҥ ньымата-тыл тумус туттарааччыны кытта анал үөрэҕи ааһыы. Ол кыаллыбат буоллаҕына, эһиэхэ тылы үөрэтэргэ көмөлөһөр олохтоох курстарга эбэтэр аудио- видеоксаларга көрөҕүт.
3. Ааҕыҥ, иһиттиҥ уонна көрүҥ. Тылгытын кытта билсэр ордук буоларгытынан, ааҕыыга уонна маассабай информация средстволарын истиигэ практикаланыҥ. Аудиозаписи, литератураны, киинэлэри уонна ырыалары башкир тылыгар булан көрөргө холонуҥ.
4. Кэпсэтэргитигэр башкирдыы кэпсэтиҥ. Практика партнерын Булуҥ эбэтэр онлайн форумҥа кыттыҥ, дьон башкирдыы саҥараллар. Сыыһалартан куттанымаҥ-үөрэх чааһа!
5. Салгыы үөрэниҥ. Оннооҕор бэйэ бэйэҕитин кытта эйэлэһэр буоллаххытына, куруук туох эрэ саҥаны, туохха үөрэниэххин, туһаныахха сөп. Башкир тылыгар элбэх матырыйаалы ааҕыҥ, истиэххин уонна көрөргүтүн салгааҥ.

Финансовай тылбаас өҥөтө билигин да ирдэниллэр буолан, финскэй тыл глобальнай бизнескэ улахан суолталаах тыл буолар. Финскэй тылыгар тылбаас улахан уопуту ирдиир-тылга эрэ буолбакка, финскэй культураҕа, идиомах уонна нюанстарга. Финскэй тылыгар үрдүк квалификациялаах тылбаасчыт тыл дириҥ өйдөбүллээх уонна киэҥ культуралаах билиини эрэйэр, ону чопчу биэриэххэ наада.

Финал тыла Финляндия официальнай тыл буолар, онтон саамай элбэх туһанааччы ахсаана финн тыллаах финн, ол эрээри дойдуга швед тылын сүдү тутаах киһинэн буолар. Кыараҕас аймахтарыгар шведскай, финскэй тыл бэйэтин грамматикатын уонна тылдьытын саппааһынан туспа тыл буолар. Тыллары тутааччылар бу икки тыл икки ардыгар олус улахан уратылартан үгүстүк өйдүүллэр. Ол төрүөтүнэн английскай тылга тылбаастара финалга тахсар профессиональнай тылбаасчыт, икки тылы үчүгэйдик баһылаабыт профессиональнай тылбаасчыт буолуохтаах.

Финскэй тыл уустук буоларын таһынан техническэй докумуоннарга уонна тематическай матырыйаалларга киэҥник туһанылларын таһынан, көһөрүү процеһа өссө уустугурар. Тылбаасчыт аныгы билиилээх- көрүүлээх тиэрминнэри уонна концепциялары туһаныахтаах, ону тэҥэ докумуонунан ситимнээх, чопчу түмүктэри ыларга ирдэбиллэри кытта билсиэхтээх.

Ол кэмҥэ тылбаасчыт синтаксиска, идиомах уонна акценталарга синньигэс уратыларын учуоттаан, тылын- өһүн, кэрэ дьүһүнүн, дьүһүнүн көрдөрөр буолуохтаах. Итини финскэй тыл араас диалектарын кытта билсэр киһи идеалыгар эрэ ситиһиэн сөп – дойду үрдүнэн үгүс кэпсэтиигэ этиллэр буолан, тыл араас диалектарын кытта билсэр идеалыгар.

Финскайтан тылбаасчыт көрдөөтөҕүнэ, хайаан да олус уопуттаах, эрэллээх уонна айымньылаах киһини Булуҥ. Бастыҥ финскэй тылбаасчыттар тылбаастарын ис хоһоонун тылбаастаан, тылбаас культурнай Ньурбаларын болҕомтоҕо ылан, бэйэлэрин тылбаастарыгар тиэрдэр кыахтаахтар. Итинник тылбаасчыты кытта үлэ эһиэхэ эбэтэр эһиги хампаанньаҕыт туһунан иһитиннэрии тус аудиторияҕа чуолкайдык уонна көдьүүстээхтик тиэрдиллиэ диэн мэктиэлиир.

Ханнык дойдуларга финскэй тылынан саҥаралларый?

Финскэй тыл Финляндияҕа официальнай тыл буолар, онно омук тыла Швецияҕа, Эстонияҕа, Норвегияҕа уонна Россияҕа тыллаахтар.

Финскэй тыл историята хайдаҕый?

Финскэй тыл финно- угорскай тыл дьиэ кэргэн чилиэнэ уонна Эстония уонна атын Урал тылларын кытта ыкса сибээстээх. Финскэй тыл саамай эрдэ формаларыгар биһиги эрабыт 800- чэкэ сылынан ааҕыллар, ол гынан баран ити туһунан сурук- Бичик 16- с үйэҕэ сыһыаннаһар, Микаэль Агрикола финскэй тылга саҥа кэс тылын тылбаастаабыт диэн ааҕыллар.
19- с үйэҕэ Финляндия Россия империятын сорҕото этэ, нуучча тыла управление уонна үөрэх тыла этэ. Ол түмүгэр финскэй тылы туттуу аҕыйаата, официальнай тыл статуһа хам баттанна. 1906 с. финскэй тыл шведскэй статуһу ылбыта, онтон 1919 с. финскэй саҥа тутулуга суох Финляндия официальнай тыл буолбута.
Ол кэмтэн ыла финскэй тыл аныгы сөргүтүү, саҥаттан саҥа тыллары, киирии тыллары эбии киллэрбиттэрэ. Билигин бу радиоҕа, телевидениеҕэ, киинэлэргэ уонна кинигэлэргэ туттуллар Европа союһун официальнай тылларыттан биирдэстэрэ.

Саха тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Эллас Леннрот (1802 – 1884): "финского языка аҕата" диэн ааҕыллар, Элас Леннрот филолог уонна фольклорист, Финляндия "Калевал"национальнай эпоһын састааба этэ. Кини тыл араас диалектарын биир көрүҥҥэ түмэр эпическэй поэманы айарга урукку хоһооннору, ырыалары туһанара.
2. Микаэль Агрикола (1510 – 1557): Агрикола финскэй сурук- Бичик төрүттээччи билиннэ. Кини грамматическай текстэри суруйбута уонна финскэй саҥа кэс тылын тылбаастаабыта, тыл стандартыгар көмөлөспүтэ. Кини үлэтэ билигин да дьоһун суолталаах буолан турар.
3. Й. В. Снеллман (1806-1881): Снеллман судаарыстыбаннай деятель, философ уонна журналист этэ, кини финскэй тылын өйүүргэ элбэх суруллубута. Кини финскэй тылга тэннээх статус биэриэхтээх, ону тэҥэ финскэй культура сайдыытыгар ыҥырар.
4. Карл Аксела Аксела Галлела (1865-1931): Галл- Каллела художник уонна скульптор этэ,кини каллевала уонна кини мифологията. Кини финскэй тылын популяризациялыырга көмөлөспүтэ, Калевал туһунан историяны бэйэтин уус- уран үлэтин көмөтүнэн киэҥ аудиторияҕа таһаарбыта.
5. Эйн Лейн (1878-1926): финскэй да, швед тылыгар да суруллар поэт этэ. Кини үлэлэрэ тыл сайдыытыгар сүҥкэн сабыдыалы оҥорбуттара, ону тэҥэ билигин да туһаныллар грамматика хас да учебниктарын суруйбута.

Финскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Финскэй тыл агглютинативнай структуралаах. Ол аата тылы туттуу көмөтүнэн, үксүгэр суффикс эбэтэр приставкалар көмөлөрүнэн, тылы уларытыы көмөтүнэн ситимниир ньымалар оҥоһуллаллар. Бу чаастары аат даҕааһын, даҕааһын, туохтуурдары уонна сыһыаттары, ону тэҥэ эбиискэлэри уонна сыһыарыылары киллэриэхтэрин сөп.
Баара- суоҕа 15 төгүл аҕыйах ахсааҥҥа уонна 7 төгүл тиийэ тарҕанар. Туохтуурдар сирэйдэрин, бириэмэлэрин, киэптэрин, киэптэрин, куоластарын кытта ситимнииллэр. Туохтуур сыыһа формалара эмиэ баар. Даҕааһын уонна сыһыаттары тэҥниир уонна баһыйар көрүҥнээхтэр.
Финскэй тыл үс сүрүн диалектан – арҕаа, илин уонна хотугу өртүттэн турар. Алан арыыларын автономнай провинциятыгар эмиэ туспа диалектар бааллар.

Финскэй тылы саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Төрдүттэн саҕаланар: финскэй алфавиты үөрэтииттэн уонна буукубаны хайдах сөпкө этииттэн саҕалааҥ. Онтон сүрүн грамматическай быраабылалары уонна тылдьыты үөрэтиҥ.
2. Использование онлайн ресурсы: Вользуйтесь больничные онлайн учебные матырыйаалы, как курс финского языка, приложения и веб- сайты.
3. Погрузте с чувством: проведите время время с носителей финского языка, чтобы лучше понять язык и его нюйства.
4. Практика: үп- харчы музыкатын истэн, үп- харчы кинигэлэрин аахтаран, үөрүйэхтэрин уһугуннарыҥ.
5. Хаһан да туттарымаҥ: саҥа тылы үөрэтии хаһан да чэпчэки буолбат, онон айаҥҥа мэһэй буолуҥ. Туохха барытыгар тулуурдаах буолуҥ, реалистическай сыалы бэйэҕитигэр туруоруҥ.