Башкир Гаитян Тылбаастаа

Башкир тыла-башкир тыла, Башкортостан Республикатыгар, Россия диэн былыргы түүр тыла. Түүр тылларын кипчак бөлөҕөр сыһыаннаах, онно 1,5 мөлүйүөн киһи этиллэр.

Башкир тыла араас, онно республика үрдүнэн араас диалектар тарҕаммыттара. Ону башкир тылын кытта тылбаас оҥорор уонна киниэхэ уустук сорукка сыһыаннаах. Диалектар ыккардыларыгар тыл бүтүүтүн уонна айымньыга уларыйыы курдук тылбаастыыр хас да сүрүн уратылар бааллар.

Чуолкай тылбааһы хааччыйарга Саха тылын кыаҕын толору өйдүүр опыттаах носителей буолуохтаах. Бу тылбаасчыттар араас диалектарга үчүгэйдик ырытыллан, сатаан сааһылана сатыахтаахтар. Ол иһин профессиональнай тылбаасчыттарга үгүстүк тутталлар,тыл башкир тылыгар тылбаастанар.

Саха тылын тылбаасчытын булууга тылбаасчыт болҕомтоҕо ылыахтаах хас да улахан фактордаах. Уопут быһаарыылаах суолталаах; тылбаасчыт оригинал тылын да, тылбаас тылын да быһыытынан баһылыахтаах, ону тэҥэ культурнай контекска өйдүөхтээх. Тылбаасчыт тыл чэрчитинэн туттуллар Терминологияҕа актуальнай билиилээх- көрүүлээх буолан, кэмтэн ыла уларыйыан сөп диэн эмиэ кэрэхсэбиллээх.

Уопсайынан, башкир тылын кытта тылбаас анал билиини, дьоҕуру, ону тэҥэ диалектары уонна культураны өйдүүрү ирдиир. Сэрэйиллэр өйдөбүлү чуолкай биэриини мэктиэлиир туһугар опыттаах уонна үчүгэйдик билэр тылбаасчыт куортамныыра улахан суолталаах.

Ханнык дойдуларга башкирдыы тылынан саҥаралларый?

Башкир тылыгар сүрүннээн Арассыыйаҕа, Казахстаҥҥа, Украинаҕа уонна Узбекистаҥҥа аҕыйах носителей баар.

Башкир тылын историята хайдаҕый?

Башкир тыла-түүр тыла, манна ордук Урал хайатын регионугар баар Башкортостан Өрөспүүбүлүкэтигэр киирэр. Бу-ыаллыы сытар удмурт сорох бэрэстэбиитэллэрэ этэллэр республика соҕотох официальнай тыла. Бу тыл үгүс үйэтин тухары туһаныллар уонна билиҥҥэ диэри түүр тылларыттан биирдэстэрэ буолар.
Башкир тылын туһунан эрдэтээҥи суруктар 16- с үйэҕэ киирэллэр. Бу кэмҥэ араб уонна перс тылларыгар күүстээх сабыдыаллаабыта. 19- с үйэҕэ башкир тыла региоҥҥа хас да араас омук тылын суругунан буолар. Кини эмиэ научнай үлэлэргэ туһалаабыта, регион үрдүнэн тарҕанарыгар көмөлөспүтэ.
Сэбиэскэй кэмҥэ Саха тыла Россия сабыдыалыттан улаханнык эмсэҕэлээтэ. Үксүлэрэ нууччалары кытары тэҥнииллэрэ. Бу тыл оскуолаҕа үөрэммитэ, биир кэлим башкир алфавиты оҥорорго холонуу оҥоһуллубута.
Сэбиэскэй кэм саҕана Саха тыла актыыбынайдык туһаныллыбыта уонна бу тылы харыстааһыҥҥа элбэх сыра- сылба ууруллубута. Үгүс дьон билигин иккис тыл быһыытынан үөрэтэллэр уонна республика Правительствота бу тылы хааччыйыыга улахан сыраны уурар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Ильдар Габдрафиков-поэт, публицист уонна сценарист, башкир литературатыгар уонна башкир тылын тилиннэриигэ дьоһун суолталаах фигура этэ.
2. Николай Галиханов-башкир тылыгар учуонай уонна поэт, башкир тылыгар уонунан үлэни суруйбута уонна билиҥҥи башкир наукатын төрүттээччитинэн ааҕыллар.
3. Дамир Исмагилов-академик, философ уонна лингвист, башкир тылын үөрэтээччилэрин ортолоругар грамотаны үрдэтиигэ элбэх үлэлэспит уонна башкир тылыгар элбэх сурук үлэлэспит.
4. Аскер Амбетов-башкирскай поэт, прозаик уонна учуонай, башкир тылын уонна литературатын уобалаһыгар биир биллэр фигуралартан биирдэстэрэ этэ уонна бу тылынан хас да улахан айымньыны суруйбута.
5. Ирек Яхтина-биллиилээх башкир суруйааччыта уонна драматург, кини айымньылара Россияҕа эрэ буолбакка, аан дойдуга билиннилэр, онон башкир тылын ааҕааччыларга аһаҕастык билинэр туһугар элбэҕи оҥорбута.

Башкир тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Башкир тыла-агглютинативнай тыл, тюрк тылларыгар сыһыаннаах. Грамматическай функцияны этэргэ туттуллар суффикс уонна анал дорҕооннору туттуу. Башкир тыла кытта дьүөрэлэһэр уонна дорҕооннор баай тиһиктэрэ, сүһүөхтэрин да, дееприческэй конструкциялара да кини уопсай структуратын оҥороллор.

Саха тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Башкир алфавитын уонна айымньытын кытта билсиҥ. Бу саамай улахан хардыы, башкир тылын үөрэтиини саҕалыыр буоллаххытына эрэ. Башкир тылыгар сорох сүрүн тиэкистэри ааҕыыттан саҕалааҥ уонна хас биирдии буукубаны сөпкө этэргэ кыһаллыҥ.
2. Репетитор эбэтэр куурус буларга холонуҥ. Тылы үөрэтии бастыҥ ньымата-тыл тумус туттарааччыны кытта анал үөрэҕи ааһыы. Ол кыаллыбат буоллаҕына, эһиэхэ тылы үөрэтэргэ көмөлөһөр олохтоох курстарга эбэтэр аудио- видеоксаларга көрөҕүт.
3. Ааҕыҥ, иһиттиҥ уонна көрүҥ. Тылгытын кытта билсэр ордук буоларгытынан, ааҕыыга уонна маассабай информация средстволарын истиигэ практикаланыҥ. Аудиозаписи, литератураны, киинэлэри уонна ырыалары башкир тылыгар булан көрөргө холонуҥ.
4. Кэпсэтэргитигэр башкирдыы кэпсэтиҥ. Практика партнерын Булуҥ эбэтэр онлайн форумҥа кыттыҥ, дьон башкирдыы саҥараллар. Сыыһалартан куттанымаҥ-үөрэх чааһа!
5. Салгыы үөрэниҥ. Оннооҕор бэйэ бэйэҕитин кытта эйэлэһэр буоллаххытына, куруук туох эрэ саҥаны, туохха үөрэниэххин, туһаныахха сөп. Башкир тылыгар элбэх матырыйаалы ааҕыҥ, истиэххин уонна көрөргүтүн салгааҥ.

Гаитэн тылбаастара: Кариб бассейнын тылын өйдөбүлэ

Гаитянскай крескэй-Кариб Арыылаах судаарыстыбатын тыла французскай креол тыла Испан, африканскай тылларга уонна английскай тылларга олоҕурбут Гаити арыытын тыла. Бу тыл аан дойду үрдүнэн 10 мөлүйүөнтэн тахса киһи туһаныллар. Маннык киэҥ хабааннаах хабааннаах гаитянскай креольскай, ону оҥорбот дьон икки ардыларыгар тыл- өс быстыытын кыччатар туһугар гитанскай тылбаасчыт өҥөтүгэр наадыйыы улаатар.

Бастатан туран, гаитан тыла төрөөбүт тылын өйдүүрэ улахан суолталаах. Бу тыл французскай уонна африканскай тыллартан 18- с үйэ кулуттара бу оройуоҥҥа тыл эппиттэрэ. Французскай тыл эмиэ тылга сабыдыаллыыр буолан, эволюционердаабыта. Бу француз уонна Африка тылларын дьүөрэлээһиннэрэ гаитянскай тылга уонна билигин этиллэр анал диалегы айбыта.

Дьыала гаиҥҥа көһөн киирдэҕинэ, олохтоох диалектары туһаныы наадалааҕынан буолуон сөп. Дойду үрдүнэн араас диалектарга этиллэр, ону таһынан үксэ Гаити уонна Доминика кыраныыссатын кыйа кэтээн көрөр. Онон олохтоох диалектары кытта билсэр тылбаасчыт суолталаах уонна тылбаасчыт өйдүүрэ чуолкай.

Эбиитин, квалификациялаах гаитянскай тылбаасчыт эбии култуура, тулалыыр эйгэ туһунан биллэриэхтээх. Бэйэтин ураты суолталаах тылларынан сэргэ гаитя тыла Арыылаах культуратыгар сыһыаннаах этиилэри уонна этиилэри кытта ассоциацияланар. Бу культурнай нэьилиэктэри таба өйдөөн, тылбаасчыт культурнай уратылары тэҥҥэ дьүөрэлээн ааҕар тылбааһы хааччыйыан сөп.

Бу биричиинэнэн гаитянскай тылга тылбаасчыт эбэтэр сулууспалаабыт суругунан тылбаасчыт булара улахан суолталаах. Тыл, диалектар уонна культураны өйдүүр тылбаасчыттар бэриллибит тылбаастартан уһулуччу кыахтаахтар. Кинилэр көмөлөрүнэн ханнык баҕарар иһитиннэрии, докумуон эбэтэр матырыйаал сөпкө көһөрүллүөхтээҕин мэктиэлиэххэ сөп.

Гаитянскай тылынан ханнык дойдуларга саҥаралларый?

Гаитянскай тылынан сүрүннээн Гаи- га саҥараллар. Багам арыыларыгар, Кубаҕа, Доминика Республикатыгар уонна да атын дойдуларга элбэх гаитянскай диаспоралаах тыл тутааччы ахсаана эмиэ аҕыйах.

Гаит тылын историята хайдаҕый?

Гаитянскай тыл-французскай уонна арҕаа африканскай тыллартан турар крескэй тыл, фон, эве уонна йоруба курдук. Кини 1700- с сылларга бэйэтин аныгылыы көрүҥүн ылан, французскай колонистар Сан- домино (билигин Гаити) аҕалбыттарыгар африканскай колонналар аҕалбыттара. Бэйэтин саҥа тулатыгар хоруйдаатахха, Африкаҕа саҥаттан саҥа креол тыла үөскээри, тылы кытта билсибит французскай тыллары туһаммыттар. Бу тыл кулуттарга да, дьиэтээҕи хаайыылаахтар ортолоругар да, кэлин гаитянскай крескэй тыл быһыытынан биллибитэ. 1700- с сыллар бүтүүлэриттэн гаитянскай креол арыытын барытын туһаналлар уонна дойдуга саҥарар сүрүн тыл буолбута.

Гаит тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Антенор Фирмен-ученай- первопродец уонна общественнай деятель. 2. Джин Прайс-Марс-интеллектуал ыытааччыта уонна дипломат 20 үйэ саҕаланыыта 3. Луи-Жозеф Жанвье-лингвист уонна антрополог 20 үйэ саҕаланна 4. Дүпсүн антуана Дүпсүн - 1930- с сыллардаахха Бэчээт уонна редактор 5. Мария Вье- Шова- автор романов уонна эссе о гаитянской идентичности 1960- х годы

Гаит тылын структурата хайдах тэриллэрий?

Гаитянскай- креол тыла французскай тылга олоҕурбут, онно этиллэринэн, 8 мөлүйүөн киһи Гаити, Кариб бассейн атын дойдуларыгар уонна гаитянскай диаспорга. Кини структурата араас Африка уонна Европа тылларын грамматическай моделларыгар уонна лексикаларыгар олоҕурар, ону тэҥэ ираак тылларыгар олоҕурар. Бу тыл сүһүөхтэринэн уонна тыл бэрээдэгэ туттуллар (Субъект-туохтуур). Кини синтаксиһа уонна морфология чааһыгар сыһыаннаах, барыта икки бириэмэ (ааспыт уонна билиҥҥи).

Гаитянскай тылы саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Саха тылын үөрэтии базовай программатыттан саҕаланар. Бу эһиэхэ төрүт тылы үөрэтэр үчүгэй акылааты биэриэҕэ.
2. Тыл грамматикатын, тылы уонна тыл саппааһын киллэрэн туран, тылы дириҥэтэн үөрэтэр кыахтааххыт.
3. Гаитан крестскэй тылын- өһүн истэргэ уонна гаитянскай култуура уонна диалектар тустарынан видео- ханааллары туһаныҥ.
4. Бу тылынан суруллубут кинигэлэри уонна ыстатыйалары ааҕыы үөрүйэхтэрин туһанар туһугар ааҕыҥ.
5. Гитя музыкатын истиэххит уонна туспа тыллары аныырга холонуҥ.
6. Присоединяйтесь к онлайн- форуму или найдите местное сообщение носителей гаитского языка, чтобы практикалась с носителей языка.
7. По возможность занятию на занятии или языковой школу.