Якутла Бирман Куҫар

Якутски - Тӗрӗк чӗлхи, Унта Российӑн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫӗнче ҫур миллион ытла ҫын калаҫать. Чӗлхе нумай пулмасть официаллӑ йышӑну илнӗ пирки якутскинчен куҫару пулӑшӑвӗпе ҫыхӑннӑ чылай ыйту пур. Ҫак статьяра эпир якутла куҫарнин пӗлтерӗшне тата унран та пӑхса тухӑпӑр, ҫавӑн пекех ҫак процеспа ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӑпӑр.

Якут чӗлхипе Российӑра ҫеҫ мар, Монголи, Китай тата Казахстан пек ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ. Ҫакӑ тӗнчери лару-тӑру якутла, ҫавӑн пекех ҫӗршывра та куҫарас ӗҫре кирлӗ пулнине пӗлтерет. Якутла куҫарас тӗп тӗллевӗ-тӗп халӑхсен тата ытти интересленнӗ енсен пӗр-пӗринпе хутшӑнассине ҫӑмӑллатас тесе чӗлхе пробелисене туллин пурнӑҫласси. Куҫарусем те ҫавӑн пекех массӑллӑ информаци тата культура хатӗрӗсемпе ҫыхӑннӑ юридически документсем, дипломати килӗшӗвӗсем, вӗренӳ материалӗсем, материалсем тата ытти документсем валли кирлӗ.

Ӗҫ якут чӗлхипе унран та куҫарас тесен хӑш-пӗр паха проблемӑсене асра тытмалла. Пӗрремӗшӗнчен, произведени проблеми пур. Якут чӗлхинче калаҫакан регионти диалекта пӑхӑнса сӑмахсен каларӑшӗнче уйрӑмлӑх пур. Ҫапла вара куҫаруҫӑсен ҫак регионти вариацисемпе паллашмалла, тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Тата тепӗр проблема пулса тӑрать: чылай сӑмахсем хӑйсем усӑ куракан контект тӑрӑх темиҫе пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ тӑлмачсене сӑмахӑн е пуплевӗн пӗлтерӗшне тӗрӗс палӑртма йывӑрлатать, ҫакӑ вара пушшех те кирлӗ ӗҫ тӑвать.

Якут чӗлхине тата унран куҫарнипе ҫыхӑннӑ йывӑрлӑхсене пӑхмасӑрах ҫак процесс пӗлтерӗшне йышӑнмалла. Якут чӗлхи хӑйӗн сӑмахне малалла тӑснӑ май якутла та, унран та куҫарусен пахалӑхне тата тӗрӗслӗхне пысӑкрах пахалӑхпа тивӗҫтересси пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулса пырать. Культура хушшинчи ӑнӑҫлӑ диалогпа ҫыхӑнусене, уйрӑмах тӗп обществӑсен хушшинче, культура час-часах маргинализациленекен тӗп хутшӑнусене аталантарма пахалӑхлӑ куҫарусем пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче якутла калаҫаҫҫӗ?

Якутла российӑра, Китайра тата Монголире калаҫаҫҫӗ.

Якут чӗлхин историйӗ мӗнле?

Якут чӗлхи - тӗрӗк чӗлхи, вӑл каспи чӗлхин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ чӗлхисен ушкӑнӗпе ҫыхӑнса тӑрать. Ун ҫинче Саха Республикинче 500 000 яхӑн ҫын, Пуринчен ытла Лена шывӗпе унӑн юпписен бассейнӗнче калаҫаҫҫӗ. Якут чӗлхи литература историйӗ пуян, вӑл 14 ӗмӗр варринчи пӗрремӗш ҫыру литературине тухать. Якут литератури Ҫывӑх Хӗвелтухӑҫӗнчен Тата Вӑтаҫӗр Азирен суфи поэчӗсен, ҫавӑн пекех император Российинчи вырӑс писателӗсемпе авторӗсен пултарулӑхне вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Якут чӗлхинчи чи малтанхи ҫырусенче тӗн тексчӗсем пулнӑ, Коранпа Зулайх ҫинчен калакан легендӑри сыпӑксен куҫарӑвӗсене те кӗртнӗ.
Якутла ҫырнӑ малтанхи хайлавсем 19 ӗмӗр вӗҫӗнче пичетленсе тухнӑ: якут халӑхӗн кулленхи пурнӑҫӗ ҫинчен калакан сӑвӑсем, калавсемпе романсем. Якут писателӗсем те хӑйсен произведенийӗсенче колониализмпа кӗрешни, ҫӗпӗрти йӑлана кӗнӗ культура пӗлтерӗшне тата регионти пусмӑрти халӑхсен йывӑр лару-тӑрӑвне тӗпчеме пуҫланӑ. 1920-1930 ҫулсенче Якут чӗлхи Юрий Чегерев, Анатолий Каюов, Геннадий Титов тата Иван Тазетдинов пек писательсем ертсе пыракан литература ренессансне тӳссе ирттернӗ. Ҫак тапхӑрта якутла кӑларнӑ кӗнекесен шучӗ ҫивӗччӗн ӳсрӗ, ҫавӑн пекех правительствӑпа административлӑ документсенче ҫак чӗлхепе усӑ курни те ӳсрӗ.
Паян якут чӗлхи хӑй йӑтса ҫӳрекенсем хушшинче ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрасси пирки пӑшӑрханать, унта темиҫе ҫӗнӗ хаҫат-журнал пичетленсе тухать. Ҫавӑн пекех Раҫҫей тулашӗнче якут чӗлхине вӗренессипе кӑсӑкланать, мӗншӗн тесен темиҫе университет ку чӗлхепе курссем сӗнеҫҫӗ.

Якут чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк тата филолог; 2. Степан Георгиевич Островский – якут поэчӗ, драматург, прозаик тата тӑлмачӑ; 3. Олег Михайлович Беляев – якут литературоведӗпе публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – якут фольклорисчӗ; 5. Кулине Чӑрӑш Павлова-лексикограф тата диалектологи тӗпчевҫи.

Якут чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Якут чӗлхи тӗрӗк чӗлхин ҫемйине тивет, вӑл ҫурҫӗрпе хӗвелтухӑҫ группӑн пӗр пайӗ пулса тӑрать. Ку агглютинативлӑ чӗлхе вӑл ҫӗнӗ пӗлтерӗшсемпе формӑсем тума пултаракан суффикссемпе усӑ курнине пӗлтерет. Якут чӗлхи пысӑк флексипе уйрӑлса тӑрать, ку вӑл сӑмахсем хӑйсен формине предложенире мӗнле усӑ курнине кура улӑштарнине пӗлтерет. Пурлӑх, местоименисем, паллӑ тата глаголсем вӗсен формине контекстран килет тесе палӑртма ыйтаҫҫӗ.

Якут чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Якут чӗлхи учебникӗн экземплярне е инструктор валли ертсе пымалли руководствӑна илӗр. Ҫак материалсенче илсе килнӗ уроксене туса хатӗрлени-чӗлхене лайӑхлатмалли чи лайӑх меслет.
2. Калаҫусемпе аудиторире практикӑра усӑ курӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи лайӑх меслет - ӑна май килнӗ таран ытларах практикацилемелле, ҫавӑнпа та хӑвӑрпа калаҫакан ҫынна тупма тӑрӑшӑр.
3. Якутла ҫырнӑ материала вуласа тухӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе структурипе грамматикине ӑнланма пулӑшӗ.
4. Якутсен культурипе тата историйӗпе паллашӑр. Эсир ҫынсем ҫинчен тата вӗсен пурнӑҫӗ ҫинчен ытларах пӗлсен, ҫакӑ сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ.
5. Пӑхӑр та итлӗр якутски МИХӖСЕМ. Ҫак чӗлхепе усӑ курма пултаракан радиопрограммӑсемпе телешоусемсӗр пуҫне онлайн-ресурссем те нумай.
6. Якутие Кайса Килӗр. Регионта вӑхӑт ирттернӗ хыҫҫӑн эсир чӗлхене кӗрсе чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма май илетӗр.

Бирманла куҫару: Культура Хушшинчи Кӗпер

Ҫак глобализациленӗ тӗнчере культурӑсемпе чӗлхесен тӗрлӗ енӗсене ӑнланни обязательно пулса тӑрать. Бирманский-Азире тата Пӗтӗм тӗнчипе калаҫакан нумай чӗлхесенчен пӗри, нумай предприятисемпе организацисемшӗн бирманла ӑнланма пӗлни, хӑйсен клиенчӗсемпе лайӑхрах хутшӑнма пӗлни кирлӗ. Акӑ мӗншӗн бирман чӗлхине тӗрӗс те шанчӑклӑ куҫарма май пур.

Бирманла куҫару предприятисемпе организацисем тата тӗрлӗ ҫӗршывсенчи, культурӑсемпе чӗлхесенчи ҫынсем хушшинчи уйрӑмлӑха ҫӗнтерме пулӑшать. Ҫакӑ ҫынсене пӗрлештерме, ҫыхӑну йӗркелеме тата пӗрле ӗҫлеме пулӑшать. Бирман чӗлхи-Мьянма чӗлхи, ун ҫинчен сахалтан та 33 миллион ҫын пӗтӗм тӗнчипе калаҫать. Бирманский Мьянмӑн официаллӑ чӗлхи шутланать пулин те, унта карен, мон, качин, ракхайн, шан тата ва йышши нумай чӗлхепе калаҫаҫҫӗ. Ҫавӑнпа та ҫак ытти чӗлхесене, вырӑнти ҫынсемпе чӑннипех хутшӑнма май пур пулсан, бирманский ҫумне хушса ҫырнине ӑнланни кирлӗ.

Бирманла чи тӗрӗс те шанчӑклӑ куҫару илес тесен бирман чӗлхипе тата Мьянмӑра усӑ куракан ытти чӗлхесемпе ӗҫлекен професси службипе ӗҫлемелле. Профессиллӗ куҫаруҫӑсен бирман чӗлхине те, унти культурӑна та сертификацилемелле тата лайӑх ӑнланмалла. Вӗсем те чӗлхепе сленг нюансӗсене пӗлмелле. Ҫакӑ куҫару тӗрӗс те йӑнӑшсӑр пулассине, вак-тӗвек детальсене те сая яманнине шантарма пулӑшать.

Бирманла професси куҫарӑвӗпе усӑ курма май пурри те предприятисемпе организацисене анлӑ аудиторие явӑҫтарма пулӑшать. Культурӑпа чӗлхене ӑнланса, предприятисемпе организацисем хӑйсен клиенчӗсемпе лайӑх ҫыхӑнусем йӗркелеме, позитивлӑ ҫыхӑнусем йӗркелеме тата ӑнӑҫлӑ ҫитӗнӳсем тума шанчӑк ӳстерме пултараҫҫӗ.

Пӗтӗмӗшпе илсен, бирманла куҫару бизнеса Мьянмӑри тата бирманла калаҫакан ытти ҫӗршывсенчи ҫынсемпе пӗрле ертсе пынин пӗлтерӗшлӗ пайӗ пулса тӑрать. Чӗлхепе культурӑна ӑнланса, предприятисемпе организацисем контактсене лайӑхрах вырнаҫтарма тата клиентсемпе ӗҫлеме, тӗп экономикӑна ӳсме тата аталанма пулӑшаҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче бирманла калаҫаҫҫӗ?

Бирманла-Мьянмӑн официаллӑ чӗлхи (маларах бирма пек паллӑ). Унта ытти ҫӗршывсенче бангладеша, Индие тата Таиландӑна шута илсе калаҫаҫҫӗ.

Бирман чӗлхин историйӗ мӗнле?

Бирман чӗлхи - тухӑҫри индоарай чӗлхи, тибето-бирман тата мон-кхмер чӗлхи. Вӑл пьюпа Мон цивилизацийӗнче, пирӗн эрӑчченхи 2-мӗш ӗмӗртен пуҫласа пирӗн эрӑчченхи 2-мӗшпе 10-мӗш ӗмӗрсенче будди миссионерӗсем туса хунӑ санскрита та хӑйӗн тымарӗсемпе тухса каять.
11 ӗмӗртен пуҫласа бирманский нумай картишсемпе храмсенче усӑ куракан литература чӗлхи пулса тӑнӑ. 14 ӗмӗр варринче ҫак чӗлхе Бирман королевствин авӑн картишӗн официаллӑ чӗлхи пулса тӑнӑ. Тепӗр темиҫе ӗмӗр хушшинче Унпа Усӑ курни 1511 ҫулта Тунгу столицин официаллӑ чӗлхи пулса пӗтӗм ҫӗршывӗпе сарӑлнӑ.
19 ӗмӗрте бирман ҫырулӑхӗ самаях улшӑннӑ, ку чӗлхепе официаллӑ документсемпе поэзи валли усӑ курнӑ. Британи колониализмӗ вӑхӑтӗнче англи ҫӗршывӗнче тӗп чӗлхе пулса тӑнӑ, вара бирман литератури акӑлчан чӗлхипе хутӑшма пуҫланӑ. Ҫулсем иртнӗҫемӗн чӗлхе хальхи саманана хӑнӑхса пынӑ, ют ҫӗршыв ҫӑлӗсенчен ҫӗнӗ сӑмахсемпе сӑмахсем хушса, акӑлчан чӗлхине те кӗртнӗ.

Бирман чӗлхине вӗренес ӗҫе чи пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Аунг тухтӑр: бирман лигвисчӗсенчен Пӗри тата ӗрчевлӗ ученӑй, бирман чӗлхипе темӗн чухлӗ кӗнеке тата статья ҫырнӑскер.
2. Маунг вулакансен: Чит Маунгӑн Пӗрлешӳллӗ Королевствӑра 1964 ҫултан пуҫласа 1971 ҫулччен Бирма посолӗ пулнӑ, ҫав ҫул хушшинче Вӑл Великобританири бирман чӗлхипе культурине малалла кайма чылай вӑй хунӑ.
3. Тан: Тан ертсе пыракан бирман дипломачӗ Пулнӑ, Вӑл Пӗрлешӳллӗ Нацисен Организацийӗн виҫҫӗмӗш генеральнӑй секретарӗн постне йышӑннӑ. Унӑн ӗҫӗ бирман чӗлхине сыхлассипе тата популяризаципе палӑрать.
4. Доу Соу Твин: Доу Соу Мья Твин - бирманӑри паллӑ писатель тата поэтесса, ҫавӑн пекех бирман чӗлхине аталантарассипе популяризацилессинче пысӑк фигура.
5. Тен Тен Тин: Тен Тен Тин бирман лингвисчӗ пулнӑ, вӑл бирман чӗлхипе унӑн литературине усӑ курассипе тата ӑнланассипе тӑрӑшса ӗҫленӗ.

Бирман чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Бирман чӗлхи-тональ чӗлхе, вӑл пӗр сӑмахах хӑйне мӗнле тыткаланине кура тӗрлӗ пӗлтерӗшлӗ пулнине пӗлтерет. Ку аналитика чӗлхи, сӑмах йӗрки содержаниллӗ сӑмахсем (пӗлтерӗшлӗ тата глаголсем) пӗлтерӗшлӗ маррине пӗлтерет. Чӗлхе структури-CVC (килӗшӳллӗ-уҫӑ саслӑ-сасӑллӑ сасӑ), чӗлхи вара деванагари инди ҫырулӑхӗ евӗр уйрӑм шрифтпа ҫырнӑ.

Бирман чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Онлайн-курсран пуҫлӑр: онлайн-курссен комплекслӑ йышӗ Пур, эсир Бирман чӗлхине Вӗренме пултаратӑр, Rosetta Stone Е Pimsleur пеккисем. Ку курссене структура урокӗсем сӗнеҫҫӗ, пурне те - грамматикӑран пуҫласа словарнӑй запас таран-ӗҫе кӗртеҫҫӗ.
2. Репетитор тупӑр: Эсир бирман чӗлхине хӑвӑртрах вӗренсе тӗп никӗссен рамкинчен тухас тетӗр пулсан, уйрӑм репетитор тупасси ҫинчен шухӑшлӑр. Репетитор уйрӑм, тӗллевлӗ вӗрентӳ пама тата сире хӑвӑр хӑвӑртлӑхпа вӗренме пулӑшма пултарать.
3. Вулӑр, итлӗр те пӑхӑр: кирек мӗнле чӗлхене те ирӗклӗн тыткалас Тесен, сирӗн вулавра, аудиторире тата калаҫура практикӑра пулмалла. Вуламалли бирман кӗнекисемпе журналӗсене тупӑр, бирман шоуӗсемпе фильмӗсене пӑхӑр, ҫавӑн пекех бирман юррисене итлӗр.
4. Пуҫӑрсене чикӗр: Чӗлхене тарӑн путса Ларнипе Нимӗн те танлашаймӗ – бирмансен те ҫавӑн пекех. Бирмӑна кайса чӗлхе носителӗсемпе вӑхӑта ирттерес, чӑнах та чӗлхе хӑнӑхӑвӗсене лайӑхлатас тесе шухӑшлӑр.