Тутарла Литван Куҫар

Тутар чӗлхи-Раҫҫей Федерацийӗн составне кӗрекен Тутарстан Республикинче калаҫакан чӗлхе. Ку тӗрӗк чӗлхи, тӗрӗк, узбек тата казах чӗлхипе хурӑнташлӑ тӗрӗк чӗлхи. Ун ҫинче Азербайджан, Украинӑпа Казахстанри хӑш-пӗр чаҫсенче те калаҫаҫҫӗ. Тутар чӗлхи Тутарстанри официаллӑ чӗлхе шутланать тата вӗренӳ тата патшалӑх управленийӗн сферинче усӑ курать.

Раҫҫей империне анлӑлатса тутарстан составне кӗнӗ шкулсенче, районсенче вӗренмелли тутар чӗлхи обязательно пулса тӑчӗ. Ҫакӑ кулленхи пурнӑҫра унпа усӑ курассине чакарма пулӑшнӑ, анчах 1990-мӗш ҫулсенче чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрассине тӳссе ирттернӗ, мӗншӗн тесен унпа усӑ курассине хавхалантарас тӗлӗшпе вӑй хунӑ.

Куҫару патне ҫитсен документсене тутарла куҫарма пултаракан темиҫе вариант пур. Тутар чӗлхине куҫармалли чи сарӑлнӑ меслет-тутар чӗлхинчен профессиллӗ тӑлмача тара тытасси. Ҫак пахалӑха вӗсем чӗлхе нюансӗсемпе паллашаҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем юридически, медицина тата финанс куҫарӑвӗ евӗр уйрӑм облаҫсенче опытлӑ, ҫавӑнпа та вӗсем тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Тепӗр вариант-автоматизациленӗ куҫару программипе усӑ курасси. Ҫак программӑсене чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем пулманнисене документсене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшмалла. Вӗсем алгоритмӑпа пӗр чӗлхерен теприн ҫине ҫын хутшӑнмасӑр усӑ кураҫҫӗ. Анчах ку программӑсем документа тӗрӗсленӗ пек тӗрӗс мар пулма пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех онлайн-куҫару службисем те пур, вӗсем акӑлчанларан тутарла тӗрӗс куҫарма пултараҫҫӗ. Ҫак пулӑшусем час-часах чи йӳнӗ вариант пулса тӑраҫҫӗ, анчах вӗсем професси тӑлмачӗн пулӑшӑвӗн пахалӑхне те шантарма пултараймаҫҫӗ. Тутарла хӑвӑрт та хаклах мар йышӑну шыратӑр пулсан, ку лайӑх вариант пулма пултарать. Анчах эсир авторитетлӑ сервиспа тӗп-тӗрӗс усӑ курнине ӗненни кирлӗ.

Тутар чӗлхине куҫарма эсир мӗнле маршрут суйласа илнине пӑхмасӑрах малашлӑхри вӑй-хӑватран хӑтӑлас тесен тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Професси куҫарӑвӗ, яланхи пекех, ҫак тӗллеве пурнӑҫламалли чи лайӑх меслет шутланать, анчах тӑкаксене пула онлайн-куҫару е компьютер программисем пулӑшма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче тутарла калаҫаҫҫӗ?

Тутарла ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, унта ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 6 миллион ытла ҫын шутланать. Унта Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Турци тата Туркменистан йышши ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Тутар чӗлхин историйӗ мӗнле?

Тутар чӗлхи, хусан тутарӗ пекех паллӑ тутар чӗлхи, кипчак ушкӑнӗн тӗрӗк чӗлхи пулса тӑрать, ун ҫинче ытларах Тутарстан Республикинче, Раҫҫей Федерацийӗн регионӗнче калаҫаҫҫӗ. Унпа раҫҫейӗн ытти пайӗсенче, Узбекистанра тата Казахстанра та калаҫаҫҫӗ. Атӑлҫи пӑлхарсем ислам йышӑнса хальхи тутарсем пулса тӑрсан, тутар чӗлхин историйӗ 10 ӗмӗре ҫитет. Ылтӑн Орда тапхӑрӗнче (13-15 ҫ.) тутарсем монголсен пуҫ пулса тӑнӑ, тутар чӗлхи монголсемпе перси чӗлхисен вӑйлӑ витӗмне сӑнаса пӑхма пуҫланӑ. Вӑл тӗрӗк чӗлхин ытти диалекчӗсемпе, ҫавӑн пекех арабсемпе перси заемствийӗсемпе ҫыхӑннӑ контакт пирки чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех пысӑк улшӑнусем тӳснӗ. Ҫавна пула вӑл хӑйӗн ҫывӑх тӑванӗсенчен уйрӑм чӗлхе пулса тӑнӑ, регионти нумай диалектсем тухнӑ. Тутарла ҫырнӑ пӗрремӗш кӗнеке 1584 ҫулта "Дивань-и Люгати-т-тӗрӗк"ятлӑ пичетленсе тухнӑ. 19 ӗмӗртен пуҫласа тутар чӗлхи Раҫҫей империне, Унтан Совет Союзне йышӑннӑ. Вӑл тутарстанра совет саманинче официаллӑ статус илнӗ, анчах сталинла тапхӑрта пусӑрӑнчӑкпа тӗл пулнӑ. 1989 ҫулта тутар алфавитне кириллицӑран латиницӑна куҫарнӑ, 1998 ҫулта Тутарстан Республики тутар чӗлхине официаллӑ тесе пӗлтернӗ. Паян ку чӗлхепе унчченхи пекех раҫҫейре, ытларах тутар общинин 8 миллион ытла ҫын калаҫать.

Тутар чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Габдулла Тукай (1850-1913): узбек, вырӑс тата тутарла ҫырнӑ тутар поэчӗ тата драматург тутар чӗлхипе литературине популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
2. Мирказизи аляскри (17 ӗмӗр): тутар ҫыравҫи, тутар чӗлхин чаплӑ грамматикине ҫырнӑскер, ӑна поэзи ҫырӑвӗн хӑйне евӗрлӗ стильне туса хатӗрлеме хушса ҫырнӑскер.
3. Асканави текахира (1885-1951): тутар ученӑйӗпе лингвист, тутар чӗлхин тӗпчевӗсем унӑн аталанӑвӗшӗн татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулнӑ.
4. Машмедьяр Зарнакаев (19 ӗмӗр): Тутар писателӗ тата поэт, хальхи тутар словарӗ ҫырнӑскер, тутар чӗлхине стандартизацилеме пулӑшнӑскер.
5. Илдар Файзи (1926-2007): тутар писателӗпе журналист, тутарла вун-вун калавсемпе кӗнекесем ҫырнӑскер тата тутар литература чӗлхине чӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑскер.

Тутар чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Тутар чӗлхи тытӑмӗ иерархинична, типлӑ агглютинативлӑ морфологи. Вӑл тӑватӑ падежран (менельник, ашшӗ-амӑшӗ, эрехпе локативлӑ) тата виҫӗ ӑруран (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран) тӑрать. Глаголсем сӑн-питпе, хисеппе, кӑмӑл туртӑмӗпе пӗрлешеҫҫӗ, чӗрчунсем вара падеж тӑрӑх, йӑхпа хисеп тӑрӑх тайӑлаҫҫӗ. Чӗлхере посологсемпе пайсен кӑткӑс системи пур, ҫав система анспектсене, направление тата модаллӑха пӗлтерме пултарать.

Тутар чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр – Интернетра тата кӗнеке магазинӗсенче тутар чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх ресурссем пур, ҫавӑнпа та чи пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр.
2. Алфавитпа паллашӑр – тутар чӗлхине кириллица ҫырнӑ, ҫавӑнпа та чӗлхене вӗрениччен эсир уйрӑм алфавитпа паллашнине ӗненӗр.
3. Произведение тата ударенисене вӗренӗр – тутар чӗлхинче уҫӑ сасӑсемпе ударенисене улӑштармалли кӑткӑс системӑпа усӑ кураҫҫӗ, ҫавӑнпа та хӑвӑр сӑмахӑра практикацилӗр, ударлӑ тата пусӑмсӑр уҫӑ сасӑсем хушшинчи уйрӑмлӑха уйӑрса илме вӗренӗр.
4. Грамматика правилисемпе тата структурипе паллашӑр – базӑри грамматикӑпа предложени тытӑмӗсене Лайӑх ӑнланни кирек мӗнле чӗлхене те алла илесси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне тӗп вырӑн йышӑнать.
5. Итлӗр, пӑхӑр та вулӑр – Итлени, пӑхса тухни, тутарла вулани сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, ҫавӑн пекех словарь запасӗпе тата сӑмахсемпе ӗҫре усӑ курма пулӑшать.
6. Калаҫусем ирттерӗр – Тутарла калаҫакан Такампа Тӑтӑшах калаҫатӑр, - кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентме чи лайӑх меслет. Малтан вӑраххӑн та ӑнланмалла калама тӑрӑшӑр, йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр.

Литва-ҫурҫӗр Европӑн Балтика регионӗнче вырнаҫнӑ пысӑках мар ҫӗршыв. Ку вӑл ӗмӗр-ӗмӗрех пур уйрӑм чӗлхепе культура тӑван ҫӗршывӗ. Литовский куҫару пулӑшӑвне пула пӗтӗм тӗнчипе пысӑк ыйтупа усӑ кураҫҫӗ, мӗншӗн тесен тӗп коммуникаци пӗлтерӗшлӗрех пулса пырать.

Литовский чӗлхи авалхи чӗлхе шутланать, ӑна пӗрремӗш хут 16 ӗмӗрти кӗнекесенче ҫырса хунӑ. Ку Вӑл Европӑри авалхи ҫырусенчен пӗри пулнине пӗлтерет. Ку чӗлхе индоевропӑри балтика турачӗсен пӗр пайӗ пулса тӑрать, вӑл латыш тата прусси чӗлхисене хутшӑнать. Литовский чӗлхи ҫак чӗлхесемпе, сӑмахран, грамматикӑпа словарь запасӗ евӗрлӗ.

Литовскинчен урӑх чӗлхене материалсем куҫарас текенсем валли специализациленӗ пулӑшу сӗнекен темиҫе компани пур. Професси тӑлмачисем пурне те - юридически документсенчен пуҫласа ӗҫлӗ куҫарусем таранах-пурнӑҫлама пултараҫҫӗ. Унсӑр пуҫне хӑш-пӗр компанисем официаллӑ документсене акӑлчанла куҫарма сӗнеҫҫӗ. Литературӑри чылай куҫару службисем медицинӑпа финанс куҫарӑвӗсенче, ҫавӑн пекех веб-сайтсене тата программӑсене локализацилеме специализациленеҫҫӗ.

Литва чӗлхине куҫарма пулӑшакан компание суйланӑ чухне компанире ӗҫлекен тӑлмачсем опытлӑ тата чӗлхене лайӑх пӗлнине ӗненмелле. Куҫару пахалӑхӗ тӑлмачӑн лингвистикӑлла тӗрӗслӗхӗнчен кӑна мар, унӑн культура нюансӗсемпе вырӑнти диалектсен ҫӗрӗнчен те килет.

Пысӑкрах проектсем валли чи лайӑх результатсем тӑвас тесе пӗрле ӗҫлеме пултаракан тӑлмачсен командине тара тытни усӑллӑ пулма пултарать. Ҫакӑ тӑлмачсене пӗр-пӗрин ӗҫне тӗрӗслеме май парать, юлашки продукт тӗп-тӗрӗс тата пахалӑхлӑ стандартсемпе танлашать тесе шантарать.

Юридически документа е веб-сайта, куҫару професси пулӑшӑвӗсене литовский чӗлхипе куҫармалла пулсан та, сирӗн проекта тӗп-тӗрӗс те тухӑҫлӑ пурнӑҫласса шанма пултараҫҫӗ. Тӗрӗс компани ҫине ҫаврӑнса пӑхсан, эсир хӑвӑрӑн тӗллевлӗ аудиторин чӑнахах та ӑнланмалла пысӑк пӗлтерӗшлӗ куҫарӑва илессе шанма пултаратӑр.

Хӑш ҫӗршывсенче литовла калаҫаҫҫӗ?

Литва чӗлхипе ытларах Литвара, ҫавӑн пекех Латвире, Эстонире, Польшӑпа Калининград облаҫӗнчи хӑш-пӗр чаҫсенче калаҫаҫҫӗ.

Литов чӗлхин историйӗ мӗнле?

Литов чӗлхин историйӗ Балтика регионӗнче пуҫланнӑ, Пирӗн эрӑчченхи 6500 ҫулччен унӑн историллӗ тымарӗсем протиндоевропӑри чӗлхе патне ҫитеҫҫӗ Тесе Шутлаҫҫӗ, вӑл европӑри хальхи чӗлхесен чылайӑшӗн чӗлхи пулнӑ. Литов чӗлхи индоевропӑри группӑн архаикӑлла чӗлхисенчен пӗри шутланать, унӑн ҫывӑх тӑванӗсем санскритпа латынь шутне кӗреҫҫӗ.
Литов ҫырулӑхӗн чи авалхи тӗслӗхӗсем 16 ӗмӗре кӗреҫҫӗ. Унтан ӑна лингвистсемпе миссионерсем туса хатӗрленӗ, вӗсем латин алфавитӗпе ҫак чӗлхе валли ҫыру тытӑмӗ тума усӑ курнӑ. Ку системӑна 16 ӗмӗр варринче мартинас Мажидас хушса аталантарнӑ. "Катехизис" ятлӑ пӗрремӗш кӗнеке 1547 ҫулта пичетленсе тухнӑ.
18 ӗмӗртен пуҫласа литовский хӑйӗн грамматикинче, правописанийӗнче тата словарь запасӗнче чылай улшӑнусем тӳссе ирттернӗ. Ҫак чӗлхе славянсемпе германи чӗлхисенчен нумай сӑмах илнӗ. Совет вӑхӑтӗнче хӑш-пӗр чӗлхе анспекчӗсене чылай улӑштарнӑ, сӑмахран, глаголсене ансатлатнӑ.
Паян литов чӗлхипе 3 миллион ытла ҫын калаҫать. Вӑл ҫавӑн пекех Литвара, Латвире тата Пӗрлешӳллӗ Нацисен Организацийӗнче европӑри официаллӑ чӗлхесенчен пӗри тата официаллӑ чӗлхе.

Литва чӗлхине вӗренес ӗҫе чи пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Адомас Якштас (1895-1975) - литература историкӗ, филолог тата писатель, вӑл литовский чӗлхипе стандартизаци аталанӑвӗнче чи витӗмлӗ фигурӑсенчен пӗри пулнӑ.
2. Йонас Яблонскис (1860-1930) - Лингвист, ӑна Жемайтипе Аукштайти диалекчӗсене тӗпе хурса Ку чухнехи стандартлӑ литов чӗлхине туса хурасси тесе шутлаҫҫӗ.
3. Аугустинас Янайтис (1886-1972) - историе, структурӑна тата чӗлхе диалекчӗсене тӗпчекен литов чӗлхинчи пысӑк кӗлетке.
4. Винкас Креве-Мицквичюс (1882-1954) - нумай ҫӗршывлӑ автор, литов культурипе чӗлхи ҫинчен те-стандартлӑ, диалектлӑ формӑра та нумай ҫырнӑскер.
5. Жигимантас Кузминскис (1898-1959) - литовский чӗлхине кодификацилес тӗлӗшпе ӗҫлекен паллӑ лингвист, грамматика правилисене туса хатӗрлес тата пурне те ҫавӑрса илекен пӗрремӗш словаре туса хурас енӗпе ӗҫленӗ.

Литов чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Литов чӗлхи балтика ҫемьин членӗ пулса тӑрать. Вӑл-кирлӗ тата паллӑ ячӗсен флексийӗсемпе, ҫавӑн пекех глаголсен тӗрлӗ хатӗрӗсемпе усӑ куракан флективлӑ чӗлхе. Чӗлхене ҫавӑн пекех агглютинативлӑ морфологи нумай йӗркеленӗ. Сӑмахсен тӗп йӗрки-глагол-объект.

Литов чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Лайӑх курс е программа тупӑр: чӗлхене чӑннипех вӗренме май паракан иммерсивлӑ программа тупӑр. Вырӑнти колледжа занятисене ҫырӑнасси, литвари чӗлхе шкулне кӗрсе тухасси е онлайн-курс витӗр тухасси ҫинчен шухӑшлӑр.
2. Чӗлхене вӗренмелли кӗнеке туянӑр: чӗлхене вӗренмелли кӗнеке Ҫине Инвестици Хывни сире литовкӑри грамматикӑпа словарь запасӗн мӗнпур никӗсне алла илме пулӑшӗ.
3. Литов музыкине итлӗр те фильмсене пӑхӑр: литовски музыкӑна итлесе, литовски музыкӑна итлесе, литовский чӗлхипе телевизор шоуӗсемпе фильмсене пӑхса Тухӑр.
4. Хӑвӑр сӑмахӑра практикӑра тытӑр: практика ӑна идеаллӑ тӑвать! Хӑвӑрӑн ӑнланулӑхӑра тата сӑмахӑн таркӑнлӑхне сирсе ярас тесе, хӑвӑр сӑмахӑра малалла та практикӑра тытса пырӑр. Эсир Те Вырӑнти ҫынсем тӗрлӗ сӑмахсем каланине илтес тесе Forvo е Rhinospike пек ресурссемпе усӑ курма пултаратӑр.
5. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене тупӑр та калаҫура усӑ курӑр: чӗлхе улӑштарӑвӗн сайчӗсене хутшӑнма Е чӗлхе тӗлпулӑвӗсене йӗркелеме Хӑтланса Пӑхӑр, вӗсем сире калаҫу хӑнӑхӑвӗсенче усӑ курма пулӑшӗҫ.
6. Тӗрлӗ ресурссемпе усӑ курӑр: хӑвӑра пӗр ресурспа кӑна ан пӳлӗр. Duolingo е Babbel йышши приложенисемпе тата веб-сайтсемпе усӑ курӑр. Эсир Те Woutube ҫинче усӑллӑ подкастсемпе видеороликсем тупма пултаратӑр, вӗсенче литов чӗлхипе культура ҫинчен ҫырнӑ.