Гаитян Томтор Мари Тылбаастаа

Гаитэн тылбаастара: Кариб бассейнын тылын өйдөбүлэ

Гаитянскай крескэй-Кариб Арыылаах судаарыстыбатын тыла французскай креол тыла Испан, африканскай тылларга уонна английскай тылларга олоҕурбут Гаити арыытын тыла. Бу тыл аан дойду үрдүнэн 10 мөлүйүөнтэн тахса киһи туһаныллар. Маннык киэҥ хабааннаах хабааннаах гаитянскай креольскай, ону оҥорбот дьон икки ардыларыгар тыл- өс быстыытын кыччатар туһугар гитанскай тылбаасчыт өҥөтүгэр наадыйыы улаатар.

Бастатан туран, гаитан тыла төрөөбүт тылын өйдүүрэ улахан суолталаах. Бу тыл французскай уонна африканскай тыллартан 18- с үйэ кулуттара бу оройуоҥҥа тыл эппиттэрэ. Французскай тыл эмиэ тылга сабыдыаллыыр буолан, эволюционердаабыта. Бу француз уонна Африка тылларын дьүөрэлээһиннэрэ гаитянскай тылга уонна билигин этиллэр анал диалегы айбыта.

Дьыала гаиҥҥа көһөн киирдэҕинэ, олохтоох диалектары туһаныы наадалааҕынан буолуон сөп. Дойду үрдүнэн араас диалектарга этиллэр, ону таһынан үксэ Гаити уонна Доминика кыраныыссатын кыйа кэтээн көрөр. Онон олохтоох диалектары кытта билсэр тылбаасчыт суолталаах уонна тылбаасчыт өйдүүрэ чуолкай.

Эбиитин, квалификациялаах гаитянскай тылбаасчыт эбии култуура, тулалыыр эйгэ туһунан биллэриэхтээх. Бэйэтин ураты суолталаах тылларынан сэргэ гаитя тыла Арыылаах культуратыгар сыһыаннаах этиилэри уонна этиилэри кытта ассоциацияланар. Бу культурнай нэьилиэктэри таба өйдөөн, тылбаасчыт культурнай уратылары тэҥҥэ дьүөрэлээн ааҕар тылбааһы хааччыйыан сөп.

Бу биричиинэнэн гаитянскай тылга тылбаасчыт эбэтэр сулууспалаабыт суругунан тылбаасчыт булара улахан суолталаах. Тыл, диалектар уонна культураны өйдүүр тылбаасчыттар бэриллибит тылбаастартан уһулуччу кыахтаахтар. Кинилэр көмөлөрүнэн ханнык баҕарар иһитиннэрии, докумуон эбэтэр матырыйаал сөпкө көһөрүллүөхтээҕин мэктиэлиэххэ сөп.

Гаитянскай тылынан ханнык дойдуларга саҥаралларый?

Гаитянскай тылынан сүрүннээн Гаи- га саҥараллар. Багам арыыларыгар, Кубаҕа, Доминика Республикатыгар уонна да атын дойдуларга элбэх гаитянскай диаспоралаах тыл тутааччы ахсаана эмиэ аҕыйах.

Гаит тылын историята хайдаҕый?

Гаитянскай тыл-французскай уонна арҕаа африканскай тыллартан турар крескэй тыл, фон, эве уонна йоруба курдук. Кини 1700- с сылларга бэйэтин аныгылыы көрүҥүн ылан, французскай колонистар Сан- домино (билигин Гаити) аҕалбыттарыгар африканскай колонналар аҕалбыттара. Бэйэтин саҥа тулатыгар хоруйдаатахха, Африкаҕа саҥаттан саҥа креол тыла үөскээри, тылы кытта билсибит французскай тыллары туһаммыттар. Бу тыл кулуттарга да, дьиэтээҕи хаайыылаахтар ортолоругар да, кэлин гаитянскай крескэй тыл быһыытынан биллибитэ. 1700- с сыллар бүтүүлэриттэн гаитянскай креол арыытын барытын туһаналлар уонна дойдуга саҥарар сүрүн тыл буолбута.

Гаит тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Антенор Фирмен-ученай- первопродец уонна общественнай деятель. 2. Джин Прайс-Марс-интеллектуал ыытааччыта уонна дипломат 20 үйэ саҕаланыыта 3. Луи-Жозеф Жанвье-лингвист уонна антрополог 20 үйэ саҕаланна 4. Дүпсүн антуана Дүпсүн - 1930- с сыллардаахха Бэчээт уонна редактор 5. Мария Вье- Шова- автор романов уонна эссе о гаитянской идентичности 1960- х годы

Гаит тылын структурата хайдах тэриллэрий?

Гаитянскай- креол тыла французскай тылга олоҕурбут, онно этиллэринэн, 8 мөлүйүөн киһи Гаити, Кариб бассейн атын дойдуларыгар уонна гаитянскай диаспорга. Кини структурата араас Африка уонна Европа тылларын грамматическай моделларыгар уонна лексикаларыгар олоҕурар, ону тэҥэ ираак тылларыгар олоҕурар. Бу тыл сүһүөхтэринэн уонна тыл бэрээдэгэ туттуллар (Субъект-туохтуур). Кини синтаксиһа уонна морфология чааһыгар сыһыаннаах, барыта икки бириэмэ (ааспыт уонна билиҥҥи).

Гаитянскай тылы саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Саха тылын үөрэтии базовай программатыттан саҕаланар. Бу эһиэхэ төрүт тылы үөрэтэр үчүгэй акылааты биэриэҕэ.
2. Тыл грамматикатын, тылы уонна тыл саппааһын киллэрэн туран, тылы дириҥэтэн үөрэтэр кыахтааххыт.
3. Гаитан крестскэй тылын- өһүн истэргэ уонна гаитянскай култуура уонна диалектар тустарынан видео- ханааллары туһаныҥ.
4. Бу тылынан суруллубут кинигэлэри уонна ыстатыйалары ааҕыы үөрүйэхтэрин туһанар туһугар ааҕыҥ.
5. Гитя музыкатын истиэххит уонна туспа тыллары аныырга холонуҥ.
6. Присоединяйтесь к онлайн- форуму или найдите местное сообщение носителей гаитского языка, чтобы практикалась с носителей языка.
7. По возможность занятию на занятии или языковой школу.

Горно-марийский язык является уникальным диалектом финно-угорской языковой семьи и в основном используется меньшинством горно-марийского народа, населяющим регионы России, Эстонии и Финляндии. Ити төһө да аҕыйах ахсааннаах буоллар, хайа-Мари омук культурнай уратытыгар наһаа улахан суолталаах. Онон бу тылы харыстааһыҥҥа Горнайтан көһөрүү өҥөтүн курдук инициатива көмөтүнэн өссө болҕомто ууруллар.

Кэнники сылларга марийскайы кытта тылбаас өҥөтө билигин даҕаны биллэ илик. Бу сороҕор хайа тылын маркер быһыытынан уратытын, ону тэҥэ онлайн тылбаас өҥөтө киэҥник тарҕаммытын кытта сибээстээх. Онлайн- тылбаас өҥөтүн туһаннахха, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон аан дойду үрдүнэн араас тылынан саҥарааччылары кытта бодоруһуохтарын сөп. Ону таһынан онлайн- тылбаас өҥөтө эмиэ Горнай Марияҕа суруллубут дьоһун докумуоннары уонна литератураны көһөрүүнү атын тылларга туһаныахха сөп.

Горнайтан тылбаасчыт өҥөтүнэн араас ньыманан туһаныахха сөп. Холобур, кинилэри бу тылы билбэт дьоҥҥо анаан хайа- Мари тылын актердара кыттыылаах киинэлэргэ эбэтэр тэлэбиидэнньэни оҥорорго туһаныахха сөп. Кинилэр эмиэ төрөөбүт тыл, юридическай докумуоннар уонна оннооҕор оскуола учебниктара, Горнай мари тылынан тылбаас курдук дьоһун суолталаах докумуоннары тылбаастааһыҥҥа туһаныахтарын сөп. Маны таһынан хайа- марийскайы кытта тылбаас өҥөтүн туһаныы эмиэ ити тылынан саҥарар, эбэтэр тылдьыты уонна учебниктары оҥорорго туһаныллыан сөп.

Горнайтан тылбаас өҥөтө бу дьоһун тылы харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат өҥөнү оҥороллор. Литератураны, киинэлэри уонна да атын суолталаах докумуоннары Горнай марийскайдыы тылбаастаан, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон атын омуктары кытта бодоруһуохтарын сөп. Горнайтан көһүү өҥөтүн бэрийэн, дьон- сэргэ бу умсугутуулаах тылы кытта билсэр, ол эрээри кини тыыннаах хаалыытын инникитин хааччыйарыгар көмөлөһөр.

Хайа дойдуларга Горнайга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Горнайга Арассыыйа уонна Беларусь тылларыгар этэллэр.

Хайа-Мария тылын историята хайдаҕый?

Хайа- Мари тыла-Арассыыйа хайа омуга диир Урал тыла. Бу тыл аан бастаан 17- с үйэ ортотугар докумуон оҥоһуллубута, нуучча чинчийээччилэр уонна учуонайдар бу региоҥҥа Марий омугун айанныыр туһунан отчуоту оҥорон барбыттара. 19 үйэ саҕаланыытыгар лингвистэр норуокка туһаныыны киэҥник тарҕатыыга уонна тарҕатыыга салгыы докумуонунан барбыттара. Сэбиэскэй былаас саҕана кини оскуолаларга үөрэммит уонна элбэх официальнай докумуоннарга туттуллубут буолан, бу тыл ахсаана лаппа улаатта. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ бу тылы сөргүтүү тохтоото, үгүс эдэр дьон үөрэтэллэр уонна туһаналлар.

Хайа тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Павел Чудинов-горно- марийский ученай, 1973 сыллаахха таһаарбыт хайа- марийского энциклопедиятын бастакы сүһүөх автора.
2. Павел Пентков-икки тылдьыт автора, олортон биирдэстэрэ 2003 сыллаахха, иккиһэ - 2017 с. бэчээттэммитэ.
3. Татьяна Рудина - Горнай тылын үөрэтэр бастакы курстарын тэрийээччитэ.
4. Юрий Макаров-Горнай лингвиһэ,1983 с. хайа- Мари тылын бастакы учебнига.
5. Анна Кузнецова-горно- марийского языка, тылдьыт уонна үөрэх матырыйаалларын грамматикатыгар хас да учебниктар автордара.

Хайа- марийскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Мари тыла Урал тылларыгар, чуолаан волж- финскэй салаатыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата суффикс эбэн этиигэ олоҕуран тылы үөскэтэр, грамматическай сыһыаны көрдөрөр. Холобур, контекска уонна эбиллибит суффикстан тутулуктанан биир эмиэ "кинигэ"," кинигэлэр "эбэтэр" кинигэ ааҕыы "диэн суолталаах буолуон сөп. Кини ону сэргэ аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһиилэрин туһанар, бу ойууну өйүүр тылга туһааннаах аһаҕас дорҕооннору уларытыыны ирдиир. Горнайга гендернэй уратыта суох, онтон атын финно- угорскай тыллартан киирии тыллар ахсааннара хааччахтаммытыттан, атын тыллартан киирии тыллары ылыы аҕыйаҕыттан ааҕыллар.

Хайа- Мари тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - ол кини төбөтүн кытта тиэйиллиэхтээх. Тыл грамматикатын, айымньытын уонна тылдьыт саппааһын туһунан өйдөбүлү ылаары, Горнай тылын илдьэ сылдьыҥ.
2. Алфавиты үөрэтиҥ: эһиги саҥа тылы уонна этиилэри үөрэтиэххит иннинэ Горнай Мари тылын алфавитын кытта билсэр улахан суолталаах.
3. Боростуой тыллартан уонна этиилэртэн саҕалаан: биир нэдиэлэ күнэ, нэдиэлэ күнэ, ону тэҥэ "дорообо", "көрсүөххэ диэри", "баһаалыста" уонна "махтал"курдук боростуой этиилэри өйүөххэ.
4. Клилл Мари: эһиги региоҥҥутугар кыаххыт баар буоллаҕына, онлайн- онлайн тыллары чинчийэр дьарыкка суруттарыаххытын сеп. Билиэххит дуо, ханнык эмэ олохтоох университеттар үөрэххэ туттарсаллар.
5. Эргиччи туттуҥ: саҥа тылы үөрэтиигэ сүрүн хайысха буолар. Күн аайы олоххо киирэргэ дьулуһуҥ уонна бу тылы күннээҕи олоххутугар киллэрэр ньымалары Булуҥ. Сахалыы Истиҥ- иһирэх тыллары, этиилэри умнумаҥ.