Пушкӑрт Урду Куҫар

Пушкӑрт чӗлхи - Пушкӑрт Республикинче, Раҫҫейре пушкӑртла халӑх калаҫакан авалхи тӗрӗк чӗлхи. Вӑл тӗрӗк чӗлхисен кипчаксен ушкӑнне кӗрет, унта 1,5 миллиона яхӑн ҫын калаҫать.

Пушкӑрт чӗлхи тӗрлӗ, унта пӗтӗм республикипе тӗрлӗ диалектсем сарӑлнӑ. Ҫакна пушкӑрт чӗлхинчен куҫарни тата ун ҫине те кӑткӑс задача лартать. Диалектсен хушшинче темиҫе тӗп уйрӑмлӑх пур, вӗсем куҫарӑва уйрӑмах йывӑрлатма пултараҫҫӗ, мӗншӗн тесен сӑмах вӗҫӗсемпе произведенийӗсем тӗрлӗ.

Чӗлхе нюансӗсене ӑнланакан пушкӑрт чӗлхине тӗп-тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерес тесен кирлӗ. Ку куҫаруҫӑсен тӗрлӗ диалектсене лайӑх тӗпчесе пӗлмелле, чи пӗчӗк уйрӑмлӑхсене те пӗлме пӗлмелле. Акӑ мӗншӗн професси тӑлмачӗсене пушкӑртла куҫарасси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне час-часах ытларах хисеплеҫҫӗ.

Пушкӑрт чӗлхинчен тӑлмача шыранӑ чухне темиҫе паха фактор пур, вӗсене шута илмелле. Опыт татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ; тӑлмачӑн оригинал чӗлхипе те, куҫару чӗлхипе те усӑ курмалла, ҫавӑн пекех культура контектне те ӑнланмалла. Ҫавӑн пекех тӑлмачӑ чӗлхе шайӗнче усӑ куракан терминологине активлӑ пӗлӳ илнине, мӗншӗн тесен вӑл вӑхӑт иртнӗҫемӗн улшӑнма пултарать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, пушкӑрт чӗлхинчен куҫару ятарлӑ пӗлӳсемпе хӑнӑхусем, ҫавӑн пекех диалектсемпе культура ӑнланӑвӗсем кирлӗ. Мӗн тума шутланине тӗп-тӗрӗс каласа парас тесе, опытлӑ та лайӑх пӗлекен тӑлмача тара тытни кирлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче пушкӑртла калаҫаҫҫӗ?

Пушкӑрт чӗлхипе ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, Казахстанра, Украинӑра тата Узбекистанра халӑх нумай мар пулин те.

Пушкӑрт чӗлхин историйӗ мӗнле?

Пушкӑрт чӗлхи-тӗрӗк чӗлхи, унпа ытларах Пушкӑртстан Республикинче, Урал тӑвӗсен регионӗнче, калаҫаҫҫӗ. Ку республикӑн официаллӑ пӗртен-пӗр чӗлхи, ун ҫинче кӳршӗри удмурт кӗҫӗнрех представителӗсем те калаҫаҫҫӗ. Ку чӗлхепе темиҫе ӗмӗр тӑршшӗпех усӑ кураҫҫӗ тата ку таранччен калаҫакан тӗрӗксен авалхи чӗлхисенчен пӗри пулса тӑрать.
Пушкӑрт чӗлхи ҫинчен чи ир асӑннисем 16 ӗмӗре кӗреҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтра вӑл араб тата перси чӗлхисем витӗмлӗ пулнипе пулнӑ. 19-мӗш ӗмӗрте пушкӑрт чӗлхи регионта темиҫе тӗрлӗ пӗчӗк чӗлхе пулса тӑнӑ. Вӑл наука ӗҫӗсенче те усӑ курнӑ, ҫакӑ ӑна пӗтӗм регионӗпех сарӑлма пулӑшнӑ.
Совет тапхӑрӗнче пушкӑрт чӗлхи раҫҫей витӗмӗнчен чылай сиен курнӑ. Пушкӑрт сӑмахӗсене вырӑс эквиваленчӗсемпе улӑштарнӑ. Ку чӗлхене те шкулсенче вӗрентнӗ, пушкӑртсен пӗрлӗхлӗ алфавитне тума хӑтланса пӑхнӑ.
Совет саманинче пушкӑрт чӗлхипе активлӑн усӑ курма пуҫланӑ, ҫак чӗлхене упрас тӗлӗшпе ытларах вӑй хунӑ. Нумай ҫынсем халӗ пушкӑртла иккӗмӗш чӗлхене вӗреннӗ пек вӗренеҫҫӗ, Пушкӑрт Республикин правительстви ҫак чӗлхене чӗртме ытларах та ытларах вӑй хурать.

Пушкӑрт чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Илдар Габдрафиков-поэт, публицист тата сценарист, вӑл пушкӑрт литературинче тата пушкӑрт чӗлхине чӗртсе тӑратассинче пысӑк кӗлетке пулнӑ.
2. Николай Галиханов-пушкӑрт ученӑйӗ тата поэчӗ, вӑл пушкӑрт чӗлхипе вуншар ӗҫ ҫырнӑ, хальхи пушкӑрт наукин никӗслевҫи шутланать.
3. Дамир Исмагилов-академик, философ тата лингвист, вӑл пушкӑрт чӗлхипе ҫӳрекенсем хушшинче хут пӗлӗвӗн шайне ӳстерес тӗлӗшпе нумай ӗҫленӗ, пушкӑрт чӗлхипе нумай ҫыру ҫырнӑ.
4. Аскер Аимбетов-пушкӑрт поэчӗ, прозаик тата ученӑй, вӑл пушкӑрт чӗлхипе литература енӗпе малта пыракан фигурӑсенчен пӗри пулнӑ, ҫак чӗлхепе темиҫе пысӑк произведени ҫырнӑ.
5. Иек Яхина – пушкӑртсен паллӑ писателӗпе драматург, унӑн произведенийӗсене Раҫҫейре кӑна мар, пӗтӗм тӗнчипе те йышӑннӑ, вӑл пушкӑрт чӗлхине вулакансемшӗн лайӑхрах тӑвас тесе нумай ӗҫ тунӑ.

Пушкӑрт чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Пушкӑрт чӗлхи-тӗрӗк чӗлхин кипчак турачӗсемпе ҫыхӑннӑ агглютинативлӑ чӗлхе. Вӑл грамматика функцийӗсене палӑртма усӑ куракан суффикссемпе тата ятарлӑ сасӑсемпе усӑ курать. Пушкӑрт чӗлхи те хупӑ та уҫӑ сасӑсен пуян системи пур, слогсен те, деепрически конструкцисем те унӑн пӗтӗмӗшле тытӑмӗ пулса тӑраҫҫӗ.

Пушкӑрт чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пушкӑрт алфавитӗпе тата произведенийӗпе паллашӑр. Пушкӑрт чӗлхине вӗренме тытӑнсан, ку чи пысӑк утӑм. Хӑш-пӗр тӗп текстсене пушкӑрт чӗлхипе вулама тытӑнӑр та кашни саспаллин тӗрӗс произведенийӗнче усӑ курӑр.
2. Репетитор е курс тупма хӑтланса пӑхӑр. Чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх меслет-чӗлхе носителӗпе уйрӑм вӗрентӳ иртесси. Май ҫук пулсан, вырӑнти курссене е аудиона тата сире чӗлхе вӗрентме пулӑшакан видеокурссене кӗрсе пӑхӑр.
3. Вулӑр, итлӗр те пушкӑртла нумай материалсем пӑхӑр. Эсир чӗлхепе лайӑхрах паллашнӑ май пушкӑрт чӗлхипе массӑллӑ информаци хатӗрӗсене вуланипе тата итлесе практикӑна малалла тӑсӑр. Аудиозапиҫӗсене, литературӑна, пушкӑрт чӗлхипе фильмсемпе юрӑсене тупма хӑтланса пӑхӑр та пуҫӑрсене чикӗр.
4. Пушкӑртла калаҫура усӑ курӑр. Практика валли партнер тупӑр е онлайн-форума хутшӑнӑр, унта ҫынсем пушкӑртла калаҫаҫҫӗ. Йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр — ку вӗрентӳ пайӗ!
5. Малалла вӗренӗр. Эсир хӑвӑра никӗссемпе хӑтлӑ туятӑр пулсан та, яланах мӗн те пулин ҫӗнни пур, ӑна вӗренсе хӑнӑхма та пулать. Малалла вулӑр, итлӗр, мӗн май килнӗ таран ытларах пушкӑртла пӑхӑр.

Урду-Инди субконтинентӗнче ӗмӗр-ӗмӗрех усӑ курнӑ паха чӗлхе. Унта индире те, Пакистанра та миллионшар ҫын калаҫать, ку икӗ ҫӗршывра та официаллӑ чӗлхе.

Урду индоарилле чӗлхе пулса тӑрать, перси чӗлхипе те, араб чӗлхипе те хӑйӗн тымарӗсем пур. Вӑхӑт иртнӗҫемӗн вӑл эволюциленӗ, паян ӑна великобританипе Лӑпкӑ Океан утравӗсем пек тӗнчери нумай пайсенче курма пулать.

Унӑн пӗлтерӗшне шута илсе урду ҫине куҫарас ӗҫре пысӑк ыйту пурри тӗлӗнтерет. Ӑна хӑйӗн клиенчӗсемпе ҫак чӗлхепе хутшӑнмалли ӗҫлӗ организацисем ҫеҫ мар, документсене урду ҫине куҫарма тӑрӑшакан уйрӑм ҫынсем те кирлӗ.

Урду тата унран куҫарусене пурнӑҫлас текенсен ҫак ӗҫе пурнӑҫлама юрӑхлӑ ҫын е агентство тупмалла. Ку вӑл пахалӑхлӑ куҫару сӗнме кирлӗ квалификаци, опыт тата полномочиллӗ ҫын шыранине пӗлтерет.

Ҫавӑн пекех тӑлмач культурӑна лайӑх пӗлнине, куҫарӑва тӗп-тӗрӗс пурнӑҫлассине ӗненни те кирлӗ. Ҫакӑ вырӑнти йӑласемпе йӑласене, ҫавӑн пекех ҫак чӗлхепе калаҫакан ҫӗршывсенчи политикӑлла климата ӑнланни те витӗм кӳрет.

Урду пахалӑхлӑ куҫарӑвӗн тӗп анспекчӗсенчен пӗри тивӗҫлӗ чӗлхепе усӑ курни шутланать. Куҫарура усӑ куракан сӑмахсемпе пуплевсем тӗрӗс пулнине тата вӗсем пойндекстерпе килӗшсе тӑнине ӗненни кирлӗ. Час-часах тӑлмачсен, тен, сленг е калаҫу терминӗсем ҫине шанма тивет, мӗншӗн тесен вӗсем мӗн шухӑшланине тухӑҫлӑн каласа пама пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех чӗлхе мӗнле ҫырни ҫине тимлӗрех пӑхмалла. Сӑмахран, урду ҫырӑвӗнче ытти чӗлхесенчен ытларах урӑх алфавитпа усӑ кураҫҫӗ. Ҫапла вара куҫару орфографийӗпе грамматикине уйрӑмах тимлӗх уйӑрмалла.

Юлашкинчен, урду куҫарӑвӗн чарӑвӗсене асра тытмалла. Чӗлхене час-часах ӑнланма йывӑр е ӑнланма та йывӑр, йӑнӑшсене ҫӑмӑллӑнах ӑнланма пулать. Ҫапла вара, пахалӑхлӑ куҫарӑва тивӗҫтерме пултаракан опытлӑ тӑлмачӑпа яланах ӗҫлес килет.

Юлашкинчен, урду ҫине куҫарни - пысӑк та кӑткӑс задача, ӑна тӗрӗс хӑнӑхусемпе опыт кирлӗ. Ҫак пулӑшусемпе усӑ курас текенсен яланах ҫак ӗҫе тума юрӑхлӑ ҫынпа е агентствӑпа усӑ курасса шанмалла. Тӗрӗс пынӑ чухне ҫакӑ икӗ культурӑпа чӗлхе хушшинчи уйрӑмлӑха ҫӗнтерме питӗ лайӑх меслет пулма пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче урду чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Пакистанпа Индире урду официаллӑ чӗлхе пулса тӑрать, бангладеша, Налала, Кӑнтӑр Африкӑна, Сауд Аравине, Арабсен Пӗрлешӳллӗ Эмирачӗсене, Пӗрлешӳллӗ Штатсене, Пӗрлешӳллӗ Королевствӑна, Австралие, Канадӑна, Катара Тата Бахрейна шута илсе, тӗнчери тӗрлӗ пайсенче анлӑ сарӑлнӑ.

Урду чӗлхин историйӗ мӗнле?

Урду Пакистанӑн наци чӗлхи тата Индири 23 официаллӑ чӗлхерен пӗри, Ҫавӑн пекех Афганистанпа Бангладешӑн хӑш-пӗр пайӗсенче анлӑ сарӑлнӑ. Вӑл индоарири чӗлхе группинчен тухнӑ тесе шутлаҫҫӗ, персипе арабсен ҫыххине перси, араб тата тӗрӗк чӗлхисем витӗмлӗ витӗмпе ҫыраҫҫӗ. Чӗлхе мӗнле пулса кайни паллӑ мар, анчах вӑл пирӗн эрӑри 13-мӗш ӗмӗрте Дели районӗнче ҫуралнӑ, инди субконтиненчӗн культурӑпа политикӑлла атмосферине пула вӑйлӑ пулнӑ тесе шутлаҫҫӗ. Аслӑ Моголсен империйӗ вӑхӑтӗнче урду малалла аталаннӑ, Ҫурҫӗр Индийӗпе хӑйӗн витӗмне сарнӑ, империе пӑхӑнса тӑракан нумай чӗлхесенчи сӑмахсене тата пуплевсене хӑй ӑшне илнӗ. Пирӗн эрӑри 19-мӗш ӗмӗр тӗлне урду поэзи тата ытти ҫырусен формисем валли усӑ куракан литература чӗлхи пулса тӑнӑ. Индие пайланӑ хыҫҫӑн 1947 ҫулта урду Пакистанӑн официаллӑ чӗлхи пулса тӑнӑ, унта вӑл паян кунчченех активлӑ усӑ курать.

Урду чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Икбал Алами 2. Галиб Мирзи 3. Сэр Сайед Ахмед Хан 4. Азад Мухаммад 5. Фаиз Ахмед Фаиз

Урду чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Урду чӗлхин тытӑмӗ субъект-объект–глагол сӑмахӗсен йӗркипе никӗсленнӗ. Вӑл перси,араб тата чагатай чӗлхисенчен нумай кивҫен илнӗ, хинди йышши ытти чӗлхесене те кӗртнӗ. Ку чӗлхе хиндустаньпе тачӑ ҫыхӑнса тӑрать, унпа уйрӑм лингвистика уйрӑмлӑхӗсем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑраҫҫӗ, мӗншӗн тесен унӑн уҫӑ сасӑсен питӗ лайӑх системи кашни сасӑлав валли икӗ морфе тӑрать. Глаголсем сӑн-питпе числосене палӑртма пӗшкӗннӗ вӑхӑтра паллӑ тата паллӑ ячӗсем, йӑх, падеж тата паллӑ ячӗсене палӑртма тайӑлаҫҫӗ. Грамматикӑра урду вӗренӳпе вӗренӳ валли интереслӗ чӗлхепе тӑвакан ытти вак-тӗвексем те нумай.

Урду чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Авторитетлӑ преподавателе е урду курсне тупӑр: опытлӑ преподавателе е Курс тупӑр, Ӑна Америка чӗлхисен преподавателӗсен (ACTFL) совечӗ пек авторитетлӑ организаци тесе йышӑннӑ.
2. Урду литературине вулӑр: урду ҫинчи классикӑлла тата хальхи литературӑна Вулани чӗлхене вӗреннин уйрӑлми пайӗ пулса тӑрать, вӑл сире хӑйӗн словарь запасне тата чӗлхине ӑнланассине анлӑлатма пулӑшать.
3. Урду тӑхӑнса ҫӳрекенсене итлӗр: урду Итленин Практики-чӗлхене тата унӑн калаҫӑвне хӑнӑхмалли лайӑх меслет. Уoutube ҫинчи видео, Аудиозапиҫсене Урду йӑтса ҫӳрекенсемпе хутшӑнтарса шырӑр.
4. Калаҫура практикӑра усӑ курӑр: чӗлхене Вӗренмелли Чи Лайӑх меслет-унпа ытти ҫынсемпе калаҫнӑ чухне усӑ курасси. Урду носителӗсем патне кӗме май ҫук пулсан, эсир онлайн-форумсемпе чӗлхепе улӑштарма пултаратӑр, унпа калаҫакансене тупма пултаратӑр.
5. Приложенисемпе тата веб-сайтсемпе усӑ курӑр: Duolingo, Drops тата Memrise йышши Приложенисемпе усӑ курӑр, ҫӗнӗ чӗлхесене вӗренмелли питӗ лайӑх инструментсем пулса тӑраҫҫӗ. Вӗсем нумай викторинӑсем, упражненисем, вӑйӑсем тытса тӑраҫҫӗ, вӗсем сире чӗлхене алла илме пулӑшаҫҫӗ.