Башкир Еврей Тылбаастаа

Башкир тыла-башкир тыла, Башкортостан Республикатыгар, Россия диэн былыргы түүр тыла. Түүр тылларын кипчак бөлөҕөр сыһыаннаах, онно 1,5 мөлүйүөн киһи этиллэр.

Башкир тыла араас, онно республика үрдүнэн араас диалектар тарҕаммыттара. Ону башкир тылын кытта тылбаас оҥорор уонна киниэхэ уустук сорукка сыһыаннаах. Диалектар ыккардыларыгар тыл бүтүүтүн уонна айымньыга уларыйыы курдук тылбаастыыр хас да сүрүн уратылар бааллар.

Чуолкай тылбааһы хааччыйарга Саха тылын кыаҕын толору өйдүүр опыттаах носителей буолуохтаах. Бу тылбаасчыттар араас диалектарга үчүгэйдик ырытыллан, сатаан сааһылана сатыахтаахтар. Ол иһин профессиональнай тылбаасчыттарга үгүстүк тутталлар,тыл башкир тылыгар тылбаастанар.

Саха тылын тылбаасчытын булууга тылбаасчыт болҕомтоҕо ылыахтаах хас да улахан фактордаах. Уопут быһаарыылаах суолталаах; тылбаасчыт оригинал тылын да, тылбаас тылын да быһыытынан баһылыахтаах, ону тэҥэ культурнай контекска өйдүөхтээх. Тылбаасчыт тыл чэрчитинэн туттуллар Терминологияҕа актуальнай билиилээх- көрүүлээх буолан, кэмтэн ыла уларыйыан сөп диэн эмиэ кэрэхсэбиллээх.

Уопсайынан, башкир тылын кытта тылбаас анал билиини, дьоҕуру, ону тэҥэ диалектары уонна культураны өйдүүрү ирдиир. Сэрэйиллэр өйдөбүлү чуолкай биэриини мэктиэлиир туһугар опыттаах уонна үчүгэйдик билэр тылбаасчыт куортамныыра улахан суолталаах.

Ханнык дойдуларга башкирдыы тылынан саҥаралларый?

Башкир тылыгар сүрүннээн Арассыыйаҕа, Казахстаҥҥа, Украинаҕа уонна Узбекистаҥҥа аҕыйах носителей баар.

Башкир тылын историята хайдаҕый?

Башкир тыла-түүр тыла, манна ордук Урал хайатын регионугар баар Башкортостан Өрөспүүбүлүкэтигэр киирэр. Бу-ыаллыы сытар удмурт сорох бэрэстэбиитэллэрэ этэллэр республика соҕотох официальнай тыла. Бу тыл үгүс үйэтин тухары туһаныллар уонна билиҥҥэ диэри түүр тылларыттан биирдэстэрэ буолар.
Башкир тылын туһунан эрдэтээҥи суруктар 16- с үйэҕэ киирэллэр. Бу кэмҥэ араб уонна перс тылларыгар күүстээх сабыдыаллаабыта. 19- с үйэҕэ башкир тыла региоҥҥа хас да араас омук тылын суругунан буолар. Кини эмиэ научнай үлэлэргэ туһалаабыта, регион үрдүнэн тарҕанарыгар көмөлөспүтэ.
Сэбиэскэй кэмҥэ Саха тыла Россия сабыдыалыттан улаханнык эмсэҕэлээтэ. Үксүлэрэ нууччалары кытары тэҥнииллэрэ. Бу тыл оскуолаҕа үөрэммитэ, биир кэлим башкир алфавиты оҥорорго холонуу оҥоһуллубута.
Сэбиэскэй кэм саҕана Саха тыла актыыбынайдык туһаныллыбыта уонна бу тылы харыстааһыҥҥа элбэх сыра- сылба ууруллубута. Үгүс дьон билигин иккис тыл быһыытынан үөрэтэллэр уонна республика Правительствота бу тылы хааччыйыыга улахан сыраны уурар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Ильдар Габдрафиков-поэт, публицист уонна сценарист, башкир литературатыгар уонна башкир тылын тилиннэриигэ дьоһун суолталаах фигура этэ.
2. Николай Галиханов-башкир тылыгар учуонай уонна поэт, башкир тылыгар уонунан үлэни суруйбута уонна билиҥҥи башкир наукатын төрүттээччитинэн ааҕыллар.
3. Дамир Исмагилов-академик, философ уонна лингвист, башкир тылын үөрэтээччилэрин ортолоругар грамотаны үрдэтиигэ элбэх үлэлэспит уонна башкир тылыгар элбэх сурук үлэлэспит.
4. Аскер Амбетов-башкирскай поэт, прозаик уонна учуонай, башкир тылын уонна литературатын уобалаһыгар биир биллэр фигуралартан биирдэстэрэ этэ уонна бу тылынан хас да улахан айымньыны суруйбута.
5. Ирек Яхтина-биллиилээх башкир суруйааччыта уонна драматург, кини айымньылара Россияҕа эрэ буолбакка, аан дойдуга билиннилэр, онон башкир тылын ааҕааччыларга аһаҕастык билинэр туһугар элбэҕи оҥорбута.

Башкир тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Башкир тыла-агглютинативнай тыл, тюрк тылларыгар сыһыаннаах. Грамматическай функцияны этэргэ туттуллар суффикс уонна анал дорҕооннору туттуу. Башкир тыла кытта дьүөрэлэһэр уонна дорҕооннор баай тиһиктэрэ, сүһүөхтэрин да, дееприческэй конструкциялара да кини уопсай структуратын оҥороллор.

Саха тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Башкир алфавитын уонна айымньытын кытта билсиҥ. Бу саамай улахан хардыы, башкир тылын үөрэтиини саҕалыыр буоллаххытына эрэ. Башкир тылыгар сорох сүрүн тиэкистэри ааҕыыттан саҕалааҥ уонна хас биирдии буукубаны сөпкө этэргэ кыһаллыҥ.
2. Репетитор эбэтэр куурус буларга холонуҥ. Тылы үөрэтии бастыҥ ньымата-тыл тумус туттарааччыны кытта анал үөрэҕи ааһыы. Ол кыаллыбат буоллаҕына, эһиэхэ тылы үөрэтэргэ көмөлөһөр олохтоох курстарга эбэтэр аудио- видеоксаларга көрөҕүт.
3. Ааҕыҥ, иһиттиҥ уонна көрүҥ. Тылгытын кытта билсэр ордук буоларгытынан, ааҕыыга уонна маассабай информация средстволарын истиигэ практикаланыҥ. Аудиозаписи, литератураны, киинэлэри уонна ырыалары башкир тылыгар булан көрөргө холонуҥ.
4. Кэпсэтэргитигэр башкирдыы кэпсэтиҥ. Практика партнерын Булуҥ эбэтэр онлайн форумҥа кыттыҥ, дьон башкирдыы саҥараллар. Сыыһалартан куттанымаҥ-үөрэх чааһа!
5. Салгыы үөрэниҥ. Оннооҕор бэйэ бэйэҕитин кытта эйэлэһэр буоллаххытына, куруук туох эрэ саҥаны, туохха үөрэниэххин, туһаныахха сөп. Башкир тылыгар элбэх матырыйаалы ааҕыҥ, истиэххин уонна көрөргүтүн салгааҥ.

Кэлиҥҥи сылларга иваниттан тылбаасчыттарга улааппыт ирдэбил көстөр

Ивриттэргэ тылбаас ирдэбилэ улаатан иһэр, тоҕо диэтэххэ, кинилэр уонна тэрилтэлэр икки ардыларыгар тыл мэһэйдэрин туоратыыга өҥөлөр наадалар. Былырыыҥҥы бу итэҕэл текстэрин тылбаастааһын арыый хааччахтаммыта эрээри, аныгы үйэҕэ культуралар икки ардыларынааҕы коммуникациялар нэһилиэнньэ наадыйыытын улаатыннарыы эбиллиитэ көстөр.

Аан дойдуга биир саамай былыргы тыллаах- өстөөх буолан, иврит тэҥҥэ уустук, толору. Бу-глобальнай бизнескэ көһүү эрэллээх өҥөлөрүгэр барытыгар дьоһун суолталааҕын Израиль официальнай тыла. Аан дойду үрдүнэн 9 мөлүйүөнтэн тахса киһи саҥарар буолан, кыаммат араҥаҕа кинилэр докумуоннарын, веб- сайттарын, приложениеларын эбэтэр иваниттан электроннай суруктары тылбаастааһыҥҥа көмө наадата суох.

Ол эрээри, ивритка көһөрүү уустугуттан ыарахан сорукка киириэн сөп. Тылбаасчыт тылын- өһүн көҥүл баһылыахтаах эрэ буолбакка, араас культураларга, регионнарга туһаныллар синньигэс нүччүктэри, түөлбэлэри билиэхтээх. Ону таһынан грамматика Иванова английскай тылтан уратылаах, онон тылбаасчыт дьиҥнээх тиэкиһин ис хоһоонун чопчу билэр буолуохтаах.

Дьолго, уопуттаах тылбаасчыттар иваниттан аан дойду үрдүнэн киэҥник тарҕаннылар. Эһиги аан дойдутааҕы дьыалабыай операцияларга көмөлөһөргө анал тылбаасчыт көрдүүгүт дуу, кими эрэ биир тылынан тылбаастаан көмөлөһөр киһи дуу, квалификациялаах экспертизаны булуоххутун сөп.

Ивритка тылбааһы бас билии үгүс дохуоттаах кыаҕын арыйыан сөп - юридическай уонна медицинскэй үп- харчы уонна култуура. Сурук- Бичик өҥөтүгэр ирдэбил салгыы улааппытынан, бу уобаласка хаачыстыбалаах тылбаасчыкка наадыйыы эмиэ улаатыаҕа. Уопуттаах специалистар элбэх үлэни булуохтара буолуо, ол эрээри тылбаас дьыалатыгар саҥа тахсар дьон үөрүйэхтэрин кэҥэтэн, үөрүйэхтэрин кэҥэтэн иһиэхтэрин сөп.

Ивритка ханнык дойдуларга этэллэрий?

Иритаҕа Израильга, холбоһуктаах Штаттарга, Канадаҕа, Францияҕа уонна Аргентина этэллэр. Ону таһынан кини атын дойдуларга Великобританияны, Германияны, Швецияны уонна Болгарияны киллэрэн туран, итэҕэл сыалларыгар туһанар.

Еврей тыла историята хайдаҕый?

Былыргы уонна Лэгэнтэй историялаах. Бу аан дойдуга биир саамай кырдьаҕас тыыннаах тыл-Еврейскэй идентичность уонна культура быстыспат сорҕото буолар. Ити курдук, биһиги эрабыт 12- с үйэҕэ диэри Палестина оройуонугар үөскээбит диэн ааҕыллар. Иван Израиль сүрүн тыла Библия саҕана этэ, онтон кэлин раввин литературатын уонна үҥэр тылларынан буолбута.
Вавилон пленатын кэмигэр 586-538 сылларга н. э. еврейдэр ханнык да аккырыыккалаах киирии тыллары көтүппүттэрэ. Н. э. Иванов 70 С. иккис таҥара дьиэтин охтубутун кэннэ сыыйа күннэтэ эргэрэн, кэпсэтии тыла сыыйа улам эволюционал буолан, еврейскай- палестинскай арамей уонна идиш курдук араас диалектарга эволюционнаабыта. Иванову туһаныы 19- с үйэҕэ сиионистскай идеология төрүтүнэн сөргүтүллүбүтэ уонна 1948 сыллаахха Израиль аныгы государствотын тэрийбитэ. Бүгүн Ираҥҥа мөлүйүөнүнэн киһи Израильга уонна аан дойдуга барытыгар тарҕана сылдьар.

Иванову үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Бэн- Иегуд элэзера (1858-1922): "аныгы ивриттан аҕалара" диэн биллэр, Бэн- Иегуда ирит тылын сөргүтүүгэ сүҥкэн оруолу оонньоото. Кини бастакы аныгы тылдьыт Ивановиһы айбыта, таба суруйуу стандартизированнай систематын оҥорбута уонна тылы тарҕатарга көмөлөһөр уонча кинигэ автора буолбута.
2. Моисей Менельсон (1729-1786): немец еврейдэрэ Иван уонна Еврейскэй культура киэҥ араҥатын кытта билсиһиилэрэ. Кини тылбааһын иваниттан немецкэй аудиторияҕа тиэрдибитэ уонна Иванову Европаҕа билиниини үрдэтэргэ көмөлөспүтэ.
3. Хаим Нахман Бялик (1873-1934): культура Израиль поэта уонна учуонай, Бичик модернизация сүрүн өрүтүнэн иваниттан уонна еврей литературатын баай үгэстэрин тэрийэр сүрүн өрүтүнэн этэ. Кини бу тылынан уонча классическай үлэни суруйбута уонна бүгүн киэҥник туһаныллар саҥа иврит тыллары уонна тыл холбоһуктарын киллэрбитэ.
4. Эзра Бен- Иегуда (1858-1922): Эльзер уола, ол лингвист уонна лексикограф бэйэтин аҕатын үлэтин- хамнаһын тылбаастаабыта уонна салҕаабыта. Иван тезурус историятыгар бастакы айар, грамматика Иванова туһунан элбэхтик суруйбута уонна иритка бастакы хаһыатын хос автора этэ.
5. Хаим Нахман Бялик (1873-1934): Хима быраата, Хим ону тэҥэ иваниттан сайдыытыгар улахан кылааты киллэрбитэ. Иванитка литературанан идэтийэн дьарыктанар уонна иритаҕа справочнай библиотеканы тэрийбит биллэр литературнай критик этэ. Ону сэргэ Иван гриткэ классическай айымньылары Европа тылларыттан тылбаастаабыттарын иһин эппиэттээбитэ.

Иврит тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Иван семитскай тыл буолар уонна абдьад суругун тиһигин тутуһар. Уҥа өттүгэр еврейдии алфавиты туһанан хаҥас диэки суруллубут. Тыл сүрүн бэрээдэгэ – аат тыл туохтуурун чорботуу. Аат туохтуур, даҕааһын, солбуйар ааттары уонна аат туохтуурдары үөскэтэр/эбэтэр аат тылтан тутулуктанар. Туохтуурдар сирэйдэрин- харахтарын, чыыһылаларын, бириэмэлэрин, киэптэрин уонна аспектарын ситимнииллэр.

Иван саамай сөптөөх ньыманан үөрэтэҕитий?

1. Алфавиттан саҕалаа. Ааҕыыны, саҥаны уонна буквалары суруйууну баһылааҥ. 2. Грамматика төрдүн үөрэтиҥ. Туохтуурдар тыҥааһыннарыттан уонна сана туохтуурдары холбууртан саҕалаа. 3. Тыл саппааһын кэҥэтиҥ. Нэдиэлэ күннэрэ, ыйдар курдук сүрүн тыллары үөрэтиҥ, этиини тарҕатар сыыппаралар. 4. Кэпсэтэргитигэр тыл носителин кытта ирэ- хоро кэпсэтиҥ. Сэһэргэһии-үөрэнии биир бастыҥ ньымаларыттан биирдэстэрэ! 5. Иврите тиэкистэрин ааҕыҥ уонна субитрдары кытта иврите көрүҥ. 6. Иврит музыкатын уонна аудиозапиһын истиэҕиҥ. 7. Онлайн- ресурсалары ивритка туһаныҥ. Веб- сайтов уонна ивиттэрин үөрэтиигэ туһалаах элбэх сыһыарыылар бааллар. 8. Күннээҕи олоххутун көннөрүҥ. Бу тыл эһиги күннээҕи олоххутугар киириитэ эһиэхэ быдан түргэнник баһылыырга көмөлөһөр.