Якут Эсперанто Кусараш

Якут-тюрк йылме, тушто Россий йӱдвел-эрвелыште пел миллион утла еҥ кутырат. Йылмым шукерте огыл гына официальнын почмаш налынам, ожнысылак якут йылме гыч кусарыме суаплыклан кугу йодмаш уло. Тиде статьяште якут йылмыш кусарымашын кӱлешлыкшым ончена да туддеч поснат, тыгак тиде процесс дене кылдалтше йодыш-влакым каҥашен налына.

Якут йылме Дене Российыште веле огыл, тыгак Монголий гай эллаштат Китай ден Казахстан-влакат ойлат. Тидыже якут йылмыш кусарыме шотышто тӱнямбал йодмаш уло, тыгак эл кӧргыштат лиеш. Якут йылмыш кусарымашын тӱҥ цельже да тудын ӱмбач - тӱҥ паша-тӱҥ калык-влакын общине да интересоватлыме моло вел-влак коклаште кылым куштылемдаш. Кусарымаш тыгак юридический документ, дипломатий соглашений, тунемме материал, тӱшкаувер йӧн да культур йӧн дене кылдалтше материал-влакым да моло документ-влакым пуышаш улыт.

Паша якут йылмыш кусарымашке шумеке, тудын гычат икмыняр кӱлешан проблемым шарнаш кӱлеш. Эн ончычак кутырымо проблеме уло. Мут-влакым каласыме годым якут йылмыште кундемысе диалектын регионысо диалектше шот дене ойыртем уло. Тыгеракын, кусарыше-влаклан тиде кундемысе вариаций-влак дене сайын палыме лияш кӱлеш. Эше ик проблемылан тугай факт шотлалтеш, молан манаш гын, шуко мут кучылтман контекст шот дене икмыняр значениян. Тиде кусарыше-влаклан чын значениян мут але ой-влакым але утларак кӱлешан улмыжым рашемда.

Якут йылмыш кусарыме дене кылдалтше нелылыкым ончыде,тиде процессын кӱлешлыкшым шотлаш кӱлеш. Якут йылме шке шонымыжым почын ойлаш тӱҥалеш гын, якут йылмыш кусарымашын сайлыкше да чын улмыжо утларак кӱлешан лиеш. Сайлыкан кусарымаш-влак культуран диалог ден кыл кучымашым сайлан шотлышашлан кӱлыт, утларакшым тӱҥ общине коклаште, культуржо чӱчкыдын маргализацийлалтеш.

Могай эллаште якут йылме дене ойлат?

Якут йылме дене Российыште, Китай ден Монголий-влак ойлат.

Якут йылмын историйже могай?

Якут йылме-йӱдвел-касвел тюрк йылме-влакын каспий группыштлан кӧра лийше тюрк йылме. Тушто Россий федерацийыште 5000000 еҥ Саха маныт, утларакшым Лена эҥер бассейныште Да тудын вӱдшӧ уке. Якут йылме 14 курым кыдалне икымше литератур деке возен нӧлтшӧ пеш поян литератур историян лиеш. Якут литератур Лишыл Эрвел гыч да Рӱдӧ Азий гыч, тыгак руш писатель ден автор-влакын усталыкыштым виянрак почын ончыктымаште лийын. Якут йылме дене возымо икымше произведенийлаште религий текст-влак лийыныт, тидын шотыштак Коран ден легенде гыч юсуфа да Зуйха нерген легендым кусарыме.
Якут йылме дене возымо икымше оригинальный произведений-влак 19 курым мучаште лийыныт: почеламут, ойлымаш да роман-влак, якут калыкын кече еда илышыж нерген каласкалыше ойлымаш-влак. Якут писатель-влакат шке произведенийыштышт утларак кумда теме-влакым, колонизизм ваштареш кучедалме гай, сибирьысе культурын илыш-йӱлаже да регионысо пызырналт илыше калык-влакын неле положенийыштым шымлаш тӱҥалыныт. 1920-1930 ийыште якут йылме сылнымут ренессансым эртарен, Юрий Чегерев, Анатолий Удыр, Геннадий Титов Да Иван Тазетдинов Гай писатель-Влакын вуйлатыме Пашаштым вуйлатен. Тиде жапыште якут йылме дене савыктыме книга чот кугемын, тыгак тиде йылмым виктер да административ документлаште кучылтмаш кугемын.
Таче якут йылме тудын носитель - влак коклаште уэш ылыжеш, тушто икмыняр у газет ден журнал лектеш. Тыгак якут йылмым Россий деч ӧрдыжтӧ шымлаш оҥай кушкеш, икмыняр университет тиде йылме дене курсым темлат.

Кӧ топыш пура-5 еҥ якут йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше?

1. Юрий Николаевич Виноградов-лингвист – историй да филолог; 2. Степан Георгиевич Отро-якут поэт, драматург, прозаик да кусарыше; 3. Олег Михайлович Беляев-якут литературовед ден публицист; 4. Лилий Владимировна Багутдинова-якут фольклорист; 5. Акулина Павловна-диалектологийым лексикограф да шымлыше.

Якут йылмын структуржым кузе ыштыме?

Якут йылме тюрк йылме ешыш пура да Йӱдвел-эрвел группын ужашыже лиеш. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, тудо у значенийым да формым ыштышашлан мутым ешараш лиеш. Якут йылме кӱкшӱ флекс дене ойыртемалтеш,мут шке формыжым предложенийыште кучылталтме семынак вашталта. Лӱм мут, олмештыш мут, пале мут да глагол-влак шкеныштын формыштым контрекст шот дене ончыкташ йӧршешлан чыштырат.

Кузе якут йылмым утларак сай йӧн дене тунемаш?

1. Якут йылме але инструкторлан тунемме книган экземпляржым налза. Тиде материаллаште кондымо урокым шымлымаш-йылмым саемдыме годым тунем шуаш сай йӧн.
2. Ойлымаште да аудиторийыште практиковатлыза. Кеч - могай йылмым тунемаш-практиковатлаш, садлан практиковатлаш лийме йолташыжым муаш тыршыза.
3. Якут йылме дене возымо материалым лудса. Тиде тыланда йылмын структуржым да грамматикыжым умылаш полша.
4. Якут-влакын культурышт да историйышт дене палыме лийза. Те еҥ-влак нерген да нунын илыш-йӱлаштым утларак паледа гын, тиде тыланда йылмым утларак умылаш полша.
5. Якут ЕШЫМ ончыза да колыштса. Онайн-ресурс шуко уло, тидын шотыштак радиопрограмме да телеото-влак, нуно тиде йылме дене пайдаланаш лийме улыт.
6. Якутий Дек Мийыза. Жапым регионышто эртарымеке, йылмыш возаш да йылме носитель-влак дене кутыраш йӧным муыда.

Эсперанто-тиде польский ешын лингвистше 1887 ийыште конструкцийлыме тӱнямбал йылме.Л. Алмаштыше, врач да лингвистше. Тудо тӱрлӧ элла гыч еҥ-влаклан тӱнямбал кӱкшытыштӧ ваш-ваш умылен шогаш да ваш умылен шогаш йӧным ышташ, тыгак тӱрлӧ элла гыч еҥ-влаклан пайдале кокымшо йылме лияш полшен. Таче эсперантомышто 100 утла эллаште икмыняр миллион еҥ маныт, да тудо шуко тӱнямбал организаций-влак пашазе йылме семын кучылталтеш.

Эсперантон грамматикыже моло йылме дене таҥастарымаште пеш проста шотлалтеш. Тиде простаҥдыме кусараш поснак сай ышта. Тидын деч посна эсперанто кумдан луктын да умылен: кусарыме проектлаште тудым кучылташ йӧным ышта, тыгай годым икмыняр йылме кӱлеш ыле.

Эсперантыш кусарымаш кусарыме тӱняште шкешотан верым налеш. Вес кусарыме дене таҥастарымаште кусарыме йылмын носительже-влак ышталтыт, эсперанто семын сайын кучышо кусарыше-влаклан эҥертат, тыгак оригинал йылме денат. Тидыже тыге ончыкта: кусарыше-влаклан кусарашлан носитель, носитель лийман огыл, точность дене кусаркалыман.

Материалым ик йылме гыч вес йылме дене кусарыме годым эсперанто гыч раш пален налаш кӱлеш: тӱҥалтыш йылме чын кусарымаште раш ончыкталтын. Тиде лийын кертеш: южо йылмыште идиоматике ой уло, шомак ден умылымаш-влакым лачшымак эсперантыш кусараш ок лий. Оригинал йылмын нине нюансше-влакым эсперантыш кусарымаште кӱлеш семын ончыктымым гарантлаш лӱмын ыштыме ямдылалтмаш да опыт кӱлеш.

Эсперантыште раш умылымаш але мут-влаклан эквивалент уке, нине идейым раш да раш умылтарен пуаш кӱлеш. Тиде ик йӧн, могайжым эсперантыш кусарыме вес йылме дене шуктымо кусарымаш деч чот ойыртемалтеш, кушто ик ой але умылымаш вигак эквивалентность лийын кертеш.

Эсперантышке кусарымаш тӱнямбал ваш умылымашлан да коммуникацийлан полшаш шкешотан да пайдале инструмент улеш. Кусарыше-влаклан, оригиналын йылмыжым келгын умылышо кусарыше-влаклан, тыгак эсперанто семынак, кусарыме паша вашке да чын шукталт кертеш. Пытартышлан, неле умылымашым да идеом ойлаш шуко улмым кучылтын, кусарыше-влак тӱҥалтыш йылмын значенийжым эсперантышке кусарыме годым раш каласен кертыт.

Могай эллаште эсперанто йылме дене ойлат?

Эсперанто ик элыштат официально каласыме йылме дене ок шотлалт. Шотлен лукмо: кок миллион наре еҥ тӱня мучко эсперанто дене ойлен кертыт, садлан тушто тӱнясе ятыр эллаште ойлат. Германий, Японий, Польша, Бразилий да Китай гай эллаште утларак кумдан шарлен.

Эсперанто йылмын историйже могай?

Эсперанто-Тиде конструкцийлыме тӱнямбал йылме, тудым польский офтальмолог Л.Л. Алмаштен 19 курым мучаште ыштыме. Тудын цельжылан культур, йылме да калыклык коклаште кумдан кучылталтше кӱвар лийын шогышо йылмым ышташ лийын. Тудо лингвистически тыглай йылмым ойырен налын, а тудыжо, шонымаштыже, кызытсе йылме-влак деч утларак сайын тунемаш лиеш ыле.
Шурочка Тиде Книгам Тунамак," ӱшаныше еҥ"Манын," Икымше книга "Лӱман икымше книгам савыктыш. Эсперанто писын шарлыш, курымаш рубежыштат тудо тӱнямбал толкыныш савырнен. Тиде жапыште тиде йылме дене пеш серьёзный да шанчызе паша шуко возалтын. 1905 ийыште Францийыште Икымше конгресс лийын.
1908 ийыште тӱнямбал ассоциаций ШУРОЧКА (ШУРОЧКА), ваш-ваш умылен шукташ йӧным ыштышашлан Тӱнямбал ассоциаций негыз лийын. 20-шо курым тӱҥалтыште икмыняр эл шкенжын официальнын полшышо йылме шот дене эсперантом налын да пӱтынь тӱня мучко икмыняр у обществе-влакым ыштыме.
Кокымшо тӱнямбал сар эсперантом вияҥдаш давленийым пуэн, но тудо колен огыл. ШУРОЧКА ШУРОЧКА МУТЫМ 1954 ийыште ШУРОЧКА БУЛОН декларацийым налын, тушто тӱҥ принцип ден цельже-влак возалтыныт. Тидын деч вара 1961 ийыште эсперантон праважым приниматлымаш лийын.
Таче эсперантомлан уло тӱня мучко икмыняр тӱжем еҥ ойлат, утларакшым хобби семын, кеч южо организацийышт тудым практике тӱнямбал йылме семын кучылтмым эшеат кумылаҥдат.

Эсперанто йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Еҥ - Влак-эсперанто йылмым ыштыше.
2. Олд-шотландский поэт да автор, нунын коклаште, чӱчкыдынак “Адя" классический поэмым эсперантыш возен, тыгак тиде йылме дене ятыр моло произведений-влак возеныт.
3. Хамфри Тонкин-американ профессор да Тӱнямбал ассоциацийын лу утла книгам эсперант дене возышо Ончычсо президентше.
4. Л.Л. Сменгоф - Еҥ-Влакын эргышт да "эсперантын Негызше", икымше официал грамматике да эсперанто мутер.
5. Дасгупт - индий автор, редактор да кусарыше "эсперантонын грамматикыж дене пытартыш книгам возышо редактор да кусарыше проблеме. Тыгак Тиде йылмым Индийыште уэш ылыжтат.

Эсперанто йылмын структуржым кузе ыштыме?

Эсперанто-тиде конструкций йылме, мо тыге лиеш: эреак, логичный да тыглай шымлымаште лияш. Тиде агглютинатив йылме, у мут вож ден аффикс-влакым ушен ыштыме йӧн дене ышталтеш, тыгак йылме сылнылыкым тунемме деч ятырлан куштылемда. Тудын тӱҥ радамже тыгаяк шаблонлан келшен толеш: утларакше европысо йылме-влак: субъект-ГЛАГОЛ-ОБЪЕКТ (SV). Грамматике пеш проста, лӱмыштӧ раш пале але раш палыдыме артиклон уке да гендерный ойыртем уке. Тыштат нимогай пудыртымаш уке, а тиде правилым тунем лекмеке, кеч-могай шомакымат кучылтын кертыда манме лиеш.

Кузе йылмым эн сай йӧн дене тунемаш?

1. Эсперанто йылмын тӱҥжым шымлыме гыч тӱҥалза. Грамматикын негызшым, мут шапаш ден кутырымашын негызшым тунемза. Интернетыште Оксам тӱлыдымӧ ресурс уло, Вет Тудо Dielier Лостыклен, Xxeraiera Ончылгоч Ушыштыжо Лийын.
2. Йылме дене пайдаланымаште практикылыза. Йылмым носитель-влак дене але онайн-эсперанто сообщений дене эсперантом ойлыза. Лийме семын мероприятий ден семинарлашке эсперанто дене коштса. Тиде тыланда йылмым утларак сайынрак тунемаш да опытан носитель-влак деч мӧҥгешла кылым налаш полша.
3. Книгам лудса да эсперанто ӱмбак фильмым ончыза. Тиде тыланда йылмым вияҥдаш да мутвундым ешараш полша.
4. Мутланышым муза але эсперанто курсым эртыза. Йылмыште ала-кӧм эреак практиковатлаш лиеш, - тунемаш чапле йӧн.
5. Йылмым кузе-гынат чӱчкыдынрак кучылтза. Кеч - могай йылме дене вольнан кучаш-тудым кузе-гынат чӱчкыдынрак кучылташ. Те йолташ-влак дене кылым кучеда але электрон серышым возеда, кузе - гынат шукырак эсперантом кучылтса.