Якутла Ҫава Куҫар

Якутски - Тӗрӗк чӗлхи, Унта Российӑн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫӗнче ҫур миллион ытла ҫын калаҫать. Чӗлхе нумай пулмасть официаллӑ йышӑну илнӗ пирки якутскинчен куҫару пулӑшӑвӗпе ҫыхӑннӑ чылай ыйту пур. Ҫак статьяра эпир якутла куҫарнин пӗлтерӗшне тата унран та пӑхса тухӑпӑр, ҫавӑн пекех ҫак процеспа ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӑпӑр.

Якут чӗлхипе Российӑра ҫеҫ мар, Монголи, Китай тата Казахстан пек ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ. Ҫакӑ тӗнчери лару-тӑру якутла, ҫавӑн пекех ҫӗршывра та куҫарас ӗҫре кирлӗ пулнине пӗлтерет. Якутла куҫарас тӗп тӗллевӗ-тӗп халӑхсен тата ытти интересленнӗ енсен пӗр-пӗринпе хутшӑнассине ҫӑмӑллатас тесе чӗлхе пробелисене туллин пурнӑҫласси. Куҫарусем те ҫавӑн пекех массӑллӑ информаци тата культура хатӗрӗсемпе ҫыхӑннӑ юридически документсем, дипломати килӗшӗвӗсем, вӗренӳ материалӗсем, материалсем тата ытти документсем валли кирлӗ.

Ӗҫ якут чӗлхипе унран та куҫарас тесен хӑш-пӗр паха проблемӑсене асра тытмалла. Пӗрремӗшӗнчен, произведени проблеми пур. Якут чӗлхинче калаҫакан регионти диалекта пӑхӑнса сӑмахсен каларӑшӗнче уйрӑмлӑх пур. Ҫапла вара куҫаруҫӑсен ҫак регионти вариацисемпе паллашмалла, тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Тата тепӗр проблема пулса тӑрать: чылай сӑмахсем хӑйсем усӑ куракан контект тӑрӑх темиҫе пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ тӑлмачсене сӑмахӑн е пуплевӗн пӗлтерӗшне тӗрӗс палӑртма йывӑрлатать, ҫакӑ вара пушшех те кирлӗ ӗҫ тӑвать.

Якут чӗлхине тата унран куҫарнипе ҫыхӑннӑ йывӑрлӑхсене пӑхмасӑрах ҫак процесс пӗлтерӗшне йышӑнмалла. Якут чӗлхи хӑйӗн сӑмахне малалла тӑснӑ май якутла та, унран та куҫарусен пахалӑхне тата тӗрӗслӗхне пысӑкрах пахалӑхпа тивӗҫтересси пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулса пырать. Культура хушшинчи ӑнӑҫлӑ диалогпа ҫыхӑнусене, уйрӑмах тӗп обществӑсен хушшинче, культура час-часах маргинализациленекен тӗп хутшӑнусене аталантарма пахалӑхлӑ куҫарусем пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче якутла калаҫаҫҫӗ?

Якутла российӑра, Китайра тата Монголире калаҫаҫҫӗ.

Якут чӗлхин историйӗ мӗнле?

Якут чӗлхи - тӗрӗк чӗлхи, вӑл каспи чӗлхин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ чӗлхисен ушкӑнӗпе ҫыхӑнса тӑрать. Ун ҫинче Саха Республикинче 500 000 яхӑн ҫын, Пуринчен ытла Лена шывӗпе унӑн юпписен бассейнӗнче калаҫаҫҫӗ. Якут чӗлхи литература историйӗ пуян, вӑл 14 ӗмӗр варринчи пӗрремӗш ҫыру литературине тухать. Якут литератури Ҫывӑх Хӗвелтухӑҫӗнчен Тата Вӑтаҫӗр Азирен суфи поэчӗсен, ҫавӑн пекех император Российинчи вырӑс писателӗсемпе авторӗсен пултарулӑхне вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Якут чӗлхинчи чи малтанхи ҫырусенче тӗн тексчӗсем пулнӑ, Коранпа Зулайх ҫинчен калакан легендӑри сыпӑксен куҫарӑвӗсене те кӗртнӗ.
Якутла ҫырнӑ малтанхи хайлавсем 19 ӗмӗр вӗҫӗнче пичетленсе тухнӑ: якут халӑхӗн кулленхи пурнӑҫӗ ҫинчен калакан сӑвӑсем, калавсемпе романсем. Якут писателӗсем те хӑйсен произведенийӗсенче колониализмпа кӗрешни, ҫӗпӗрти йӑлана кӗнӗ культура пӗлтерӗшне тата регионти пусмӑрти халӑхсен йывӑр лару-тӑрӑвне тӗпчеме пуҫланӑ. 1920-1930 ҫулсенче Якут чӗлхи Юрий Чегерев, Анатолий Каюов, Геннадий Титов тата Иван Тазетдинов пек писательсем ертсе пыракан литература ренессансне тӳссе ирттернӗ. Ҫак тапхӑрта якутла кӑларнӑ кӗнекесен шучӗ ҫивӗччӗн ӳсрӗ, ҫавӑн пекех правительствӑпа административлӑ документсенче ҫак чӗлхепе усӑ курни те ӳсрӗ.
Паян якут чӗлхи хӑй йӑтса ҫӳрекенсем хушшинче ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрасси пирки пӑшӑрханать, унта темиҫе ҫӗнӗ хаҫат-журнал пичетленсе тухать. Ҫавӑн пекех Раҫҫей тулашӗнче якут чӗлхине вӗренессипе кӑсӑкланать, мӗншӗн тесен темиҫе университет ку чӗлхепе курссем сӗнеҫҫӗ.

Якут чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк тата филолог; 2. Степан Георгиевич Островский – якут поэчӗ, драматург, прозаик тата тӑлмачӑ; 3. Олег Михайлович Беляев – якут литературоведӗпе публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – якут фольклорисчӗ; 5. Кулине Чӑрӑш Павлова-лексикограф тата диалектологи тӗпчевҫи.

Якут чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Якут чӗлхи тӗрӗк чӗлхин ҫемйине тивет, вӑл ҫурҫӗрпе хӗвелтухӑҫ группӑн пӗр пайӗ пулса тӑрать. Ку агглютинативлӑ чӗлхе вӑл ҫӗнӗ пӗлтерӗшсемпе формӑсем тума пултаракан суффикссемпе усӑ курнине пӗлтерет. Якут чӗлхи пысӑк флексипе уйрӑлса тӑрать, ку вӑл сӑмахсем хӑйсен формине предложенире мӗнле усӑ курнине кура улӑштарнине пӗлтерет. Пурлӑх, местоименисем, паллӑ тата глаголсем вӗсен формине контекстран килет тесе палӑртма ыйтаҫҫӗ.

Якут чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Якут чӗлхи учебникӗн экземплярне е инструктор валли ертсе пымалли руководствӑна илӗр. Ҫак материалсенче илсе килнӗ уроксене туса хатӗрлени-чӗлхене лайӑхлатмалли чи лайӑх меслет.
2. Калаҫусемпе аудиторире практикӑра усӑ курӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи лайӑх меслет - ӑна май килнӗ таран ытларах практикацилемелле, ҫавӑнпа та хӑвӑрпа калаҫакан ҫынна тупма тӑрӑшӑр.
3. Якутла ҫырнӑ материала вуласа тухӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе структурипе грамматикине ӑнланма пулӑшӗ.
4. Якутсен культурипе тата историйӗпе паллашӑр. Эсир ҫынсем ҫинчен тата вӗсен пурнӑҫӗ ҫинчен ытларах пӗлсен, ҫакӑ сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ.
5. Пӑхӑр та итлӗр якутски МИХӖСЕМ. Ҫак чӗлхепе усӑ курма пултаракан радиопрограммӑсемпе телешоусемсӗр пуҫне онлайн-ресурссем те нумай.
6. Якутие Кайса Килӗр. Регионта вӑхӑт ирттернӗ хыҫҫӑн эсир чӗлхене кӗрсе чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма май илетӗр.

Ҫава-Кӑнтӑр Африкӑн официаллӑ чӗлхи, унта регионта миллионшар ҫын калаҫать. Вӑл бантӑн чӗлхе ҫемьин пӗр пайӗ пулса тӑрать, диалектсем нумай. Нумай чӗлхешӗн ҫава вӗренесси йывӑр; анчах ӑна чӗлхе носителӗсемпе хутшӑнас текенсемшӗн куҫарма пулать.

Xhosa акӑлчанла куҫарас текенсемшӗн опытлӑ тӑлмача шырасси чи пӗлтерӗшлӗ фактор шутланать. Тӑлмачӑн икӗ чӗлхепе те калаҫма, ҫавӑн пекех чӗлхе нюансӗсене ӑнланма тивӗҫ. Ку куҫару тӗрӗслӗхне тивӗҫтерет.

Куҫарнӑ Чухне тӑлмачӑн ҫава тӗрлӗ диалектсемпе тата грамматикӑпа паллашмалла. Ҫакӑ куҫарнӑ текст оригинал чӗлхипе унӑн культурине тивӗҫтернине ӗненме пулӑшӗ. Куҫарнӑ чухне те культура уйрӑмлӑхӗсене шута илмелле.

Куҫарусенчен нумайӑшӗ икӗ чӗлхепе эквивалентсем шыраҫҫӗ. Букварьлӗ куҫару хӑш чухне ӗҫлеме пултарать пулсан та, час-часах куҫаруҫӑн сӑмах хыҫӗнче тӑракан пӗлтерӗше шута илмелле тата ҫав пӗлтерӗве пӗлтерекен эквивалента тупма тӑрӑшмалла. Косера куҫараканӑн пословицӑсемпе идиомпа усӑ курни ҫине тимлӗрех пӑхмалла, мӗншӗн тесен вӗсенчен хӑшӗ-пӗрисем акӑлчанла тӳррӗн куҫарма пултараймаҫҫӗ.

Ҫава ҫинчен Акӑлчанла куҫарнӑ чухне пулӑшма пултаракан ресурссем нумай. Онлайн-Куҫару службисем, Google Translate Тата Microsoft Translator йышши службӑсем текста самантрах куҫарассине тивӗҫтереҫҫӗ. Анчах та ку сервиссем пахалӑхран аякра, ҫавӑнпа та чи тӗрӗс куҫарусем пама пултараҫҫӗ.

WordFluent йышши сервиссене тӗплӗнрех куҫарма професси тӑлмачӗсене е автоматизациленӗ куҫару системине (CAT) пама пултараҫҫӗ. WordFluent Xhosa текста тишкерме тата ӑна акӑлчан чӗлхипе эквивалентпа танлаштарма кӑткӑс программа системипе усӑ курать. Ҫакӑ кирек мӗнле культурӑллӑ нюанссене те шута илӗҫ, куҫару тӗрӗс те вырӑнлӑ пулӗ тесе шантарма пулӑшать.

Xhosa куҫару патне мӗнле майпа пымаллине эсир суйласа илнӗ пулсан та, тӗплӗнрех шухӑшласа пӑхас пулать, сирӗн тӗллевсем валли тӗплӗрех куҫару хатӗрлемелле. Ручной е компьютер куҫарӑвне суйласа илетӗр пулсан та, тӑлмачӑн чӗлхене те, акӑлчан чӗлхине те ӑнӑҫлӑ куҫарма пӗлмелле. Кирлӗ пӗлӳсем пулсан, Эсир Xhosa куҫару сирӗн пӗлтерӗве тӗп-тӗрӗс пӗлтерессе шанма пултаратӑр.

Хӑш ҫӗршывсенче чӗлхепе ҫава калаҫаҫҫӗ?

Ҫава ҫинче ытларах Кӑнтӑр Африкӑра тата зимбабвӑра калаҫаҫҫӗ.

Чӗлхе историйӗ мӗнле?

Ҫава - нигер-конглез ҫемйин нгунь-банчӗн чӗлхи. Вӑл кӑнтӑр африкӑри чӗлхе группине кӗрет, зулӑпа, сватапа тата эрнепе пӗрлех. Чӗлхе авалхи йӑхран тухнӑ, анчах ӑна 19 ӗмӗрте европӑри миссионерсем хӑйсен официаллӑ ятне панӑ. Кӑнтӑр Африкӑн хӗвелтухӑҫ-Капск провинцийӗнче пирӗн эрӑри 5-мӗш ӗмӗрте ҫава чӗлхе пулнӑ тесе шутлаҫҫӗ. Ҫава чӗлхин те Нгунь чӗлхипе пӗрлӗхлӗ тымарсем пур, Вӗсем кӑнтӑр Африкӑра Тата Зимбабвӑра, зулӑпа хӑта пек, калаҫаҫҫӗ.
19 ӗмӗрте африканс чӗлхи ҫуралнӑранпа ҫава голланди чӗлхине вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, ҫапах та вӑл хӑйӗн малтанхи формин пысӑк пайне упраса хӑварнӑ. Чӗлхепе ҫава европеецсем колонизациленичченех усӑ курнӑ, ҫыру чӗлхи вырӑнне йышӑннӑ тӗп халӑхсен чӗлхисенчен пӗри пулнӑ. Ҫава та кӑнтӑр африкӑри ытти чӗлхесене чылай витӗм кӳнӗ, паян вӑл ҫӗршывӑн вунпӗр официаллӑ чӗлхинчен пӗри пулса тӑрать.

Чӗлхене аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Джон Тенго Джабава: кӑнтӑр африкӑри интеллектуал тата литературӑна анлӑ массӑсем Валли ҫава тума пултаракан Издатель.
2. Мпквето нонцизийӗ: Ҫава поэтесса тата хӗрарӑм культурине тата правине палӑртакан хайлавсем ҫыракан активистка.
3. Енох Сонтонга: Кӑнтӑр Африкӑн "Nkosi Sikelel iAfrica"наци гимне ҫырма композиторпа поэт.
4. Тӑвар Платье: Кӑнтӑр Африкӑри тӗп халӑхсен наци конгресне йӗркелекен член (Каярахпа Африкӑри наци конгресӗ) тата акӑлчанла "Мхуди"ятлӑ пӗрремӗш хура ӳтлӗ кӑнтӑр африканец.
5. Манзини Зинзо: историсем, фольклор тата юрӑсем ҫырмалли Ҫыру чӗлхипе усӑ курнӑ Пӗрремӗш Писательсенчен пӗри.

Чӗлхе тытӑмӗ мӗнле?

Чӗлхе ҫава самаях база тытӑмӗ пур, унта ултӑ тӗрлӗ фонтан тӑрать: хупӑ, уҫӑ, нумай уҫӑ, дифтонг, у тата щелчков. Чӗлхере субъект-глагол-объект сӑмахӗсен йӗркипе усӑ кураҫҫӗ, чылай сӑмаха приставкӑпа суффиксаци пулӑшнипе йӗркеленӗ. Вӑл та глаголсене кирлӗ тата кирлӗ классен кӑткӑс тытӑмӗ пур.

Чӗлхене ҫава тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Кӗнекене Ҫава илӗр те унпа вӗренме тытӑнӑр. Teach Wourself Xhosa Тата Essential Xhosa йышши лайӑх ресурссем нумай.
2. Онлайн-курс е Xhosa вӗренӳ пособийӗ тупӑр. ЭСИР ОНЛАЙН-курссене, BBC, Busuu тата Mango Languages чӗлхе курсӗсем пек тӳлевсӗр ҫӳреме пултаратӑр.
3. Чӗлхе носителӗсемпе ҫава туслашӑр. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе хутшӑнни-кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентмелли чи лайӑх меслетсенчен пӗри. Tandem е Conversation Exchange пек приложенисемпе усӑ курма пултаратӑр эсир, чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене общество Валли Ҫава тупма пултаратӑр.
4. Xhosa музыкӑна итлӗр те Xhosa фильмӗсене пӑхӑр. Итлени тата сӑнани-чӗлхене тата тепӗр лайӑх вӗренмелли меслет, уйрӑммӑнах культура контекчӗн произведенийӗ тата ӑнланӑвӗ ҫинчен сӑмах пынӑ чухне.
5. Калаҫура ҫава ҫине пӑхса пӑхӑр. Чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-калаҫура усӑ курасси. Xhosa сирӗн регионта тӗлпулусене шырӑр е унпа усӑ курма май паракан онлайн тупӑр.