Тутарла Бирман Куҫар

Тутар чӗлхи-Раҫҫей Федерацийӗн составне кӗрекен Тутарстан Республикинче калаҫакан чӗлхе. Ку тӗрӗк чӗлхи, тӗрӗк, узбек тата казах чӗлхипе хурӑнташлӑ тӗрӗк чӗлхи. Ун ҫинче Азербайджан, Украинӑпа Казахстанри хӑш-пӗр чаҫсенче те калаҫаҫҫӗ. Тутар чӗлхи Тутарстанри официаллӑ чӗлхе шутланать тата вӗренӳ тата патшалӑх управленийӗн сферинче усӑ курать.

Раҫҫей империне анлӑлатса тутарстан составне кӗнӗ шкулсенче, районсенче вӗренмелли тутар чӗлхи обязательно пулса тӑчӗ. Ҫакӑ кулленхи пурнӑҫра унпа усӑ курассине чакарма пулӑшнӑ, анчах 1990-мӗш ҫулсенче чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрассине тӳссе ирттернӗ, мӗншӗн тесен унпа усӑ курассине хавхалантарас тӗлӗшпе вӑй хунӑ.

Куҫару патне ҫитсен документсене тутарла куҫарма пултаракан темиҫе вариант пур. Тутар чӗлхине куҫармалли чи сарӑлнӑ меслет-тутар чӗлхинчен профессиллӗ тӑлмача тара тытасси. Ҫак пахалӑха вӗсем чӗлхе нюансӗсемпе паллашаҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем юридически, медицина тата финанс куҫарӑвӗ евӗр уйрӑм облаҫсенче опытлӑ, ҫавӑнпа та вӗсем тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Тепӗр вариант-автоматизациленӗ куҫару программипе усӑ курасси. Ҫак программӑсене чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем пулманнисене документсене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшмалла. Вӗсем алгоритмӑпа пӗр чӗлхерен теприн ҫине ҫын хутшӑнмасӑр усӑ кураҫҫӗ. Анчах ку программӑсем документа тӗрӗсленӗ пек тӗрӗс мар пулма пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех онлайн-куҫару службисем те пур, вӗсем акӑлчанларан тутарла тӗрӗс куҫарма пултараҫҫӗ. Ҫак пулӑшусем час-часах чи йӳнӗ вариант пулса тӑраҫҫӗ, анчах вӗсем професси тӑлмачӗн пулӑшӑвӗн пахалӑхне те шантарма пултараймаҫҫӗ. Тутарла хӑвӑрт та хаклах мар йышӑну шыратӑр пулсан, ку лайӑх вариант пулма пултарать. Анчах эсир авторитетлӑ сервиспа тӗп-тӗрӗс усӑ курнине ӗненни кирлӗ.

Тутар чӗлхине куҫарма эсир мӗнле маршрут суйласа илнине пӑхмасӑрах малашлӑхри вӑй-хӑватран хӑтӑлас тесен тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Професси куҫарӑвӗ, яланхи пекех, ҫак тӗллеве пурнӑҫламалли чи лайӑх меслет шутланать, анчах тӑкаксене пула онлайн-куҫару е компьютер программисем пулӑшма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче тутарла калаҫаҫҫӗ?

Тутарла ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, унта ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 6 миллион ытла ҫын шутланать. Унта Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Турци тата Туркменистан йышши ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Тутар чӗлхин историйӗ мӗнле?

Тутар чӗлхи, хусан тутарӗ пекех паллӑ тутар чӗлхи, кипчак ушкӑнӗн тӗрӗк чӗлхи пулса тӑрать, ун ҫинче ытларах Тутарстан Республикинче, Раҫҫей Федерацийӗн регионӗнче калаҫаҫҫӗ. Унпа раҫҫейӗн ытти пайӗсенче, Узбекистанра тата Казахстанра та калаҫаҫҫӗ. Атӑлҫи пӑлхарсем ислам йышӑнса хальхи тутарсем пулса тӑрсан, тутар чӗлхин историйӗ 10 ӗмӗре ҫитет. Ылтӑн Орда тапхӑрӗнче (13-15 ҫ.) тутарсем монголсен пуҫ пулса тӑнӑ, тутар чӗлхи монголсемпе перси чӗлхисен вӑйлӑ витӗмне сӑнаса пӑхма пуҫланӑ. Вӑл тӗрӗк чӗлхин ытти диалекчӗсемпе, ҫавӑн пекех арабсемпе перси заемствийӗсемпе ҫыхӑннӑ контакт пирки чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех пысӑк улшӑнусем тӳснӗ. Ҫавна пула вӑл хӑйӗн ҫывӑх тӑванӗсенчен уйрӑм чӗлхе пулса тӑнӑ, регионти нумай диалектсем тухнӑ. Тутарла ҫырнӑ пӗрремӗш кӗнеке 1584 ҫулта "Дивань-и Люгати-т-тӗрӗк"ятлӑ пичетленсе тухнӑ. 19 ӗмӗртен пуҫласа тутар чӗлхи Раҫҫей империне, Унтан Совет Союзне йышӑннӑ. Вӑл тутарстанра совет саманинче официаллӑ статус илнӗ, анчах сталинла тапхӑрта пусӑрӑнчӑкпа тӗл пулнӑ. 1989 ҫулта тутар алфавитне кириллицӑран латиницӑна куҫарнӑ, 1998 ҫулта Тутарстан Республики тутар чӗлхине официаллӑ тесе пӗлтернӗ. Паян ку чӗлхепе унчченхи пекех раҫҫейре, ытларах тутар общинин 8 миллион ытла ҫын калаҫать.

Тутар чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Габдулла Тукай (1850-1913): узбек, вырӑс тата тутарла ҫырнӑ тутар поэчӗ тата драматург тутар чӗлхипе литературине популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
2. Мирказизи аляскри (17 ӗмӗр): тутар ҫыравҫи, тутар чӗлхин чаплӑ грамматикине ҫырнӑскер, ӑна поэзи ҫырӑвӗн хӑйне евӗрлӗ стильне туса хатӗрлеме хушса ҫырнӑскер.
3. Асканави текахира (1885-1951): тутар ученӑйӗпе лингвист, тутар чӗлхин тӗпчевӗсем унӑн аталанӑвӗшӗн татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулнӑ.
4. Машмедьяр Зарнакаев (19 ӗмӗр): Тутар писателӗ тата поэт, хальхи тутар словарӗ ҫырнӑскер, тутар чӗлхине стандартизацилеме пулӑшнӑскер.
5. Илдар Файзи (1926-2007): тутар писателӗпе журналист, тутарла вун-вун калавсемпе кӗнекесем ҫырнӑскер тата тутар литература чӗлхине чӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑскер.

Тутар чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Тутар чӗлхи тытӑмӗ иерархинична, типлӑ агглютинативлӑ морфологи. Вӑл тӑватӑ падежран (менельник, ашшӗ-амӑшӗ, эрехпе локативлӑ) тата виҫӗ ӑруран (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран) тӑрать. Глаголсем сӑн-питпе, хисеппе, кӑмӑл туртӑмӗпе пӗрлешеҫҫӗ, чӗрчунсем вара падеж тӑрӑх, йӑхпа хисеп тӑрӑх тайӑлаҫҫӗ. Чӗлхере посологсемпе пайсен кӑткӑс системи пур, ҫав система анспектсене, направление тата модаллӑха пӗлтерме пултарать.

Тутар чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр – Интернетра тата кӗнеке магазинӗсенче тутар чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх ресурссем пур, ҫавӑнпа та чи пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр.
2. Алфавитпа паллашӑр – тутар чӗлхине кириллица ҫырнӑ, ҫавӑнпа та чӗлхене вӗрениччен эсир уйрӑм алфавитпа паллашнине ӗненӗр.
3. Произведение тата ударенисене вӗренӗр – тутар чӗлхинче уҫӑ сасӑсемпе ударенисене улӑштармалли кӑткӑс системӑпа усӑ кураҫҫӗ, ҫавӑнпа та хӑвӑр сӑмахӑра практикацилӗр, ударлӑ тата пусӑмсӑр уҫӑ сасӑсем хушшинчи уйрӑмлӑха уйӑрса илме вӗренӗр.
4. Грамматика правилисемпе тата структурипе паллашӑр – базӑри грамматикӑпа предложени тытӑмӗсене Лайӑх ӑнланни кирек мӗнле чӗлхене те алла илесси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне тӗп вырӑн йышӑнать.
5. Итлӗр, пӑхӑр та вулӑр – Итлени, пӑхса тухни, тутарла вулани сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, ҫавӑн пекех словарь запасӗпе тата сӑмахсемпе ӗҫре усӑ курма пулӑшать.
6. Калаҫусем ирттерӗр – Тутарла калаҫакан Такампа Тӑтӑшах калаҫатӑр, - кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентме чи лайӑх меслет. Малтан вӑраххӑн та ӑнланмалла калама тӑрӑшӑр, йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр.

Бирманла куҫару: Культура Хушшинчи Кӗпер

Ҫак глобализациленӗ тӗнчере культурӑсемпе чӗлхесен тӗрлӗ енӗсене ӑнланни обязательно пулса тӑрать. Бирманский-Азире тата Пӗтӗм тӗнчипе калаҫакан нумай чӗлхесенчен пӗри, нумай предприятисемпе организацисемшӗн бирманла ӑнланма пӗлни, хӑйсен клиенчӗсемпе лайӑхрах хутшӑнма пӗлни кирлӗ. Акӑ мӗншӗн бирман чӗлхине тӗрӗс те шанчӑклӑ куҫарма май пур.

Бирманла куҫару предприятисемпе организацисем тата тӗрлӗ ҫӗршывсенчи, культурӑсемпе чӗлхесенчи ҫынсем хушшинчи уйрӑмлӑха ҫӗнтерме пулӑшать. Ҫакӑ ҫынсене пӗрлештерме, ҫыхӑну йӗркелеме тата пӗрле ӗҫлеме пулӑшать. Бирман чӗлхи-Мьянма чӗлхи, ун ҫинчен сахалтан та 33 миллион ҫын пӗтӗм тӗнчипе калаҫать. Бирманский Мьянмӑн официаллӑ чӗлхи шутланать пулин те, унта карен, мон, качин, ракхайн, шан тата ва йышши нумай чӗлхепе калаҫаҫҫӗ. Ҫавӑнпа та ҫак ытти чӗлхесене, вырӑнти ҫынсемпе чӑннипех хутшӑнма май пур пулсан, бирманский ҫумне хушса ҫырнине ӑнланни кирлӗ.

Бирманла чи тӗрӗс те шанчӑклӑ куҫару илес тесен бирман чӗлхипе тата Мьянмӑра усӑ куракан ытти чӗлхесемпе ӗҫлекен професси службипе ӗҫлемелле. Профессиллӗ куҫаруҫӑсен бирман чӗлхине те, унти культурӑна та сертификацилемелле тата лайӑх ӑнланмалла. Вӗсем те чӗлхепе сленг нюансӗсене пӗлмелле. Ҫакӑ куҫару тӗрӗс те йӑнӑшсӑр пулассине, вак-тӗвек детальсене те сая яманнине шантарма пулӑшать.

Бирманла професси куҫарӑвӗпе усӑ курма май пурри те предприятисемпе организацисене анлӑ аудиторие явӑҫтарма пулӑшать. Культурӑпа чӗлхене ӑнланса, предприятисемпе организацисем хӑйсен клиенчӗсемпе лайӑх ҫыхӑнусем йӗркелеме, позитивлӑ ҫыхӑнусем йӗркелеме тата ӑнӑҫлӑ ҫитӗнӳсем тума шанчӑк ӳстерме пултараҫҫӗ.

Пӗтӗмӗшпе илсен, бирманла куҫару бизнеса Мьянмӑри тата бирманла калаҫакан ытти ҫӗршывсенчи ҫынсемпе пӗрле ертсе пынин пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать. Чӗлхепе культурӑна ӑнланса, предприятисемпе организацисем контактсене лайӑхрах вырнаҫтарма тата клиентсемпе ӗҫлеме, тӗп экономикӑна ӳсме тата аталанма пулӑшаҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче бирманла калаҫаҫҫӗ?

Бирманла-Мьянмӑн официаллӑ чӗлхи (маларах бирма пек паллӑ). Унта ытти ҫӗршывсенче бангладеша, Индие тата Таиландӑна шута илсе калаҫаҫҫӗ.

Бирман чӗлхин историйӗ мӗнле?

Бирман чӗлхи - тухӑҫри индоарай чӗлхи, тибето-бирман тата мон-кхмер чӗлхи. Вӑл пьюпа Мон цивилизацийӗнче, пирӗн эрӑчченхи 2-мӗш ӗмӗртен пуҫласа пирӗн эрӑчченхи 2-мӗшпе 10-мӗш ӗмӗрсенче будди миссионерӗсем туса хунӑ санскрита та хӑйӗн тымарӗсемпе тухса каять.
11 ӗмӗртен пуҫласа бирманский нумай картишсемпе храмсенче усӑ куракан литература чӗлхи пулса тӑнӑ. 14 ӗмӗр варринче ҫак чӗлхе Бирман королевствин авӑн картишӗн официаллӑ чӗлхи пулса тӑнӑ. Тепӗр темиҫе ӗмӗр хушшинче Унпа Усӑ курни 1511 ҫулта Тунгу столицин официаллӑ чӗлхи пулса пӗтӗм ҫӗршывӗпе сарӑлнӑ.
19 ӗмӗрте бирман ҫырулӑхӗ самаях улшӑннӑ, ку чӗлхепе официаллӑ документсемпе поэзи валли усӑ курнӑ. Британи колониализмӗ вӑхӑтӗнче англи ҫӗршывӗнче тӗп чӗлхе пулса тӑнӑ, вара бирман литератури акӑлчан чӗлхипе хутӑшма пуҫланӑ. Ҫулсем иртнӗҫемӗн чӗлхе хальхи саманана хӑнӑхса пынӑ, ют ҫӗршыв ҫӑлӗсенчен ҫӗнӗ сӑмахсемпе сӑмахсем хушса, акӑлчан чӗлхине те кӗртнӗ.

Бирман чӗлхине вӗренес ӗҫе чи пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Аунг тухтӑр: бирман лигвисчӗсенчен Пӗри тата ӗрчевлӗ ученӑй, бирман чӗлхипе темӗн чухлӗ кӗнеке тата статья ҫырнӑскер.
2. Маунг вулакансен: Чит Маунгӑн Пӗрлешӳллӗ Королевствӑра 1964 ҫултан пуҫласа 1971 ҫулччен Бирма посолӗ пулнӑ, ҫав ҫул хушшинче Вӑл Великобританири бирман чӗлхипе культурине малалла кайма чылай вӑй хунӑ.
3. Тан: Тан ертсе пыракан бирман дипломачӗ Пулнӑ, Вӑл Пӗрлешӳллӗ Нацисен Организацийӗн виҫҫӗмӗш генеральнӑй секретарӗн постне йышӑннӑ. Унӑн ӗҫӗ бирман чӗлхине сыхлассипе тата популяризаципе палӑрать.
4. Доу Соу Твин: Доу Соу Мья Твин - бирманӑри паллӑ писатель тата поэтесса, ҫавӑн пекех бирман чӗлхине аталантарассипе популяризацилессинче пысӑк фигура.
5. Тен Тен Тин: Тен Тен Тин бирман лингвисчӗ пулнӑ, вӑл бирман чӗлхипе унӑн литературине усӑ курассипе тата ӑнланассипе тӑрӑшса ӗҫленӗ.

Бирман чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Бирман чӗлхи-тональ чӗлхе, вӑл пӗр сӑмахах хӑйне мӗнле тыткаланине кура тӗрлӗ пӗлтерӗшлӗ пулнине пӗлтерет. Ку аналитика чӗлхи, сӑмах йӗрки содержаниллӗ сӑмахсем (пӗлтерӗшлӗ тата глаголсем) пӗлтерӗшлӗ маррине пӗлтерет. Чӗлхе структури-CVC (килӗшӳллӗ-уҫӑ саслӑ-сасӑллӑ сасӑ), чӗлхи вара деванагари инди ҫырулӑхӗ евӗр уйрӑм шрифтпа ҫырнӑ.

Бирман чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Онлайн-курсран пуҫлӑр: онлайн-курссен комплекслӑ йышӗ Пур, эсир Бирман чӗлхине Вӗренме пултаратӑр, Rosetta Stone Е Pimsleur пеккисем. Ку курссене структура урокӗсем сӗнеҫҫӗ, пурне те - грамматикӑран пуҫласа словарнӑй запас таран-ӗҫе кӗртеҫҫӗ.
2. Репетитор тупӑр: Эсир бирман чӗлхине хӑвӑртрах вӗренсе тӗп никӗссен рамкинчен тухас тетӗр пулсан, уйрӑм репетитор тупасси ҫинчен шухӑшлӑр. Репетитор уйрӑм, тӗллевлӗ вӗрентӳ пама тата сире хӑвӑр хӑвӑртлӑхпа вӗренме пулӑшма пултарать.
3. Вулӑр, итлӗр те пӑхӑр: кирек мӗнле чӗлхене те ирӗклӗн тыткалас Тесен, сирӗн вулавра, аудиторире тата калаҫура практикӑра пулмалла. Вуламалли бирман кӗнекисемпе журналӗсене тупӑр, бирман шоуӗсемпе фильмӗсене пӑхӑр, ҫавӑн пекех бирман юррисене итлӗр.
4. Пуҫӑрсене чикӗр: Чӗлхене тарӑн путса Ларнипе Нимӗн те танлашаймӗ – бирмансен те ҫавӑн пекех. Бирмӑна кайса чӗлхе носителӗсемпе вӑхӑта ирттерес, чӑнах та чӗлхе хӑнӑхӑвӗсене лайӑхлатас тесе шухӑшлӑр.