Тутарла Норвеги чӗлхи Куҫар

Тутар чӗлхи-Раҫҫей Федерацийӗн составне кӗрекен Тутарстан Республикинче калаҫакан чӗлхе. Ку тӗрӗк чӗлхи, тӗрӗк, узбек тата казах чӗлхипе хурӑнташлӑ тӗрӗк чӗлхи. Ун ҫинче Азербайджан, Украинӑпа Казахстанри хӑш-пӗр чаҫсенче те калаҫаҫҫӗ. Тутар чӗлхи Тутарстанри официаллӑ чӗлхе шутланать тата вӗренӳ тата патшалӑх управленийӗн сферинче усӑ курать.

Раҫҫей империне анлӑлатса тутарстан составне кӗнӗ шкулсенче, районсенче вӗренмелли тутар чӗлхи обязательно пулса тӑчӗ. Ҫакӑ кулленхи пурнӑҫра унпа усӑ курассине чакарма пулӑшнӑ, анчах 1990-мӗш ҫулсенче чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрассине тӳссе ирттернӗ, мӗншӗн тесен унпа усӑ курассине хавхалантарас тӗлӗшпе вӑй хунӑ.

Куҫару патне ҫитсен документсене тутарла куҫарма пултаракан темиҫе вариант пур. Тутар чӗлхине куҫармалли чи сарӑлнӑ меслет-тутар чӗлхинчен профессиллӗ тӑлмача тара тытасси. Ҫак пахалӑха вӗсем чӗлхе нюансӗсемпе паллашаҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем юридически, медицина тата финанс куҫарӑвӗ евӗр уйрӑм облаҫсенче опытлӑ, ҫавӑнпа та вӗсем тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Тепӗр вариант-автоматизациленӗ куҫару программипе усӑ курасси. Ҫак программӑсене чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем пулманнисене документсене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшмалла. Вӗсем алгоритмӑпа пӗр чӗлхерен теприн ҫине ҫын хутшӑнмасӑр усӑ кураҫҫӗ. Анчах ку программӑсем документа тӗрӗсленӗ пек тӗрӗс мар пулма пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех онлайн-куҫару службисем те пур, вӗсем акӑлчанларан тутарла тӗрӗс куҫарма пултараҫҫӗ. Ҫак пулӑшусем час-часах чи йӳнӗ вариант пулса тӑраҫҫӗ, анчах вӗсем професси тӑлмачӗн пулӑшӑвӗн пахалӑхне те шантарма пултараймаҫҫӗ. Тутарла хӑвӑрт та хаклах мар йышӑну шыратӑр пулсан, ку лайӑх вариант пулма пултарать. Анчах эсир авторитетлӑ сервиспа тӗп-тӗрӗс усӑ курнине ӗненни кирлӗ.

Тутар чӗлхине куҫарма эсир мӗнле маршрут суйласа илнине пӑхмасӑрах малашлӑхри вӑй-хӑватран хӑтӑлас тесен тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Професси куҫарӑвӗ, яланхи пекех, ҫак тӗллеве пурнӑҫламалли чи лайӑх меслет шутланать, анчах тӑкаксене пула онлайн-куҫару е компьютер программисем пулӑшма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче тутарла калаҫаҫҫӗ?

Тутарла ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, унта ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 6 миллион ытла ҫын шутланать. Унта Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Турци тата Туркменистан йышши ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Тутар чӗлхин историйӗ мӗнле?

Тутар чӗлхи, хусан тутарӗ пекех паллӑ тутар чӗлхи, кипчак ушкӑнӗн тӗрӗк чӗлхи пулса тӑрать, ун ҫинче ытларах Тутарстан Республикинче, Раҫҫей Федерацийӗн регионӗнче калаҫаҫҫӗ. Унпа раҫҫейӗн ытти пайӗсенче, Узбекистанра тата Казахстанра та калаҫаҫҫӗ. Атӑлҫи пӑлхарсем ислам йышӑнса хальхи тутарсем пулса тӑрсан, тутар чӗлхин историйӗ 10 ӗмӗре ҫитет. Ылтӑн Орда тапхӑрӗнче (13-15 ҫ.) тутарсем монголсен пуҫ пулса тӑнӑ, тутар чӗлхи монголсемпе перси чӗлхисен вӑйлӑ витӗмне сӑнаса пӑхма пуҫланӑ. Вӑл тӗрӗк чӗлхин ытти диалекчӗсемпе, ҫавӑн пекех арабсемпе перси заемствийӗсемпе ҫыхӑннӑ контакт пирки чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех пысӑк улшӑнусем тӳснӗ. Ҫавна пула вӑл хӑйӗн ҫывӑх тӑванӗсенчен уйрӑм чӗлхе пулса тӑнӑ, регионти нумай диалектсем тухнӑ. Тутарла ҫырнӑ пӗрремӗш кӗнеке 1584 ҫулта "Дивань-и Люгати-т-тӗрӗк"ятлӑ пичетленсе тухнӑ. 19 ӗмӗртен пуҫласа тутар чӗлхи Раҫҫей империне, Унтан Совет Союзне йышӑннӑ. Вӑл тутарстанра совет саманинче официаллӑ статус илнӗ, анчах сталинла тапхӑрта пусӑрӑнчӑкпа тӗл пулнӑ. 1989 ҫулта тутар алфавитне кириллицӑран латиницӑна куҫарнӑ, 1998 ҫулта Тутарстан Республики тутар чӗлхине официаллӑ тесе пӗлтернӗ. Паян ку чӗлхепе унчченхи пекех раҫҫейре, ытларах тутар общинин 8 миллион ытла ҫын калаҫать.

Тутар чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Габдулла Тукай (1850-1913): узбек, вырӑс тата тутарла ҫырнӑ тутар поэчӗ тата драматург тутар чӗлхипе литературине популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
2. Мирказизи аляскри (17 ӗмӗр): тутар ҫыравҫи, тутар чӗлхин чаплӑ грамматикине ҫырнӑскер, ӑна поэзи ҫырӑвӗн хӑйне евӗрлӗ стильне туса хатӗрлеме хушса ҫырнӑскер.
3. Асканави текахира (1885-1951): тутар ученӑйӗпе лингвист, тутар чӗлхин тӗпчевӗсем унӑн аталанӑвӗшӗн татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулнӑ.
4. Машмедьяр Зарнакаев (19 ӗмӗр): Тутар писателӗ тата поэт, хальхи тутар словарӗ ҫырнӑскер, тутар чӗлхине стандартизацилеме пулӑшнӑскер.
5. Илдар Файзи (1926-2007): тутар писателӗпе журналист, тутарла вун-вун калавсемпе кӗнекесем ҫырнӑскер тата тутар литература чӗлхине чӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑскер.

Тутар чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Тутар чӗлхи тытӑмӗ иерархинична, типлӑ агглютинативлӑ морфологи. Вӑл тӑватӑ падежран (менельник, ашшӗ-амӑшӗ, эрехпе локативлӑ) тата виҫӗ ӑруран (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран) тӑрать. Глаголсем сӑн-питпе, хисеппе, кӑмӑл туртӑмӗпе пӗрлешеҫҫӗ, чӗрчунсем вара падеж тӑрӑх, йӑхпа хисеп тӑрӑх тайӑлаҫҫӗ. Чӗлхере посологсемпе пайсен кӑткӑс системи пур, ҫав система анспектсене, направление тата модаллӑха пӗлтерме пултарать.

Тутар чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр – Интернетра тата кӗнеке магазинӗсенче тутар чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх ресурссем пур, ҫавӑнпа та чи пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр.
2. Алфавитпа паллашӑр – тутар чӗлхине кириллица ҫырнӑ, ҫавӑнпа та чӗлхене вӗрениччен эсир уйрӑм алфавитпа паллашнине ӗненӗр.
3. Произведение тата ударенисене вӗренӗр – тутар чӗлхинче уҫӑ сасӑсемпе ударенисене улӑштармалли кӑткӑс системӑпа усӑ кураҫҫӗ, ҫавӑнпа та хӑвӑр сӑмахӑра практикацилӗр, ударлӑ тата пусӑмсӑр уҫӑ сасӑсем хушшинчи уйрӑмлӑха уйӑрса илме вӗренӗр.
4. Грамматика правилисемпе тата структурипе паллашӑр – базӑри грамматикӑпа предложени тытӑмӗсене Лайӑх ӑнланни кирек мӗнле чӗлхене те алла илесси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне тӗп вырӑн йышӑнать.
5. Итлӗр, пӑхӑр та вулӑр – Итлени, пӑхса тухни, тутарла вулани сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, ҫавӑн пекех словарь запасӗпе тата сӑмахсемпе ӗҫре усӑ курма пулӑшать.
6. Калаҫусем ирттерӗр – Тутарла калаҫакан Такампа Тӑтӑшах калаҫатӑр, - кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентме чи лайӑх меслет. Малтан вӑраххӑн та ӑнланмалла калама тӑрӑшӑр, йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр.

Норвегие хӑйӗн пуян чӗлхе еткерӗ тата тарӑн культурӑллӑ тӗрлӗ енӗ паллӑ, нумай чӗлхепе пӗтӗм ҫӗршывӗпе калаҫаҫҫӗ. Ҫапла вара норвеги куҫарӑвӗн пулӑшӑвӗсем пысӑк ыйтупа усӑ кураҫҫӗ. Норвегире, предприятисенче, организацисенче тата уйрӑм ҫынсен пичӗсенче калаҫакан тӗрлӗ чӗлхесене час-часах тӗрлӗ культура представителӗсем хушшинче тухӑҫлӑ хутшӑнма тӗрӗс те професси куҫарӑвӗ кирлӗ.

Норвегин официаллӑ чӗлхисем бокмольскипе нюрорский шутланаҫҫӗ, вӗсенчен иккӗшӗнче те халӑхӑн икӗ пайне яхӑн калаҫаҫҫӗ. Ҫак икӗ тӗрлӗ чӗлхепе, пӗтӗм ҫӗршывӗпе ытти чӗлхепе калаҫаҫҫӗ. Нумай пулмасть ыйтупа килӗшӳллӗн, нумай сарӑлнӑ чӗлхесен шутне, норвежскисӗр пуҫне, акӑлчан, швед, фин, француз, нимӗҫ тата араб чӗлхисем кӗреҫҫӗ.

Норвеж чӗлхинчен куҫарас енӗпе ӗҫлекен професси пулӑшӑвӗсем темиҫе чӗлхепе пулӑшу пама питех те пысӑк пулӑшу пулма пултараҫҫӗ. Ҫак организацисем сӗнекен пулӑшу документсен куҫарӑвне, шантарнӑ куҫарусене, академи куҫарӑвӗсене, веб-сайтсен куҫарӑвӗсене тата ытти те кӗртеҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем ҫыру докуменчӗсемпе ӗҫлеме кӑна мар, конференцисенче, ӗҫлӗ тӗлпулусенче тата тӗрлӗ мероприятисенче ҫӑвартан куҫарӑва тивӗҫтерме те пултараҫҫӗ. Паракан куҫарусем пурте этика стандарчӗсемпе килӗшӳллӗн ҫирӗп конфиденциллӗ, тӗрӗслӗх тата профессионализм тытса пымалла.

Куҫару норвеги службине суйланӑ чухне организаци шанчӑклӑ тата служба списокӗ ӑнӑҫлӑ пулнине ӗненмелле. Кунсӑр пуҫне тӑлмачсен конкретлӑ чӗлхене пӗлмелле, ҫавӑн пекех ҫӗршывӑн культурӑллӑ нюансӗсемпе тата вырӑнти сленгӑпа ӗҫ опычӗпе усӑ курмалла. Ҫавӑн пекех професси компетентлӑхне тата ялан вӗрентнине шута илмелле.

Норвегин хӑйӗн чӗлхин тӗрлӗ енӗсене чапа кӑларассипе хӳтӗлессин вӑрӑм та мӑнаҫлӑ историйӗ пур. Норвегири шанчӑклӑ тата квалификациллӗ службӑсем пулӑшнипе ҫак чӗлхе еткерлӗхӗ малалла аталанма пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче норвеж чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Норвеги чӗлхипе ытларах норвегире калаҫаҫҫӗ, анчах унта швеципе Данири хӑш-пӗр районсенче, Ҫавӑн пекех Канадӑри, Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи, Аргентинӑри, Бразилири тата Раҫҫейри норвегилле калаҫакан пысӑках мар общинӑсенче те калаҫаҫҫӗ.

Норвеж чӗлхин историйӗ мӗнле?

Норвеги - вӑтам ӗмӗрсенче норвегире куҫса килнӗ викингсем каланӑ авалхи кандинав чӗлхинчен тухнӑ ҫурҫӗр германи чӗлхи. Ҫавӑнтанпа вӑл нумай улшӑнусем тӳснӗ, халӗ ӗнтӗ хальхи икӗ тӗрлӗ формӑпа, бокмольскипе нюрорскипе пайланнӑ, вӗсенчен кашниех вырӑнти диалектсем ҫине хушма пайланать. Ҫыру чӗлхине ытларах дани чӗлхипе никӗсленӗ, вӑл 1814 ҫулччен, ҫӗршывӑн пӗртен-пӗр официаллӑ чӗлхи пулса тӑнӑ. Унтан ҫакна норвеги произведенийӗпе, грамматикӑпа тата словарь запасӗпе килӗшӳллӗн улӑштарнӑ тата скоректланӑ. 1800-мӗш ҫулсен ҫурри хыҫҫӑн ҫыру чӗлхи стандартизацилес тӗлӗшпе, уйрӑммӑнах бокмолпа нюрорска официаллӑ йӗркепе кӗртес тӗлӗшпе вӑй хунӑ. Ҫавӑнтанпа чӗлхе-ҫӑвар хутшӑнӑвӗн диалекчӗсемпе усӑ курасси ҫине ытларах та ытларах тимлӗх уйӑрать.

Норвеги чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Иван Аасен (чӗлхе реформаторӗ, лингвист тата лексикограф) 2. Хенрик Вергеланд (поэт тата драматург) 3. Йохан Николас Тидеман (грамматик) 4. Эйвинд Сей (лингвист, романист тата тӑлмачӑ) 5. Людвига Хольберг (драматург тата философ)

Норвеж чӗлхин тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

НОРВЕГИ чӗлхин тытӑмӗ ансат та йӗркеллӗ субъект-глагол-ОБЪЕКТ (SVO). Ҫавӑн пекех унӑн икӗ ӑру системи пур, арҫынсемпе хӗрарӑм йӑхӗсем пур, виҫӗ грамматика падежӗ-менельник, эрех тата дежурнӑй. Сӑмахсен йӗрки самаях авӑнчӑк, ҫакӑ сӗнӳсене кӑмӑллакан акцента кура тӗрлӗрен йӗркелеме май парать. Норвеги чӗлхинче те уҫӑ тата килӗшӳллӗ темиҫе улшӑну, ҫавӑн пекех нумай диалектсем тата регион акценчӗсем пур.

Норвеги чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Никӗссене тӗпчеме тытӑнӑр. Эсир алфавит, произведени, база грамматикине тата синтаксис вӗреннине ӗненӗр.
2. Аудио / видео ресурсӗсемпе, Подкассем пек Видеороликсемпе Уoutube видеороликсемпе тата норвежла калаҫма вӗренмелли цифра курсӗсемпе усӑ курӑр.
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе норвежла калаҫӑр. Чӗлхене путарни - ӑна вӗрентмелли чи лайӑх меслет.
4. Норвеги кӗнекисене, журналсемпе хаҫатсене вулӑр, хӑвӑрӑн словарь запасне ӳстерӗр, ӑнланӑва лайӑхлатӑр.
5. Онлайн-словарь е приложени-эсир ӑнланман сӑмахсен тӑлмачипе усӑ курӑр.
6. Норвеги телекуравӗпе фильмӗсене, Ҫавӑн пекех Woutube ҫинчи клипсене пӑхӑр, акцентпа чӗлхене хӑнӑхас пулать.
7. Юлашкинчен, норвеги чӗлхине вӗренсе савӑнма, туссене пуҫарма ан манӑр!