Тутарла Вьетнам Куҫар

Тутар чӗлхи-Раҫҫей Федерацийӗн составне кӗрекен Тутарстан Республикинче калаҫакан чӗлхе. Ку тӗрӗк чӗлхи, тӗрӗк, узбек тата казах чӗлхипе хурӑнташлӑ тӗрӗк чӗлхи. Ун ҫинче Азербайджан, Украинӑпа Казахстанри хӑш-пӗр чаҫсенче те калаҫаҫҫӗ. Тутар чӗлхи Тутарстанри официаллӑ чӗлхе шутланать тата вӗренӳ тата патшалӑх управленийӗн сферинче усӑ курать.

Раҫҫей империне анлӑлатса тутарстан составне кӗнӗ шкулсенче, районсенче вӗренмелли тутар чӗлхи обязательно пулса тӑчӗ. Ҫакӑ кулленхи пурнӑҫра унпа усӑ курассине чакарма пулӑшнӑ, анчах 1990-мӗш ҫулсенче чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрассине тӳссе ирттернӗ, мӗншӗн тесен унпа усӑ курассине хавхалантарас тӗлӗшпе вӑй хунӑ.

Куҫару патне ҫитсен документсене тутарла куҫарма пултаракан темиҫе вариант пур. Тутар чӗлхине куҫармалли чи сарӑлнӑ меслет-тутар чӗлхинчен профессиллӗ тӑлмача тара тытасси. Ҫак пахалӑха вӗсем чӗлхе нюансӗсемпе паллашаҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем юридически, медицина тата финанс куҫарӑвӗ евӗр уйрӑм облаҫсенче опытлӑ, ҫавӑнпа та вӗсем тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Тепӗр вариант-автоматизациленӗ куҫару программипе усӑ курасси. Ҫак программӑсене чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем пулманнисене документсене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшмалла. Вӗсем алгоритмӑпа пӗр чӗлхерен теприн ҫине ҫын хутшӑнмасӑр усӑ кураҫҫӗ. Анчах ку программӑсем документа тӗрӗсленӗ пек тӗрӗс мар пулма пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех онлайн-куҫару службисем те пур, вӗсем акӑлчанларан тутарла тӗрӗс куҫарма пултараҫҫӗ. Ҫак пулӑшусем час-часах чи йӳнӗ вариант пулса тӑраҫҫӗ, анчах вӗсем професси тӑлмачӗн пулӑшӑвӗн пахалӑхне те шантарма пултараймаҫҫӗ. Тутарла хӑвӑрт та хаклах мар йышӑну шыратӑр пулсан, ку лайӑх вариант пулма пултарать. Анчах эсир авторитетлӑ сервиспа тӗп-тӗрӗс усӑ курнине ӗненни кирлӗ.

Тутар чӗлхине куҫарма эсир мӗнле маршрут суйласа илнине пӑхмасӑрах малашлӑхри вӑй-хӑватран хӑтӑлас тесен тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Професси куҫарӑвӗ, яланхи пекех, ҫак тӗллеве пурнӑҫламалли чи лайӑх меслет шутланать, анчах тӑкаксене пула онлайн-куҫару е компьютер программисем пулӑшма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче тутарла калаҫаҫҫӗ?

Тутарла ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, унта ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 6 миллион ытла ҫын шутланать. Унта Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Турци тата Туркменистан йышши ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Тутар чӗлхин историйӗ мӗнле?

Тутар чӗлхи, хусан тутарӗ пекех паллӑ тутар чӗлхи, кипчак ушкӑнӗн тӗрӗк чӗлхи пулса тӑрать, ун ҫинче ытларах Тутарстан Республикинче, Раҫҫей Федерацийӗн регионӗнче калаҫаҫҫӗ. Унпа раҫҫейӗн ытти пайӗсенче, Узбекистанра тата Казахстанра та калаҫаҫҫӗ. Атӑлҫи пӑлхарсем ислам йышӑнса хальхи тутарсем пулса тӑрсан, тутар чӗлхин историйӗ 10 ӗмӗре ҫитет. Ылтӑн Орда тапхӑрӗнче (13-15 ҫ.) тутарсем монголсен пуҫ пулса тӑнӑ, тутар чӗлхи монголсемпе перси чӗлхисен вӑйлӑ витӗмне сӑнаса пӑхма пуҫланӑ. Вӑл тӗрӗк чӗлхин ытти диалекчӗсемпе, ҫавӑн пекех арабсемпе перси заемствийӗсемпе ҫыхӑннӑ контакт пирки чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех пысӑк улшӑнусем тӳснӗ. Ҫавна пула вӑл хӑйӗн ҫывӑх тӑванӗсенчен уйрӑм чӗлхе пулса тӑнӑ, регионти нумай диалектсем тухнӑ. Тутарла ҫырнӑ пӗрремӗш кӗнеке 1584 ҫулта "Дивань-и Люгати-т-тӗрӗк"ятлӑ пичетленсе тухнӑ. 19 ӗмӗртен пуҫласа тутар чӗлхи Раҫҫей империне, Унтан Совет Союзне йышӑннӑ. Вӑл тутарстанра совет саманинче официаллӑ статус илнӗ, анчах сталинла тапхӑрта пусӑрӑнчӑкпа тӗл пулнӑ. 1989 ҫулта тутар алфавитне кириллицӑран латиницӑна куҫарнӑ, 1998 ҫулта Тутарстан Республики тутар чӗлхине официаллӑ тесе пӗлтернӗ. Паян ку чӗлхепе унчченхи пекех раҫҫейре, ытларах тутар общинин 8 миллион ытла ҫын калаҫать.

Тутар чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Габдулла Тукай (1850-1913): узбек, вырӑс тата тутарла ҫырнӑ тутар поэчӗ тата драматург тутар чӗлхипе литературине популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
2. Мирказизи аляскри (17 ӗмӗр): тутар ҫыравҫи, тутар чӗлхин чаплӑ грамматикине ҫырнӑскер, ӑна поэзи ҫырӑвӗн хӑйне евӗрлӗ стильне туса хатӗрлеме хушса ҫырнӑскер.
3. Асканави текахира (1885-1951): тутар ученӑйӗпе лингвист, тутар чӗлхин тӗпчевӗсем унӑн аталанӑвӗшӗн татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулнӑ.
4. Машмедьяр Зарнакаев (19 ӗмӗр): Тутар писателӗ тата поэт, хальхи тутар словарӗ ҫырнӑскер, тутар чӗлхине стандартизацилеме пулӑшнӑскер.
5. Илдар Файзи (1926-2007): тутар писателӗпе журналист, тутарла вун-вун калавсемпе кӗнекесем ҫырнӑскер тата тутар литература чӗлхине чӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑскер.

Тутар чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Тутар чӗлхи тытӑмӗ иерархинична, типлӑ агглютинативлӑ морфологи. Вӑл тӑватӑ падежран (менельник, ашшӗ-амӑшӗ, эрехпе локативлӑ) тата виҫӗ ӑруран (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран) тӑрать. Глаголсем сӑн-питпе, хисеппе, кӑмӑл туртӑмӗпе пӗрлешеҫҫӗ, чӗрчунсем вара падеж тӑрӑх, йӑхпа хисеп тӑрӑх тайӑлаҫҫӗ. Чӗлхере посологсемпе пайсен кӑткӑс системи пур, ҫав система анспектсене, направление тата модаллӑха пӗлтерме пултарать.

Тутар чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр – Интернетра тата кӗнеке магазинӗсенче тутар чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх ресурссем пур, ҫавӑнпа та чи пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр.
2. Алфавитпа паллашӑр – тутар чӗлхине кириллица ҫырнӑ, ҫавӑнпа та чӗлхене вӗрениччен эсир уйрӑм алфавитпа паллашнине ӗненӗр.
3. Произведение тата ударенисене вӗренӗр – тутар чӗлхинче уҫӑ сасӑсемпе ударенисене улӑштармалли кӑткӑс системӑпа усӑ кураҫҫӗ, ҫавӑнпа та хӑвӑр сӑмахӑра практикацилӗр, ударлӑ тата пусӑмсӑр уҫӑ сасӑсем хушшинчи уйрӑмлӑха уйӑрса илме вӗренӗр.
4. Грамматика правилисемпе тата структурипе паллашӑр – базӑри грамматикӑпа предложени тытӑмӗсене Лайӑх ӑнланни кирек мӗнле чӗлхене те алла илесси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне тӗп вырӑн йышӑнать.
5. Итлӗр, пӑхӑр та вулӑр – Итлени, пӑхса тухни, тутарла вулани сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, ҫавӑн пекех словарь запасӗпе тата сӑмахсемпе ӗҫре усӑ курма пулӑшать.
6. Калаҫусем ирттерӗр – Тутарла калаҫакан Такампа Тӑтӑшах калаҫатӑр, - кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентме чи лайӑх меслет. Малтан вӑраххӑн та ӑнланмалла калама тӑрӑшӑр, йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр.

Вьетнам чӗлхи-хӑйӗн алфавитӗпе, диалектсемпе тата грамматика правилисемпе, вӗсене куҫару валли чи кӑткӑс чӗлхесенчен пӗри тӑвать. Ҫавна май тӗрӗс куҫару шыракансен чӗлхепе культура нюансӗсене ӑнланакан профессиллӗ вьетнам тӑлмачне тара тытмалла.

Вьетнамра наци чӗлхине tinng Viat теҫҫӗ, ӑна "вьетнам чӗлхи"теҫҫӗ. Ку чӗлхен хӑйӗн диалекчӗсемпе акценчӗсен пысӑк наборӗ пур, вӗсем регион патӗнчен региона сарӑлаҫҫӗ тата чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе мар час-часах ӑнланӑва йывӑрлатаҫҫӗ. Вьетнам чӗлхинче хӑйӗн алфавичӗ пур, Ӑна che Quec nge тенӗ, е "Квак Нг Ҫырулӑхӗ" тенӗ, ӑна 17 ӗмӗрте чӗлхене латинла куҫарма миссионерсем туса хатӗрленӗ.

Вьетнам грамматики, ытти чӗлхесенчен чылайӑшӗ пекех, паллӑ правилӑсемпе конструкцисене пӑхӑнать. Глаголсен спряженийӗ вьетнам грамматикин пӗлтерӗшлӗ компоненчӗ пулса тӑрать, вӑхӑтсемпе туртӑмсем вара глаголӑн хальхи е пуласлӑхне палӑртаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне вьетнам чӗлхинче паллӑ тата паллӑ ячӗсем те пур, ҫавӑн пекех сӗнӳ контексчӗпе килӗшӳллӗн улшӑнма пултараҫҫӗ. Предложенине кура чӗрчунсем тӗрлӗ пӗлтерӗшлӗ пулма пултараҫҫӗ.

Вьетнам чӗлхинче те идиом, сӑмах тата сӑмах нумай, вӗсене чӗлхепе культурӑна тарӑн ӑнланмасӑр куҫарма йывӑр. Сӑмахран, henh phic пуплеве акӑлчанла "телей" тесе куҫарма пулать, анчах ку чылай пысӑкрах — вӑл шалти канлӗх, равновеси, савӑнӑҫ тата ҫырлаху ҫитӗнӗвӗн шухӑшне кӗртет. Куҫару чӗлхипе пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс пӗлтерес тесен профессиллӗ куҫаруҫӑсен ҫак ҫӳхе уйрӑмлӑхсене ӑнланмалла.

Вьетнам чӗлхин тӗп куҫарӑвӗ ӗҫлӗ, юридически тата ытти документсем валли кирлӗ. Вьетнамскинчи квалификациллӗ профессиллӗ тӑлмача тара тытсан лингвистика нюансӗсене пурне те тупса куҫару чӗлхипе тӗп-тӗрӗс каласса шантарать. Вьетнамри опытлӑ тӑлмач пулӑшнипе кирек мӗнле текста та тӗп-тӗрӗс интерпретациленӗ, вулакансене вӑл мӗн пӗлтернине тата унӑн пӗлтерӗшне пӗтӗмӗшпех ӑнланса илме май панӑ.

Хӑш ҫӗршывсенче вьетнам чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Вьетнамский вьетнамӑн официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать, Ун ҫинче австралинче, Камбоджӑра, Канадӑра, Францире, Германире, Лаосра, Филиппинӑра, Тайванра, Пӗрлешӳллӗ Штатсемпе китайӑн хӑш-пӗр пайӗсенче те калаҫаҫҫӗ.

Вьетнам чӗлхин историйӗ мӗнле?

Вьетнам чӗлхи австроази чӗлхин членӗ пулса тӑрать, Вӑл Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азири тӗрлӗ регионсенче калаҫакан чӗлхесене кӗртет. Малтанах ку чӗлхе 9 ӗмӗр пуҫламӑшӗпе ҫыхӑннӑ тесе шутланӑ, анчах хальхи вьетнамский 17 ӗмӗр варринче ҫурҫӗрти вьетнамра каланӑ чӗлхе форминчен тухнӑ тесе шутлаҫҫӗ.
Вьетнам чӗлхи вӑл-тональ чӗлхе, вӑл сӑмахсен ҫӳллӗш шайӗпе тата сӑмахсен пӗлтерӗшне уйӑрса илме тӗслӗхпе (тӗслӗх шайӗпе) усӑ курнине пӗлтерет. Ҫавӑн пекех пӗр чӗлхеллӗ чӗлхе вӑл-нумай сӑмах пӗр сыпӑкран тӑнине пӗлтерет. Вьетнам чӗлхине модификациленӗ латин алфавитӗпе, чӑвашла паллӑ китай ҫырулӑхӗпе тата ч-мӗш номерлӗ япони кандзийӗн версийӗпе усӑ курса ҫырнӑ.
Вьетнамӑн, вьетнамӑн официаллӑ чӗлхи ӗмӗр-ӗмӗрех китай чӗлхине вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Кунта та франци, португали тата акӑлчан чӗлхисем вӑйлӑ витӗм кӳни сисӗнет. Паян вьетнам чӗлхинче виҫӗ тӗрлӗ ҫыру пур: официаллӑ ҫыру, литература ҫырӑвӗ тата калаҫу ҫырӑвӗ.

Вьетнам чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Нгуен Ду (1766-1820): Чи Хаклӑ вьетнам поэчӗ, хӑйӗн эпикӑллӑ поэмипе "Киу Ҫинчен Калакан Юмах" паллӑ.
2. Фан Бай Чау (1867-1940): националистсен лидерӗ тата историк, ӑна хальхи вьетнам чӗлхине ҫыру вырӑнне туса хураҫҫӗ.
3. Хо Ши Мин (1890-1969): Вьетонсене 1945 ҫулта независимость патне Илсе Пынӑ та ҫӗршыв историйӗнчи чи паллӑ та витӗмлӗ фигура пулса тӑнӑ.
4. Трен Ким (1872-1928): паллӑ ученӑй тата патшалӑх деятелӗ, вьетнам историйӗпе культура енӗпе темиҫе паха ӗҫ авторӗ.
5. Фам Куанг Санг (1926-2011): поэт, литература критикӗ тата лингвист, вьетнам чӗлхине аталантарас тӗлӗшпе хӑйӗн пысӑк тӳпе хывнӑ.

Вьетнам чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Вьетнам чӗлхи-тональ чӗлхе, вӑл каланӑ сасӑран пӗр сыпӑках тӗрлӗ пӗлтерӗшлӗ пулма пултарнине пӗлтерет. Ку ҫавӑн пекех аналитика чӗлхи, ку сӑмахсем пӗчӗкрех единицӑсенчен (чи малтан грамматика пайӗсенчен тата сӑмахсен модификаторӗсенчен) тухнине пӗлтерет. Вьетнам чӗлхине латин алфавитӗпе усӑ курса, тонсене палӑртма хушса диакритика паллисемпе ҫырнӑ. Юлашкинчен, Вьетонсене китай культури вӑйлӑн витӗм кӳрет пулсан, калаҫмалли чӗлхе те китай чӗлхинчен вӗренсе тухнӑ нумай сӑмах пур.

Вьетнам чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Вьетнам чӗлхин курсне ҫырӑнӑр. Класс пӳлӗмӗнче преподавательпе кирек мӗнле чӗлхене те вӗренни лайӑхрах. Вӗрентӳ шайне тивӗҫлӗ квалификациллӗ класа, чӗлхе вӗрентекенсемпе вӗрентекенсене шырӑр.
2. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫнӑ чухне усӑ курӑр. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене е чӗлхепе улӑштармалли ӗҫтешсене шырӑр, произведенире практикациленӗр, сӑмах запасне анлӑлатӑр.
3. Ресурссемпе усӑ курӑр. Кӗнекесемпе, аудиокурссемпе, онлайн-курссемпе тата ытти вӗренӳ материалӗсемпе усӑ курӑр, вӗсем сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗҫ.
4. Яланах итлӗр те вулӑр. Вьетнам радиостанцине час-часах итлеме е вьетнам чӗлхипе фильмсем пӑхма тӑрӑшӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма пулӑшӗ. Кунсӑр пуҫне вьетнамри хаҫатсемпе литературӑна вулани сирӗн грамматикӑпа словарь запасне лайӑхлатать.
5. Пӗтӗмӗшле пуплевсене асра тытӑр. Вьетнам чӗлхинчи пӗрлехи пуплевсене асра тытни сире чӗлхе никӗсне хӑвӑрт вӗренсе ҫитме тата калаҫу ирттерме ҫӑмӑллатма пулӑшӗ.
6. Йӗркеллӗ пулӑр. Чӗлхене вӗренмелли вӑхӑт тата практика кирлӗ. Пӗр сехетре эсир ирӗклӗн калаҫасса ан кӗтӗр; ун вырӑнне кашни кунах темиҫе минут та пулин вӗренӳпе практикӑна пӑхса тухма тӑрӑшӑр.