Непальски Тутарла Куҫар

Налилле куҫару: культура хушшинчи коммуникацие тивӗҫтересси

Налал культурӑллӑ пуян та тӗрлӗ енлӗ ҫӗршыв шутланать пулсан, унта пурӑнакансем пӗр-пӗринпе уҫҫӑн хутшӑнма йывӑр пулма пултарать. Пӗтӗм ҫӗршывӗпе 92 ытла налаллӑ мар диалектпа калаҫаҫҫӗ, нумай культура куҫарусӑр юлать тата вӗсемпе хутшӑнма май ҫук чӗлхе барьерӗсем тӑваҫҫӗ. Ҫакӑнта кирлӗ те ӗнтӗ нальский ҫине куҫарни.

Куҫару пулӑшу ӗҫӗсем ҫак пробела туллин пурнӑҫлама тата нальски чӗлхене тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшаҫҫӗ. Ҫапла вара ҫак пулӑшусем пӗтӗм культура представителӗсемпе хутшӑнни уҫӑ та тухӑҫлӑ пуласса шантараҫҫӗ. Кам та пулин акӑлчан чӗлхинчен е урӑх чӗлхерен нальский ҫине куҫарать пулсан, ку ҫырӑва пӗлменнисем патне илсе ҫитерме пулӑшать.

Ҫак куҫарусем культурӑсене пысӑк хушӑ хутшӑнма ҫеҫ мар, кулленхи задачӑсене шоппинг пек татса пама, маршрут шырани е ҫӗнӗ клиентсемпе контрактсем алӑ пусни те усӑллӑ. Куҫару тӗрӗслӗхӗ мӗн каланине е вуланине пурте ӑнланаҫҫӗ, коммуникацие пӗтӗмӗшле лайӑхлатма пулӑшать тесе шантарать.

Сӑмах ӗҫлӗ ҫыхӑнусем ҫинчен пынӑ чухне налалла куҫарни те пӗлтерӗшлӗ. Чӗлхене ӑнланни, детальсемпе ӗҫ результачӗсене тӗп-тӗрӗс каласа пама пултарни ӑнӑҫупа ӑнӑҫсӑрлӑх хушшинчи уйрӑмлӑха пӗлтерме пултарать. Кунсӑр пуҫне туризмпа маркетинг ҫинчен сӑмах пынӑ чухне налилле куҫару кирлӗ, унта пыракансем усӑллӑ информаципе усӑ курма тата хӑйсене кирлӗ таварсем туянма пултарччӑр.

Налалла куҫарни те вырӑнти культурӑпа йӑласене тӗпчеме кирлӗ. Ритуалсем, традицисем, ӗненӳсем тата чӗлхе нюансӗсем пек лайӑх енсене ӑнланни тӗпчевҫӗсене культурӑпа ҫынсем хӑйсен пурнӑҫӗпе мӗнле пурӑннине лайӑх кӑтартса пама пултарать.

Юлашкинчен, Культурӑпа еткерлӗхе упраса хӑварасси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне налаллӑ чӗлхе ҫине куҫарни пӗлтерӗшлӗ. Чӗлхене ӑнланни тата тухӑҫлӑ хутшӑнма пултарни культурӑна малалла аталантарма, сарма тата ӑна пулас ӑрусемшӗн чӗрӗ хӑварма пулӑшать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, культурӑсем хушшинчи хутшӑну уҫӑ та тухӑҫлӑ юлтӑр тесе нальски чӗлхене куҫарни пӗлтерӗшлӗ инструмент шутланать. Ҫав сервиссем пулӑшнипе культура хушшинчи хутшӑну ансатрах, хӑвӑртрах та тӗрӗсрех пулма пултарать. Ҫакӑ культура хушшинчи уйрӑлусене ҫӗнтерме пулӑшать тата пуриншӗн те уҫӑ та тухӑҫлӑ хутлӑх йӗркелет.

Хӑш ҫӗршывсенче нальски чӗлхепе калаҫаҫҫӗ?

Нальскинче Ытларах Индин Хӑш-пӗр пайӗсенче, Сиккипе, Ассампа, Хӗвеланӑҫ Бенгалипе, Хӗвеланӑҫ Бенгалири Дарджилинг округӗпе, Мегхалайпа, Аруначалпа-Мӑн Аслашшӗ, Самбалпур, Одиш, Бихар тата Кӑнтӑрти Дели хушшинче калаҫаҫҫӗ. Ун ҫинче Те Бутанпа Мьянмӑра калаҫаҫҫӗ.

Налей чӗлхин историйӗ мӗнле?

Налей чӗлхин историне 12 ӗмӗрччен, унӑн чи ир ҫырнӑ тексчӗсене индуистсен сӑваплӑ ҫырӑвӗсенче тупнӑ вӑхӑтчен пӑхса тухма пулать. Вӑл индоарири индоевропӑри чӗлхе ҫемйин пӗр пайӗ пулса тӑрать, хинди, маратха тата бенгали чӗлхисемпе тачӑ ҫыхӑнса тӑрать. Нальски чӗлхе Малтан Индин нальски регионӗнче ҫуралнӑ, ун чухне "Котир" е "Горкхапатра" паллӑ пулнӑ, вара 19 ӗмӗр вӗҫӗнче субконтинентӑн ытти пайӗсене сарӑлма пуҫланӑ.
19 ӗмӗр хушшинче гуркхсенчен нумайӑшӗ инди субконтиненчӗн темиҫе регионӗнче ҫул ҫӳренӗ, хӑйсемпе пӗрле непальский чӗлхине илсе килнӗ. Каярахпа ҫак чӗлхене британи патшалӑхӗ йышӑннӑ та колониллӗ Индири официаллӑ чӗлхесенчен пӗри пулса тӑнӑ. Великобританирен Никама пӑхӑнмасӑр пурӑнма май ҫук тесе йышӑнсан, 1947 ҫулта нальски правительство нальские официаллӑ чӗлхе вырӑнне йышӑнма йышӑннӑ, 20-мӗш ӗмӗр варринче вара вӑл пӗтӗм ҫӗршывӗпе сарӑлма пуҫланӑ.
Хальхи вӑхӑтра нальски чӗлхепе тӑван чӗлхепе, хаклав тӑрӑх, 16 миллион ҫын, пуринчен ытла Индин, Бангладешӑн, Бутанӑн тата Мьянмӑн хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ. Ку чӗлхепе ҫӗршер хаҫат пичетленсе тухать, вӑл та Налалри тӗрлӗ регионти правительствӑсен официаллӑ чӗлхипе усӑ курать.

Налей чӗлхине вӗренес ӗҫе чи пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Ачарье бханбхакт: нальски чӗлхепе пӗрремӗш эпикӑллӑ поэма ҫырнӑ поэт, нальски чӗлхене аталантарнӑшӑн чылай яваплӑ.
2. Бишвешвор Корал: премьер-министр пулнӑ Непал, Демократилле республикӑна Налал туса хурас ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ. Ҫавӑн пекех вӑл нальски чӗлхепе сӑвӑсем тата ытти произведенисем ҫырнӑ.
3. Лакшми Прасад Хӗр: поэт, драматург тата романист, пуринчен ытла нальски чӗлхепе ҫырнӑскер. Вӑл налей литературин историйӗнче чи паллӑ фигура шутланать.
4. Шест манохарӗ: нальски чӗлхене пӗтӗм тӗнче тӑрӑх сарас тӗлӗшпе тӑрӑшса ӗҫленӗ журналист. Вӑл та нальскилле темиҫе кӗнеке авторӗ пулса тӑрать.
5. Дхарма Ями: поэт, драматург тата романист, нальски чӗлхепе чи пысӑк произведенисенчен хӑш-пӗрисене ҫырнӑскер. Ӑна час-часах "хальхи непаль литературин ашшӗ"теҫҫӗ.

Налей чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Нальски чӗлхе тытӑмӗ ытти индоарилле чӗлхесем пекех. Вӑл Субъект-объект-глагол (SOV) сӑмахӗсен йӗркипе пырать, ку вӑл малтан подлежащи пынине, ун хыҫҫӑн объект, унтан глагол пулнине пӗлтерет. Унӑн агглютинативлӑ морфологи пур, вӑл кӑнтӑр азири ытти чӗлхесене те, хиндипе бенгалие, ҫавӑн пекех ӗҫлет. Ҫак морфологи пуянлӑхӗ налаллӑ чӗлхен нумай аспекчӗсенче палӑрать: глаголсен, вӑхӑтсен, пурлӑх тата местоименисен предпряженийӗсенче. Кунсӑр пуҫне наль чӗлхинче сӑртсемпе тусем ҫинче калаҫакансенчен пуҫласа Тера тӳремлӗхӗсемпе вӗҫленекен темиҫе тӗрлӗ диалект пур.

Нальский чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Нальски чӗлхен курсне вӗренӗр: нальски чӗлхен курсӗ Иртни-чӗлхене тӗрӗсрех вӗрентмелли чи лайӑх меслетсенчен пӗри. Професси инструкторӗсем пулӑшнипе эсир тӗп правилӑсене тата чӗлхепе усӑ курассине лайӑх ӑнланатӑр.
2. Онлайн / практика валли мобиль приложенийӗсемпе усӑ курӑр: онлайн нумай Пур / мобиль приложенийӗсем Пур, вӗсем сире налей чӗлхин пӗлӗвӗсене хӑнӑхтарма пулӑшаҫҫӗ. Ҫак приложенисем тӗрлӗ функцисем сӗнеҫҫӗ, вӗсем интерактивлӑ викторинӑсем, аудиовизаци урокӗсем, карточкӑсем тата сире чӗлхе ӑнланӑвне лайӑхлатма пулӑшакан ытти нумай япаласем.
3. Нальсӗр фильмсемпе шоу ҫине пӑхӑр: чӗлхене вӗренмелли тата тепӗр лайӑх меслет - нальсӗр фильмсемпе шоу ҫине пӑхасси. Ҫакӑ сире чӗлхепе культурӑна путса ларма питӗ лайӑх май парать. Ҫакӑ сирӗн ӑнланулӑха лайӑхлатма ҫеҫ мар, сире ҫӗнӗ сӑмахсемпе сӑмах ҫаврӑнӑшӗсене вӗрентме те пулӑшӗ.
4. Вуласси тата ҫырасси нальски чӗлхепе ҫырни: Вуласси тата нальски чӗлхепе ҫырнӑ ҫыру-пысӑк ӗҫ , мӗншӗн тесен вӑл сире чӗлхе тытӑмӗ тата унӑн грамматикӑлла правилисем ҫинчен спектакль курма май парать. Эсир хаҫатсене, журналсене, кӗнекесене нальски чӗлхепе вулама пултаратӑр.
5. Нальски чӗлхепе калаҫнӑ чухне практикӑра усӑ курӑр: ытти занятисем пулсан та, нальски чӗлхепе тытса тӑракан практика чӗлхене алла илмелли уҫҫи пулса тӑрать. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫӑр та вӗсемпе калаҫма хӑтланса пӑхӑр. Эсир те онлайн-форумсене чӗлхепе улӑштарма пултаратӑр, вӗсем чӗлхепе лайӑх паллашма пултараҫҫӗ.

Тутар чӗлхи-Раҫҫей Федерацийӗн составне кӗрекен Тутарстан Республикинче калаҫакан чӗлхе. Ку тӗрӗк чӗлхи, тӗрӗк, узбек тата казах чӗлхипе хурӑнташлӑ тӗрӗк чӗлхи. Ун ҫинче Азербайджан, Украинӑпа Казахстанри хӑш-пӗр чаҫсенче те калаҫаҫҫӗ. Тутар чӗлхи Тутарстанри официаллӑ чӗлхе шутланать тата вӗренӳ тата патшалӑх управленийӗн сферинче усӑ курать.

Раҫҫей империне анлӑлатса тутарстан составне кӗнӗ шкулсенче, районсенче вӗренмелли тутар чӗлхи обязательно пулса тӑчӗ. Ҫакӑ кулленхи пурнӑҫра унпа усӑ курассине чакарма пулӑшнӑ, анчах 1990-мӗш ҫулсенче чӗлхе ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрассине тӳссе ирттернӗ, мӗншӗн тесен унпа усӑ курассине хавхалантарас тӗлӗшпе вӑй хунӑ.

Куҫару патне ҫитсен документсене тутарла куҫарма пултаракан темиҫе вариант пур. Тутар чӗлхине куҫармалли чи сарӑлнӑ меслет-тутар чӗлхинчен профессиллӗ тӑлмача тара тытасси. Ҫак пахалӑха вӗсем чӗлхе нюансӗсемпе паллашаҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем юридически, медицина тата финанс куҫарӑвӗ евӗр уйрӑм облаҫсенче опытлӑ, ҫавӑнпа та вӗсем тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерме пултараҫҫӗ.

Тепӗр вариант-автоматизациленӗ куҫару программипе усӑ курасси. Ҫак программӑсене чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем пулманнисене документсене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшмалла. Вӗсем алгоритмӑпа пӗр чӗлхерен теприн ҫине ҫын хутшӑнмасӑр усӑ кураҫҫӗ. Анчах ку программӑсем документа тӗрӗсленӗ пек тӗрӗс мар пулма пултараҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех онлайн-куҫару службисем те пур, вӗсем акӑлчанларан тутарла тӗрӗс куҫарма пултараҫҫӗ. Ҫак пулӑшусем час-часах чи йӳнӗ вариант пулса тӑраҫҫӗ, анчах вӗсем професси тӑлмачӗн пулӑшӑвӗн пахалӑхне те шантарма пултараймаҫҫӗ. Тутарла хӑвӑрт та хаклах мар йышӑну шыратӑр пулсан, ку лайӑх вариант пулма пултарать. Анчах эсир авторитетлӑ сервиспа тӗп-тӗрӗс усӑ курнине ӗненни кирлӗ.

Тутар чӗлхине куҫарма эсир мӗнле маршрут суйласа илнине пӑхмасӑрах малашлӑхри вӑй-хӑватран хӑтӑлас тесен тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Професси куҫарӑвӗ, яланхи пекех, ҫак тӗллеве пурнӑҫламалли чи лайӑх меслет шутланать, анчах тӑкаксене пула онлайн-куҫару е компьютер программисем пулӑшма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче тутарла калаҫаҫҫӗ?

Тутарла ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, унта ӑна йӑтса ҫӳрекенсем 6 миллион ытла ҫын шутланать. Унта Азербайджан, Казахстан, Кыргызстан, Турци тата Туркменистан йышши ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Тутар чӗлхин историйӗ мӗнле?

Тутар чӗлхи, хусан тутарӗ пекех паллӑ тутар чӗлхи, кипчак ушкӑнӗн тӗрӗк чӗлхи пулса тӑрать, ун ҫинче ытларах Тутарстан Республикинче, Раҫҫей Федерацийӗн регионӗнче калаҫаҫҫӗ. Унпа раҫҫейӗн ытти пайӗсенче, Узбекистанра тата Казахстанра та калаҫаҫҫӗ. Атӑлҫи пӑлхарсем ислам йышӑнса хальхи тутарсем пулса тӑрсан, тутар чӗлхин историйӗ 10 ӗмӗре ҫитет. Ылтӑн Орда тапхӑрӗнче (13-15 ҫ.) тутарсем монголсен пуҫ пулса тӑнӑ, тутар чӗлхи монголсемпе перси чӗлхисен вӑйлӑ витӗмне сӑнаса пӑхма пуҫланӑ. Вӑл тӗрӗк чӗлхин ытти диалекчӗсемпе, ҫавӑн пекех арабсемпе перси заемствийӗсемпе ҫыхӑннӑ контакт пирки чӗлхе ӗмӗр-ӗмӗрех пысӑк улшӑнусем тӳснӗ. Ҫавна пула вӑл хӑйӗн ҫывӑх тӑванӗсенчен уйрӑм чӗлхе пулса тӑнӑ, регионти нумай диалектсем тухнӑ. Тутарла ҫырнӑ пӗрремӗш кӗнеке 1584 ҫулта "Дивань-и Люгати-т-тӗрӗк"ятлӑ пичетленсе тухнӑ. 19 ӗмӗртен пуҫласа тутар чӗлхи Раҫҫей империне, Унтан Совет Союзне йышӑннӑ. Вӑл тутарстанра совет саманинче официаллӑ статус илнӗ, анчах сталинла тапхӑрта пусӑрӑнчӑкпа тӗл пулнӑ. 1989 ҫулта тутар алфавитне кириллицӑран латиницӑна куҫарнӑ, 1998 ҫулта Тутарстан Республики тутар чӗлхине официаллӑ тесе пӗлтернӗ. Паян ку чӗлхепе унчченхи пекех раҫҫейре, ытларах тутар общинин 8 миллион ытла ҫын калаҫать.

Тутар чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Габдулла Тукай (1850-1913): узбек, вырӑс тата тутарла ҫырнӑ тутар поэчӗ тата драматург тутар чӗлхипе литературине популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
2. Мирказизи аляскри (17 ӗмӗр): тутар ҫыравҫи, тутар чӗлхин чаплӑ грамматикине ҫырнӑскер, ӑна поэзи ҫырӑвӗн хӑйне евӗрлӗ стильне туса хатӗрлеме хушса ҫырнӑскер.
3. Асканави текахира (1885-1951): тутар ученӑйӗпе лингвист, тутар чӗлхин тӗпчевӗсем унӑн аталанӑвӗшӗн татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулнӑ.
4. Машмедьяр Зарнакаев (19 ӗмӗр): Тутар писателӗ тата поэт, хальхи тутар словарӗ ҫырнӑскер, тутар чӗлхине стандартизацилеме пулӑшнӑскер.
5. Илдар Файзи (1926-2007): тутар писателӗпе журналист, тутарла вун-вун калавсемпе кӗнекесем ҫырнӑскер тата тутар литература чӗлхине чӗртес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑскер.

Тутар чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Тутар чӗлхи тытӑмӗ иерархинична, типлӑ агглютинативлӑ морфологи. Вӑл тӑватӑ падежран (менельник, ашшӗ-амӑшӗ, эрехпе локативлӑ) тата виҫӗ ӑруран (арҫын, хӗрарӑм тата вӑтам йӑхран) тӑрать. Глаголсем сӑн-питпе, хисеппе, кӑмӑл туртӑмӗпе пӗрлешеҫҫӗ, чӗрчунсем вара падеж тӑрӑх, йӑхпа хисеп тӑрӑх тайӑлаҫҫӗ. Чӗлхере посологсемпе пайсен кӑткӑс системи пур, ҫав система анспектсене, направление тата модаллӑха пӗлтерме пултарать.

Тутар чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр – Интернетра тата кӗнеке магазинӗсенче тутар чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх ресурссем пур, ҫавӑнпа та чи пахалӑхлӑ материалпа усӑ курма май пуррине ӗненӗр.
2. Алфавитпа паллашӑр – тутар чӗлхине кириллица ҫырнӑ, ҫавӑнпа та чӗлхене вӗрениччен эсир уйрӑм алфавитпа паллашнине ӗненӗр.
3. Произведение тата ударенисене вӗренӗр – тутар чӗлхинче уҫӑ сасӑсемпе ударенисене улӑштармалли кӑткӑс системӑпа усӑ кураҫҫӗ, ҫавӑнпа та хӑвӑр сӑмахӑра практикацилӗр, ударлӑ тата пусӑмсӑр уҫӑ сасӑсем хушшинчи уйрӑмлӑха уйӑрса илме вӗренӗр.
4. Грамматика правилисемпе тата структурипе паллашӑр – базӑри грамматикӑпа предложени тытӑмӗсене Лайӑх ӑнланни кирек мӗнле чӗлхене те алла илесси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне тӗп вырӑн йышӑнать.
5. Итлӗр, пӑхӑр та вулӑр – Итлени, пӑхса тухни, тутарла вулани сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, ҫавӑн пекех словарь запасӗпе тата сӑмахсемпе ӗҫре усӑ курма пулӑшать.
6. Калаҫусем ирттерӗр – Тутарла калаҫакан Такампа Тӑтӑшах калаҫатӑр, - кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентме чи лайӑх меслет. Малтан вӑраххӑн та ӑнланмалла калама тӑрӑшӑр, йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр.