Пушкӑрт Валли Куҫар

Пушкӑрт чӗлхи - Пушкӑрт Республикинче, Раҫҫейре пушкӑртла халӑх калаҫакан авалхи тӗрӗк чӗлхи. Вӑл тӗрӗк чӗлхисен кипчаксен ушкӑнне кӗрет, унта 1,5 миллиона яхӑн ҫын калаҫать.

Пушкӑрт чӗлхи тӗрлӗ, унта пӗтӗм республикипе тӗрлӗ диалектсем сарӑлнӑ. Ҫакна пушкӑрт чӗлхинчен куҫарни тата ун ҫине те кӑткӑс задача лартать. Диалектсен хушшинче темиҫе тӗп уйрӑмлӑх пур, вӗсем куҫарӑва уйрӑмах йывӑрлатма пултараҫҫӗ, мӗншӗн тесен сӑмах вӗҫӗсемпе произведенийӗсем тӗрлӗ.

Чӗлхе нюансӗсене ӑнланакан пушкӑрт чӗлхине тӗп-тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерес тесен кирлӗ. Ку куҫаруҫӑсен тӗрлӗ диалектсене лайӑх тӗпчесе пӗлмелле, чи пӗчӗк уйрӑмлӑхсене те пӗлме пӗлмелле. Акӑ мӗншӗн професси тӑлмачӗсене пушкӑртла куҫарасси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне час-часах ытларах хисеплеҫҫӗ.

Пушкӑрт чӗлхинчен тӑлмача шыранӑ чухне темиҫе паха фактор пур, вӗсене шута илмелле. Опыт татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ; тӑлмачӑн оригинал чӗлхипе те, куҫару чӗлхипе те усӑ курмалла, ҫавӑн пекех культура контектне те ӑнланмалла. Ҫавӑн пекех тӑлмачӑ чӗлхе шайӗнче усӑ куракан терминологине активлӑ пӗлӳ илнине, мӗншӗн тесен вӑл вӑхӑт иртнӗҫемӗн улшӑнма пултарать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, пушкӑрт чӗлхинчен куҫару ятарлӑ пӗлӳсемпе хӑнӑхусем, ҫавӑн пекех диалектсемпе культура ӑнланӑвӗсем кирлӗ. Мӗн тума шутланине тӗп-тӗрӗс каласа парас тесе, опытлӑ та лайӑх пӗлекен тӑлмача тара тытни кирлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче пушкӑртла калаҫаҫҫӗ?

Пушкӑрт чӗлхипе ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, Казахстанра, Украинӑра тата Узбекистанра халӑх нумай мар пулин те.

Пушкӑрт чӗлхин историйӗ мӗнле?

Пушкӑрт чӗлхи-тӗрӗк чӗлхи, унпа ытларах Пушкӑртстан Республикинче, Урал тӑвӗсен регионӗнче, калаҫаҫҫӗ. Ку республикӑн официаллӑ пӗртен-пӗр чӗлхи, ун ҫинче кӳршӗри удмурт кӗҫӗнрех представителӗсем те калаҫаҫҫӗ. Ку чӗлхепе темиҫе ӗмӗр тӑршшӗпех усӑ кураҫҫӗ тата ку таранччен калаҫакан тӗрӗксен авалхи чӗлхисенчен пӗри пулса тӑрать.
Пушкӑрт чӗлхи ҫинчен чи ир асӑннисем 16 ӗмӗре кӗреҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтра вӑл араб тата перси чӗлхисем витӗмлӗ пулнипе пулнӑ. 19-мӗш ӗмӗрте пушкӑрт чӗлхи регионта темиҫе тӗрлӗ пӗчӗк чӗлхе пулса тӑнӑ. Вӑл наука ӗҫӗсенче те усӑ курнӑ, ҫакӑ ӑна пӗтӗм регионӗпех сарӑлма пулӑшнӑ.
Совет тапхӑрӗнче пушкӑрт чӗлхи раҫҫей витӗмӗнчен чылай сиен курнӑ. Пушкӑрт сӑмахӗсене вырӑс эквиваленчӗсемпе улӑштарнӑ. Ку чӗлхене те шкулсенче вӗрентнӗ, пушкӑртсен пӗрлӗхлӗ алфавитне тума хӑтланса пӑхнӑ.
Совет саманинче пушкӑрт чӗлхипе активлӑн усӑ курма пуҫланӑ, ҫак чӗлхене упрас тӗлӗшпе ытларах вӑй хунӑ. Нумай ҫынсем халӗ пушкӑртла иккӗмӗш чӗлхене вӗреннӗ пек вӗренеҫҫӗ, Пушкӑрт Республикин правительстви ҫак чӗлхене чӗртме ытларах та ытларах вӑй хурать.

Пушкӑрт чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Илдар Габдрафиков-поэт, публицист тата сценарист, вӑл пушкӑрт литературинче тата пушкӑрт чӗлхине чӗртсе тӑратассинче пысӑк кӗлетке пулнӑ.
2. Николай Галиханов-пушкӑрт ученӑйӗ тата поэчӗ, вӑл пушкӑрт чӗлхипе вуншар ӗҫ ҫырнӑ, хальхи пушкӑрт наукин никӗслевҫи шутланать.
3. Дамир Исмагилов-академик, философ тата лингвист, вӑл пушкӑрт чӗлхипе ҫӳрекенсем хушшинче хут пӗлӗвӗн шайне ӳстерес тӗлӗшпе нумай ӗҫленӗ, пушкӑрт чӗлхипе нумай ҫыру ҫырнӑ.
4. Аскер Аимбетов-пушкӑрт поэчӗ, прозаик тата ученӑй, вӑл пушкӑрт чӗлхипе литература енӗпе малта пыракан фигурӑсенчен пӗри пулнӑ, ҫак чӗлхепе темиҫе пысӑк произведени ҫырнӑ.
5. Иек Яхина – пушкӑртсен паллӑ писателӗпе драматург, унӑн произведенийӗсене Раҫҫейре кӑна мар, пӗтӗм тӗнчипе те йышӑннӑ, вӑл пушкӑрт чӗлхине вулакансемшӗн лайӑхрах тӑвас тесе нумай ӗҫ тунӑ.

Пушкӑрт чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Пушкӑрт чӗлхи-тӗрӗк чӗлхин кипчак турачӗсемпе ҫыхӑннӑ агглютинативлӑ чӗлхе. Вӑл грамматика функцийӗсене палӑртма усӑ куракан суффикссемпе тата ятарлӑ сасӑсемпе усӑ курать. Пушкӑрт чӗлхи те хупӑ та уҫӑ сасӑсен пуян системи пур, слогсен те, деепрически конструкцисем те унӑн пӗтӗмӗшле тытӑмӗ пулса тӑраҫҫӗ.

Пушкӑрт чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пушкӑрт алфавитӗпе тата произведенийӗпе паллашӑр. Пушкӑрт чӗлхине вӗренме тытӑнсан, ку чи пысӑк утӑм. Хӑш-пӗр тӗп текстсене пушкӑрт чӗлхипе вулама тытӑнӑр та кашни саспаллин тӗрӗс произведенийӗнче усӑ курӑр.
2. Репетитор е курс тупма хӑтланса пӑхӑр. Чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх меслет-чӗлхе носителӗпе уйрӑм вӗрентӳ иртесси. Май ҫук пулсан, вырӑнти курссене е аудиона тата сире чӗлхе вӗрентме пулӑшакан видеокурссене кӗрсе пӑхӑр.
3. Вулӑр, итлӗр те пушкӑртла нумай материалсем пӑхӑр. Эсир чӗлхепе лайӑхрах паллашнӑ май пушкӑрт чӗлхипе массӑллӑ информаци хатӗрӗсене вуланипе тата итлесе практикӑна малалла тӑсӑр. Аудиозапиҫӗсене, литературӑна, пушкӑрт чӗлхипе фильмсемпе юрӑсене тупма хӑтланса пӑхӑр та пуҫӑрсене чикӗр.
4. Пушкӑртла калаҫура усӑ курӑр. Практика валли партнер тупӑр е онлайн-форума хутшӑнӑр, унта ҫынсем пушкӑртла калаҫаҫҫӗ. Йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр — ку вӗрентӳ пайӗ!
5. Малалла вӗренӗр. Эсир хӑвӑра никӗссемпе хӑтлӑ туятӑр пулсан та, яланах мӗн те пулин ҫӗнни пур, ӑна вӗренсе хӑнӑхма та пулать. Малалла вулӑр, итлӗр, мӗн май килнӗ таран ытларах пушкӑртла пӑхӑр.

Валли чӗлхинчен куҫарни-Уэльс халӑхӗшӗн пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ пулӑшу, вӑл валли чӗлхипе тата унӑн тулашӗнче хутшӑнусене тивӗҫтерет. Ку вӑл валлири чӗлхе пӗрлӗхӗн те, пӗтӗм уэльсӑн та пӗлтерӗшлӗ пайӗ.

Европӑри чи ватӑ чӗрӗ чӗлхесенчен пӗри пулнӑ май валли чӗлхи пуян еткерлӗх пур, ӑна упраса хисеплемелле. Валлипе ытти чӗлхесене куҫарма сӗнсен, валли чӗлхипе ҫӳрекенсем тӗнчери халӑхӑн пӗр пайӗ пулма пултараҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах вӗсен тӑван чӗлхипе ӑнланма ҫук информаципе материалсем патне те кӗме пултараҫҫӗ.

Валли чӗлхи ҫине куҫару службине суйланӑ чухне эсир суйласа илнӗ компани валли чӗлхипе куҫарнӑ опыт пуррине ӗненмелле. Ҫав вӑхӑтрах куҫару стандартне гарантилес тесе ертсе пыракан органра кирек хӑш тӑлмача та регистрациленине ӗненмелле.

Тӗп-тӗрӗс пулсан, тӑлмач валли чӗлхинчен валлийскинчен урӑх чӗлхене куҫарма кирлӗ квалификаци тата опыт пуррине ӗненмелле тата пачах урӑхла. Ҫакӑ кирек мӗнле йӑнӑшсенчен те хӑтӑлма, ҫавӑн пекех валлин ҫӗнӗ терминологийӗпе усӑ курса куҫарӑва тӗп-тӗрӗс пурнӑҫлама май парать.

Валлий чӗлхинчен тӑлмача шыраса тупас ӗҫ патне ҫитсен, унта юрӑхлӑ компанисемпе пулӑшу ӗҫӗсем нумай. Магазинсем тӑрӑх ҫӳресе эсир хакпа пахалӑха лайӑх шайлаштарнине, ҫавӑн пекех кирек мӗнле тӑлмачӑн квалификацине тата репутацине тӗрӗсленине пӗлни кирлӗ.

Куҫару ҫумне валлири куҫару компанийӗ сӗнме пултаракан хушма пулӑшусене пӑхса тухмалла. Сӑмахран, чылай компанисем эсир документсене ӗҫе илнӗ чухне е ӗҫлӗ ҫырусем ҫырнӑ чухне питӗ кирлӗ калаҫу ирттерме, редакцилеме тата форматировани пама пулӑшу сӗнеҫҫӗ.

Юлашкинчен, валли чӗлхинчен куҫарни-хаклӑ пулӑшу , вӑл валли чӗлхине тӑхӑнса ҫӳрекенсене вӗсен чӗлхин тӗрӗслӗхӗпе пахалӑхне сиен кӳмесӗр таврари тӗнчепе туллин ҫыхӑнса ӗҫлеме май парать. Шанчӑклӑ та опытлӑ тӑлмач валлиецсен чӗлхинчи пур документсене те тивӗҫлипе хисеплеме тӑрӑшӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче валли чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Валли чӗлхипе ытларах Уэльсра калаҫаҫҫӗ, анчах валли Чӗлхипе ҫӳрекен хӑш-пӗр ҫынсем Англире, Шотландире, Ирландире тата ытти ҫӗршывсенче те пур.

Валли чӗлхин историйӗ мӗнле?

Валли чӗлхи британире пирӗн эрӑри 43-мӗш ҫулта римла тапӑнса кӗриччен калаҫнӑ британи чӗлхинчен тухнӑ тесе шутлаҫҫӗ. 6 ӗмӗр тӗлне вӑл 11 ӗмӗр вӗҫленичченех поэзипе литературӑра усӑ курнӑ авалхи веллийский пулса тӑнӑ. Вӑтам валли чӗлхи 12 ӗмӗрте тухнӑ, ун хыҫҫӑн хальхи валли чӗлхи 15-16 ӗмӗрте тухнӑ. 1993 ҫулхи валли чӗлхи ҫинчен калакан саккун валлие Уэльсра официаллӑ статус панӑ, паян вара валли чӗлхипе ҫӳрекенсен 20 проценчӗ унӑн ҫурчӗсемпе усӑ кураҫҫӗ.

Валли чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Ҫветтуй Давид (пирӗн эрӑри 500 ҫ.): Уэльса Ҫветтуй хӳтӗлекен тата темиҫе монастыре никӗслекен, ӑна валлипе унӑн литературине сарма пулӑшаҫҫӗ.
2. Вильям Сэлсбери (1520– 1584): Вӑл валли чӗлхин чи ир пулакан словарӗсенчен пӗрне, Акӑлчан тата валли чӗлхисемпе Словаре (1547) пичетлесе Кӑларнӑ, валли чӗлхин стандартизаци формине туса кӑларас тата малалла каяс тӗлӗшпе пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
3. Дафидд Нанмор (1700-1766): Паллӑ поэт, вӑл валли литературине тума пулӑшнӑ, акӑлчансен паллӑ авторӗсен хайлавӗсене валлиецсен чӗлхипе куҫарнӑ.
4. Леди Шарлотта Гест (1812– 1895): вӑл валлири "Мабиногион"ятлӑ юмахсен пуххин куҫарӑвӗсемпе пуринчен те паллӑ.
5. Сондерс Льюис (1893 – 1985): валлири Паллӑ поэт, драматург тата политика активисчӗ, вӑл валлири чӗлхепе культура статусне ӳстерес енӗпе тӗп вырӑн йышӑнса тӑнӑ.

Валли чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Валли чӗлхи кельт чӗлхисен британи турачӗсемпе ҫыхӑннӑ. Ку пысӑк флексиллӗ чӗлхе, глаголсене пӗрлештермелли икӗ форма тата чӗрчунсен туртӑмӗсем пурри уйрӑмах палӑрса тӑрать. Валлири чӗрчунсем (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран), ҫавӑн пекех йышпа (пӗртен-пӗр тата йышлӑ). Валли чӗлхинчи глаголсен сакӑр вӑхӑт тата тӑватӑ анспект, ҫавӑн пекех иртнӗ тата иртнӗ вӑхӑт формисем пур.

Валли чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Чӗлхе курсӗнчен пуҫлӑр – е онлайн-курс, кӗнеке е вырӑнти колледжра е общество группинче занятисем те пулсан, курсра пулни валлин структура тата тӗп-тӗрӗс вӗренмелли чи лайӑх меслет пулса тӑма пултарать.
2. Валли чӗлхипе ҫӳрекен туссене-валли чӗлхипе ҫӳрекенсене – вӗрентӗр, вӗсемпе эсир практикӑра усӑ курма пултаратӑр, чӗлхене тӗрӗс вӗренессишӗн пысӑк пӗлтерӗшлӗ.
3. Валлиецсен музыкине итлӗр те валлиецсен телекуравне пӑхӑр – валли чӗлхипе ҫӳрекен фильмсене итлени тата пӑхса тухни сире тӗрӗс калава, ҫавӑн пекех темиҫе ҫӗнӗ сӑмах ӑнланма пулӑшӗ!
4. Валлиецсен чӗлхипе кӗнекесемпе хаҫатсене вулӑр – вуласси-словарьсен запасне пысӑклатмалли тата валлиецсен чӗлхи мӗнле ӗҫленине лайӑхрах ӑнланмалли меслет.
5. Культурӑна тиенӗр – валлийский чӗлхи культурӑра ҫирӗп тымар янӑ, ҫавӑнпа уэльс патне кӗрсе унӑн хӑйне евӗрлӗ музыкипе, фестивальсемпе, кухньӑсемпе тата мероприятисемпе киленӗр.