Башкир Белорусь Тылбаастаа

Башкир тыла-башкир тыла, Башкортостан Республикатыгар, Россия диэн былыргы түүр тыла. Түүр тылларын кипчак бөлөҕөр сыһыаннаах, онно 1,5 мөлүйүөн киһи этиллэр.

Башкир тыла араас, онно республика үрдүнэн араас диалектар тарҕаммыттара. Ону башкир тылын кытта тылбаас оҥорор уонна киниэхэ уустук сорукка сыһыаннаах. Диалектар ыккардыларыгар тыл бүтүүтүн уонна айымньыга уларыйыы курдук тылбаастыыр хас да сүрүн уратылар бааллар.

Чуолкай тылбааһы хааччыйарга Саха тылын кыаҕын толору өйдүүр опыттаах носителей буолуохтаах. Бу тылбаасчыттар араас диалектарга үчүгэйдик ырытыллан, сатаан сааһылана сатыахтаахтар. Ол иһин профессиональнай тылбаасчыттарга үгүстүк тутталлар,тыл башкир тылыгар тылбаастанар.

Саха тылын тылбаасчытын булууга тылбаасчыт болҕомтоҕо ылыахтаах хас да улахан фактордаах. Уопут быһаарыылаах суолталаах; тылбаасчыт оригинал тылын да, тылбаас тылын да быһыытынан баһылыахтаах, ону тэҥэ культурнай контекска өйдүөхтээх. Тылбаасчыт тыл чэрчитинэн туттуллар Терминологияҕа актуальнай билиилээх- көрүүлээх буолан, кэмтэн ыла уларыйыан сөп диэн эмиэ кэрэхсэбиллээх.

Уопсайынан, башкир тылын кытта тылбаас анал билиини, дьоҕуру, ону тэҥэ диалектары уонна культураны өйдүүрү ирдиир. Сэрэйиллэр өйдөбүлү чуолкай биэриини мэктиэлиир туһугар опыттаах уонна үчүгэйдик билэр тылбаасчыт куортамныыра улахан суолталаах.

Ханнык дойдуларга башкирдыы тылынан саҥаралларый?

Башкир тылыгар сүрүннээн Арассыыйаҕа, Казахстаҥҥа, Украинаҕа уонна Узбекистаҥҥа аҕыйах носителей баар.

Башкир тылын историята хайдаҕый?

Башкир тыла-түүр тыла, манна ордук Урал хайатын регионугар баар Башкортостан Өрөспүүбүлүкэтигэр киирэр. Бу-ыаллыы сытар удмурт сорох бэрэстэбиитэллэрэ этэллэр республика соҕотох официальнай тыла. Бу тыл үгүс үйэтин тухары туһаныллар уонна билиҥҥэ диэри түүр тылларыттан биирдэстэрэ буолар.
Башкир тылын туһунан эрдэтээҥи суруктар 16- с үйэҕэ киирэллэр. Бу кэмҥэ араб уонна перс тылларыгар күүстээх сабыдыаллаабыта. 19- с үйэҕэ башкир тыла региоҥҥа хас да араас омук тылын суругунан буолар. Кини эмиэ научнай үлэлэргэ туһалаабыта, регион үрдүнэн тарҕанарыгар көмөлөспүтэ.
Сэбиэскэй кэмҥэ Саха тыла Россия сабыдыалыттан улаханнык эмсэҕэлээтэ. Үксүлэрэ нууччалары кытары тэҥнииллэрэ. Бу тыл оскуолаҕа үөрэммитэ, биир кэлим башкир алфавиты оҥорорго холонуу оҥоһуллубута.
Сэбиэскэй кэм саҕана Саха тыла актыыбынайдык туһаныллыбыта уонна бу тылы харыстааһыҥҥа элбэх сыра- сылба ууруллубута. Үгүс дьон билигин иккис тыл быһыытынан үөрэтэллэр уонна республика Правительствота бу тылы хааччыйыыга улахан сыраны уурар.

Саха тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Ильдар Габдрафиков-поэт, публицист уонна сценарист, башкир литературатыгар уонна башкир тылын тилиннэриигэ дьоһун суолталаах фигура этэ.
2. Николай Галиханов-башкир тылыгар учуонай уонна поэт, башкир тылыгар уонунан үлэни суруйбута уонна билиҥҥи башкир наукатын төрүттээччитинэн ааҕыллар.
3. Дамир Исмагилов-академик, философ уонна лингвист, башкир тылын үөрэтээччилэрин ортолоругар грамотаны үрдэтиигэ элбэх үлэлэспит уонна башкир тылыгар элбэх сурук үлэлэспит.
4. Аскер Амбетов-башкирскай поэт, прозаик уонна учуонай, башкир тылын уонна литературатын уобалаһыгар биир биллэр фигуралартан биирдэстэрэ этэ уонна бу тылынан хас да улахан айымньыны суруйбута.
5. Ирек Яхтина-биллиилээх башкир суруйааччыта уонна драматург, кини айымньылара Россияҕа эрэ буолбакка, аан дойдуга билиннилэр, онон башкир тылын ааҕааччыларга аһаҕастык билинэр туһугар элбэҕи оҥорбута.

Башкир тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Башкир тыла-агглютинативнай тыл, тюрк тылларыгар сыһыаннаах. Грамматическай функцияны этэргэ туттуллар суффикс уонна анал дорҕооннору туттуу. Башкир тыла кытта дьүөрэлэһэр уонна дорҕооннор баай тиһиктэрэ, сүһүөхтэрин да, дееприческэй конструкциялара да кини уопсай структуратын оҥороллор.

Саха тылын саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Башкир алфавитын уонна айымньытын кытта билсиҥ. Бу саамай улахан хардыы, башкир тылын үөрэтиини саҕалыыр буоллаххытына эрэ. Башкир тылыгар сорох сүрүн тиэкистэри ааҕыыттан саҕалааҥ уонна хас биирдии буукубаны сөпкө этэргэ кыһаллыҥ.
2. Репетитор эбэтэр куурус буларга холонуҥ. Тылы үөрэтии бастыҥ ньымата-тыл тумус туттарааччыны кытта анал үөрэҕи ааһыы. Ол кыаллыбат буоллаҕына, эһиэхэ тылы үөрэтэргэ көмөлөһөр олохтоох курстарга эбэтэр аудио- видеоксаларга көрөҕүт.
3. Ааҕыҥ, иһиттиҥ уонна көрүҥ. Тылгытын кытта билсэр ордук буоларгытынан, ааҕыыга уонна маассабай информация средстволарын истиигэ практикаланыҥ. Аудиозаписи, литератураны, киинэлэри уонна ырыалары башкир тылыгар булан көрөргө холонуҥ.
4. Кэпсэтэргитигэр башкирдыы кэпсэтиҥ. Практика партнерын Булуҥ эбэтэр онлайн форумҥа кыттыҥ, дьон башкирдыы саҥараллар. Сыыһалартан куттанымаҥ-үөрэх чааһа!
5. Салгыы үөрэниҥ. Оннооҕор бэйэ бэйэҕитин кытта эйэлэһэр буоллаххытына, куруук туох эрэ саҥаны, туохха үөрэниэххин, туһаныахха сөп. Башкир тылыгар элбэх матырыйаалы ааҕыҥ, истиэххин уонна көрөргүтүн салгааҥ.

Беларусь-Россия, Украинаны, Польшаны, Литваны уонна Латвияны кытта быысаһар илин дойдута. Белоруссия тылыгар докумуоннары, литератураны уонна веб- сайттары тылбаастааһын Белоруссия уонна атын норуоттар икки ардыларыгар эрэ буолбакка, дойду иһигэр дьоһун суолталаах сорҕото буолар. Нэһилиэнньэҕэ 10 мөлүйүөн кэриҥэ киһи бу араас дойдуга общество бары салааларын көдьүүстээхтик бодоруһар туһугар Белоруссия тылынан тылбаастыырга улахан суолталаах.

Беларусь официальнай тыла Беларусь буолар, онон суруйуу икки сүрүн ньымата баар, иккиэн үгүстүк тылбаастанар: Латинскай алфавит уонна кириллица. Латинскай алфавиты латиницаттан, Рим империятыгар киирэр уонна арҕаа дойдуларга туттуллар; кини польскай алфавиты кытта ыкса сибээстээх. Ол быыһыгар Греция алфавитыттан тахсан монахам айыллыбыт кириллица нуучча тылын кытта ыкса сибээстээх уонна Илин Эуропа уонна киин Азия үгүс дойдуларыгар туһаныллар.

Белоруссия тылбаасчыта төрүт тиэкис ис хоһоонун чуолкайдык тиэрдэр туһугар алфавиты икки ардыгар үчүгэйдик ырытыахтаах. Тылбаасчыт Белоруссия грамматикатын уонна лиэксикэтин олус үчүгэйдик баһылыахтаах, ону тэҥэ Белоруссия култууратын билэн- көрөн, чопчу тылбаас оҥорон таһаарыахтаах.

Тылбаасчыт тылын өйдүүр уонна чуолкайдык билэр буоллаҕына английскай эбэтэр белорусскайы кытта тылбаас олус уустук буолбатах. Ол гынан баран, немецкэй, французскай эбэтэр Испан курдук, белорусскайы атын тылынан тылбаастыан баҕалаахтар ахсааннара аҕыйах. Бу тылбаасчыт Белоруссия тыла суох тылбаас тылын- өһүн, тылын- өһүн туһанан, тылбаас тылын- өһүн туһанарга туһаныллыан сөп.

Белоруссия тылбаасчыттара көрсөр өссө биир проблеманан үгүс тыл уонна этиилэр оннуттан көрөн хас да тылбаастаныахтарын сөп эбит. Ону таһынан сорох түгэннэргэ английскай уонна Белоруссия тылларыгар олох араас суолталаах тыллар бааллар, онон тылбаасчыт бу разницаны уонна сөп түбэһиннэрэн бэйэтин тылбаастарын көннөрүөхтээх.

Дьэ, Белоруссия тылынан тылбаастаатахха ханнык да өһүргэтиилээх эбэтэр культурнай итэҕэс- быһаҕас тиэрминнэри эбэтэр фразтары тумнууга улахан суолталаах. Белоруссия тылыгар иһитиннэриини чуолкайдык биэрэргэ, тылбаасчыт тыл нюансаларын, кини грамматическай структураларын уонна Белоруссия обществотын культурнай декстарын кытта билсиэхтээх.

Ханнык соруктан тутулуга суох, Белоруссия тылын уустук тэрилтэ буолуон сөп эрээри, наадалаах билии- көрүү, уопут баар буоллаҕына ситиһиилээх буолуон сөп. Тыл олохтоммутун өйдөөн, култуура суолтатын билинэн, уопуттаах тылбаасчыт тыл алдьаныытын туоратарга уонна суолталаах сибээстэри олохтуурга көмөлөһүөн сөп.

Ханнык дойдуларга Белоруссия тылынан саҥаралларый?

Белоруссияҕа уонна Арассыыйа сорох оройуоннарыгар, Украина, Литва, Латвия уонна Польша тылларыгар этэллэр.

Белоруссия тылын историята хайдаҕый?

Белоруссия норуота былыргы илин- славянскай тыл этэ. Бу тыл 11- с үйэлэргэ үөскээн, 13- с үйэҕэ чугаһаан кэлиэхтээҕэ. Бу кэм устата церковнославянскай уонна атын тылларга күүстээх сабыдыаллаабыта.
13-14 үйэлэргэ тыл икки араас диалектарга арахсар буолла: хотугу уонна соҕуруу диалектар белорус тылын. Соҕурууҥҥу кэпсэтии лөглөй литературнай тылга олоҕурар, кэлин дойду официальнай тыла буолбут.
Москватааҕы периодка 15- с үйэттэн саҕалаан белорус тыла нуучча тылын салгыы сабыдыалыгар түбэстэ уонна аныгы Белоруссия тыла бэйэтин очеркаларын ылары саҕалаата. 16-17- с үйэлэргэ тыл кодификациялыырга уонна стандартыырга холоноллоро, ол эрээри ити кыһамньылар тиһэҕэр үөтэлээбэтэхтэрэ.
19- с үйэҕэ Белоруссия тыла кэпсэтии уонна литературнай буолан хаалбыта. 1920- с сылларга Советскай Союз официальнай тылларыттан биирдэстэрэ билиллибитэ. Ол эрээри 1930- с сыллар сталинскай репрессиялара бу тылы туһаныы сарбыйыыга тиэрдибиттэрэ. Кини 1960- с сыллар бүтүүлэригэр сөргүтүллүбүтэ уонна ол кэмтэн ыла Беларусь официальнай тылынан де- факто буолбута.

Топ- 5 киһилээх, белорус тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Франция Скорина (1485-1541): "Белоруссия литературатын аҕата" диэн үгүстүк ааттанар, Скорина латиницалаах уонна чех тылыгар христианскай тиэкистэри тылбаасчыт уонна тылбаасчыт этэ. Кини бу тылга Белоруссия тылын сөргүтүү уонна инники суруйааччылары бу тылынан үлэлэтэргэ суруллар.
2. Симеон Полоцкай (1530-1580): Богосов, поэт уонна философ. Белоруссия литературатын каноническай айымньыларынан буолбут Белоруссия хас да тиэкиһин суруйбута.
3. Янка Купал (1882-1942): Поэт уонна драматург, Купал как белорусском, так на русском языках и широко известный Белорусский поэт быһыытынан.
4. Якуб Колас (1882-1956): Поэт уонна прозаик, Колас дойду арҕаа өттүгэр саҥарыллар Белоруссия тылын диалектыгар суруйан, тылга элбэх саҥа тыллары, этиилэри киллэрбитэ.
5. Василий Быков (1924-2003): Поэт, драматург, сценарист уонна диссидент, Быков сэбиэскэй оккупация кэмигэр олорбут кэпсээннэрин, пьесаларын уонна хоһооннорун суруйбута. Кини айымньылара үгүстэрэ аныгы Белоруссия литературатыгар биир дьоһун суолталаах дииллэр.

Белорус тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Белоруссия тыла Илиҥҥи омуктар бөлөхтөрүгэр киирэн нуучча уонна Украинскай тыллары кытта ыкса сибээстээх. Бу күүскэ флективнай тыл, ол аата тыл араас көрүҥүн хас да суолтаны тылга туттулларын, ону тэҥэ уустук тыллар уонна тыл холбоһуктара атын тылларга уонна морфемаларга сыһыарыылар эбиллиилэрин көрдөрөр. Грамматическай бу сүнньүнэн сүнньүнэн (субъект-объект-туохтуур) тыл бэрээдэгинэн уонна эр киһи уонна дьахтар уустарын уонна элбэх түһүктэрин тутталлар. Айымньы өттүттэн көрдөххө, ити славянскай уонна Польша сабыдыалларынан аатырар.

Белорус тыла ордук сөпкө үөрэтэрий?

1. Официальнай курсу ааспыккыт: белорус тылын үөрэтиигэ дьоһуннаахтык сыһыаннаһар буоллаххытына онлайн- или очень языковой курс буолар. Тыл курса эһиэхэ тыл төрдүн чинчийэргэ уонна үөрүйэхтэргитин сайыннарарга структураны биэрэргэ көмөлөһүөн сөп.
2. "Дьиҥ- чахчы тыллары үөрэтэн, көҥүллүк баһылыыр туһуттан, тылга таһыллыаххыт ордук бириэмэ наада. Белоруссия муусукатын истиҥ, Белоруссия киинэлэрин уонна тэлэбиидэнньэтин көрүҥ, Белоруссия кинигэлэрин, блогун уонна ыстатыйаларын ааҕыҥ-эһиэхэ тугу истэргитигэр уонна туһалыырга көмөлөһүөххүт барыта.
3. Практика: тылы баһылыырга бириэмэни кэпсэтии уонна истии наада. Тылга туттуллар хас да ньымалар бааллар-эһиги тыл бөлөҕөр кыттыаххытын сөп, тыл партнерын булуоххутун эбэтэр тылы туттааччылары кытта туттуохха сөп.
4. Төттөрү сибээһи ылыаххыт: кэпсэтии тылын уонна аудованиетын тылгытыгар киирбиккитин кэннэ, сөпкө туһаммыккытын итэҕэйэн, төттөрү сибээһи ылыаххыт наадалаах. Вы можете использовать приложения для изучения языка, чтобы получить обратную связь от носителей языка, или даже найти онлайн-репетитора, который сможет предоставить вам индивидуальные рекомендации и обратную связь.