Якут Ява Кусараш

Якут-тюрк йылме, тушто Россий йӱдвел-эрвелыште пел миллион утла еҥ кутырат. Йылмым шукерте огыл гына официальнын почмаш налынам, ожнысылак якут йылме гыч кусарыме суаплыклан кугу йодмаш уло. Тиде статьяште якут йылмыш кусарымашын кӱлешлыкшым ончена да туддеч поснат, тыгак тиде процесс дене кылдалтше йодыш-влакым каҥашен налына.

Якут йылме Дене Российыште веле огыл, тыгак Монголий гай эллаштат Китай ден Казахстан-влакат ойлат. Тидыже якут йылмыш кусарыме шотышто тӱнямбал йодмаш уло, тыгак эл кӧргыштат лиеш. Якут йылмыш кусарымашын тӱҥ цельже да тудын ӱмбач - тӱҥ паша-тӱҥ калык-влакын общине да интересоватлыме моло вел-влак коклаште кылым куштылемдаш. Кусарымаш тыгак юридический документ, дипломатий соглашений, тунемме материал, тӱшкаувер йӧн да культур йӧн дене кылдалтше материал-влакым да моло документ-влакым пуышаш улыт.

Паша якут йылмыш кусарымашке шумеке, тудын гычат икмыняр кӱлешан проблемым шарнаш кӱлеш. Эн ончычак кутырымо проблеме уло. Мут-влакым каласыме годым якут йылмыште кундемысе диалектын регионысо диалектше шот дене ойыртем уло. Тыгеракын, кусарыше-влаклан тиде кундемысе вариаций-влак дене сайын палыме лияш кӱлеш. Эше ик проблемылан тугай факт шотлалтеш, молан манаш гын, шуко мут кучылтман контекст шот дене икмыняр значениян. Тиде кусарыше-влаклан чын значениян мут але ой-влакым але утларак кӱлешан улмыжым рашемда.

Якут йылмыш кусарыме дене кылдалтше нелылыкым ончыде,тиде процессын кӱлешлыкшым шотлаш кӱлеш. Якут йылме шке шонымыжым почын ойлаш тӱҥалеш гын, якут йылмыш кусарымашын сайлыкше да чын улмыжо утларак кӱлешан лиеш. Сайлыкан кусарымаш-влак культуран диалог ден кыл кучымашым сайлан шотлышашлан кӱлыт, утларакшым тӱҥ общине коклаште, культуржо чӱчкыдын маргализацийлалтеш.

Могай эллаште якут йылме дене ойлат?

Якут йылме дене Российыште, Китай ден Монголий-влак ойлат.

Якут йылмын историйже могай?

Якут йылме-йӱдвел-касвел тюрк йылме-влакын каспий группыштлан кӧра лийше тюрк йылме. Тушто Россий федерацийыште 5000000 еҥ Саха маныт, утларакшым Лена эҥер бассейныште Да тудын вӱдшӧ уке. Якут йылме 14 курым кыдалне икымше литератур деке возен нӧлтшӧ пеш поян литератур историян лиеш. Якут литератур Лишыл Эрвел гыч да Рӱдӧ Азий гыч, тыгак руш писатель ден автор-влакын усталыкыштым виянрак почын ончыктымаште лийын. Якут йылме дене возымо икымше произведенийлаште религий текст-влак лийыныт, тидын шотыштак Коран ден легенде гыч юсуфа да Зуйха нерген легендым кусарыме.
Якут йылме дене возымо икымше оригинальный произведений-влак 19 курым мучаште лийыныт: почеламут, ойлымаш да роман-влак, якут калыкын кече еда илышыж нерген каласкалыше ойлымаш-влак. Якут писатель-влакат шке произведенийыштышт утларак кумда теме-влакым, колонизизм ваштареш кучедалме гай, сибирьысе культурын илыш-йӱлаже да регионысо пызырналт илыше калык-влакын неле положенийыштым шымлаш тӱҥалыныт. 1920-1930 ийыште якут йылме сылнымут ренессансым эртарен, Юрий Чегерев, Анатолий Удыр, Геннадий Титов Да Иван Тазетдинов Гай писатель-Влакын вуйлатыме Пашаштым вуйлатен. Тиде жапыште якут йылме дене савыктыме книга чот кугемын, тыгак тиде йылмым виктер да административ документлаште кучылтмаш кугемын.
Таче якут йылме тудын носитель - влак коклаште уэш ылыжеш, тушто икмыняр у газет ден журнал лектеш. Тыгак якут йылмым Россий деч ӧрдыжтӧ шымлаш оҥай кушкеш, икмыняр университет тиде йылме дене курсым темлат.

Кӧ топыш пура-5 еҥ якут йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше?

1. Юрий Николаевич Виноградов-лингвист – историй да филолог; 2. Степан Георгиевич Отро-якут поэт, драматург, прозаик да кусарыше; 3. Олег Михайлович Беляев-якут литературовед ден публицист; 4. Лилий Владимировна Багутдинова-якут фольклорист; 5. Акулина Павловна-диалектологийым лексикограф да шымлыше.

Якут йылмын структуржым кузе ыштыме?

Якут йылме тюрк йылме ешыш пура да Йӱдвел-эрвел группын ужашыже лиеш. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, тудо у значенийым да формым ыштышашлан мутым ешараш лиеш. Якут йылме кӱкшӱ флекс дене ойыртемалтеш,мут шке формыжым предложенийыште кучылталтме семынак вашталта. Лӱм мут, олмештыш мут, пале мут да глагол-влак шкеныштын формыштым контрекст шот дене ончыкташ йӧршешлан чыштырат.

Кузе якут йылмым утларак сай йӧн дене тунемаш?

1. Якут йылме але инструкторлан тунемме книган экземпляржым налза. Тиде материаллаште кондымо урокым шымлымаш-йылмым саемдыме годым тунем шуаш сай йӧн.
2. Ойлымаште да аудиторийыште практиковатлыза. Кеч - могай йылмым тунемаш-практиковатлаш, садлан практиковатлаш лийме йолташыжым муаш тыршыза.
3. Якут йылме дене возымо материалым лудса. Тиде тыланда йылмын структуржым да грамматикыжым умылаш полша.
4. Якут-влакын культурышт да историйышт дене палыме лийза. Те еҥ-влак нерген да нунын илыш-йӱлаштым утларак паледа гын, тиде тыланда йылмым утларак умылаш полша.
5. Якут ЕШЫМ ончыза да колыштса. Онайн-ресурс шуко уло, тидын шотыштак радиопрограмме да телеото-влак, нуно тиде йылме дене пайдаланаш лийме улыт.
6. Якутий Дек Мийыза. Жапым регионышто эртарымеке, йылмыш возаш да йылме носитель-влак дене кутыраш йӧным муыда.

Яванский Индонезийын официал йылмыжлан шотлалтеш, туштыжо 75 миллион утла еҥ маныт. Тиде йылме кужу историян, пытартыш ийлаштат тудым шымлыше еҥ-влак шукемыныт. Тыге яванский йылмым эрык дене кучышо кусарыше-влак кугу йодмаш дене пайдаланат.

Паша яванский йылмыш кусарымашке шумеке, точность ден культур шижмаш тӱҥ значениян. Кусарыше-влак йылмын культур нюансшым умылышаш да кӱлеш мутым чын кучылт моштышаш улыт. Машина утларак палыме лиеш гынат, йылмын шкешотан нюансшым кӱлеш семын пуэн ок керт. Сандене профессионал кусарыше-еҥ-влак ожнысылак эн сай вариантлан шотлалтыт.

Яванский грамматике умылаш да ыҥлаш неле лийын кертеш, садлан йылмым сайын палыше еҥым поснак кӱлешаным муаш. Яванский йылме гыч профессионал кусарыше-влак йылмышт, культурышт да диалект-влакын нюсыштышт сайын умылен шогышаш улыт. Терминологийым да кучылтмылан кӧра контекст шот дене варькт семын кусараш кӱлшӧ текстын содержанийжым раш палышаш улыт.

Тендан проектлан кусарышым ойыркален, нунын пашаштлан ссылке ден образец-влакым йодын колташ кӱлеш. Тиде тыланда нунын усталыкыштым аклаш да рашемдаш полша, нуно проектланда келшен толыт. Тылеч посна информацийда лӱдыкшыдымылык шотышто нунын пашам ыштыше правилышт нерген кусарыше-влак деч обязательно йодса.

Опытан да ӱшанле кусарыше дене те ӱшандарен кертыда: культур ойыртемым утларак раш да шымлен моштышо-влак. Тыланда яванский йылме гыч деловой, юридический але шке цельыш шушашлан кусарымаш кӱлеш гын, профессионал кусарыше тендан увертарымашдам раш каласышаш верч азаплана.

Могай эллаште яванский йылме дене ойлат?

Яванский-индонезийыште тӱҥ шотышто яванец островышто илыше яванский калыкын шочмо йылмыже. Тушто тыгак Южо ужашыштыже Суринам, Сингапур, Малайзий да У Каледоний маныт.

Яванский йылмын историйже могай?

Яванский йылме-тиде 85 миллион наре еҥ кутырымо австроазий йылме. Тиде австронезий йылме ешын эн кумдан кучылталтше йылмыже-Влак кокла гыч иктыже, туштыжо Индонезийский архипелаг мучко тӱҥ шотышто кутырат.
Яванский йылме шуко да поян историй уло, тудын лӱмжӧ нерген возымаш мемнан эран 12 курымыштыжо пуалтеш. Тидлан верчынак санскрит, тамиль да балий йылме-влак, тыгак моло австронезий йылме-влак чот пижыныт манын шотлат. Тиде влияний таче йылмыште утларак раш палдырна, кунамже нине тошто йылме гыч ятыр мут лектеш.
Мемнан жапыште яванский йылме дене тӱҥ шотышто Рӱдӧ да Эрвел Яваште ойлат, тыгак тудо регионышто мутланыме йылме дене шотлалтеш. Тудо официал ситуацийыште, тидын шотыштак увер ден правительственный коммуникацийым лукмаште кучылталтеш, ты жапыште верысе калык тудым шочмо йылме семын кучылтеш. Яванский йылме тыгак южо школышто, тӱҥ шотышто Рӱдӧ да Эрвел Яваште туныкталтеш.

Яванский йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Раден Сӱретын Адженгше (1879-1904): ӱдырамаш-влакын эҥгекыш логалмышт да йӱлаш пурышо яванский обществыште да культурышто нунын правашт нерген шуко возышо яванский ӱдырамаш. Тудо администраций движенийын пионержылан шотлалтеш, да тудын произведенийже-влак яванский литературын пеш кӱлешан ужашыже улыт.
2. Пангеран дипонегоро( 1785-1855): яванский принц ден военачальник 1825 ийыште голландский колониальный режим ваштареш сеҥымашым вуйлатыше военачальник. Тудын идей ден пашаже яванский национализмым вияҥдымашке кугу надырым пуэн.
3. Р.А. Винаматакумым IV (1809-1851): ондак яванский интеллектуал, писатель да лингвист, тудыжо кызытсе яванский системым ямдылымылан вуйыншогышо лийын. Тудат яванский культур да литератур нерген икмыняр книгам возен.
4. Р. М.Нг. Ронггарсит (1822-1889): яванский дипломат, писатель да яванский обществе, историй да культур нерген шуко возышо поэт. Тудлан "Серат Чинин"лӱман яванский эпический поэмым возат.
5. Масс Пардикром (1894-1966): кумдан палыме яванский учёный, тудо яванский йылме, литератур, илыш-йӱла да традиций нерген шуко шымлен да возен. Тудлан яванский йылме мутерым, кызытсе яванский системыште возымо икымше книгам ыштымаш возат.

Яванский йылмын структуржым кузе ыштыме?

Яванский йылме Кечывалвел-Эрвел Азийыште улшо австронезий ешын членже, индонезийский да моло йылме-влаклан шотлалтеш. Тиде регионын, яванский моло йылмыже семынак, изоляцийлыше йылме улеш; то тушто таҥастарымаште флексий шагал, да мут-влак прификс, суффикс да у значений-влакым ыштышашлан моло вашталтыш дене кылдалт огыт керт. Лӱм мут-влак тукым шот дене, шуко чотан да падеж дене ончыкталтын огытыл, а глагол-влакын спряженийышт тыглай огыл. Тылеч посна, яванский ден индонезий йылме коклаште шыгыр кылым шотыш налын, ятыр тӱҥ мут ден ой-влак нине кок йылмылан икгай улыт.

Кузе яванский йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Яванский йылмым але репетиторым тунемме авторитетан программым муза. Йылме культур контекстыште йылмым туныктымо годым фокультур контекстым да нюансым умылен кертше еҥым муыда гын.
2. Туныктымо кызытсе йӧным, видеоуроко, аудиофайл да оҥай упражнений-влакым кучылтмо программым Обязательно ойырыза.
3. Яванский йылме дене сай материалыш, учебник, мутер да мутланыше-влак дене инвестицийыза.
4. Яванский йылмым тунемме шотышто партнёрым муза, мутлан, йылмым носительым але иктаж-кӧм, тыгак тиде йылмым шымла.
5. Жапым да вийым эреак практикыш кучылтса да пужен ончыза.
6. Нуно (онайн-обществе але яванский йылмын моло тунемше ден носитель-влак дене кутырен кертше тӱшкашке ушныза.
7. Семжым аралыза, шке ончылныда изирак цельым шынден, те куштылгын умылен кертыда.
8. Лиеш гын, Яваш кайыза да йылмыдам да культурым грузитлыза.