Тутарла Еврей Куҫар

Тутар чӗлхи-Раҫҫей Федерацийӗн составне кӗрекен Тутарстан Республикинче калаҫакан чӗлхе. Ку тӗрӗк чӗлхи, тӗрӗк, узбек тата казах чӗлхипе хурӑнташлӑ тӗрӗк чӗлхи. Ун ҫинче Азербайджан, Украинӑпа Казахстанри хӑш-пӗр чаҫсенче те калаҫаҫҫӗ. Тутар чӗлхи Тутарстанри официаллӑ чӗлхе шутланать тата вӗренӳ тата патшалӑх управленийӗн сферинче усӑ курать.

Раҫҫей империне анлӑлатса тутарстан составне кӗнӗ шкулсенче, районсенче вӗренмелли тутар чӗлхи обязательно пулса тӑчӗ. Ҫакӑ кулленхи пурнӑҫра унпа усӑ курассине чакарма пулӑшнӑ, анчах 1990-мӗш ҫулсенче чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрассине тӳссе ирттернӗ, мӗншӗн тесен унпа усӑ курассине хавхалантарас тӗлӗшпе вӑй хунӑ.

Куҫару патне ҫитсен документсене тутарла куҫарма пултаракан темиҫе вариант пур. Тутар чӗлхине куҫармалли чи сарӑлнӑ меслет-тутар чӗлхинчен профессиллӗ тӑлмача тара тытасси. Ҫак пахалӑха вӗсем чӗлхе нюансӗсемпе паллашаҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем юридически, медицина тата финанс куҫарӑвӗ евӗр уйрӑм облаҫсенче опытлӑ, ҫавӑнпа та вӗсем тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Тепӗр вариант-автоматизациленӗ куҫару программипе усӑ курасси. Ҫак программӑсене чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем пулманнисене документсене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшмалла. Вӗсем алгоритмӑпа пӗр чӗлхерен теприн ҫине ҫын хутшӑнмасӑр усӑ кураҫҫӗ. Анчах ку программӑсем документа тӗрӗсленӗ пек тӗрӗс мар пулма пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех онлайн-куҫару службисем те пур, вӗсем акӑлчанларан тутарла тӗрӗс куҫарма пултараҫҫӗ. Ҫак пулӑшусем час-часах чи йӳнӗ вариант пулса тӑраҫҫӗ, анчах вӗсем професси тӑлмачӗн пулӑшӑвӗн пахалӑхне те шантарма пултараймаҫҫӗ. Тутарла хӑвӑрт та хаклах мар йышӑну шыратӑр пулсан, ку лайӑх вариант пулма пултарать. Анчах эсир авторитетлӑ сервиспа тӗп-тӗрӗс усӑ курнине ӗненни кирлӗ.

Тутар чӗлхине куҫарма эсир мӗнле маршрут суйласа илнине пӑхмасӑрах малашлӑхри вӑй-хӑватран хӑтӑлас тесен тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Професси куҫарӑвӗ, яланхи пекех, ҫак тӗллеве пурнӑҫламалли чи лайӑх меслет шутланать, анчах тӑкаксене пула онлайн-куҫару е компьютер программисем пулӑшма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче тутарла калаҫаҫҫӗ?

Тутарла ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, унта ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 6 миллион ытла ҫын шутланать. Унта Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Турци тата Туркменистан йышши ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Тутар чӗлхин историйӗ мӗнле?

Тутар чӗлхи, хусан тутарӗ пекех паллӑ тутар чӗлхи, кипчак ушкӑнӗн тӗрӗк чӗлхи пулса тӑрать, ун ҫинче ытларах Тутарстан Республикинче, Раҫҫей Федерацийӗн регионӗнче калаҫаҫҫӗ. Унпа раҫҫейӗн ытти пайӗсенче, Узбекистанра тата Казахстанра та калаҫаҫҫӗ. Атӑлҫи пӑлхарсем ислам йышӑнса хальхи тутарсем пулса тӑрсан, тутар чӗлхин историйӗ 10 ӗмӗре ҫитет. Ылтӑн Орда тапхӑрӗнче (13-15 ҫ.) тутарсем монголсен пуҫ пулса тӑнӑ, тутар чӗлхи монголсемпе перси чӗлхисен вӑйлӑ витӗмне сӑнаса пӑхма пуҫланӑ. Вӑл тӗрӗк чӗлхин ытти диалекчӗсемпе, ҫавӑн пекех арабсемпе перси заемствийӗсемпе ҫыхӑннӑ контакт пирки чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех пысӑк улшӑнусем тӳснӗ. Ҫавна пула вӑл хӑйӗн ҫывӑх тӑванӗсенчен уйрӑм чӗлхе пулса тӑнӑ, регионти нумай диалектсем тухнӑ. Тутарла ҫырнӑ пӗрремӗш кӗнеке 1584 ҫулта "Дивань-и Люгати-т-тӗрӗк"ятлӑ пичетленсе тухнӑ. 19 ӗмӗртен пуҫласа тутар чӗлхи Раҫҫей империне, Унтан Совет Союзне йышӑннӑ. Вӑл тутарстанра совет саманинче официаллӑ статус илнӗ, анчах сталинла тапхӑрта пусӑрӑнчӑкпа тӗл пулнӑ. 1989 ҫулта тутар алфавитне кириллицӑран латиницӑна куҫарнӑ, 1998 ҫулта Тутарстан Республики тутар чӗлхине официаллӑ тесе пӗлтернӗ. Паян ку чӗлхепе унчченхи пекех раҫҫейре, ытларах тутар общинин 8 миллион ытла ҫын калаҫать.

Тутар чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Габдулла Тукай (1850-1913): узбек, вырӑс тата тутарла ҫырнӑ тутар поэчӗ тата драматург тутар чӗлхипе литературине популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
2. Мирказизи аляскри (17 ӗмӗр): тутар ҫыравҫи, тутар чӗлхин чаплӑ грамматикине ҫырнӑскер, ӑна поэзи ҫырӑвӗн хӑйне евӗрлӗ стильне туса хатӗрлеме хушса ҫырнӑскер.
3. Асканави текахира (1885-1951): тутар ученӑйӗпе лингвист, тутар чӗлхин тӗпчевӗсем унӑн аталанӑвӗшӗн татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулнӑ.
4. Машмедьяр Зарнакаев (19 ӗмӗр): Тутар писателӗ тата поэт, хальхи тутар словарӗ ҫырнӑскер, тутар чӗлхине стандартизацилеме пулӑшнӑскер.
5. Илдар Файзи (1926-2007): тутар писателӗпе журналист, тутарла вун-вун калавсемпе кӗнекесем ҫырнӑскер тата тутар литература чӗлхине чӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑскер.

Тутар чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Тутар чӗлхи тытӑмӗ иерархинична, типлӑ агглютинативлӑ морфологи. Вӑл тӑватӑ падежран (менельник, ашшӗ-амӑшӗ, эрехпе локативлӑ) тата виҫӗ ӑруран (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран) тӑрать. Глаголсем сӑн-питпе, хисеппе, кӑмӑл туртӑмӗпе пӗрлешеҫҫӗ, чӗрчунсем вара падеж тӑрӑх, йӑхпа хисеп тӑрӑх тайӑлаҫҫӗ. Чӗлхере посологсемпе пайсен кӑткӑс системи пур, ҫав система анспектсене, направление тата модаллӑха пӗлтерме пултарать.

Тутар чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр – Интернетра тата кӗнеке магазинӗсенче тутар чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх ресурссем пур, ҫавӑнпа та чи пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр.
2. Алфавитпа паллашӑр – тутар чӗлхине кириллица ҫырнӑ, ҫавӑнпа та чӗлхене вӗрениччен эсир уйрӑм алфавитпа паллашнине ӗненӗр.
3. Произведение тата ударенисене вӗренӗр – тутар чӗлхинче уҫӑ сасӑсемпе ударенисене улӑштармалли кӑткӑс системӑпа усӑ кураҫҫӗ, ҫавӑнпа та хӑвӑр сӑмахӑра практикацилӗр, ударлӑ тата пусӑмсӑр уҫӑ сасӑсем хушшинчи уйрӑмлӑха уйӑрса илме вӗренӗр.
4. Грамматика правилисемпе тата структурипе паллашӑр – базӑри грамматикӑпа предложени тытӑмӗсене Лайӑх ӑнланни кирек мӗнле чӗлхене те алла илесси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне тӗп вырӑн йышӑнать.
5. Итлӗр, пӑхӑр та вулӑр – Итлени, пӑхса тухни, тутарла вулани сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, ҫавӑн пекех словарь запасӗпе тата сӑмахсемпе ӗҫре усӑ курма пулӑшать.
6. Калаҫусем ирттерӗр – Тутарла калаҫакан Такампа Тӑтӑшах калаҫатӑр, - кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентме чи лайӑх меслет. Малтан вӑраххӑн та ӑнланмалла калама тӑрӑшӑр, йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр.

Юлашки ҫулсенче ивритран куҫаракансен ӳссех пыракан ыйтӑвӗ палӑрать

Иврит ҫине куҫарас ыйту ӳссех пырать, мӗншӗн тесен предприятисене ют ҫӗршыври организацисемпе партнерсем хушшинче чӗлхе барьерне ҫӗнтерсе пыма пулӑшни кирлӗ. Ӗлӗк ку тӗн тексчӗсене куҫарассипе чылай ҫырлахнӑ, анчах хальхи тӗнчере культура коммуникацийӗсем хушшинче пысӑк ӳсӗм палӑрать, ҫакӑ ивритран куҫаракансен кӑмӑлне ӳстерме пулӑшать.

Тӗнчери чи авалхи чӗлхесенчен пӗри пулнӑ май, иврит пӗр вӑхӑтрах кӗлеткеллӗ те нюанссем туллиех. Ҫакӑ Та Израилӗн официаллӑ чӗлхи, ҫакӑ тӗп бизнеса иврит ҫине куҫармалли шанчӑклӑ пулӑшусемпе усӑ курма май парать. Пӗтӗм тӗнчипе 9 миллион ытла ҫын калаҫать, ҫавӑнпа вӗсен докуменчӗсене, веб-сайчӗсене, приложенийӗсене, ивритран е ун ҫине электронлӑ ҫырусене куҫарма пулӑшакан вӑй-хӑват ҫителӗксӗр.

Анчах хӑйӗн кӑткӑслӑхне пула иврита куҫарасси йывӑр задача пулса тӑма пултарать. Тӑлмачӑн хӑйне ирӗклӗн тыткалама ҫеҫ мар, тӗрлӗ культура тата регионсенче усӑ куракан ҫинҫе нюанссемпе диалектсене те пӗлмелле. Кунсӑр пуҫне иврит грамматики акӑлчан чӗлхинчен чылай уйрӑлса тӑрать, ҫавӑнпа та тӑлмачӑн оригиналлӑ текст пӗлтерӗшне тӗп-тӗрӗс каласа парас тесен, иккӗшӗпе те паллашмалла.

Телее, ивритран опытлӑ куҫаруҫӑсем пӗтӗм тӗнчипе паллӑ. Эсир пӗтӗм тӗнчери ӗҫ операцийӗсенче специализациленӗ тӑлмача шыратӑр-и е документсене пӗр харӑс куҫарма пулӑшакана кама та пулин тупма пултаратӑр-и, эсир хӑвӑра пулӑшма пултаракан квалификациллӗ эксперта тупма пултаратӑр.

Иврит ҫине куҫарни нумай тупӑшлӑ майсем валли - юридически тата медицина тата финанс тата культура алӑкӗсене уҫма пултарать. Ҫыру куҫарӑвӗн пулӑшӑвӗ ӳснӗҫемӗн ку енӗпе пахалӑхлӑ куҫаруҫӑсене кирлӗ те кирлӗ пулать. Опытлӑ специалистсем, паллах, нумай ӗҫ тупӗҫ, ҫав вӑхӑтрах ҫӗннисем тӑлмачӑ ӗҫӗнче ӳссе пыракан ыйтупа, хӑнӑхӑвӗсене анлӑлатса усӑ курма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче калаҫҫӗ ивритра?

Ивритра Израильре, Пӗрлешӳллӗ Штатсенче, Канадӑра, Францире Тата Аргентинӑра калаҫаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне вӑл ытти ҫӗршывсенче те тӗн тӗллевӗсемпе усӑ курать, Великобритание, Германие, Швецие тата Болгарие кӗртет.

Еврей чӗлхин историйӗ мӗнле?

Авалхи еврей чӗлхи авалхи тата легендарлӑ истори пур. Ку тӗнчери чи ватӑ чӗлхесенчен пӗри, вӑл еврей идентлӑхӗпе культурин уйрӑлми пайӗ пулса тӑрать. Ивритӑн чи ир пулакан форми Пирӗн эрӑчченхи 12 ӗмӗрте Палестина районӗнче ҫуралнӑ тесе шутлаҫҫӗ. Иврит библири тапхӑрта израильсен тӗп чӗлхи пулнӑ, каярахпа вӑл раввин литературипе кӗлӗ чӗлхи пулса тӑнӑ.
Пирӗн эрӑчченхи 586-538 ҫулсенче вавилон тыткӑнӗнче еврейсем хӑш-пӗр аккадри заемствӑсене йышӑннӑ. Пирӗн эрӑри 70-мӗш ҫулта Иккӗмӗш Храм ӳкнӗ хыҫҫӑн иврит майӗпен кулленхи ӗҫ-пуҫ йӗркесӗрленме пуҫларӗ, калаҫу чӗлхи вара, еврейла-палестинла арамейла тата идиш пек, тӗрлӗ диалектсемпе эволюциленчӗ. Ивритпа усӑ курассине 19 ӗмӗрте сионизм идеологийӗ ҫуралнӑранпа Тата хальхи израиль 1948 ҫулта туса хунӑ. Паян ивритра израильре те, пӗтӗм тӗнчипе те миллионшар ҫын калаҫать.

Иврита тӗпчес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Элиэзер Бен-Иегуда (1858-1922): "хальхи ивритӑн Ашшӗ" Тесе Паллӑ Бен-Иегуда иврит чӗлхине чӗртес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ, вӑл калаҫу пекех ҫухалнӑ. Вӑл ивритӑн хальхи пӗрремӗш словарьне тунӑ, правописанин стандартизаци тытӑмне туса хатӗрленӗ, чӗлхе пӗлӗвӗсене сарма пулӑшакан вуншар кӗнеке авторӗ пулса тӑнӑ.
2. Моисей Мендельсон (1729-1786): ивритпа тата еврейсен калаҫакан халӑхӑн сарлака сийӗсен еврей культурипе паллашнӑ нимӗҫ еврейӗ. Унӑн Торине ивритран нимӗҫле куҫарни текста массӑллӑ аудиторие илсе ҫитерчӗ, европӑра иврита йышӑнассине ӳстерме пулӑшрӗ.
3. Хаим Нахман Бялик (1873-1934): израилӗн Культ поэчӗ тата ученӑйӗ, бялик иврита модернизацилес тата еврей литературин пуян традицине йӗркелес тӗлӗшпе тӗп вырӑн йышӑнса тӑнӑ. Вӑл ҫак чӗлхепе вуншар классикӑллӑ ӗҫ ҫырнӑ, паян анлӑн усӑ куракан ҫӗнӗ иврила сӑмахӗсемпе сӑмах ҫаврӑнӑшӗсене кӗртнӗ.
4. Эзра Бен-Иегуда (1858-1922): Элиэзер Ывӑлӗ, ҫак лингвист тата лексикограф хӑйӗн ашшӗн ӗҫне куҫарса малалла тӑснӑ. Вӑл историре пӗрремӗш тезаурус тунӑ, иврит грамматики ҫинчен нумай ҫырнӑ, ивритра хальхи пӗрремӗш хаҫатӑн соавторӗ пулнӑ.
5. Хаим Нахман Бялик (1873-1934): Хаим Пиччӗшӗ, Хаим та иврита аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ. Вӑл ивритра литературӑна специализациленӗ тата ивритра справка библиотеки тунӑ литература критикӗ пулнӑ. Вӑл европа чӗлхисенчен иврита классикӑлла произведенисене куҫарнӑшӑн та ответ тытнӑ.

Иврит чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Иврит семит чӗлхи пулса абджад ҫырӑвӗн тытӑмне тытса пырать. Ӑна еврей алфавитӗпе усӑ курса сылтӑмран сулахаялла ҫырнӑ. Еврей сӗнӗвӗнчи сӑмахсен тӗп йӗрки-подлежащи-объект. Пурлӑх, паллӑ ячӗсем, местоименисемпе наречисем ӑруран, шутран тата / е хуҫаланнинчен килеҫҫӗ. Глаголсем пит-куҫшӑн, хисепшӗн, йӑхшӑн, вӑхӑтшӑн, туртӑмсемшӗн тата анспект валли пухӑнаҫҫӗ.

Иврита тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗрентмелле?

1. Алфавитран пуҫлӑр. Вулама, произведени ҫырма, саспаллисем ҫырма хӑнӑхӑр. 2. Иврит грамматикин никӗсне вӗренӗр. Глаголсен сӑпатӗнчен, пӗлтерӗшлӗ шухӑшсен тайлӑмӗнчен пуҫлӑр. 3. Хӑвӑрӑн сӑмах запасне анлӑлатӑр. Эрне кунӗсем, уйӑхсем, цифрӑсем, сарӑлнӑ пуплевсемпе сӑмахсем евӗрлӗ тӗп сӑмахсене вӗренӗр. 4. Иванитӑпа чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе калаҫнӑ чухне усӑ курӑр. Калаҫу-вӗренме чи лайӑх майсенчен пӗри! 5. Иврита ҫинчи текстсене вулӑр та ивритра субтитрлӑ видео пӑхӑр. 6. Ивритра музыкӑпа аудиозапиҫӗсене итлӗр. 7. Ивритра онлайн-ресурссемпе усӑ курӑр. Иврита вӗренмелли усӑллӑ вебӑсем-сайтсем тата приложенисем нумай. 8. Иврита кулленхи пурнӑҫӑн пӗр пайӗ тӑвӑр. Ҫак чӗлхене сирӗн кулленхи пурнӑҫа кӗртни сире ӑна хӑвӑртрах вӗренсе ҫитме пулӑшать.