Якутла Лаос Куҫар

Якутски - Тӗрӗк чӗлхи, Унта Российӑн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫӗнче ҫур миллион ытла ҫын калаҫать. Чӗлхе нумай пулмасть официаллӑ йышӑну илнӗ пирки якутскинчен куҫару пулӑшӑвӗпе ҫыхӑннӑ чылай ыйту пур. Ҫак статьяра эпир якутла куҫарнин пӗлтерӗшне тата унран та пӑхса тухӑпӑр, ҫавӑн пекех ҫак процеспа ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӑпӑр.

Якут чӗлхипе Российӑра ҫеҫ мар, Монголи, Китай тата Казахстан пек ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ. Ҫакӑ тӗнчери лару-тӑру якутла, ҫавӑн пекех ҫӗршывра та куҫарас ӗҫре кирлӗ пулнине пӗлтерет. Якутла куҫарас тӗп тӗллевӗ-тӗп халӑхсен тата ытти интересленнӗ енсен пӗр-пӗринпе хутшӑнассине ҫӑмӑллатас тесе чӗлхе пробелисене туллин пурнӑҫласси. Куҫарусем те ҫавӑн пекех массӑллӑ информаци тата культура хатӗрӗсемпе ҫыхӑннӑ юридически документсем, дипломати килӗшӗвӗсем, вӗренӳ материалӗсем, материалсем тата ытти документсем валли кирлӗ.

Ӗҫ якут чӗлхипе унран та куҫарас тесен хӑш-пӗр паха проблемӑсене асра тытмалла. Пӗрремӗшӗнчен, произведени проблеми пур. Якут чӗлхинче калаҫакан регионти диалекта пӑхӑнса сӑмахсен каларӑшӗнче уйрӑмлӑх пур. Ҫапла вара куҫаруҫӑсен ҫак регионти вариацисемпе паллашмалла, тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Тата тепӗр проблема пулса тӑрать: чылай сӑмахсем хӑйсем усӑ куракан контект тӑрӑх темиҫе пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ тӑлмачсене сӑмахӑн е пуплевӗн пӗлтерӗшне тӗрӗс палӑртма йывӑрлатать, ҫакӑ вара пушшех те кирлӗ ӗҫ тӑвать.

Якут чӗлхине тата унран куҫарнипе ҫыхӑннӑ йывӑрлӑхсене пӑхмасӑрах ҫак процесс пӗлтерӗшне йышӑнмалла. Якут чӗлхи хӑйӗн сӑмахне малалла тӑснӑ май якутла та, унран та куҫарусен пахалӑхне тата тӗрӗслӗхне пысӑкрах пахалӑхпа тивӗҫтересси пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулса пырать. Культура хушшинчи ӑнӑҫлӑ диалогпа ҫыхӑнусене, уйрӑмах тӗп обществӑсен хушшинче, культура час-часах маргинализациленекен тӗп хутшӑнусене аталантарма пахалӑхлӑ куҫарусем пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче якутла калаҫаҫҫӗ?

Якутла российӑра, Китайра тата Монголире калаҫаҫҫӗ.

Якут чӗлхин историйӗ мӗнле?

Якут чӗлхи - тӗрӗк чӗлхи, вӑл каспи чӗлхин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ чӗлхисен ушкӑнӗпе ҫыхӑнса тӑрать. Ун ҫинче Саха Республикинче 500 000 яхӑн ҫын, Пуринчен ытла Лена шывӗпе унӑн юпписен бассейнӗнче калаҫаҫҫӗ. Якут чӗлхи литература историйӗ пуян, вӑл 14 ӗмӗр варринчи пӗрремӗш ҫыру литературине тухать. Якут литератури Ҫывӑх Хӗвелтухӑҫӗнчен Тата Вӑтаҫӗр Азирен суфи поэчӗсен, ҫавӑн пекех император Российинчи вырӑс писателӗсемпе авторӗсен пултарулӑхне вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Якут чӗлхинчи чи малтанхи ҫырусенче тӗн тексчӗсем пулнӑ, Коранпа Зулайх ҫинчен калакан легендӑри сыпӑксен куҫарӑвӗсене те кӗртнӗ.
Якутла ҫырнӑ малтанхи хайлавсем 19 ӗмӗр вӗҫӗнче пичетленсе тухнӑ: якут халӑхӗн кулленхи пурнӑҫӗ ҫинчен калакан сӑвӑсем, калавсемпе романсем. Якут писателӗсем те хӑйсен произведенийӗсенче колониализмпа кӗрешни, ҫӗпӗрти йӑлана кӗнӗ культура пӗлтерӗшне тата регионти пусмӑрти халӑхсен йывӑр лару-тӑрӑвне тӗпчеме пуҫланӑ. 1920-1930 ҫулсенче Якут чӗлхи Юрий Чегерев, Анатолий Каюов, Геннадий Титов тата Иван Тазетдинов пек писательсем ертсе пыракан литература ренессансне тӳссе ирттернӗ. Ҫак тапхӑрта якутла кӑларнӑ кӗнекесен шучӗ ҫивӗччӗн ӳсрӗ, ҫавӑн пекех правительствӑпа административлӑ документсенче ҫак чӗлхепе усӑ курни те ӳсрӗ.
Паян якут чӗлхи хӑй йӑтса ҫӳрекенсем хушшинче ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрасси пирки пӑшӑрханать, унта темиҫе ҫӗнӗ хаҫат-журнал пичетленсе тухать. Ҫавӑн пекех Раҫҫей тулашӗнче якут чӗлхине вӗренессипе кӑсӑкланать, мӗншӗн тесен темиҫе университет ку чӗлхепе курссем сӗнеҫҫӗ.

Якут чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк тата филолог; 2. Степан Георгиевич Островский – якут поэчӗ, драматург, прозаик тата тӑлмачӑ; 3. Олег Михайлович Беляев – якут литературоведӗпе публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – якут фольклорисчӗ; 5. Кулине Чӑрӑш Павлова-лексикограф тата диалектологи тӗпчевҫи.

Якут чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Якут чӗлхи тӗрӗк чӗлхин ҫемйине тивет, вӑл ҫурҫӗрпе хӗвелтухӑҫ группӑн пӗр пайӗ пулса тӑрать. Ку агглютинативлӑ чӗлхе вӑл ҫӗнӗ пӗлтерӗшсемпе формӑсем тума пултаракан суффикссемпе усӑ курнине пӗлтерет. Якут чӗлхи пысӑк флексипе уйрӑлса тӑрать, ку вӑл сӑмахсем хӑйсен формине предложенире мӗнле усӑ курнине кура улӑштарнине пӗлтерет. Пурлӑх, местоименисем, паллӑ тата глаголсем вӗсен формине контекстран килет тесе палӑртма ыйтаҫҫӗ.

Якут чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Якут чӗлхи учебникӗн экземплярне е инструктор валли ертсе пымалли руководствӑна илӗр. Ҫак материалсенче илсе килнӗ уроксене туса хатӗрлени-чӗлхене лайӑхлатмалли чи лайӑх меслет.
2. Калаҫусемпе аудиторире практикӑра усӑ курӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи лайӑх меслет - ӑна май килнӗ таран ытларах практикацилемелле, ҫавӑнпа та хӑвӑрпа калаҫакан ҫынна тупма тӑрӑшӑр.
3. Якутла ҫырнӑ материала вуласа тухӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе структурипе грамматикине ӑнланма пулӑшӗ.
4. Якутсен культурипе тата историйӗпе паллашӑр. Эсир ҫынсем ҫинчен тата вӗсен пурнӑҫӗ ҫинчен ытларах пӗлсен, ҫакӑ сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ.
5. Пӑхӑр та итлӗр якутски МИХӖСЕМ. Ҫак чӗлхепе усӑ курма пултаракан радиопрограммӑсемпе телешоусемсӗр пуҫне онлайн-ресурссем те нумай.
6. Якутие Кайса Килӗр. Регионта вӑхӑт ирттернӗ хыҫҫӑн эсир чӗлхене кӗрсе чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма май илетӗр.

Лаос чӗлхи лаосӑн официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать, Ун ҫинче пӗтӗм Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азири миллионшар ҫын калаҫать. Ҫавна пула ҫӗршывра та, чикӗ леш енче те лаосла куҫару шанчӑклӑрах пулӑшӑвӗсемпе анлӑрах усӑ курасси сарӑлнӑҫемӗн сарӑлсах пырать.

Лаосра е унпа пӗрле ӗҫлекен компанисене лаосла тӗрӗс куҫарусем тухӑҫлӑ коммуникацишӗн, маркетингшӑн тата саккунсене пӑхӑнассишӗн те кирлӗ. Документсене лаосла куҫарни вырӑнти тата тӗнчери рыноксене ҫул уҫма, ҫӗнӗ клиентсене явӑҫтарма тата партнерсемпе тата интересленнӗ енсемпе ҫирӗп ҫыхӑну йӗркелеме пултарать. Унсӑр пуҫне лаосла професси куҫарӑвӗсем организацисене вырӑнти саккунсене, нормативлӑ актсене тата корпораци управленине тытса пыма, лаосра бизнес ертсе пыракансене пысӑк пулӑшу пама пултараҫҫӗ.

Лаос чӗлхипе ҫӳрекенсемшӗн, документсене акӑлчанла е ытти чӗлхе ҫине куҫарма кирлӗ пулсан, куҫару енӗпе професси пулӑшӑвӗсен анлӑ спекторӗ усӑ курма пултарать. Пулӑшу ӗҫӗсен лайӑх поставщикӗн пысӑк квалификациллӗ куҫаруҫӑсен, лаосла куҫарас опыт пур тата чӗлхе нюансӗсемпе палланӑ ҫынсен пулмалла. Вӗсем те лаос кулленхи пурнӑҫра усӑ куракан ятарлӑ калаҫусемпе терминсен культурине лайӑх пӗлмелле.

Лаосскинчен акӑлчанла е акӑлчанларан лаосла куҫарма кама та пулин шыратӑр пулсан та, юрӑхлӑ вариантсем нумай. Авторитетлӑ агентствӑсем, яланхи пекех, конкурентлӑ хаксем тата ӗҫе хӑвӑрт пурнӑҫламалли сроксем сӗнеҫҫӗ, ҫавӑн пекех клиентсене пахалӑхлӑн пулӑшса пыма тата пур проекта та тӑрӑшса тата профессионализмпа пурнӑҫланине шантарма сӗнеҫҫӗ.

Кӗскен каласан, лаосла куҫару пулӑшӑвӗ Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азире тата унӑн тулашӗнче ӗҫлекен компанисемшӗн ытларах та ытларах пӗлтерӗшлӗ пулса тӑрать. Организацин юрӑхлӑ специалисчӗсем пулӑшнипе вӗсен куҫарӑвӗсем нюанссемпе лаос чӗлхин пуянлӑхне кӑтартса парасса шанма пултараҫҫӗ, ҫав хушӑрах тӗрӗс те шанчӑклӑ юлӗҫ.

Хӑш ҫӗршывсенче лаосла калаҫаҫҫӗ?

Лаосла ытларах Лаосра, ҫавӑн пекех Таиландӑн, Камбоджи, Бирма, Вьетнам тата Китайӑн хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ.

Лаос чӗлхи историйӗ мӗнле?

Лаос чӗлхи-тай-кадай чӗлхин чӗлхи, унпа ытларах Лаоспа Таиландӑн хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ. Вӑл тайскипе шан чӗлхисемпе таччӑн ҫыхӑннӑ.
Лаос чӗлхи мӗнрен тухни паллӑ мар, анчах та ку лан Ксанг королевствӑн чӗлхи пулнине ҫирӗплетекен свидетельство пур (хӑш чухне Лан Чанг тесе ҫыраҫҫӗ), ӑна фа Нгумм 14 ӗмӗрте никӗсленӗ. Ланьсанг ӳкнӗ хыҫҫӑн 18 ӗмӗрте лаосские правительствӑпа суту-илӳ чӗлхи вырӑнне йышӑннӑ, вӑл вара уйрӑм чӗлхе пек йӗркеленме пуҫланӑ.
19-мӗш ӗмӗрте французсем, Лаоспа пӗрле, Индокитӑн пысӑк пайне колонизациленӗ. Ҫак тапхӑрта лаос чӗлхи француз чӗлхине вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, нумай ҫӗнӗ терминсемпе сӑмах ҫаврӑнӑшӗсене француз чӗлхинчен илнӗ. Ку витӗмлӗхе хальхи лаос чӗлхинче курма пулать-ха.
Паян лаосский 17 миллион ҫынна яхӑн тӗп чӗлхе шутланать, пуринчен ытла Лаоспа ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ Таиландӑра. Ӑна та европа союзӗн официаллӑ чӗлхи тесе йышӑннӑ тата Таиландӑпа Лаос информацийӗн вӗренӳ учрежденийӗсемпе массӑллӑ хатӗрӗсемпе усӑ кураҫҫӗ.

Лаос чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Ламбонга-лаос поэчӗ, лингвист тата писатель, лаосла ҫыру чӗлхин стандартизацийӗнче тӗп вырӑн йышӑнса тӑраканскер.
2. Ахан Суванна Фума-премьер-министр Лаос 1951-1975 ҫулсенче лаос чӗлхине аталантарас тӗлӗшпе пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ.
3. Хамсонг Сивонгкон-лаосский 20 ӗмӗрти лексикограф тата лаос чӗлхин пӗрремӗш словарӗн редакторӗ.
4. Джеймс М.Харрис - америка лингвисчӗ тата корнель университечӗн профессорӗ, лаос чӗлхипе пӗрремӗш учебник туса хатӗрленӗ.
5. Ной Кхетхам - лаос поэчӗ, ученӑй тата лексикограф, лаос чӗлхипе литература ҫинчен нумай кӗнеке пичетлесе кӑларнӑскер.

Лаос чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Лаос чӗлхи тытӑмӗ тай-кадайӑн ытти чӗлхисем евӗрлӗ, мӗншӗн тесен вӑл субъект-глагол-объект йӗркипе агглютинативлӑ чӗлхе. Унӑн ахаль сасӑ системи пур, вӑл ытларах пӗр кӑткӑс сӑмахсенчен тӑрать, унӑн орфографийӗ ҫырулӑх ҫине никӗсленнӗ. Лаос чӗлхинче те классификаторсемпе виҫмелли кӑткӑс система пур, ҫав системӑсемпе глаголсене тата паллӑ ячӗсене классификацилеме усӑ кураҫҫӗ.

Лаос чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Сценарие вӗренме пуҫлӑр. Лаос чӗлхине кхмер алфавитӗнче никӗсленнӗ лаосский ятлӑ алфавитпа ҫырнӑ. Эсир пуҫличчен ҫак сценари саспаллисемпе тата сасӑсемпе паллашмалла.
2. Итлӗр те сӑмахсене суйласа илӗр. Лаос чӗлхипе аудиокурс илӗр те сасӑпа калаҫнине итлеме тытӑнӑр. Сасӑсене тимлӗн итлӗр, ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене суйласа илме тӑрӑшӑр.
3. Лаос чӗлхи носителӗсемпе калаҫӑр. Чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-чӑнахах та унпа калаҫасси. Лаос чӗлхипе ҫӳрекенсем шутланакан туссене тупӑр е чӗлхепе улӑштармалли программӑна хутшӑнӑр, унта эсир ыттисемпе усӑ курма пултаратӑр.
4. Чӗлхе ресурсӗсемпе усӑ курӑр. Сире лаос чӗлхине вӗрентме пулӑшмашкӑн хатӗрленӗ веб-сайтсемпе приложенисем нумай. Лаос чӗлхине вӗрентме ятарласа хатӗрленӗ курссемпе материалсене шырӑр.
5. Лаос чӗлхине кулленхи пурнӑҫӑн пӗр пайӗ тӑвӑр. Эсир чӗлхене интереслӗ вӗренме пултаратӑр, ӑна кулленхи ӗҫе кӗртетӗр. Фильмсене пӑхма, музыкӑна итлеме тата лаосла кӗнекесем вулама хӑтланса пӑхӑр.