Башкир Канада Тылбаастаа

Башкир тыла-башкир тыла, Башкортостан Республикатыгар, Россия диэн былыргы түүр тыла. Түүр тылларын кипчак бөлөҕөр сыһыаннаах, онно 1,5 мөлүйүөн киһи этиллэр.

Башкир тыла араас, онно республика үрдүнэн араас диалектар тарҕаммыттара. Ону башкир тылын кытта тылбаас оҥорор уонна киниэхэ уустук сорукка сыһыаннаах. Диалектар ыккардыларыгар тыл бүтүүтүн уонна айымньыга уларыйыы курдук тылбаастыыр хас да сүрүн уратылар бааллар.

Чуолкай тылбааһы хааччыйарга Саха тылын кыаҕын толору өйдүүр опыттаах носителей буолуохтаах. Бу тылбаасчыттар араас диалектарга үчүгэйдик ырытыллан, сатаан сааһылана сатыахтаахтар. Ол иһин профессиональнай тылбаасчыттарга үгүстүк тутталлар,тыл башкир тылыгар тылбаастанар.

Саха тылын тылбаасчытын булууга тылбаасчыт болҕомтоҕо ылыахтаах хас да улахан фактордаах. Уопут быһаарыылаах суолталаах; тылбаасчыт оригинал тылын да, тылбаас тылын да быһыытынан баһылыахтаах, ону тэҥэ культурнай контекска өйдүөхтээх. Тылбаасчыт тыл чэрчитинэн туттуллар Терминологияҕа актуальнай билиилээх- көрүүлээх буолан, кэмтэн ыла уларыйыан сөп диэн эмиэ кэрэхсэбиллээх.

Уопсайынан, башкир тылын кытта тылбаас анал билиини, дьоҕуру, ону тэҥэ диалектары уонна культураны өйдүүрү ирдиир. Сэрэйиллэр өйдөбүлү чуолкай биэриини мэктиэлиир туһугар опыттаах уонна үчүгэйдик билэр тылбаасчыт куортамныыра улахан суолталаах.

Ханнык дойдуларга башкирдыы тылынан саҥаралларый?

Башкир тылыгар сүрүннээн Арассыыйаҕа, Казахстаҥҥа, Украинаҕа уонна Узбекистаҥҥа аҕыйах носителей баар.

Башкир тылын историята хайдаҕый?

Башкир тыла-түүр тыла, манна ордук Урал хайатын регионугар баар Башкортостан Өрөспүүбүлүкэтигэр киирэр. Бу-ыаллыы сытар удмурт сорох бэрэстэбиитэллэрэ этэллэр республика соҕотох официальнай тыла. Бу тыл үгүс үйэтин тухары туһаныллар уонна билиҥҥэ диэри түүр тылларыттан биирдэстэрэ буолар.
Башкир тылын туһунан эрдэтээҥи суруктар 16- с үйэҕэ киирэллэр. Бу кэмҥэ араб уонна перс тылларыгар күүстээх сабыдыаллаабыта. 19- с үйэҕэ башкир тыла региоҥҥа хас да араас омук тылын суругунан буолар. Кини эмиэ научнай үлэлэргэ туһалаабыта, регион үрдүнэн тарҕанарыгар көмөлөспүтэ.
Сэбиэскэй кэмҥэ Саха тыла Россия сабыдыалыттан улаханнык эмсэҕэлээтэ. Үксүлэрэ нууччалары кытары тэҥнииллэрэ. Бу тыл оскуолаҕа үөрэммитэ, биир кэлим башкир алфавиты оҥорорго холонуу оҥоһуллубута.
Сэбиэскэй кэм саҕана Саха тыла актыыбынайдык туһаныллыбыта уонна бу тылы харыстааһыҥҥа элбэх сыра- сылба ууруллубута. Үгүс дьон билигин иккис тыл быһыытынан үөрэтэллэр уонна республика Правительствота бу тылы хааччыйыыга улахан сыраны уурар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Ильдар Габдрафиков-поэт, публицист уонна сценарист, башкир литературатыгар уонна башкир тылын тилиннэриигэ дьоһун суолталаах фигура этэ.
2. Николай Галиханов-башкир тылыгар учуонай уонна поэт, башкир тылыгар уонунан үлэни суруйбута уонна билиҥҥи башкир наукатын төрүттээччитинэн ааҕыллар.
3. Дамир Исмагилов-академик, философ уонна лингвист, башкир тылын үөрэтээччилэрин ортолоругар грамотаны үрдэтиигэ элбэх үлэлэспит уонна башкир тылыгар элбэх сурук үлэлэспит.
4. Аскер Амбетов-башкирскай поэт, прозаик уонна учуонай, башкир тылын уонна литературатын уобалаһыгар биир биллэр фигуралартан биирдэстэрэ этэ уонна бу тылынан хас да улахан айымньыны суруйбута.
5. Ирек Яхтина-биллиилээх башкир суруйааччыта уонна драматург, кини айымньылара Россияҕа эрэ буолбакка, аан дойдуга билиннилэр, онон башкир тылын ааҕааччыларга аһаҕастык билинэр туһугар элбэҕи оҥорбута.

Башкир тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Башкир тыла-агглютинативнай тыл, тюрк тылларыгар сыһыаннаах. Грамматическай функцияны этэргэ туттуллар суффикс уонна анал дорҕооннору туттуу. Башкир тыла кытта дьүөрэлэһэр уонна дорҕооннор баай тиһиктэрэ, сүһүөхтэрин да, дееприческэй конструкциялара да кини уопсай структуратын оҥороллор.

Саха тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Башкир алфавитын уонна айымньытын кытта билсиҥ. Бу саамай улахан хардыы, башкир тылын үөрэтиини саҕалыыр буоллаххытына эрэ. Башкир тылыгар сорох сүрүн тиэкистэри ааҕыыттан саҕалааҥ уонна хас биирдии буукубаны сөпкө этэргэ кыһаллыҥ.
2. Репетитор эбэтэр куурус буларга холонуҥ. Тылы үөрэтии бастыҥ ньымата-тыл тумус туттарааччыны кытта анал үөрэҕи ааһыы. Ол кыаллыбат буоллаҕына, эһиэхэ тылы үөрэтэргэ көмөлөһөр олохтоох курстарга эбэтэр аудио- видеоксаларга көрөҕүт.
3. Ааҕыҥ, иһиттиҥ уонна көрүҥ. Тылгытын кытта билсэр ордук буоларгытынан, ааҕыыга уонна маассабай информация средстволарын истиигэ практикаланыҥ. Аудиозаписи, литератураны, киинэлэри уонна ырыалары башкир тылыгар булан көрөргө холонуҥ.
4. Кэпсэтэргитигэр башкирдыы кэпсэтиҥ. Практика партнерын Булуҥ эбэтэр онлайн форумҥа кыттыҥ, дьон башкирдыы саҥараллар. Сыыһалартан куттанымаҥ-үөрэх чааһа!
5. Салгыы үөрэниҥ. Оннооҕор бэйэ бэйэҕитин кытта эйэлэһэр буоллаххытына, куруук туох эрэ саҥаны, туохха үөрэниэххин, туһаныахха сөп. Башкир тылыгар элбэх матырыйаалы ааҕыҥ, истиэххин уонна көрөргүтүн салгааҥ.

Канада-Индия штатыгар сүрүннээн 44 мөлүйүөн кэриҥэ киһи олорор дравид тыла. Индия баай литературата, поэзията, музыка уонна норуот остуоруйалара буолаллар.

Сибээһи үөскэтэр аныгы үйэҕэ хас да тылынан бодоруһар- хатар сатабыллара элбээн иһэр. Ити ордук тирээн турар суолталаах кыһалҕалары туоратыыга норуоттар икки ардыларынааҕы бизнескэ тирэҕирэн үлэлиир.

Канаадаҕа көһөрүү өҥөтө Индия тас өттүгэр тахсарга дьулуһар дьаһалынан улам улаатан иһэр. Веб- сайты локализациялааһын наадалааҕыттан тутулуга суох, Канадаҕа эбэтэр ханнык баҕарар региональнай тылга адаптацияланыахтаах кинигэлээххит, элбэх тылбаас компаниялар бааллар, кинилэр эһиэхэ көмөлөһүөхтэрин сөп.

Канадаҕа көһөрүү өҥөтө юридическай, техническэй уонна медицинскэй перевод курдук анал өҥөлөрү уопсай тылбаастартан араастаһар. Канада профессиональнай тылбаасчыта тылы баһылыахтаах, ону тэҥэ кэпсэтии тылын культурнай нюйлэрин уонна нйүйдэрин дириҥник өйдүөхтээх. Тыл араас диалектарын, регистрацияларын кытта билсиһэллэрэ эмиэ улахан суолталаах.

Канадаҕа тылбаасчыт көрдөөһүҥҥэ тылбаасчыт кыамталаах уонна тылбаасчыт идэлээх дьону көрдүүр улахан суолталаах. Көһө сылдьар компаниялар үгүстэрэ олохтоох да, глобальнай да өҥөлөрү туруорсаллар, сорохтор анаан- минээн Канадаҕа көһөрүүгэ идэтийэллэр. Эһиги бырайыаккыт бастыҥ тылбаасчытын быһаарбыккыт курдук, эһиги түргэн, чуолкай уонна үрдүк хаачыстыбалаах түмүктэри аахсыаххытын сөп.

Канада тылыттан тутулуга суох, ким эрэ Канада тылын билэр, Канадаҕа тылбаас өҥөтүн идэтэ эһиэхэ тиэрдэр соруктаргыт ситиһиэҕэ. Индияҕа эбэтэр тас дойдуларга дьону кытта бодоруһуоххутун наада дуо, эһиги иһитиннэриигит сөпкө тиэрдиллиэ диэн мэктиэлиир сөп.

Канада тылыгар ханнык дойдуларга этэллэрий?

Канадаҕа сүрүннээн Каратак штатыгар, Индияҕа дииллэр. Онно эбии хас да истиэпкэ ыаллыы Штаттарга Андрхра- Прадеш, Теланга, Тамилнад, Карал, ГАИ уонна Махарштра дииллэр. Ону таһынан холбоһуктаах Штаттарга, холбоһуктаах Арабскай Эмират, Сингапур, Аравия, Катараҕа, Австралияҕа уонна Великобритания тылларыгар саҥарар балачча диаспоралар бааллар.

Канада тылын историята хайдаҕый?

Канада тыла-Индия Каратак штатыгар үүнэр дравидия тыла. Индия классическай тылларыттан биирдэстэрэ. Происшествия языка можно происходить примерно 900-1000 годы нашей эрабыт, когда Каратакая правила бадами чалуки. Бу кэмҥэ элбэх суруктар Канадаҕа суруллубуттара, Индияҕа биир былыргы суруктартан биирдэстэрэ оҥороро. Чалукааннар араас династияларынан сууламмыттарынан, Раштракут уонна Хойсалас курдук араас династиялара сарбыллыбыттарынан, кинилэр тустаах тыллара Канада аныгы диалектарыгар сабыдыаллаатылар. Виджанагар династияларын кэмнэригэр Канада литературата чэчирии сайдыбыта, оттон Хархара уонна Рагхаванка ол кэмңэ саамай биллиилээх литературнай деятеллэрэ этилэр. 19- с үйэҕэ Британия правлениета английскайдыы киирии тылыгар киирбититтэн, билиҥҥи хандьыдаакка билигин да көстөр. Бүгүн Канада Каратак уонна Соҕуруу Индия атын да чаастарыгар киэҥник тарҕаммыт.

Канада тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Кэмпэндээйи-Канада литературатын сөргүтүү уонна билиҥҥи литературатын төрүттээччинэн ааҕыллар 16- с үйэ бырабыыталыстыбата.
2. 20- с үйэ Канада поэта, романист, драматург уонна философ. Кини 20- с үйэ Канада литературатыгар сүҥкэн улахан фигура быһыытынан киэҥник биллэр.
3. Кини 11- с үйэтээҕи Канада поэта этэ уонна Индия биллиилээх автордарыттан биирдэстэрэ буолар. Канада тылынан саамай эрдэ эпическэй поэмалары - "Викрамарджунаны көрөр"диэн суруйбута.
4. Муддана - кини 14- с үйэ поэта уонна драматург этэ. Кини эрдэ литературатын шедеврдэринэн ааҕыллар хас да пьесаны уонна хоһооннору суруйбута.
5. Рагхаванка-поэт уонна 11 үйэ Канада автора, саамай биллиилээх суруйааччытынан ааҕыллар. Кини эмиэ Канада литературнай традициятын биэс уһулуччулаах поэттарыттан биирдэстэрэ этэ.

Канада тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Канада структурата балайда уустук уонна араас элеменнэртэн турар, дорҕооннор дьүөрэлэһиилэрин, бириэмэлэрин уонна тыҥааһыннарын холбоон, аат ааттары уонна солбуйар ааттары бэлиэтээһин, падежтары, бөһүөлэктэри уонна да атыны бэлиэтээһин. Канада тыл агглютинативнай структурата баар, онно тыл араас морфемалар холбоһуктарынан (саамай кырата) үөскүүллэр. Хас биирдии тыл тус суолтатыгар улахан суолтаны ылар, этиллэр тыллар суолталарын толору туһанар кыахтаналлар.

Канада тыла ордук сөптөөх ньыманан үөрэтэрий?

1. Репетиторы Булуҥ. Канада уопуттаах преподавателэ буоларгытыгар түргэнник уонна сөпкө үөрэтэргитигэр көмөлөһүө. Канада уопуттаах преподавателлэрин Интэриниэккэ сылдьан, эһиэхэ саамай сөп түбэһэр киһини талыҥ.
2. Аудиовизуальнай матырыйааллары туһаныҥ. Видеоориаликтар, киинэлэр, ырыалар уонна да атын аудиовизуальнай матырыйааллар - бу барыта ханнык баҕарар тылы үөрэтиигэ ураты инструменнар. Канада матырыйаалын булгуччу туһаныҥ, тоҕо диэтэххэ кини атын тылынан матырыйаалынааҕар быдан чэпчэки буолуо.
3. Тыл үөрэтиигэ тиэкистээх буолуҥ. Үгүстүк канаданан эргийэ сатааҥ. Радионы истиҥ, кинигэлэри ааҕыҥ, тэлэбиидэнньэни көрүҥ уонна бу тылынан дьону кытта кэпсэтиһиҥ.
4. Практикаланыҥ. Ханнык баҕарар тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - практика. Эһиги туохха үөрэммиккитин хайаан да тутуһуҥ, үксүн хайдах сатыыргытын тутуһуҥ. Хас күн аайы хандьыдааккытын олоххо киллэрэргэ, ону тэҥэ эһиги атын дьону Булуҥ.
5. Занятиеҕа сылдьыҥ. Канадаҕа дьарыктаныы олус туһалаах буолуон сөп. Эһиги уопуттаах преподавателлэргэ эрэ үөрэниэххит буолбатах, кылааскытыгар атын үөрэнээччилэри кытта практикалаһыаххытын сөп.