Якут Узбек Кусараш

Якут-тюрк йылме, тушто Россий йӱдвел-эрвелыште пел миллион утла еҥ кутырат. Йылмым шукерте огыл гына официальнын почмаш налынам, ожнысылак якут йылме гыч кусарыме суаплыклан кугу йодмаш уло. Тиде статьяште якут йылмыш кусарымашын кӱлешлыкшым ончена да туддеч поснат, тыгак тиде процесс дене кылдалтше йодыш-влакым каҥашен налына.

Якут йылме Дене Российыште веле огыл, тыгак Монголий гай эллаштат Китай ден Казахстан-влакат ойлат. Тидыже якут йылмыш кусарыме шотышто тӱнямбал йодмаш уло, тыгак эл кӧргыштат лиеш. Якут йылмыш кусарымашын тӱҥ цельже да тудын ӱмбач - тӱҥ паша-тӱҥ калык-влакын общине да интересоватлыме моло вел-влак коклаште кылым куштылемдаш. Кусарымаш тыгак юридический документ, дипломатий соглашений, тунемме материал, тӱшкаувер йӧн да культур йӧн дене кылдалтше материал-влакым да моло документ-влакым пуышаш улыт.

Паша якут йылмыш кусарымашке шумеке, тудын гычат икмыняр кӱлешан проблемым шарнаш кӱлеш. Эн ончычак кутырымо проблеме уло. Мут-влакым каласыме годым якут йылмыште кундемысе диалектын регионысо диалектше шот дене ойыртем уло. Тыгеракын, кусарыше-влаклан тиде кундемысе вариаций-влак дене сайын палыме лияш кӱлеш. Эше ик проблемылан тугай факт шотлалтеш, молан манаш гын, шуко мут кучылтман контекст шот дене икмыняр значениян. Тиде кусарыше-влаклан чын значениян мут але ой-влакым але утларак кӱлешан улмыжым рашемда.

Якут йылмыш кусарыме дене кылдалтше нелылыкым ончыде,тиде процессын кӱлешлыкшым шотлаш кӱлеш. Якут йылме шке шонымыжым почын ойлаш тӱҥалеш гын, якут йылмыш кусарымашын сайлыкше да чын улмыжо утларак кӱлешан лиеш. Сайлыкан кусарымаш-влак культуран диалог ден кыл кучымашым сайлан шотлышашлан кӱлыт, утларакшым тӱҥ общине коклаште, культуржо чӱчкыдын маргализацийлалтеш.

Могай эллаште якут йылме дене ойлат?

Якут йылме дене Российыште, Китай ден Монголий-влак ойлат.

Якут йылмын историйже могай?

Якут йылме-йӱдвел-касвел тюрк йылме-влакын каспий группыштлан кӧра лийше тюрк йылме. Тушто Россий федерацийыште 5000000 еҥ Саха маныт, утларакшым Лена эҥер бассейныште Да тудын вӱдшӧ уке. Якут йылме 14 курым кыдалне икымше литератур деке возен нӧлтшӧ пеш поян литератур историян лиеш. Якут литератур Лишыл Эрвел гыч да Рӱдӧ Азий гыч, тыгак руш писатель ден автор-влакын усталыкыштым виянрак почын ончыктымаште лийын. Якут йылме дене возымо икымше произведенийлаште религий текст-влак лийыныт, тидын шотыштак Коран ден легенде гыч юсуфа да Зуйха нерген легендым кусарыме.
Якут йылме дене возымо икымше оригинальный произведений-влак 19 курым мучаште лийыныт: почеламут, ойлымаш да роман-влак, якут калыкын кече еда илышыж нерген каласкалыше ойлымаш-влак. Якут писатель-влакат шке произведенийыштышт утларак кумда теме-влакым, колонизизм ваштареш кучедалме гай, сибирьысе культурын илыш-йӱлаже да регионысо пызырналт илыше калык-влакын неле положенийыштым шымлаш тӱҥалыныт. 1920-1930 ийыште якут йылме сылнымут ренессансым эртарен, Юрий Чегерев, Анатолий Удыр, Геннадий Титов Да Иван Тазетдинов Гай писатель-Влакын вуйлатыме Пашаштым вуйлатен. Тиде жапыште якут йылме дене савыктыме книга чот кугемын, тыгак тиде йылмым виктер да административ документлаште кучылтмаш кугемын.
Таче якут йылме тудын носитель - влак коклаште уэш ылыжеш, тушто икмыняр у газет ден журнал лектеш. Тыгак якут йылмым Россий деч ӧрдыжтӧ шымлаш оҥай кушкеш, икмыняр университет тиде йылме дене курсым темлат.

Кӧ топыш пура-5 еҥ якут йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше?

1. Юрий Николаевич Виноградов-лингвист – историй да филолог; 2. Степан Георгиевич Отро-якут поэт, драматург, прозаик да кусарыше; 3. Олег Михайлович Беляев-якут литературовед ден публицист; 4. Лилий Владимировна Багутдинова-якут фольклорист; 5. Акулина Павловна-диалектологийым лексикограф да шымлыше.

Якут йылмын структуржым кузе ыштыме?

Якут йылме тюрк йылме ешыш пура да Йӱдвел-эрвел группын ужашыже лиеш. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, тудо у значенийым да формым ыштышашлан мутым ешараш лиеш. Якут йылме кӱкшӱ флекс дене ойыртемалтеш,мут шке формыжым предложенийыште кучылталтме семынак вашталта. Лӱм мут, олмештыш мут, пале мут да глагол-влак шкеныштын формыштым контрекст шот дене ончыкташ йӧршешлан чыштырат.

Кузе якут йылмым утларак сай йӧн дене тунемаш?

1. Якут йылме але инструкторлан тунемме книган экземпляржым налза. Тиде материаллаште кондымо урокым шымлымаш-йылмым саемдыме годым тунем шуаш сай йӧн.
2. Ойлымаште да аудиторийыште практиковатлыза. Кеч - могай йылмым тунемаш-практиковатлаш, садлан практиковатлаш лийме йолташыжым муаш тыршыза.
3. Якут йылме дене возымо материалым лудса. Тиде тыланда йылмын структуржым да грамматикыжым умылаш полша.
4. Якут-влакын культурышт да историйышт дене палыме лийза. Те еҥ-влак нерген да нунын илыш-йӱлаштым утларак паледа гын, тиде тыланда йылмым утларак умылаш полша.
5. Якут ЕШЫМ ончыза да колыштса. Онайн-ресурс шуко уло, тидын шотыштак радиопрограмме да телеото-влак, нуно тиде йылме дене пайдаланаш лийме улыт.
6. Якутий Дек Мийыза. Жапым регионышто эртарымеке, йылмыш возаш да йылме носитель-влак дене кутыраш йӧным муыда.

Узбек йылмыш кусарымаш-тиде возымо документ-влакым, йӱк кадр, мультимедиа, веб-сайтов, аудиофайл да ятыр моло формым узбек йылмыш кусарыме процесс. Тӱҥ лӱмын ыштыме лӱмын ыштыме аудиторийыш узбек йылмыш кусарыме годым узбек йылме дене кутырышо еҥ-влак, тидын шотыштак Узбекистаныште, Афганистаныште, Казахстаныште да Моло эллаште Илыше еҥ-влак шотлалтыт.

Паша узбек йылмыш кусарымашке шумеке,сайлык эн кӱлешан. Кусарышын профессионал суаплыкшылан гарантироватлаш полшат, кусарыме материал тыглайын да йоҥылышым ок кучалт. Кусарыше-влак узбек йылме да тудын культур нюслаштыже пеш сай пален налшаш улыт, тыгак лӱмын ыштыме текстыште кучылтмо лӱмын ыштыме терминологийым лончылышаш улыт. Точность ден йӧнан жапым гарантлаш лингвист узбек йылме дене, тыгак оригинал йылме денат палыме лийшаш.

Узбек пазарыш лекташ тыршыше компаний-влаклан кусарыме проектым сайын шуктышо компаний эн кӱлешан значениян лийын кертеш. Маркетинг материал, инструкций, вл-сайт да моло кӱлешан бизнесын компонентше-влакым лачымын кусарыме, тудын дене кылым кучымо шотышто утларак кумда аудиторийым авалтен кертыт, тидым пален налмеке. Тылеч посна, компаний ден нунын клиент коклаште ӱшаным пеҥгыдемдаш полшат, нуно лӱмын ыштыме аудиторийыштын йылме йодмашыштым шукташ жапым муыныт манын ончыктат.

Сылнымут кусарымашын проектше - влаклан, книга, журнал да бланг гай - влакым, узбек кусарыше-влак тӱҥалтыш материалым келге умылышаш да лудшо-влаклан текст нерген чын умылымашым пуышаш улыт. кусарыше-влакат рашемдыме мут ден мут-влакын историй, политике да культур значенийышт нерген палышаш улыт. Тыгак кусарыше узбек алфавит да тудын дене кылдалтше возымаш правил-влак дене палыме лийшаш.

Узбек йылмыш кусарымаш-кӱкшӧ квалификациян специалист-влакым йодшо неле да вичкыж паша.нунышт чын улмыштым да раш палат. Кеч-мо гынат, те веб - сайт, документ, аудиовозапись але коммуникацийын моло видшым шотыш налде, профессионал службым узбек йылмыш кусараш-сай лектышым гарантироватлаш сай йӧн.

Могай эллаште узбек йылме дене кутырат?

Узбек йылме дене Узбекистаныште, Афганистаныште, Таджикистан, Казахстан, Туркмистан, Россий да Китайыште кутырат.

Узбек йылмын историйже могай?

Узбек йылме-эрвелнотюр йылме, карлук йылме дене кылдалтше. Тушто тӱҥ шотышто Узбекистаныште илыше 25 миллион еҥ, Таджикистан, Кыргорий, Казахстан да Рӱдӧ Азийын моло ужашлаштыже илыше.
Узбек йылмын кызытсе формыжо 18 курымышто Бухар ханствым уэмдыме годым вияҥаш тӱҥалын, тудыжо узбек регионын ужашыже лийын. Тиде жапыште узбек йылме деке перс влиянийын кӱкшӧ степеньже ешаралтын, тиде степеньже кызытат палынак палдырна.
19 курымышто калыкле ханын бухар эмирже дене эртарыме реформо-влакым эмратыште узбек диалект-влакым шараш полшеныт. Тиде тӱҥ шотышто тудо шке подданныйже-влак коклаште перс ден араб грамотностьым кумылаҥдыме политике дене кылдалтын.
1924 ийыште узбек йылме Совет Азийыште официал йылме дене увертаралтын, тудын возен пуымо негызше семын кирилл алфавитым пуртымо. Совет Ушемын шаланымыж деч вара 1991 ийыште Узбекистан шке официал йылмыж дене узбек йылмым ыштен эрыкан лийын. Йылмыште эрыкан улмым мумо тат гыч тудын возен колтымо формыжо шуко реформым, тидын шотыштак латинице негызеш возымо да 1992 ийыште узбек йылмым Чоҥымо Негызеш возымо ыле.

Узбек йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Алишер Навои (1441-1501): Наво-влак узбек йылмым возымо тӱняшке пуртымо нерген возат. Тудын поэзийже ден стильже ончыкылык поэт ден писатель-влаклан образецлан служитленыт.
2. Абдорид Ибрагимов (1922-2011): Ибрагимов кызытсе орфографийым да стандартизацийым вияҥдымаште кугу рольым шуктен шогышо палыме узбек лингвист лийын.
3. Зебуис Джамаловын (1928-2015): Джамаловын узбек йылме дене возышо ик эн первый ӱдырамаш ыле, тудын пашаже тачат влияний лийын кодеш.
4. Мухандисла Гулов( 1926-2002): Гулов фонетике алфавитым ямдылымылан мутым кучышо лийын, тудыжым тылеч вара узбек йылмыште шуко моло йылме дене луктын.
5. Шарф Рашидов (1904-1983): Рашидовлан совет жапыште узбек йылмым кучылтмо пропагандым возат да школышто тунемме программыш пуртат. Тудлан тыгак узбек литератур ден культурым кучылтмо кумылаҥдымашым возат.

Узбек йылмын структуржым кузе ыштыме?

Узбек йылме-тиде тюрк йылме, кудыжо алтай ешын ужашыже, туштыжо турко ден монгол йылме пурат. Тудо латин алфавит дене возымо да араб, перс да руш йылме-влакын икмыняр ойыртемже уло. Йылмыште кандаш йоҥйӱк, коло кок соҥйӱк йӱк, кум тукым (пӧръеҥ, ӱдырамаш да кыдалаш), ныл падеж (лӱм мут, арака, дательный да родительный падеж), ныл глагол жап (кызытсе, эртыше, ончыкылык да эртышашлык жап) да кок аспект (вияҥ шушо да ийготыш шудымо). Мут радам тӱҥ шотышто тыгай: Субъект-глагол.

Кузе узбек йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Узбек йылмым тунемме шотышто квалификациян туныктышо але репетиторым муза. Кӱкшӧ квалификациян туныктышо але репетиторын улмыжо те йылмым чын да шке темпыштыда чын тунемаш тӱҥалыда манын гарантийым пуа.
2. Тунемме жапым пӧлеклыза. Тунемме материалым практикылан да шымлымылан кечынак жапым ойыраш тыршыза.
3. Ресурс дене пайдаланыза, онлайн дене пайдаланен ончыза. Шуко веб-сайт ден мобиль приложений уло, нунышт урокым да упражненийым узбек йылмым тунемаш темлат.
4. Ончыч кутырымо ойым тунемза. Утларакшым грамматике темыш куснымо деч ончыч тӱҥ кутырымо ойым шымлымаште утларак кӱлешан.
5. Колыштса узбек музыкым да узбек фильмым да телепередачым ончыза. Узбек музыкым, видеоклипым да фильмым колыштмаш - йылмыш да культурыш пеш чапле йӧн.
6. Йылме носитель-влак дене кутырыза. Лиеш гын, узбек йылмым носительлан муаш тыршыза, кудыжо тыланда тиде йылме дене мутланыме да возен ойлен моштышо узбек йылмым муын кертеш.