Тутарла Лаос Куҫар

Тутар чӗлхи-Раҫҫей Федерацийӗн составне кӗрекен Тутарстан Республикинче калаҫакан чӗлхе. Ку тӗрӗк чӗлхи, тӗрӗк, узбек тата казах чӗлхипе хурӑнташлӑ тӗрӗк чӗлхи. Ун ҫинче Азербайджан, Украинӑпа Казахстанри хӑш-пӗр чаҫсенче те калаҫаҫҫӗ. Тутар чӗлхи Тутарстанри официаллӑ чӗлхе шутланать тата вӗренӳ тата патшалӑх управленийӗн сферинче усӑ курать.

Раҫҫей империне анлӑлатса тутарстан составне кӗнӗ шкулсенче, районсенче вӗренмелли тутар чӗлхи обязательно пулса тӑчӗ. Ҫакӑ кулленхи пурнӑҫра унпа усӑ курассине чакарма пулӑшнӑ, анчах 1990-мӗш ҫулсенче чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрассине тӳссе ирттернӗ, мӗншӗн тесен унпа усӑ курассине хавхалантарас тӗлӗшпе вӑй хунӑ.

Куҫару патне ҫитсен документсене тутарла куҫарма пултаракан темиҫе вариант пур. Тутар чӗлхине куҫармалли чи сарӑлнӑ меслет-тутар чӗлхинчен профессиллӗ тӑлмача тара тытасси. Ҫак пахалӑха вӗсем чӗлхе нюансӗсемпе паллашаҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем юридически, медицина тата финанс куҫарӑвӗ евӗр уйрӑм облаҫсенче опытлӑ, ҫавӑнпа та вӗсем тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Тепӗр вариант-автоматизациленӗ куҫару программипе усӑ курасси. Ҫак программӑсене чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем пулманнисене документсене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшмалла. Вӗсем алгоритмӑпа пӗр чӗлхерен теприн ҫине ҫын хутшӑнмасӑр усӑ кураҫҫӗ. Анчах ку программӑсем документа тӗрӗсленӗ пек тӗрӗс мар пулма пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех онлайн-куҫару службисем те пур, вӗсем акӑлчанларан тутарла тӗрӗс куҫарма пултараҫҫӗ. Ҫак пулӑшусем час-часах чи йӳнӗ вариант пулса тӑраҫҫӗ, анчах вӗсем професси тӑлмачӗн пулӑшӑвӗн пахалӑхне те шантарма пултараймаҫҫӗ. Тутарла хӑвӑрт та хаклах мар йышӑну шыратӑр пулсан, ку лайӑх вариант пулма пултарать. Анчах эсир авторитетлӑ сервиспа тӗп-тӗрӗс усӑ курнине ӗненни кирлӗ.

Тутар чӗлхине куҫарма эсир мӗнле маршрут суйласа илнине пӑхмасӑрах малашлӑхри вӑй-хӑватран хӑтӑлас тесен тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Професси куҫарӑвӗ, яланхи пекех, ҫак тӗллеве пурнӑҫламалли чи лайӑх меслет шутланать, анчах тӑкаксене пула онлайн-куҫару е компьютер программисем пулӑшма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче тутарла калаҫаҫҫӗ?

Тутарла ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, унта ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 6 миллион ытла ҫын шутланать. Унта Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Турци тата Туркменистан йышши ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Тутар чӗлхин историйӗ мӗнле?

Тутар чӗлхи, хусан тутарӗ пекех паллӑ тутар чӗлхи, кипчак ушкӑнӗн тӗрӗк чӗлхи пулса тӑрать, ун ҫинче ытларах Тутарстан Республикинче, Раҫҫей Федерацийӗн регионӗнче калаҫаҫҫӗ. Унпа раҫҫейӗн ытти пайӗсенче, Узбекистанра тата Казахстанра та калаҫаҫҫӗ. Атӑлҫи пӑлхарсем ислам йышӑнса хальхи тутарсем пулса тӑрсан, тутар чӗлхин историйӗ 10 ӗмӗре ҫитет. Ылтӑн Орда тапхӑрӗнче (13-15 ҫ.) тутарсем монголсен пуҫ пулса тӑнӑ, тутар чӗлхи монголсемпе перси чӗлхисен вӑйлӑ витӗмне сӑнаса пӑхма пуҫланӑ. Вӑл тӗрӗк чӗлхин ытти диалекчӗсемпе, ҫавӑн пекех арабсемпе перси заемствийӗсемпе ҫыхӑннӑ контакт пирки чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех пысӑк улшӑнусем тӳснӗ. Ҫавна пула вӑл хӑйӗн ҫывӑх тӑванӗсенчен уйрӑм чӗлхе пулса тӑнӑ, регионти нумай диалектсем тухнӑ. Тутарла ҫырнӑ пӗрремӗш кӗнеке 1584 ҫулта "Дивань-и Люгати-т-тӗрӗк"ятлӑ пичетленсе тухнӑ. 19 ӗмӗртен пуҫласа тутар чӗлхи Раҫҫей империне, Унтан Совет Союзне йышӑннӑ. Вӑл тутарстанра совет саманинче официаллӑ статус илнӗ, анчах сталинла тапхӑрта пусӑрӑнчӑкпа тӗл пулнӑ. 1989 ҫулта тутар алфавитне кириллицӑран латиницӑна куҫарнӑ, 1998 ҫулта Тутарстан Республики тутар чӗлхине официаллӑ тесе пӗлтернӗ. Паян ку чӗлхепе унчченхи пекех раҫҫейре, ытларах тутар общинин 8 миллион ытла ҫын калаҫать.

Тутар чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Габдулла Тукай (1850-1913): узбек, вырӑс тата тутарла ҫырнӑ тутар поэчӗ тата драматург тутар чӗлхипе литературине популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
2. Мирказизи аляскри (17 ӗмӗр): тутар ҫыравҫи, тутар чӗлхин чаплӑ грамматикине ҫырнӑскер, ӑна поэзи ҫырӑвӗн хӑйне евӗрлӗ стильне туса хатӗрлеме хушса ҫырнӑскер.
3. Асканави текахира (1885-1951): тутар ученӑйӗпе лингвист, тутар чӗлхин тӗпчевӗсем унӑн аталанӑвӗшӗн татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулнӑ.
4. Машмедьяр Зарнакаев (19 ӗмӗр): Тутар писателӗ тата поэт, хальхи тутар словарӗ ҫырнӑскер, тутар чӗлхине стандартизацилеме пулӑшнӑскер.
5. Илдар Файзи (1926-2007): тутар писателӗпе журналист, тутарла вун-вун калавсемпе кӗнекесем ҫырнӑскер тата тутар литература чӗлхине чӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑскер.

Тутар чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Тутар чӗлхи тытӑмӗ иерархинична, типлӑ агглютинативлӑ морфологи. Вӑл тӑватӑ падежран (менельник, ашшӗ-амӑшӗ, эрехпе локативлӑ) тата виҫӗ ӑруран (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран) тӑрать. Глаголсем сӑн-питпе, хисеппе, кӑмӑл туртӑмӗпе пӗрлешеҫҫӗ, чӗрчунсем вара падеж тӑрӑх, йӑхпа хисеп тӑрӑх тайӑлаҫҫӗ. Чӗлхере посологсемпе пайсен кӑткӑс системи пур, ҫав система анспектсене, направление тата модаллӑха пӗлтерме пултарать.

Тутар чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр – Интернетра тата кӗнеке магазинӗсенче тутар чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх ресурссем пур, ҫавӑнпа та чи пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр.
2. Алфавитпа паллашӑр – тутар чӗлхине кириллица ҫырнӑ, ҫавӑнпа та чӗлхене вӗрениччен эсир уйрӑм алфавитпа паллашнине ӗненӗр.
3. Произведение тата ударенисене вӗренӗр – тутар чӗлхинче уҫӑ сасӑсемпе ударенисене улӑштармалли кӑткӑс системӑпа усӑ кураҫҫӗ, ҫавӑнпа та хӑвӑр сӑмахӑра практикацилӗр, ударлӑ тата пусӑмсӑр уҫӑ сасӑсем хушшинчи уйрӑмлӑха уйӑрса илме вӗренӗр.
4. Грамматика правилисемпе тата структурипе паллашӑр – базӑри грамматикӑпа предложени тытӑмӗсене Лайӑх ӑнланни кирек мӗнле чӗлхене те алла илесси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне тӗп вырӑн йышӑнать.
5. Итлӗр, пӑхӑр та вулӑр – Итлени, пӑхса тухни, тутарла вулани сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, ҫавӑн пекех словарь запасӗпе тата сӑмахсемпе ӗҫре усӑ курма пулӑшать.
6. Калаҫусем ирттерӗр – Тутарла калаҫакан Такампа Тӑтӑшах калаҫатӑр, - кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентме чи лайӑх меслет. Малтан вӑраххӑн та ӑнланмалла калама тӑрӑшӑр, йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр.

Лаос чӗлхи лаосӑн официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать, Ун ҫинче пӗтӗм Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азири миллионшар ҫын калаҫать. Ҫавна пула ҫӗршывра та, чикӗ леш енче те лаосла куҫару шанчӑклӑрах пулӑшӑвӗсемпе анлӑрах усӑ курасси сарӑлнӑҫемӗн сарӑлсах пырать.

Лаосра е унпа пӗрле ӗҫлекен компанисене лаосла тӗрӗс куҫарусем тухӑҫлӑ коммуникацишӗн, маркетингшӑн тата саккунсене пӑхӑнассишӗн те кирлӗ. Документсене лаосла куҫарни вырӑнти тата тӗнчери рыноксене ҫул уҫма, ҫӗнӗ клиентсене явӑҫтарма тата партнерсемпе тата интересленнӗ енсемпе ҫирӗп ҫыхӑну йӗркелеме пултарать. Унсӑр пуҫне лаосла професси куҫарӑвӗсем организацисене вырӑнти саккунсене, нормативлӑ актсене тата корпораци управленине тытса пыма, лаосра бизнес ертсе пыракансене пысӑк пулӑшу пама пултараҫҫӗ.

Лаос чӗлхипе ҫӳрекенсемшӗн, документсене акӑлчанла е ытти чӗлхе ҫине куҫарма кирлӗ пулсан, куҫару енӗпе професси пулӑшӑвӗсен анлӑ спекторӗ усӑ курма пултарать. Пулӑшу ӗҫӗсен лайӑх поставщикӗн пысӑк квалификациллӗ куҫаруҫӑсен, лаосла куҫарас опыт пур тата чӗлхе нюансӗсемпе палланӑ ҫынсен пулмалла. Вӗсем те лаос кулленхи пурнӑҫра усӑ куракан ятарлӑ калаҫусемпе терминсен культурине лайӑх пӗлмелле.

Лаосскинчен акӑлчанла е акӑлчанларан лаосла куҫарма кама та пулин шыратӑр пулсан та, юрӑхлӑ вариантсем нумай. Авторитетлӑ агентствӑсем, яланхи пекех, конкурентлӑ хаксем тата ӗҫе хӑвӑрт пурнӑҫламалли сроксем сӗнеҫҫӗ, ҫавӑн пекех клиентсене пахалӑхлӑн пулӑшса пыма тата пур проекта та тӑрӑшса тата профессионализмпа пурнӑҫланине шантарма сӗнеҫҫӗ.

Кӗскен каласан, лаосла куҫару пулӑшӑвӗ Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азире тата унӑн тулашӗнче ӗҫлекен компанисемшӗн ытларах та ытларах пӗлтерӗшлӗ пулса тӑрать. Организацин юрӑхлӑ специалисчӗсем пулӑшнипе вӗсен куҫарӑвӗсем нюанссемпе лаос чӗлхин пуянлӑхне кӑтартса парасса шанма пултараҫҫӗ, ҫав хушӑрах тӗрӗс те шанчӑклӑ юлӗҫ.

Хӑш ҫӗршывсенче лаосла калаҫаҫҫӗ?

Лаосла ытларах Лаосра, ҫавӑн пекех Таиландӑн, Камбоджи, Бирма, Вьетнам тата Китайӑн хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ.

Лаос чӗлхи историйӗ мӗнле?

Лаос чӗлхи-тай-кадай чӗлхин чӗлхи, унпа ытларах Лаоспа Таиландӑн хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ. Вӑл тайскипе шан чӗлхисемпе таччӑн ҫыхӑннӑ.
Лаос чӗлхи мӗнрен тухни паллӑ мар, анчах та ку лан Ксанг королевствӑн чӗлхи пулнине ҫирӗплетекен свидетельство пур (хӑш чухне Лан Чанг тесе ҫыраҫҫӗ), ӑна фа Нгумм 14 ӗмӗрте никӗсленӗ. Ланьсанг ӳкнӗ хыҫҫӑн 18 ӗмӗрте лаосские правительствӑпа суту-илӳ чӗлхи вырӑнне йышӑннӑ, вӑл вара уйрӑм чӗлхе пек йӗркеленме пуҫланӑ.
19-мӗш ӗмӗрте французсем, Лаоспа пӗрле, Индокитӑн пысӑк пайне колонизациленӗ. Ҫак тапхӑрта лаос чӗлхи француз чӗлхине вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, нумай ҫӗнӗ терминсемпе сӑмах ҫаврӑнӑшӗсене француз чӗлхинчен илнӗ. Ку витӗмлӗхе хальхи лаос чӗлхинче курма пулать-ха.
Паян лаосский 17 миллион ҫынна яхӑн тӗп чӗлхе шутланать, пуринчен ытла Лаоспа ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ Таиландӑра. Ӑна та европа союзӗн официаллӑ чӗлхи тесе йышӑннӑ тата Таиландӑпа Лаос информацийӗн вӗренӳ учрежденийӗсемпе массӑллӑ хатӗрӗсемпе усӑ кураҫҫӗ.

Лаос чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Ламбонга-лаос поэчӗ, лингвист тата писатель, лаосла ҫыру чӗлхин стандартизацийӗнче тӗп вырӑн йышӑнса тӑраканскер.
2. Ахан Суванна Фума-премьер-министр Лаос 1951-1975 ҫулсенче лаос чӗлхине аталантарас тӗлӗшпе пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
3. Хамсонг Сивонгкон-лаосский 20 ӗмӗрти лексикограф тата лаос чӗлхин пӗрремӗш словарӗн редакторӗ.
4. Джеймс М.Харрис - америка лингвисчӗ тата корнель университечӗн профессорӗ, лаос чӗлхипе пӗрремӗш учебник туса хатӗрленӗ.
5. Ной Кхетхам - лаос поэчӗ, ученӑй тата лексикограф, лаос чӗлхипе литература ҫинчен нумай кӗнеке пичетлесе кӑларнӑскер.

Лаос чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Лаос чӗлхи тытӑмӗ тай-кадайӑн ытти чӗлхисем евӗрлӗ, мӗншӗн тесен вӑл субъект-глагол-объект йӗркипе агглютинативлӑ чӗлхе. Унӑн ахаль сасӑ системи пур, вӑл ытларах пӗр кӑткӑс сӑмахсенчен тӑрать, унӑн орфографийӗ ҫырулӑх ҫине никӗсленнӗ. Лаос чӗлхинче те классификаторсемпе виҫмелли кӑткӑс система пур, ҫав системӑсемпе глаголсене тата паллӑ ячӗсене классификацилеме усӑ кураҫҫӗ.

Лаос чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Сценарие вӗренме пуҫлӑр. Лаос чӗлхине кхмер алфавитӗнче никӗсленнӗ лаосский ятлӑ алфавитпа ҫырнӑ. Эсир пуҫличчен ҫак сценари саспаллисемпе тата сасӑсемпе паллашмалла.
2. Итлӗр те сӑмахсене суйласа илӗр. Лаос чӗлхипе аудиокурс илӗр те сасӑпа калаҫнине итлеме тытӑнӑр. Сасӑсене тимлӗн итлӗр, ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене суйласа илме тӑрӑшӑр.
3. Лаос чӗлхи носителӗсемпе калаҫӑр. Чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-чӑнахах та унпа калаҫасси. Лаос чӗлхипе ҫӳрекенсем шутланакан туссене тупӑр е чӗлхепе улӑштармалли программӑна хутшӑнӑр, унта эсир ыттисемпе усӑ курма пултаратӑр.
4. Чӗлхе ресурсӗсемпе усӑ курӑр. Сире лаос чӗлхине вӗрентме пулӑшмашкӑн хатӗрленӗ веб-сайтсемпе приложенисем нумай. Лаос чӗлхине вӗрентме ятарласа хатӗрленӗ курссемпе материалсене шырӑр.
5. Лаос чӗлхине кулленхи пурнӑҫӑн пӗр пайӗ тӑвӑр. Эсир чӗлхене интереслӗ вӗренме пултаратӑр, ӑна кулленхи ӗҫе кӗртетӗр. Фильмсене пӑхма, музыкӑна итлеме тата лаосла кӗнекесем вулама хӑтланса пӑхӑр.