Якут Урду Кусараш

Якут-тюрк йылме, тушто Россий йӱдвел-эрвелыште пел миллион утла еҥ кутырат. Йылмым шукерте огыл гына официальнын почмаш налынам, ожнысылак якут йылме гыч кусарыме суаплыклан кугу йодмаш уло. Тиде статьяште якут йылмыш кусарымашын кӱлешлыкшым ончена да туддеч поснат, тыгак тиде процесс дене кылдалтше йодыш-влакым каҥашен налына.

Якут йылме Дене Российыште веле огыл, тыгак Монголий гай эллаштат Китай ден Казахстан-влакат ойлат. Тидыже якут йылмыш кусарыме шотышто тӱнямбал йодмаш уло, тыгак эл кӧргыштат лиеш. Якут йылмыш кусарымашын тӱҥ цельже да тудын ӱмбач - тӱҥ паша-тӱҥ калык-влакын общине да интересоватлыме моло вел-влак коклаште кылым куштылемдаш. Кусарымаш тыгак юридический документ, дипломатий соглашений, тунемме материал, тӱшкаувер йӧн да культур йӧн дене кылдалтше материал-влакым да моло документ-влакым пуышаш улыт.

Паша якут йылмыш кусарымашке шумеке, тудын гычат икмыняр кӱлешан проблемым шарнаш кӱлеш. Эн ончычак кутырымо проблеме уло. Мут-влакым каласыме годым якут йылмыште кундемысе диалектын регионысо диалектше шот дене ойыртем уло. Тыгеракын, кусарыше-влаклан тиде кундемысе вариаций-влак дене сайын палыме лияш кӱлеш. Эше ик проблемылан тугай факт шотлалтеш, молан манаш гын, шуко мут кучылтман контекст шот дене икмыняр значениян. Тиде кусарыше-влаклан чын значениян мут але ой-влакым але утларак кӱлешан улмыжым рашемда.

Якут йылмыш кусарыме дене кылдалтше нелылыкым ончыде,тиде процессын кӱлешлыкшым шотлаш кӱлеш. Якут йылме шке шонымыжым почын ойлаш тӱҥалеш гын, якут йылмыш кусарымашын сайлыкше да чын улмыжо утларак кӱлешан лиеш. Сайлыкан кусарымаш-влак культуран диалог ден кыл кучымашым сайлан шотлышашлан кӱлыт, утларакшым тӱҥ общине коклаште, культуржо чӱчкыдын маргализацийлалтеш.

Могай эллаште якут йылме дене ойлат?

Якут йылме дене Российыште, Китай ден Монголий-влак ойлат.

Якут йылмын историйже могай?

Якут йылме-йӱдвел-касвел тюрк йылме-влакын каспий группыштлан кӧра лийше тюрк йылме. Тушто Россий федерацийыште 5000000 еҥ Саха маныт, утларакшым Лена эҥер бассейныште Да тудын вӱдшӧ уке. Якут йылме 14 курым кыдалне икымше литератур деке возен нӧлтшӧ пеш поян литератур историян лиеш. Якут литератур Лишыл Эрвел гыч да Рӱдӧ Азий гыч, тыгак руш писатель ден автор-влакын усталыкыштым виянрак почын ончыктымаште лийын. Якут йылме дене возымо икымше произведенийлаште религий текст-влак лийыныт, тидын шотыштак Коран ден легенде гыч юсуфа да Зуйха нерген легендым кусарыме.
Якут йылме дене возымо икымше оригинальный произведений-влак 19 курым мучаште лийыныт: почеламут, ойлымаш да роман-влак, якут калыкын кече еда илышыж нерген каласкалыше ойлымаш-влак. Якут писатель-влакат шке произведенийыштышт утларак кумда теме-влакым, колонизизм ваштареш кучедалме гай, сибирьысе культурын илыш-йӱлаже да регионысо пызырналт илыше калык-влакын неле положенийыштым шымлаш тӱҥалыныт. 1920-1930 ийыште якут йылме сылнымут ренессансым эртарен, Юрий Чегерев, Анатолий Удыр, Геннадий Титов Да Иван Тазетдинов Гай писатель-Влакын вуйлатыме Пашаштым вуйлатен. Тиде жапыште якут йылме дене савыктыме книга чот кугемын, тыгак тиде йылмым виктер да административ документлаште кучылтмаш кугемын.
Таче якут йылме тудын носитель - влак коклаште уэш ылыжеш, тушто икмыняр у газет ден журнал лектеш. Тыгак якут йылмым Россий деч ӧрдыжтӧ шымлаш оҥай кушкеш, икмыняр университет тиде йылме дене курсым темлат.

Кӧ топыш пура-5 еҥ якут йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше?

1. Юрий Николаевич Виноградов-лингвист – историй да филолог; 2. Степан Георгиевич Отро-якут поэт, драматург, прозаик да кусарыше; 3. Олег Михайлович Беляев-якут литературовед ден публицист; 4. Лилий Владимировна Багутдинова-якут фольклорист; 5. Акулина Павловна-диалектологийым лексикограф да шымлыше.

Якут йылмын структуржым кузе ыштыме?

Якут йылме тюрк йылме ешыш пура да Йӱдвел-эрвел группын ужашыже лиеш. Тиде агглютинатив йылме, мом ончыкта, тудо у значенийым да формым ыштышашлан мутым ешараш лиеш. Якут йылме кӱкшӱ флекс дене ойыртемалтеш,мут шке формыжым предложенийыште кучылталтме семынак вашталта. Лӱм мут, олмештыш мут, пале мут да глагол-влак шкеныштын формыштым контрекст шот дене ончыкташ йӧршешлан чыштырат.

Кузе якут йылмым утларак сай йӧн дене тунемаш?

1. Якут йылме але инструкторлан тунемме книган экземпляржым налза. Тиде материаллаште кондымо урокым шымлымаш-йылмым саемдыме годым тунем шуаш сай йӧн.
2. Ойлымаште да аудиторийыште практиковатлыза. Кеч - могай йылмым тунемаш-практиковатлаш, садлан практиковатлаш лийме йолташыжым муаш тыршыза.
3. Якут йылме дене возымо материалым лудса. Тиде тыланда йылмын структуржым да грамматикыжым умылаш полша.
4. Якут-влакын культурышт да историйышт дене палыме лийза. Те еҥ-влак нерген да нунын илыш-йӱлаштым утларак паледа гын, тиде тыланда йылмым утларак умылаш полша.
5. Якут ЕШЫМ ончыза да колыштса. Онайн-ресурс шуко уло, тидын шотыштак радиопрограмме да телеото-влак, нуно тиде йылме дене пайдаланаш лийме улыт.
6. Якутий Дек Мийыза. Жапым регионышто эртарымеке, йылмыш возаш да йылме носитель-влак дене кутыраш йӧным муыда.

Урд-кӱлешан йылме, тиде йылмыже Индийский субконтинентыште курым-курым дене кучылталтын. Тушто Индийыште, Пакистаныштат, миллион дене еҥ-влак ойлат, тудо кок эллаштат официал йылме дене шотлалтеш.

Урду индий йылме улеш да шкенжын вожшо перс йылме денат, араб йылмыштат уло. Илен-толын тудо эволюцийым ыштен, тачат тудым тӱнян ятыр ужашыштыже, Великобританий да Тихий Океан отро гай-влакым ужаш лиеш.

Тудын кӱлешлыкшым шотыш налын, урдышке кусарыме суаплыклан кугу йодмаш уло. Тудо тиде йылме дене шке клиентше-влак дене кылым кучаш гына огыл, тыгак умылаш але урдыш документ-влакым кусараш тыршыше частный еҥ-влак денат пайдаланыме.

Урдыш кусарымым да тудын ӱмбач кусарымым ышташ келшыше еҥым але агентствым муаш кӱлеш. Тиде кӱлешан квалификациян, опытан да полномочиян еҥым сайлыкан кусарымашым темлаш ончыкта.

Тыгак рашемдаш кӱлеш: кусарыше кусарымашын чын кусарымашыж дене чын кусараш манын, культурым сайын пала. Тиде верысе йӱла ден йӱлам умылымашым, тыгак тиде йылме дене мутланыме эллаште политике климатым умылымаш авалта.

Сайлыкан кусарымашын ик сравоч аспектше урдыш келшен толшо йылмым кучылтмаш шотлалтеш. Кусарыме годым кучылтмо мут ден мут-влакым чынлан шотлышаш улыт да контекстлан келшен толыт. Кусарыше-влаклан, очыни, мут термин-влак чӱчкыдынак кӱлеш шонымашым пайдалын пуаш манын, слогыш але кутырымо терминлан шотлалташ логалеш.

Тыгак йылмын кузе возымыжым ончалаш кӱлеш. Мутлан, урдым возен ямдылыме формо дене вес алфавит моло йылме деч утларак кучылталтеш. Тыгеракын, орфографийым да грамматикым посна тӱткышым кусарыме пашам палемдаш кӱлеш.

Пытартышлан урдышке кусарымашым шыгыремдымым шарныман. Чӱчкыдын йылмым умылаш але кумдаҥдаш йӧсӧ, йоҥылышым ышташ куштылго. Тыгеракын, опытан кусарыше дене пашам ышташ эреак шонышо, тудо сай кусарымашым ыштен кертеш.

Пытартышлан, урдыш кусарымаш - чын моштымашым да опытым йодшо кӱлешан да неле задаче. Нине суаплык дене пайдаланаш шонышо-влак кеч-кунамат ӱшанышаш улыт: нуно келшыше еҥым але тиде пашам шукташ агентствым кучылтыт. Чын ончымаште тиде кок культур ден йылме кокласе кӱрылтмашым сеҥаш чапле йӧн лийын кертеш.

Могай эллаште урд йылме дене ойлат?

Урдалан официал йылме улеш, тудым тӱнян тӱрлӧ ужашлаштыже, тидын шотыштак Бангладеш, непал, Кечывалвел Африк, Саудовский Аравий, Иктыш Ушымо Араб Эмрат-влак, Ушымо Штат-влак, Королевство, Австралий, Канад, Катар да Бахрейн кумдан шарлен.

Урод йылмын историйже могай?

Урду Пакистанын калыкле йылмыже да Индийын 23 официал йылмыж гыч иктыжлан шотлалтеш, тыгак Афганистан ден Бангладеш южо ужашыштыже кумдан шарлен. Тудо индоарийский йылме тӱшка гыч лийын, сандене тыглай годым перс-араб вязь дене возалтеш, тудо персидский, араб да турко йылме-влакын пеш кугу влиянийышт дене возалтеш. Йылмын кушеч лекмыже пале огыл, но тудо мемнан эран 13 курымыштыжо пашам ыштен да Индийский субконтинентын культур да политике атмосфержын виян улмыжлан кӧра лийын. Великий Шӱгаров урдалан шке влиянийжым Йӱдвел Индий мучко шарен, умбакыжат вияҥден да ятыр йылме гыч ойлымо мут ден ой-влакым шке кӧргышкыжӧ поген. Мемнан эра 19 курымлан поэзийым да моло формым возаш кучылталтше тӱҥ литератур йылме лийын. 1947 ийыште Индийым шелме деч вара урд Пакистанын официал йылмыже лийын, куштыжо тудо тачат активнын кучылталтеш.

Урд йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Алла Мӧртньӧ 2. Галибун Мирзе 3. Сэр Сайед Ахмед Хан 4. Кармамад Хусей Азад 5. Ахмед Фаиз

Урд йылме структурым кузе ыштыме?

Урд йылмын структурыжо субъект–глаголын мут радам почеш негызлалтын. Тудо поян мутер запасан, персидский, араб да чагатай йылме гыч налме шуко кӱсынлымӧ мутвундан, тидын шотыштак моло йылме-влак, хинди гайрак улыт. Тиде йылме хиндстань дене чак кылдалт шога да тудын дене посна лингвистике ойыртем уло, тыге йоҥйӱк-влакын ойыртемалтше системышт, тудо кажне йоҥйӱклан кок морфеме дене ышталтын. Лӱм мут ден пале мут-влак числа, формо, падеж да рашемдыме формылан ончыкталтыт, тидын годым глагол-влак лица ден числа-влакым ончыктышашлан пышталтыт. Грамматикыште туныкташ да туныкташ оҥай йылмыж дене урдым моткоч шуко вес тӱрлӧ ойыртем уло.

Кузе урод йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Авторитетан преподавательым але урдамысе курсым муза: тыгай авторитетан организацийын Американ ЙЫЛМЕ-ВЛАКЫМ туныктышо-ВЛАК (ӦРКАНЫШЕ ЙЫЛМЕ-ВЛАКЫМ ТУНЫКТЫШО-ВЛАК) семын шотлымо курсым.
2. Литературым урдлан лудса: классике ден кызытсе литературым Лудмаш йылмым тунемме деч шупшын налаш лийдыме ужашыжлан шотлалтеш да тыланда шке мутвундым да йылмым умылымашым кумдаҥдаш полшен кертеш.
3. Урдыште кондышо - влакым колыштса: урдым колыштмо Практике-йылме да тудын ойлымаштыже моткоч чапле йӧн. Колтымо Оксам Кычалза, Иу, Гу!
4. Кутырымо шомакыште практикыште шогыза: йылмым Сайын тунемза - тиде пашаште вес еҥ дене мутланымаште практиковатлалташ. Тендан урдыште нумалше - влак деке пураш уке гын, те мутланыше-влакым муаш манын, онлайн-формо дене пайдаланаш кертыда.
5. Dies Да Вл-сайт-влакым кучылтса: Приложений Ден веб-сайт-Влак, Dirluslies, Deries, Deris, У йылмым тунемашлан пеш Сай инструмент Уло. Нуно шуко викториным, упражненийым да модышым кучат, нуным тыланда йылмыдам шуяш полшен кертыт.