Якутла Хинди Куҫар

Якутски - Тӗрӗк чӗлхи, Унта Российӑн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫӗнче ҫур миллион ытла ҫын калаҫать. Чӗлхе нумай пулмасть официаллӑ йышӑну илнӗ пирки якутскинчен куҫару пулӑшӑвӗпе ҫыхӑннӑ чылай ыйту пур. Ҫак статьяра эпир якутла куҫарнин пӗлтерӗшне тата унран та пӑхса тухӑпӑр, ҫавӑн пекех ҫак процеспа ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӑпӑр.

Якут чӗлхипе Российӑра ҫеҫ мар, Монголи, Китай тата Казахстан пек ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ. Ҫакӑ тӗнчери лару-тӑру якутла, ҫавӑн пекех ҫӗршывра та куҫарас ӗҫре кирлӗ пулнине пӗлтерет. Якутла куҫарас тӗп тӗллевӗ-тӗп халӑхсен тата ытти интересленнӗ енсен пӗр-пӗринпе хутшӑнассине ҫӑмӑллатас тесе чӗлхе пробелисене туллин пурнӑҫласси. Куҫарусем те ҫавӑн пекех массӑллӑ информаци тата культура хатӗрӗсемпе ҫыхӑннӑ юридически документсем, дипломати килӗшӗвӗсем, вӗренӳ материалӗсем, материалсем тата ытти документсем валли кирлӗ.

Ӗҫ якут чӗлхипе унран та куҫарас тесен хӑш-пӗр паха проблемӑсене асра тытмалла. Пӗрремӗшӗнчен, произведени проблеми пур. Якут чӗлхинче калаҫакан регионти диалекта пӑхӑнса сӑмахсен каларӑшӗнче уйрӑмлӑх пур. Ҫапла вара куҫаруҫӑсен ҫак регионти вариацисемпе паллашмалла, тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Тата тепӗр проблема пулса тӑрать: чылай сӑмахсем хӑйсем усӑ куракан контект тӑрӑх темиҫе пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ тӑлмачсене сӑмахӑн е пуплевӗн пӗлтерӗшне тӗрӗс палӑртма йывӑрлатать, ҫакӑ вара пушшех те кирлӗ ӗҫ тӑвать.

Якут чӗлхине тата унран куҫарнипе ҫыхӑннӑ йывӑрлӑхсене пӑхмасӑрах ҫак процесс пӗлтерӗшне йышӑнмалла. Якут чӗлхи хӑйӗн сӑмахне малалла тӑснӑ май якутла та, унран та куҫарусен пахалӑхне тата тӗрӗслӗхне пысӑкрах пахалӑхпа тивӗҫтересси пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулса пырать. Культура хушшинчи ӑнӑҫлӑ диалогпа ҫыхӑнусене, уйрӑмах тӗп обществӑсен хушшинче, культура час-часах маргинализациленекен тӗп хутшӑнусене аталантарма пахалӑхлӑ куҫарусем пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче якутла калаҫаҫҫӗ?

Якутла российӑра, Китайра тата Монголире калаҫаҫҫӗ.

Якут чӗлхин историйӗ мӗнле?

Якут чӗлхи - тӗрӗк чӗлхи, вӑл каспи чӗлхин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ чӗлхисен ушкӑнӗпе ҫыхӑнса тӑрать. Ун ҫинче Саха Республикинче 500 000 яхӑн ҫын, Пуринчен ытла Лена шывӗпе унӑн юпписен бассейнӗнче калаҫаҫҫӗ. Якут чӗлхи литература историйӗ пуян, вӑл 14 ӗмӗр варринчи пӗрремӗш ҫыру литературине тухать. Якут литератури Ҫывӑх Хӗвелтухӑҫӗнчен Тата Вӑтаҫӗр Азирен суфи поэчӗсен, ҫавӑн пекех император Российинчи вырӑс писателӗсемпе авторӗсен пултарулӑхне вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Якут чӗлхинчи чи малтанхи ҫырусенче тӗн тексчӗсем пулнӑ, Коранпа Зулайх ҫинчен калакан легендӑри сыпӑксен куҫарӑвӗсене те кӗртнӗ.
Якутла ҫырнӑ малтанхи хайлавсем 19 ӗмӗр вӗҫӗнче пичетленсе тухнӑ: якут халӑхӗн кулленхи пурнӑҫӗ ҫинчен калакан сӑвӑсем, калавсемпе романсем. Якут писателӗсем те хӑйсен произведенийӗсенче колониализмпа кӗрешни, ҫӗпӗрти йӑлана кӗнӗ культура пӗлтерӗшне тата регионти пусмӑрти халӑхсен йывӑр лару-тӑрӑвне тӗпчеме пуҫланӑ. 1920-1930 ҫулсенче Якут чӗлхи Юрий Чегерев, Анатолий Каюов, Геннадий Титов тата Иван Тазетдинов пек писательсем ертсе пыракан литература ренессансне тӳссе ирттернӗ. Ҫак тапхӑрта якутла кӑларнӑ кӗнекесен шучӗ ҫивӗччӗн ӳсрӗ, ҫавӑн пекех правительствӑпа административлӑ документсенче ҫак чӗлхепе усӑ курни те ӳсрӗ.
Паян якут чӗлхи хӑй йӑтса ҫӳрекенсем хушшинче ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрасси пирки пӑшӑрханать, унта темиҫе ҫӗнӗ хаҫат-журнал пичетленсе тухать. Ҫавӑн пекех Раҫҫей тулашӗнче якут чӗлхине вӗренессипе кӑсӑкланать, мӗншӗн тесен темиҫе университет ку чӗлхепе курссем сӗнеҫҫӗ.

Якут чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк тата филолог; 2. Степан Георгиевич Островский – якут поэчӗ, драматург, прозаик тата тӑлмачӑ; 3. Олег Михайлович Беляев – якут литературоведӗпе публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – якут фольклорисчӗ; 5. Кулине Чӑрӑш Павлова-лексикограф тата диалектологи тӗпчевҫи.

Якут чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Якут чӗлхи тӗрӗк чӗлхин ҫемйине тивет, вӑл ҫурҫӗрпе хӗвелтухӑҫ группӑн пӗр пайӗ пулса тӑрать. Ку агглютинативлӑ чӗлхе вӑл ҫӗнӗ пӗлтерӗшсемпе формӑсем тума пултаракан суффикссемпе усӑ курнине пӗлтерет. Якут чӗлхи пысӑк флексипе уйрӑлса тӑрать, ку вӑл сӑмахсем хӑйсен формине предложенире мӗнле усӑ курнине кура улӑштарнине пӗлтерет. Пурлӑх, местоименисем, паллӑ тата глаголсем вӗсен формине контекстран килет тесе палӑртма ыйтаҫҫӗ.

Якут чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Якут чӗлхи учебникӗн экземплярне е инструктор валли ертсе пымалли руководствӑна илӗр. Ҫак материалсенче илсе килнӗ уроксене туса хатӗрлени-чӗлхене лайӑхлатмалли чи лайӑх меслет.
2. Калаҫусемпе аудиторире практикӑра усӑ курӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи лайӑх меслет - ӑна май килнӗ таран ытларах практикацилемелле, ҫавӑнпа та хӑвӑрпа калаҫакан ҫынна тупма тӑрӑшӑр.
3. Якутла ҫырнӑ материала вуласа тухӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе структурипе грамматикине ӑнланма пулӑшӗ.
4. Якутсен культурипе тата историйӗпе паллашӑр. Эсир ҫынсем ҫинчен тата вӗсен пурнӑҫӗ ҫинчен ытларах пӗлсен, ҫакӑ сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ.
5. Пӑхӑр та итлӗр якутски МИХӖСЕМ. Ҫак чӗлхепе усӑ курма пултаракан радиопрограммӑсемпе телешоусемсӗр пуҫне онлайн-ресурссем те нумай.
6. Якутие Кайса Килӗр. Регионта вӑхӑт ирттернӗ хыҫҫӑн эсир чӗлхене кӗрсе чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма май илетӗр.

Хинди вӑл-Индире тата ытти ҫӗршывсенче 500 миллион ҫын пӗтӗм тӗнчипе каланӑ тӗп чӗлхе. Вӑл Индири официаллӑ чӗлхесенчен пӗри, акӑлчан чӗлхипе тата ытти регионти чӗлхесемпе пӗрлех. Хинди куҫарӑвӗ юлашки ҫулсенче ытларах та ытларах пӗлтерӗшлӗ пулса пырать, мӗншӗн тесен хиндипе акӑлчан чӗлхисем хушшинче хутшӑнас кӑмӑл ӳссе пырать.

Хинди чӗлхи калама ҫук кӑткӑс, диалектсем нумай. Чӗлхе санскрит, урду тата перси ҫӑлкуҫӗсенчен илнӗ нумай сӑмахсен шутне кӗрет, вӗсем чӗлхесен уйрӑм ҫыхӑнӑвне йӗркелеҫҫӗ. Пӗр чӗлхерен теприн ҫине куҫарасси чылай кӑткӑс пулма пултарать, уйрӑмах ҫыру докуменчӗсене е веб-страницӑсене куҫарасси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне вӑхӑт нумай иртме пултарать. Ҫапла вара хинди куҫарӑвӗн професси пулӑшӑвӗсем пысӑк ыйтупа усӑ кураҫҫӗ, предприятисемпе уйрӑм ҫынсене хинди докуменчӗсемпе тексчӗсене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс куҫарма май параҫҫӗ.

Тӑлмача суйланӑ чухне хинди чӗлхе нюансӗсене, ҫавӑн пекех унӑн тӗрлӗ диалекчӗсене ӑнланакана суйламалла. Опытлӑ тӑлмачсем чӗлхене тата унӑн грамматикине тарӑн ӑнланӗҫ, ҫакна тӗп-тӗрӗс куҫарусем илме кирлӗ. Вӗсем конкретлӑ отрасльсемпе тата контекссенче усӑ куракан терминологипе паллашӗҫ, текст куҫару процесӗнче хӑйӗн малтанхи пӗлтерӗшне ан ҫухаттӑр. Кунсӑр пуҫне лайӑх тӑлмач хинди чӗлхепе ҫыхӑннӑ культура нормисем ҫинчен лайӑх пӗлет, куҫарнӑ кирек мӗнле материалсенче те вӗсене шута илме тӑрӑшать.

Хинди куҫарӑвӗ вӑл-специализациленӗ хӑнӑхусен пуххи, опытлӑ, профессиллӗ квалификациллӗ куҫаруҫӑсене ҫеҫ тара тытни кирлӗ. Онлайн-куҫару сервисӗсем нумай, вӗсем хиндие куҫарма пултараҫҫӗ, анчах ҫав компанисене тӗп-тӗрӗс тата пахалӑха гарантилес тесен тӗплӗн тӗрӗслемелле. Чи лайӑх куҫарусем чӗлхе сывлӑшне параҫҫӗ, сӑмахсен букварьлӗ куҫарӑвне тивӗҫтереҫҫӗ.

Хинди куҫарӑвӗ - хиндипе акӑлчан чӗлхисем хушшинчи коммуникативлӑ уйрӑлӑва ҫӗнтерессин хаксӑр инструменчӗ. Предприятин професси куҫаруҫисем пулӑшнипе икчӗлхеллӗ клиенчӗсемпе тӗрӗс те тухӑҫлӑ хутшӑнма пултараҫҫӗ, уйрӑм ҫынсем ҫемьепе тата тусӗсемпе хӑйсен тӑван чӗлхипе хутшӑнма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче хинди чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Хиндире ытларах Индипе Налере, ҫавӑн пекех ытти ҫӗршывсенче, бангладеша, Гайана, Мавриика, Пакистан, Тринидад тата Тобаго, Суринсем, Уанду, Арабсен Пӗрлешӳллӗ Эмирачӗсем, Пӗрлешӳллӗ Королевство, Пӗрлешӳллӗ Штатсемпе Йеменсене шута илсе калаҫаҫҫӗ.

Хинди чӗлхин историйӗ мӗнле?

Хинди чӗлхи хӑйӗн тымарӗсемпе пирӗн эрӑчченхи 1500-500-мӗш тапхӑрта аталаннӑ авалхи Индин санскритла чӗлхине кӗрет. Хинди индири е инди чӗлхин пӗр пайӗ пулса Тӑрать тата Индири официаллӑ чӗлхесенчен пӗри пулса тӑрать.
14-мӗш ӗмӗрте Перси витӗмӗ Индин ҫурҫӗр районӗсенче чылай пулнӑ, ҫакӑ хариболи диалектне аталантарма пулӑшнӑ, вӑл хальхи хиндин тӗп хули шутланать. 16-мӗш ӗмӗрте Аслӑ Моголсен империйӗ Пӗтӗм Индипе хӑйӗн витӗмне сарнӑ, ҫакӑ араб тата перси чӗлхисенчен тухакан урду чӗлхине сарма пулӑшнӑ, вӑл хариболин тӑван диалекчӗпе хутшӑннӑ. Ҫак хутӑш чӗлхепе литературӑпа административлӑ тӗллевсемпе усӑ курнӑ, ӑна хиндустани те пӗлнӗ, вӑл урду та, хинди те умӗнхи шутланать.
Британи правленийӗ хиндие малалла аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ. Индуистла текстсене ку таранччен усӑ куракан деванагарин шрифчӗ ҫине куҫарнӑ. Правлени вӑхӑтӗнче британецсем акӑлчан чӗлхипе усӑ курма хавхалантарнӑ, ҫавӑнпа та нумайӑшӗ акӑлчан чӗлхине ытларах кӑмӑлланӑ. Анчах шкулсенче деванагари чӗлхипе вӗрентеҫҫӗ, ҫакӑ хиндипе усӑ курма хавхалантарать.
1949 ҫулта деванагари шрифчӗпе ҫырнӑ хинди тата персипе арабла ҫырнӑ икӗ тӗрлӗ хиндустание йышӑннӑ. Ҫавӑнтанпа хинди чапа тухнӑ, хальхи вӑхӑтра Вӑл Индире чи сарӑлнӑ чӗлхе шутланать.

Хинди чӗлхине вӗренме чи пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Амир Хусро: Перси, араб тата хинди чӗлхипе ҫыракан Аслӑ суфи поэчӗпе музыканта каввали пек паллӑ инди классикӑллӑ музыкин уйрӑм стильне туса хураҫҫӗ. Ун ҫумне тата санскритпа перси элеменчӗсем пӗрлешсе тӑракан хиндустань чӗлхипе усӑ курассине популяризацилесси хушса ҫыраҫҫӗ.
2. Субхадра Чаухан: Ӑна час-часах "Инди шӑпчӑкӗ" теҫҫӗ, унӑн "Джханси кии Рани" ятлӑ чаплӑ сӑввишӗн, вӑл хальхи инди хӗрарӑмӗшӗн хавхалану ҫӑлкуҫӗ пулса тӑрать.
3. Хазари Двиведи: вӑл питӗ паха писатель, ученӑй тата критик пулнӑ, вӑл хинди литератури ҫинчен нумай ҫырнӑ. Ҫавӑн пекех ӑна "чахвади" литература юхӑмӗн популяризацийӗ тесе ҫырса хураҫҫӗ, вӑл хиндире уйрӑм литература стилӗ йӗркелеме тӑрӑшать.
4. Махадеви Верма: Паллӑ поэтесса, Вӑл Чахвади юхӑмӗнчи пионерсенчен пӗри пулнӑ. Вӑл хӑйӗн феминистла поэзине пӗлнӗ, унӑн произведенийӗсем ортодокс хаклӑхӗсене хирӗҫ протест форми пулнӑ.
5. Премчанч: вӑл хиндири чи чаплӑ романист тата кӗске калавсен авторӗ шутланать. Унӑн романӗсем Индири пурнӑҫ ҫинчен независимость пуличченех кӑтартаҫҫӗ, унӑн произведенийӗсене халӗ те анлӑн вулаҫҫӗ, хаклаҫҫӗ.

Хинди чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Хинди чӗлхи тытӑмне SOV (субъект-глагол) йӗркепе никӗсленӗ. Унта деванагари ҫырулӑхӗпе те усӑ кураҫҫӗ. Хинди вӑл-ударенисемпе ҫыхӑннӑ, пуян морфологиллӗ чӗлхе, вӑл суффикссене, приставкӑсене, сӑмах ҫаврӑнӑшӗсене-компаундсене кӗртет. Ҫавӑн пекех ӑру тата шутра никӗсленнӗ майсем те пур.

Хинди чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Субтитрлӑ хинди фильмӗсене пӑхӑр. Хинди фильмӗсене пӑхса тухни-чӗлхепе тата культурӑпа паллашма, ҫавӑн пекех ҫӗнӗ сӑмахсемпе сӑмах ҫаврӑнӑшӗсене вӗрентме питӗ лайӑх май. Интереслӗ фильм тупӑр, субтитрсем кӗрӗр те вӗренме тытӑнӑр.
2. Итлӗр подкастсемпе радио. Аудовани - кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли паха пайӗ. Хинди сассисемпе паллашма инди радиопрограммисемпе музыка итлӗр.
3. Ҫырура усӑ курӑр. Ҫыру-грамматикӑпа правописанире практикӑра лайӑх меслет. Деванагари шрифчӗпе те, латин шрифчӗпе те ҫырӑр.
4. Занятие ҫырӑнӑр е онлайн-учебникпе усӑ курӑр. Занятисене ҫӳрени е онлайн-учебникпе усӑ курни сире хинди грамматикӑпа словарнӑй запасӗн никӗсӗсемпе паллашма пулӑшать.
5. Мобиль приложенийӗпе е вӑййипе усӑ курӑр. Мобиль приложенийӗсемпе вӑййисем нумай, вӗсем сире хиндие интереслӗ те интереслӗ формӑпа вӗренме пулӑшӗҫ.
6. Калаҫса татӑлӑр. Эсир никӗссене лайӑх ӑнланса илсенех, хӑвӑр хиндие лайӑхлатмалли чи лайӑх меслет-унпа калаҫса пӑхасси. Чӗлхе партнерне тупӑр, Индие пырсан вырӑнти ҫынсемпе хутшӑнӑр, е хинди чӗлхипе калаҫакан онлайнпа пӗрлешӗр.