Тутарла Кхмерски Куҫар

Тутар чӗлхи-Раҫҫей Федерацийӗн составне кӗрекен Тутарстан Республикинче калаҫакан чӗлхе. Ку тӗрӗк чӗлхи, тӗрӗк, узбек тата казах чӗлхипе хурӑнташлӑ тӗрӗк чӗлхи. Ун ҫинче Азербайджан, Украинӑпа Казахстанри хӑш-пӗр чаҫсенче те калаҫаҫҫӗ. Тутар чӗлхи Тутарстанри официаллӑ чӗлхе шутланать тата вӗренӳ тата патшалӑх управленийӗн сферинче усӑ курать.

Раҫҫей империне анлӑлатса тутарстан составне кӗнӗ шкулсенче, районсенче вӗренмелли тутар чӗлхи обязательно пулса тӑчӗ. Ҫакӑ кулленхи пурнӑҫра унпа усӑ курассине чакарма пулӑшнӑ, анчах 1990-мӗш ҫулсенче чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрассине тӳссе ирттернӗ, мӗншӗн тесен унпа усӑ курассине хавхалантарас тӗлӗшпе вӑй хунӑ.

Куҫару патне ҫитсен документсене тутарла куҫарма пултаракан темиҫе вариант пур. Тутар чӗлхине куҫармалли чи сарӑлнӑ меслет-тутар чӗлхинчен профессиллӗ тӑлмача тара тытасси. Ҫак пахалӑха вӗсем чӗлхе нюансӗсемпе паллашаҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем юридически, медицина тата финанс куҫарӑвӗ евӗр уйрӑм облаҫсенче опытлӑ, ҫавӑнпа та вӗсем тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Тепӗр вариант-автоматизациленӗ куҫару программипе усӑ курасси. Ҫак программӑсене чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем пулманнисене документсене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшмалла. Вӗсем алгоритмӑпа пӗр чӗлхерен теприн ҫине ҫын хутшӑнмасӑр усӑ кураҫҫӗ. Анчах ку программӑсем документа тӗрӗсленӗ пек тӗрӗс мар пулма пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех онлайн-куҫару службисем те пур, вӗсем акӑлчанларан тутарла тӗрӗс куҫарма пултараҫҫӗ. Ҫак пулӑшусем час-часах чи йӳнӗ вариант пулса тӑраҫҫӗ, анчах вӗсем професси тӑлмачӗн пулӑшӑвӗн пахалӑхне те шантарма пултараймаҫҫӗ. Тутарла хӑвӑрт та хаклах мар йышӑну шыратӑр пулсан, ку лайӑх вариант пулма пултарать. Анчах эсир авторитетлӑ сервиспа тӗп-тӗрӗс усӑ курнине ӗненни кирлӗ.

Тутар чӗлхине куҫарма эсир мӗнле маршрут суйласа илнине пӑхмасӑрах малашлӑхри вӑй-хӑватран хӑтӑлас тесен тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Професси куҫарӑвӗ, яланхи пекех, ҫак тӗллеве пурнӑҫламалли чи лайӑх меслет шутланать, анчах тӑкаксене пула онлайн-куҫару е компьютер программисем пулӑшма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче тутарла калаҫаҫҫӗ?

Тутарла ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, унта ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 6 миллион ытла ҫын шутланать. Унта Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Турци тата Туркменистан йышши ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Тутар чӗлхин историйӗ мӗнле?

Тутар чӗлхи, хусан тутарӗ пекех паллӑ тутар чӗлхи, кипчак ушкӑнӗн тӗрӗк чӗлхи пулса тӑрать, ун ҫинче ытларах Тутарстан Республикинче, Раҫҫей Федерацийӗн регионӗнче калаҫаҫҫӗ. Унпа раҫҫейӗн ытти пайӗсенче, Узбекистанра тата Казахстанра та калаҫаҫҫӗ. Атӑлҫи пӑлхарсем ислам йышӑнса хальхи тутарсем пулса тӑрсан, тутар чӗлхин историйӗ 10 ӗмӗре ҫитет. Ылтӑн Орда тапхӑрӗнче (13-15 ҫ.) тутарсем монголсен пуҫ пулса тӑнӑ, тутар чӗлхи монголсемпе перси чӗлхисен вӑйлӑ витӗмне сӑнаса пӑхма пуҫланӑ. Вӑл тӗрӗк чӗлхин ытти диалекчӗсемпе, ҫавӑн пекех арабсемпе перси заемствийӗсемпе ҫыхӑннӑ контакт пирки чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех пысӑк улшӑнусем тӳснӗ. Ҫавна пула вӑл хӑйӗн ҫывӑх тӑванӗсенчен уйрӑм чӗлхе пулса тӑнӑ, регионти нумай диалектсем тухнӑ. Тутарла ҫырнӑ пӗрремӗш кӗнеке 1584 ҫулта "Дивань-и Люгати-т-тӗрӗк"ятлӑ пичетленсе тухнӑ. 19 ӗмӗртен пуҫласа тутар чӗлхи Раҫҫей империне, Унтан Совет Союзне йышӑннӑ. Вӑл тутарстанра совет саманинче официаллӑ статус илнӗ, анчах сталинла тапхӑрта пусӑрӑнчӑкпа тӗл пулнӑ. 1989 ҫулта тутар алфавитне кириллицӑран латиницӑна куҫарнӑ, 1998 ҫулта Тутарстан Республики тутар чӗлхине официаллӑ тесе пӗлтернӗ. Паян ку чӗлхепе унчченхи пекех раҫҫейре, ытларах тутар общинин 8 миллион ытла ҫын калаҫать.

Тутар чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Габдулла Тукай (1850-1913): узбек, вырӑс тата тутарла ҫырнӑ тутар поэчӗ тата драматург тутар чӗлхипе литературине популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
2. Мирказизи аляскри (17 ӗмӗр): тутар ҫыравҫи, тутар чӗлхин чаплӑ грамматикине ҫырнӑскер, ӑна поэзи ҫырӑвӗн хӑйне евӗрлӗ стильне туса хатӗрлеме хушса ҫырнӑскер.
3. Асканави текахира (1885-1951): тутар ученӑйӗпе лингвист, тутар чӗлхин тӗпчевӗсем унӑн аталанӑвӗшӗн татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулнӑ.
4. Машмедьяр Зарнакаев (19 ӗмӗр): Тутар писателӗ тата поэт, хальхи тутар словарӗ ҫырнӑскер, тутар чӗлхине стандартизацилеме пулӑшнӑскер.
5. Илдар Файзи (1926-2007): тутар писателӗпе журналист, тутарла вун-вун калавсемпе кӗнекесем ҫырнӑскер тата тутар литература чӗлхине чӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑскер.

Тутар чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Тутар чӗлхи тытӑмӗ иерархинична, типлӑ агглютинативлӑ морфологи. Вӑл тӑватӑ падежран (менельник, ашшӗ-амӑшӗ, эрехпе локативлӑ) тата виҫӗ ӑруран (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран) тӑрать. Глаголсем сӑн-питпе, хисеппе, кӑмӑл туртӑмӗпе пӗрлешеҫҫӗ, чӗрчунсем вара падеж тӑрӑх, йӑхпа хисеп тӑрӑх тайӑлаҫҫӗ. Чӗлхере посологсемпе пайсен кӑткӑс системи пур, ҫав система анспектсене, направление тата модаллӑха пӗлтерме пултарать.

Тутар чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр – Интернетра тата кӗнеке магазинӗсенче тутар чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх ресурссем пур, ҫавӑнпа та чи пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр.
2. Алфавитпа паллашӑр – тутар чӗлхине кириллица ҫырнӑ, ҫавӑнпа та чӗлхене вӗрениччен эсир уйрӑм алфавитпа паллашнине ӗненӗр.
3. Произведение тата ударенисене вӗренӗр – тутар чӗлхинче уҫӑ сасӑсемпе ударенисене улӑштармалли кӑткӑс системӑпа усӑ кураҫҫӗ, ҫавӑнпа та хӑвӑр сӑмахӑра практикацилӗр, ударлӑ тата пусӑмсӑр уҫӑ сасӑсем хушшинчи уйрӑмлӑха уйӑрса илме вӗренӗр.
4. Грамматика правилисемпе тата структурипе паллашӑр – базӑри грамматикӑпа предложени тытӑмӗсене Лайӑх ӑнланни кирек мӗнле чӗлхене те алла илесси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне тӗп вырӑн йышӑнать.
5. Итлӗр, пӑхӑр та вулӑр – Итлени, пӑхса тухни, тутарла вулани сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, ҫавӑн пекех словарь запасӗпе тата сӑмахсемпе ӗҫре усӑ курма пулӑшать.
6. Калаҫусем ирттерӗр – Тутарла калаҫакан Такампа Тӑтӑшах калаҫатӑр, - кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентме чи лайӑх меслет. Малтан вӑраххӑн та ӑнланмалла калама тӑрӑшӑр, йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр.

Кхмер Камбоджин официаллӑ чӗлхи шутланать, ун ҫинче пӗтӗм тӗнчипе 16 миллион ытла ҫын калаҫать. Чӗлхе австроазиат чӗлхисен ҫемйи шутланать, вӑл кхмер тата мон-мон йышши вьетнампа мон-кхмер чӗлхисене кӗрет. Кхмер чӗлхи хӑйӗн ҫырӑвӗн системине пула кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азири тӑванӗсем хушшинче уйрӑммӑнах уйрӑм. Камбоджри граждан вӑрҫи вӑхӑтӗнче коммунистсен партийӗпе историлле ҫыхӑну тытнине пула "хӗрлӗ кхмерсем" тесе паллӑ кхмер алфавичӗ сыпӑклӑ ҫыру валли килӗшӳллӗ саспаллисемпе диакритика паллисемпе усӑ курать.

Диакритика паллисем пур пулин те кхмер ҫырулӑхӗ тухӑҫри ытти чӗлхесемпе танлаштарсан ансатрах. Саспаллисем йӗркеллӗн вырнаҫса тухнӑ, вулама ҫӑмӑллатать. Ҫакӑ кхмер чӗлхине ытти чӗлхесене куҫарнипе танлаштарсан ансатлатма пулӑшать.

Кхмер чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗсем Туризм ӳссе пынипе Тата Камбоджра ӗҫлӗ майсемпе ытларах та ытларах усӑ кураҫҫӗ. Ҫакӑн хыҫҫӑн акӑлчансемпе кхмер чӗлхисем хушшинчи уйрӑмлӑха ҫӗнтерсе илме пулӑшакан куҫару компанийӗсем нумай тупӑннӑ.

Куҫару компанине суйланӑ чухне тӑлмачӑн опычӗпе чӗлхине пӗлнине шута илмелле. Ҫавӑн пекех тӑлмач культурӑпа паллашнине тата чӗлхе нюансӗсене палӑртнине ӗненни кирлӗ.

Унсӑр пуҫне куҫару компанийӗ тӗрӗс те вӑхӑтра куҫарма сӗннине ӗненмелле. Ку предприятисемпе Е камбоджри уйрӑм ҫынсемпе хутшӑннӑ чухне татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулма пултарать. Ӗҫ докуменчӗсемпе контракчӗсем валли тӗп вырӑн йышӑнать, ҫавӑнпа кхмер чӗлхинчен шанчӑклӑ куҫарусене инвестици хывмалла.

Юлашкинчен, конкурентлӑ хаксем сӗнекен куҫару компанине тупмалла. Компанисем кхмер чӗлхинчен куҫарма пулӑшакан пулӑшу сӗнеҫҫӗ пулсан, лайӑх сӗнӳ илес тесен магазинсем тӑрӑх ҫӳресе хаксене танлаштармалла.

Камбоджра бизнес тытса пырас текен уйрӑм ҫынсемпе предприятисемшӗн кхмер чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗ хаклӑ пулма пултарать. Юрӑхлӑ тӑлмач пулӑшнипе вӗсем хӑйсем пӗр-пӗринпе тӗрӗс те культура йӑли-йӗркипе ҫыхӑнса тӑрасса шанма пултараҫҫӗ. Ҫавӑнпа та, кирлӗ пулсан, кхмер чӗлхинчен куҫарас тӗлӗшпе пулӑшу ыйтма ан вӑтанӑр.

Хӑш ҫӗршывсенче кхмер чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Кхмер чӗлхипе Ытларах Камбоджра калаҫаҫҫӗ. Ун ҫинче Вьетнампа Таиландӑра та, ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Кхмер чӗлхин историйӗ мӗнле?

Кхмер чӗлхи - австроази чӗлхи, унта Камбоджра, Вьетнамра, Таиландӑра тата Францире 16 миллиона яхӑн ҫын калаҫать. Ку пирӗн эрӑри пӗрремӗш ӗмӗртен пуҫласа регионта усӑ куракан камбоджин официаллӑ чӗлхи..
Кхмер чӗлхипе ҫырнӑ чи паллӑ ҫырусене пирӗн эрӑри 7 ӗмӗрте параҫҫӗ, анчах ку чӗлхе, тен, чылай вӑрӑмрах та пулнӑ пулӗ. VII ӗмӗрччен КХМЕР империйӗнче Санскритра калаҫакан Индире пурӑнакансене доминациленӗ. 8 ӗмӗр тӗлне кхмер чӗлхи уйрӑм диалекта уйӑрӑлма пуҫланӑ.
Кхмер чӗлхи те чӗлхене вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, ӑна Кӑнтӑр Индирен 9-мӗш ӗмӗрте инди буддийӗсен миссионерӗсем илсе килнӗ. Санскрита та, регионӑн тӑван австроази чӗлхипе ҫыхӑнтарса, хальхи кхмер чӗлхи ҫуратнӑ.
Ҫавӑнтанпа кхмерский ытларах та ытларах палӑрса Пырать, хальхи вӑхӑтра Камбоджра чи анлӑ чӗлхе пулса тӑрать. Ҫавӑн пекех Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азири патшалӑхсен ассоциацийӗн официаллӑ чӗлхисенчен пӗри (АСЕАН).

Кхмер чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Преа Анг Энг (17 ӗмӗр): кхмер чӗлхин историйӗнче Пысӑк фигура, Преа Энг темиҫе ӗҫ ҫырнӑ, вӗсем чӗлхене упрас тата популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ. Ӑна Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азири пӗрремӗш пичет станокӗ туса хурасси, ҫавӑн пекех кхмер чӗлхин ҫыру версине ӗҫе кӗртесси тесе шутлаҫҫӗ.
2. Камӑн Чанкирӗ (19 ӗмӗр вӗҫӗ): Камӑн Чанкирӗ кхмер чӗлхине хальхи аталанӑвӗнче чи пӗлтерӗшлӗ фигурӑсенчен пӗри шутланать. Вӑл ку таранччен усӑ куракан деванагарин ҫырулӑхӗ ҫинче никӗсленнӗ ҫырӑвӑн системине туса хатӗрленӗ те орфографипе грамматика стандартизацийӗшӗн ответ тытнӑ.
3. Тхонг Хи (20 ӗмӗр пуҫламӑшӗ): Тхонг Хи кхмер словарьне туса хатӗрлес тӗлӗшпе хӑйӗн новаторла ӗҫне лайӑх пӗлет. Унӑн словарьне 1923 ҫулта пичетлесе кӑларнӑ, халӗ те кхмер чӗлхипе справка пособийӗ пулса анлӑн усӑ кураҫҫӗ.
4. Хисеплӗ Чуон Нат (20 ӗмӗр): храмӑн Настоятелӗ Ват Ботум Ваддей, хисеплӗ Чуон Натх Кхмер чӗлхине упраса тата популяризацилес енӗпе ӗҫленӗшӗн пысӑк хисепре. Вӑл буддири кхмер чӗлхине вӗрентекенсенчен пӗри пулнӑ, ӑна час-часах кхмер культурине упраса хӑварма пулӑшу ҫыраҫҫӗ.
5. Хай Кантул (21 ӗмӗр): паянхи кун кхмер чӗлхи енӗпе чи витӗмлӗ фигурӑсенчен Пӗри, Хай Кантул-профессор тата лингвист, вӑл кхмер чӗлхипе вӗренӳре усӑ курас тӗлӗшпе ывӑна пӗлмесӗр ӗҫленӗ. Вӑл кхмер чӗлхипе темиҫе учебник туса хатӗрленӗ те кхмер чӗлхин прависене хытӑ хӳтӗлекен ҫын пулса тӑрать.

Кхмер чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Кхмер чӗлхи вӑл-мон-кхмер ҫемйипе ҫыхӑннӑ австроази чӗлхи. Ку вӑл сӑмахсен субъект-глагол-объектлӑ йӗркипе тата предлогсем вырӑнне послогсемпе усӑ куракан аналитика чӗлхи. Вӑл аффикссен пуян системине тӗрлӗ приставкӑсене, суффикссене тата инфикс ҫаврӑнӑшӗсене кӗртет. Унӑн пӗлтерӗшне хисеппе, глаголсене - питпе, хисеппе, асспект, сасӑпа, тайӑлупа палӑртнӑ. Ҫавӑн пекех унӑн пилӗк тонна тонна системи пур, ҫав системӑпа тӗрлӗ пӗлтерӗшсене уйӑрса илме усӑ кураҫҫӗ.

Кхмер чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Алфавита тӗпчеме пуҫлӑр: Кхмер чӗлхине аксар кхмер теекен алфавит абугидпа усӑ курса ҫырнӑ, ҫавӑнпа та саспаллисемпе тата вӗсен тӗрлӗ формисемпе паллаштарма тытӑнмалла. Эсир алфавит вӗренме пулӑшакан Интернетра ресурссем тупма пултаратӑр.
2. База словарь запасне алла илӗр: эсир алфавитпа паллашсанах кхмер чӗлхипе тӗп сӑмахсене тата сӑмахсене вӗренес тӗлӗшпе ӗҫлеме тытӑнӑр. Эсир онлайн-словарьсемпе, учебниксемпе тата сӑмахсемпе практикӑна шыраса тупма пултаратӑр.
3. Занятисене ҫырӑнӑр: чӗлхене тӗрӗс вӗреннине пӗлес тетӗр пулсан, вырӑнти шкулта е университетра кхмер чӗлхипе вӗренме ҫырӑнӑр. Занятие ҫӳрени сире ыйту пама тата инструкторпа паллашма май парать.
4. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене итлӗр: кхмер чӗлхипе калаҫакан ҫынсемпе чӑннипех паллашас Тесен, чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене пӗр хушӑ итлеме хӑтланса пӑхӑр. Эсир кхмер чӗлхипе телепередачӑсем е фильмсем пӑхма, подкастсем итлеме е ҫак чӗлхепе юрӑсем тупма пултаратӑр.
5. Ҫырура тата калаҫу сӑмахӗнче практикӑра усӑ курӑр: чӗлхене тӗпрен ӑнланса илме пуҫласанах, ҫырура практикӑра ӗҫлеме тытӑнӑр, кхмер чӗлхипе калаҫма пуҫлӑр. Ҫак чӗлхепе вулама тытӑнӑр та чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма тытӑнса пӑхӑр. Ҫакӑ сире хӑвӑра шанма тата хӑвӑр хӑнӑхусене аталантарма пулӑшать.