Якут Хорватийысе Кусараш

Якут-тюрк йылме, тушто Россий йӱдвел-эрвелыште пел миллион утла еҥ кутырат. Йылмым шукерте огыл гына официальнын почмаш налынам, ожнысылак якут йылме гыч кусарыме суаплыклан кугу йодмаш уло. Тиде статьяште якут йылмыш кусарымашын кӱлешлыкшым ончена да туддеч поснат, тыгак тиде процесс дене кылдалтше йодыш-влакым каҥашен налына.

Якут йылме Дене Российыште веле огыл, тыгак Монголий гай эллаштат Китай ден Казахстан-влакат ойлат. Тидыже якут йылмыш кусарыме шотышто тӱнямбал йодмаш уло, тыгак эл кӧргыштат лиеш. Якут йылмыш кусарымашын тӱҥ цельже да тудын ӱмбач - тӱҥ паша-тӱҥ калык-влакын общине да интересоватлыме моло вел-влак коклаште кылым куштылемдаш. Кусарымаш тыгак юридический документ, дипломатий соглашений, тунемме материал, тӱшкаувер йӧн да культур йӧн дене кылдалтше материал-влакым да моло документ-влакым пуышаш улыт.

Паша якут йылмыш кусарымашке шумеке, тудын гычат икмыняр кӱлешан проблемым шарнаш кӱлеш. Эн ончычак кутырымо проблеме уло. Мут-влакым каласыме годым якут йылмыште кундемысе диалектын регионысо диалектше шот дене ойыртем уло. Тыгеракын, кусарыше-влаклан тиде кундемысе вариаций-влак дене сайын палыме лияш кӱлеш. Эше ик проблемылан тугай факт шотлалтеш, молан манаш гын, шуко мут кучылтман контекст шот дене икмыняр значениян. Тиде кусарыше-влаклан чын значениян мут але ой-влакым але утларак кӱлешан улмыжым рашемда.

Якут йылмыш кусарыме дене кылдалтше нелылыкым ончыде,тиде процессын кӱлешлыкшым шотлаш кӱлеш. Якут йылме шке шонымыжым почын ойлаш тӱҥалеш гын, якут йылмыш кусарымашын сайлыкше да чын улмыжо утларак кӱлешан лиеш. Сайлыкан кусарымаш-влак культуран диалог ден кыл кучымашым сайлан шотлышашлан кӱлыт, утларакшым тӱҥ общине коклаште, культуржо чӱчкыдын маргализацийлалтеш.

Могай эллаште якут йылме дене ойлат?

Якут йылме дене Российыште, Китай ден Монголий-влак ойлат.

Якут йылмын историйже могай?

Якут йылме-йӱдвел-касвел тюрк йылме-влакын каспий группыштлан кӧра лийше тюрк йылме. Тушто Россий федерацийыште 5000000 еҥ Саха маныт, утларакшым Лена эҥер бассейныште Да тудын вӱдшӧ уке. Якут йылме 14 курым кыдалне икымше литератур деке возен нӧлтшӧ пеш поян литератур историян лиеш. Якут литератур Лишыл Эрвел гыч да Рӱдӧ Азий гыч, тыгак руш писатель ден автор-влакын усталыкыштым виянрак почын ончыктымаште лийын. Якут йылме дене возымо икымше произведенийлаште религий текст-влак лийыныт, тидын шотыштак Коран ден легенде гыч юсуфа да Зуйха нерген легендым кусарыме.
Якут йылме дене возымо икымше оригинальный произведений-влак 19 курым мучаште лийыныт: почеламут, ойлымаш да роман-влак, якут калыкын кече еда илышыж нерген каласкалыше ойлымаш-влак. Якут писатель-влакат шке произведенийыштышт утларак кумда теме-влакым, колонизизм ваштареш кучедалме гай, сибирьысе культурын илыш-йӱлаже да регионысо пызырналт илыше калык-влакын неле положенийыштым шымлаш тӱҥалыныт. 1920-1930 ийыште якут йылме сылнымут ренессансым эртарен, Юрий Чегерев, Анатолий Удыр, Геннадий Титов Да Иван Тазетдинов Гай писатель-Влакын вуйлатыме Пашаштым вуйлатен. Тиде жапыште якут йылме дене савыктыме книга чот кугемын, тыгак тиде йылмым виктер да административ документлаште кучылтмаш кугемын.
Таче якут йылме тудын носитель - влак коклаште уэш ылыжеш, тушто икмыняр у газет ден журнал лектеш. Тыгак якут йылмым Россий деч ӧрдыжтӧ шымлаш оҥай кушкеш, икмыняр университет тиде йылме дене курсым темлат.

Кӧ топыш пура-5 еҥ якут йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше?

1. Юрий Николаевич Виноградов-лингвист – историй да филолог; 2. Степан Георгиевич Отро-якут поэт, драматург, прозаик да кусарыше; 3. Олег Михайлович Беляев-якут литературовед ден публицист; 4. Лилий Владимировна Багутдинова-якут фольклорист; 5. Акулина Павловна-диалектологийым лексикограф да шымлыше.

Якут йылмын структуржым кузе ыштыме?

Якут йылме тюрк йылме ешыш пура да Йӱдвел-эрвел группын ужашыже лиеш. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, тудо у значенийым да формым ыштышашлан мутым ешараш лиеш. Якут йылме кӱкшӱ флекс дене ойыртемалтеш,мут шке формыжым предложенийыште кучылталтме семынак вашталта. Лӱм мут, олмештыш мут, пале мут да глагол-влак шкеныштын формыштым контрекст шот дене ончыкташ йӧршешлан чыштырат.

Кузе якут йылмым утларак сай йӧн дене тунемаш?

1. Якут йылме але инструкторлан тунемме книган экземпляржым налза. Тиде материаллаште кондымо урокым шымлымаш-йылмым саемдыме годым тунем шуаш сай йӧн.
2. Ойлымаште да аудиторийыште практиковатлыза. Кеч - могай йылмым тунемаш-практиковатлаш, садлан практиковатлаш лийме йолташыжым муаш тыршыза.
3. Якут йылме дене возымо материалым лудса. Тиде тыланда йылмын структуржым да грамматикыжым умылаш полша.
4. Якут-влакын культурышт да историйышт дене палыме лийза. Те еҥ-влак нерген да нунын илыш-йӱлаштым утларак паледа гын, тиде тыланда йылмым утларак умылаш полша.
5. Якут ЕШЫМ ончыза да колыштса. Онайн-ресурс шуко уло, тидын шотыштак радиопрограмме да телеото-влак, нуно тиде йылме дене пайдаланаш лийме улыт.
6. Якутий Дек Мийыза. Жапым регионышто эртарымеке, йылмыш возаш да йылме носитель-влак дене кутыраш йӧным муыда.

Хорватикыш кусарымаш

Хорватский хорватий ден Босний-Герцегиныште официальный йылме улеш, но тушто тыгак Меньшевик-влак Сербийыште, черногорийыште, пошкудо эллаште да эсогыл пӱтынь тӱня мучко шагал огыл хорваторский хорвский-влак ойлат. Теве молан шуко частный еҥ ден предприятий йылме кӱрылтмашым сеҥаш манын, хорваторский кусарыше-влак дене пайдаланат.

Хорватский-южнославян йылме, латин йылме семынак, герман сарыштат моткоч шуко лиеден. Тиде официальный йылме Хорватий да официальный йылме меньшинстве Босний ден Герцеговиныште. Хорват йылме индоевропысо йылмысе ешын ужашыжлан шотлалтеш да моло славян йылме-влак дене пырля чумыр вожшо руш, польский да чех гай.

Хорватский тӱшка вожшылан кӧра моло славян йылме-влакын носительышт куштылгын пойдаралтеш. Тудын грамматикыштыже да предложенийын структурыштыжо чумыр тӱшка уло. Славян элла коклаште тыгак шуко культур славян йылме дене кучышо-влаклан хор йылмым умылымашым куштылемдат.

Хорватский моло славян йылме дене пашам ыштыме опытшо уке гын, хорватский эшеат куштылгын тунеммаште лийын кертеш. Хорватский шке тӱрлӧ культур влиянийжылан кӧра моло йылме гыч мут-влак лийыт да кӱсынлымӧ мут-влакын шукышт уло. Хор йылме тыгак фонетике алфавит уло, тудын шымлымашыже моло йылме дене таҥастарымаште куштылемда.

Хорватскийыште тыгак икмыняр диалект уло, могайже географий положений, тыгак социал да культур фактор-влак шот дене ойыртемалтыт. Нине диалект-влак мутвундо да мутвундо дене нунын мутланыме годым ойыртемалт кертыт.

Хорватский йылмыш кусарыме сай йӧн-профессионал кусарышын суаплыкшо дене пайдаланаш, тудыжо йылме да диалект-влак дене сайын палыме лиеш. Тыге гарантироватла: кусарымаш чын, раш да йоҥылыш деч посна лиеш. Профессионал кусарыше-влакат лӱмын ыштыме аудиторийын йодмашыжлан келшен толмыжым гарантлаш ешартыш контекстан да культур информацийым пуэн кертыт.

Хорвский йылмыш кусарыме суаплык йылме кӱрылтмашым сеҥаш да тендан бизнесым але продуктым у рынкыш лукташ полшен кертеш. Документым, брошюрым, ван-сайтым але контентым, квалификациян специалист тыланда лӱмын ыштыме аудиторийым авалтен кертеш мо, чыла шотыш налде. Профессионал кусарыше-влакат тендан у пазарыште клиент ден партнёр-влак дене сайын кутырен кертышт манын, верысе культур ден йӱлам умылаш полшен кертыт.

Адритикын йылмыжым хорватский кусарыме дене шымлен, те кушшаш да сеҥымашыш шуаш у йӧным почын кертыда. Хорваторский йылмыш кусарыме профессионал суаплык тыланда йылме да культур проблемым сеҥаш полша, шке посланийдам пӱтынь тӱнялан пайлен кертыда манын.

Могай эллаште хорват йылме дене ойлат?

Хорват йылме хорватий, Босний да Герцеговиныште, тыгак Сербийын, Черногорийын да Мутерын южо ужашыштыже официал йылме улеш. Тудо тыгак Австрийыште, Венгрийыште, Италий да Румынийын южо общиныштыже кумдан шарлен.

Хорват йылмын историйже могай?

Хорватский йылме-тиде южнославян йылме, тудо шке вожшо дене 11 курымышто кая. Тудо эрвелысе хорвам, кечывалвел славян калык дене пайдаланен, тудо тенийысе Хорватийын территорийыштыже ожно илен. Тиде йылме Эрвел Европысо славян калык - влак дене кучылтмо старославян, историй йылме деч лийын.
Илен-толын, хорвский йылме ойыртемалтше формым налаш тӱҥалын да варарак литературышто, тыгак кече еда кучылтмо моло аспектыште кучылталтын. 16 курымышто хорват йылме кумдан палыме хорватерым савыктыме дене икмыняр стандартизацийыш шуын.
Пытартышлан, хорвский йылме Австро-Венгр империйын ужашыже лийын да 19 курымышто умбакыже стандартизацийлалтын, тудо серб йылме гай лийын. Икымше тӱнямбал сар деч вара серб, хорват да словенец-влакын Королевствышт ышталтын, варарак югославий семын палыме. Хорватский 1991 ийыште хорватийын официальный йылмыже лиймешкыже, эрыкан улмыж деч ончыч лийын.
Тылеч вара йылме умбакыже вияҥаш тӱҥале, орфографийыш, пунктуацийыш вашталтышым пуртымо да эсогыл мутерышкат у мут-влакым ешарыме ыле. Таче хорватский йылме Дене Хорватийыште, Боснийыште да Герцеговиныште, Сербийыште, Австрийыште, Венгрий, Италий да Швейцарийыште илыше 5,5 миллион наре еҥ маныт.

Хор йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Марк Марунич (1450-1524) - кызытсе хорваторын ачажлан шотлалтше да Эн кугу хорваторский писательлан шотлалтше Марунич тӱрлӧ жанрлаште, тидын шотыштак поэзийым, драмым да религий трактатым возен. Тудын эн кумдан палыме произведенийже - "Юдит", ветхозаветный книгаш негызлалтше эпический поэме.
2. Иван Гундуль (1589-1638) - тӱлӧ поэт, "Осман" калыкле эпосын авторжо да "Тумер"пьесе-влак. Тудо хорваторын элементше-влакым шке произведенийышкыже пуртышо икымше хорваторский автор лийын.
3. Джор Джор Држич (1508-1567) - Држич хорваторский драматург да хорваторын театрын негызше семын кумдан палыме. Тудын пьесыштыже шем мыскара, сатир да калыкле уш-акылым виян шижмаш чӱчкыдынак уло.
4. Матий Антун Реликович (1735-1810) - Реликовичлан хорватский калык йылме дене возаш тӱҥалмыж нерген возат, еҥ-влаклан умылымашым да лудмым куштылемден. Тудо тыгак шуко книгам, брошюрым да статьям тӱрлӧ темылан, науко, философий да политике семын возен.
5. Пётр Премович (1818-1872) - Премович-хорваторский Байроном "тудын романтике почеламутшо ден патриотизм гимнже-влак верч кумдан лӱмдат. Тудым калыкле единствылан, поснак Кок ужаш коклаште хорватий коклаште да хорвий йылмым вияҥдымашке надырлан шарат.

Хорват йылмын структуржым кузе ыштыме?

Хорват йылме индоевропий йылме улеш да кечывалвел славян йылме тӱшкаш пура. Тудо моло славян йылме-влак дене икгайрак структуран, болгарский, чех, польский да руш йылме-влак дене икгайрак. Хорваторий глагол-влак лица да жап дене келшышын рашемдалтыт, лӱм мут да пале мут-влак шочынжо, числа да падеж дене келшышын вашталтыт да куд грамматике падеж уло. Тушто латин алфавит кучылталтеш, а серыш системыже фонематике, кажне букваже ик йӱк дене келшен толмым ончыкта.

Кузе хорват йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Тӱҥ гыч тӱҥалза: грамматике, ойлымаш да хор алфавит нерген йылмым тунемме деч ончыч тӱҥ представлений Лийшаш. Сай учебник але курс гыч тӱҥалза, Рimslurleurleu, але хорвский йылмым шкевуя тунемза.
2. Хорватскийым колыштса: хорвый кӱртньывоштырым Колыштмаш да шо - ик эн сай йӧн дене йылмым тунемаш да тудын дене палыме лияш. Иу, Mumu!
3. Йылмым нумалше дене практиковатлыза:йылмым нумалше Дене Кылым Кучымаш-йылмым тунемме ик эн кӱлешан йӧн. Те йылмысе партнёрым куштылгын муын кертыда але тендан олаште.
4. Хорватский литературым лудса: книгам, статьям да журналым хор йылме дене муза да эреак лудса. Келшыше жанрым муын ончыза да лудаш тӱҥалза!
5. Мут шапашым тунемаш картычкым кучылтза: Картычке-пеш сай инструмент, кунам у мутым тунемаш шуеш, поснак хорватский йылме-влаклан, кушто ик мутымак ончыкташ тӱрлӧ мут уло.
6. Грузитлыза: йылмым сайын тунем шуаш - тиде тудын вуйге-почге грузитлалтыда-хорватий дене кудалза, кертыда гын, але фильмым ончыза да хорват йылме дене музыкым колыштса.
7. Хорвский йылмым Тунеммаш пеш оҥай да пайдале паша лийын кертеш - тиде процесс тыланда келша гын, те шкендам пешыжак огыда шынде.