Якутла Кхмерски Куҫар

Якутски - Тӗрӗк чӗлхи, Унта Российӑн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫӗнче ҫур миллион ытла ҫын калаҫать. Чӗлхе нумай пулмасть официаллӑ йышӑну илнӗ пирки якутскинчен куҫару пулӑшӑвӗпе ҫыхӑннӑ чылай ыйту пур. Ҫак статьяра эпир якутла куҫарнин пӗлтерӗшне тата унран та пӑхса тухӑпӑр, ҫавӑн пекех ҫак процеспа ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӑпӑр.

Якут чӗлхипе Российӑра ҫеҫ мар, Монголи, Китай тата Казахстан пек ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ. Ҫакӑ тӗнчери лару-тӑру якутла, ҫавӑн пекех ҫӗршывра та куҫарас ӗҫре кирлӗ пулнине пӗлтерет. Якутла куҫарас тӗп тӗллевӗ-тӗп халӑхсен тата ытти интересленнӗ енсен пӗр-пӗринпе хутшӑнассине ҫӑмӑллатас тесе чӗлхе пробелисене туллин пурнӑҫласси. Куҫарусем те ҫавӑн пекех массӑллӑ информаци тата культура хатӗрӗсемпе ҫыхӑннӑ юридически документсем, дипломати килӗшӗвӗсем, вӗренӳ материалӗсем, материалсем тата ытти документсем валли кирлӗ.

Ӗҫ якут чӗлхипе унран та куҫарас тесен хӑш-пӗр паха проблемӑсене асра тытмалла. Пӗрремӗшӗнчен, произведени проблеми пур. Якут чӗлхинче калаҫакан регионти диалекта пӑхӑнса сӑмахсен каларӑшӗнче уйрӑмлӑх пур. Ҫапла вара куҫаруҫӑсен ҫак регионти вариацисемпе паллашмалла, тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Тата тепӗр проблема пулса тӑрать: чылай сӑмахсем хӑйсем усӑ куракан контект тӑрӑх темиҫе пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ тӑлмачсене сӑмахӑн е пуплевӗн пӗлтерӗшне тӗрӗс палӑртма йывӑрлатать, ҫакӑ вара пушшех те кирлӗ ӗҫ тӑвать.

Якут чӗлхине тата унран куҫарнипе ҫыхӑннӑ йывӑрлӑхсене пӑхмасӑрах ҫак процесс пӗлтерӗшне йышӑнмалла. Якут чӗлхи хӑйӗн сӑмахне малалла тӑснӑ май якутла та, унран та куҫарусен пахалӑхне тата тӗрӗслӗхне пысӑкрах пахалӑхпа тивӗҫтересси пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулса пырать. Культура хушшинчи ӑнӑҫлӑ диалогпа ҫыхӑнусене, уйрӑмах тӗп обществӑсен хушшинче, культура час-часах маргинализациленекен тӗп хутшӑнусене аталантарма пахалӑхлӑ куҫарусем пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче якутла калаҫаҫҫӗ?

Якутла российӑра, Китайра тата Монголире калаҫаҫҫӗ.

Якут чӗлхин историйӗ мӗнле?

Якут чӗлхи - тӗрӗк чӗлхи, вӑл каспи чӗлхин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ чӗлхисен ушкӑнӗпе ҫыхӑнса тӑрать. Ун ҫинче Саха Республикинче 500 000 яхӑн ҫын, Пуринчен ытла Лена шывӗпе унӑн юпписен бассейнӗнче калаҫаҫҫӗ. Якут чӗлхи литература историйӗ пуян, вӑл 14 ӗмӗр варринчи пӗрремӗш ҫыру литературине тухать. Якут литератури Ҫывӑх Хӗвелтухӑҫӗнчен Тата Вӑтаҫӗр Азирен суфи поэчӗсен, ҫавӑн пекех император Российинчи вырӑс писателӗсемпе авторӗсен пултарулӑхне вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Якут чӗлхинчи чи малтанхи ҫырусенче тӗн тексчӗсем пулнӑ, Коранпа Зулайх ҫинчен калакан легендӑри сыпӑксен куҫарӑвӗсене те кӗртнӗ.
Якутла ҫырнӑ малтанхи хайлавсем 19 ӗмӗр вӗҫӗнче пичетленсе тухнӑ: якут халӑхӗн кулленхи пурнӑҫӗ ҫинчен калакан сӑвӑсем, калавсемпе романсем. Якут писателӗсем те хӑйсен произведенийӗсенче колониализмпа кӗрешни, ҫӗпӗрти йӑлана кӗнӗ культура пӗлтерӗшне тата регионти пусмӑрти халӑхсен йывӑр лару-тӑрӑвне тӗпчеме пуҫланӑ. 1920-1930 ҫулсенче Якут чӗлхи Юрий Чегерев, Анатолий Каюов, Геннадий Титов тата Иван Тазетдинов пек писательсем ертсе пыракан литература ренессансне тӳссе ирттернӗ. Ҫак тапхӑрта якутла кӑларнӑ кӗнекесен шучӗ ҫивӗччӗн ӳсрӗ, ҫавӑн пекех правительствӑпа административлӑ документсенче ҫак чӗлхепе усӑ курни те ӳсрӗ.
Паян якут чӗлхи хӑй йӑтса ҫӳрекенсем хушшинче ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрасси пирки пӑшӑрханать, унта темиҫе ҫӗнӗ хаҫат-журнал пичетленсе тухать. Ҫавӑн пекех Раҫҫей тулашӗнче якут чӗлхине вӗренессипе кӑсӑкланать, мӗншӗн тесен темиҫе университет ку чӗлхепе курссем сӗнеҫҫӗ.

Якут чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк тата филолог; 2. Степан Георгиевич Островский – якут поэчӗ, драматург, прозаик тата тӑлмачӑ; 3. Олег Михайлович Беляев – якут литературоведӗпе публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – якут фольклорисчӗ; 5. Кулине Чӑрӑш Павлова-лексикограф тата диалектологи тӗпчевҫи.

Якут чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Якут чӗлхи тӗрӗк чӗлхин ҫемйине тивет, вӑл ҫурҫӗрпе хӗвелтухӑҫ группӑн пӗр пайӗ пулса тӑрать. Ку агглютинативлӑ чӗлхе вӑл ҫӗнӗ пӗлтерӗшсемпе формӑсем тума пултаракан суффикссемпе усӑ курнине пӗлтерет. Якут чӗлхи пысӑк флексипе уйрӑлса тӑрать, ку вӑл сӑмахсем хӑйсен формине предложенире мӗнле усӑ курнине кура улӑштарнине пӗлтерет. Пурлӑх, местоименисем, паллӑ тата глаголсем вӗсен формине контекстран килет тесе палӑртма ыйтаҫҫӗ.

Якут чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Якут чӗлхи учебникӗн экземплярне е инструктор валли ертсе пымалли руководствӑна илӗр. Ҫак материалсенче илсе килнӗ уроксене туса хатӗрлени-чӗлхене лайӑхлатмалли чи лайӑх меслет.
2. Калаҫусемпе аудиторире практикӑра усӑ курӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи лайӑх меслет - ӑна май килнӗ таран ытларах практикацилемелле, ҫавӑнпа та хӑвӑрпа калаҫакан ҫынна тупма тӑрӑшӑр.
3. Якутла ҫырнӑ материала вуласа тухӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе структурипе грамматикине ӑнланма пулӑшӗ.
4. Якутсен культурипе тата историйӗпе паллашӑр. Эсир ҫынсем ҫинчен тата вӗсен пурнӑҫӗ ҫинчен ытларах пӗлсен, ҫакӑ сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ.
5. Пӑхӑр та итлӗр якутски МИХӖСЕМ. Ҫак чӗлхепе усӑ курма пултаракан радиопрограммӑсемпе телешоусемсӗр пуҫне онлайн-ресурссем те нумай.
6. Якутие Кайса Килӗр. Регионта вӑхӑт ирттернӗ хыҫҫӑн эсир чӗлхене кӗрсе чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма май илетӗр.

Кхмер Камбоджин официаллӑ чӗлхи шутланать, ун ҫинче пӗтӗм тӗнчипе 16 миллион ытла ҫын калаҫать. Чӗлхе австроазиат чӗлхисен ҫемйи шутланать, вӑл кхмер тата мон-мон йышши вьетнампа мон-кхмер чӗлхисене кӗрет. Кхмер чӗлхи хӑйӗн ҫырӑвӗн системине пула кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азири тӑванӗсем хушшинче уйрӑммӑнах уйрӑм. Камбоджри граждан вӑрҫи вӑхӑтӗнче коммунистсен партийӗпе историлле ҫыхӑну тытнине пула "хӗрлӗ кхмерсем" тесе паллӑ кхмер алфавичӗ сыпӑклӑ ҫыру валли килӗшӳллӗ саспаллисемпе диакритика паллисемпе усӑ курать.

Диакритика паллисем пур пулин те кхмер ҫырулӑхӗ тухӑҫри ытти чӗлхесемпе танлаштарсан ансатрах. Саспаллисем йӗркеллӗн вырнаҫса тухнӑ, вулама ҫӑмӑллатать. Ҫакӑ кхмер чӗлхине ытти чӗлхесене куҫарнипе танлаштарсан ансатлатма пулӑшать.

Кхмер чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗсем Туризм ӳссе пынипе Тата Камбоджра ӗҫлӗ майсемпе ытларах та ытларах усӑ кураҫҫӗ. Ҫакӑн хыҫҫӑн акӑлчансемпе кхмер чӗлхисем хушшинчи уйрӑмлӑха ҫӗнтерсе илме пулӑшакан куҫару компанийӗсем нумай тупӑннӑ.

Куҫару компанине суйланӑ чухне тӑлмачӑн опычӗпе чӗлхине пӗлнине шута илмелле. Ҫавӑн пекех тӑлмач культурӑпа паллашнине тата чӗлхе нюансӗсене палӑртнине ӗненни кирлӗ.

Унсӑр пуҫне куҫару компанийӗ тӗрӗс те вӑхӑтра куҫарма сӗннине ӗненмелле. Ку предприятисемпе Е камбоджри уйрӑм ҫынсемпе хутшӑннӑ чухне татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ пулма пултарать. Ӗҫ докуменчӗсемпе контракчӗсем валли тӗп вырӑн йышӑнать, ҫавӑнпа кхмер чӗлхинчен шанчӑклӑ куҫарусене инвестици хывмалла.

Юлашкинчен, конкурентлӑ хаксем сӗнекен куҫару компанине тупмалла. Компанисем кхмер чӗлхинчен куҫарма пулӑшакан пулӑшу сӗнеҫҫӗ пулсан, лайӑх сӗнӳ илес тесен магазинсем тӑрӑх ҫӳресе хаксене танлаштармалла.

Камбоджра бизнес тытса пырас текен уйрӑм ҫынсемпе предприятисемшӗн кхмер чӗлхинчен куҫару пулӑшӑвӗ хаклӑ пулма пултарать. Юрӑхлӑ тӑлмач пулӑшнипе вӗсем хӑйсем пӗр-пӗринпе тӗрӗс те культура йӑли-йӗркипе ҫыхӑнса тӑрасса шанма пултараҫҫӗ. Ҫавӑнпа та, кирлӗ пулсан, кхмер чӗлхинчен куҫарас тӗлӗшпе пулӑшу ыйтма ан вӑтанӑр.

Хӑш ҫӗршывсенче кхмер чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Кхмер чӗлхипе Ытларах Камбоджра калаҫаҫҫӗ. Ун ҫинче Вьетнампа Таиландӑра та, ытти ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ.

Кхмер чӗлхин историйӗ мӗнле?

Кхмер чӗлхи - австроази чӗлхи, унта Камбоджра, Вьетнамра, Таиландӑра тата Францире 16 миллиона яхӑн ҫын калаҫать. Ку пирӗн эрӑри пӗрремӗш ӗмӗртен пуҫласа регионта усӑ куракан камбоджин официаллӑ чӗлхи..
Кхмер чӗлхипе ҫырнӑ чи паллӑ ҫырусене пирӗн эрӑри 7 ӗмӗрте параҫҫӗ, анчах ку чӗлхе, тен, чылай вӑрӑмрах та пулнӑ пулӗ. VII ӗмӗрччен КХМЕР империйӗнче Санскритра калаҫакан Индире пурӑнакансене доминациленӗ. 8 ӗмӗр тӗлне кхмер чӗлхи уйрӑм диалекта уйӑрӑлма пуҫланӑ.
Кхмер чӗлхи те чӗлхене вӑйлӑ витӗм кӳнӗ, ӑна Кӑнтӑр Индирен 9-мӗш ӗмӗрте инди буддийӗсен миссионерӗсем илсе килнӗ. Санскрита та, регионӑн тӑван австроази чӗлхипе ҫыхӑнтарса, хальхи кхмер чӗлхи ҫуратнӑ.
Ҫавӑнтанпа кхмерский ытларах та ытларах палӑрса Пырать, хальхи вӑхӑтра Камбоджра чи анлӑ чӗлхе пулса тӑрать. Ҫавӑн пекех Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азири патшалӑхсен ассоциацийӗн официаллӑ чӗлхисенчен пӗри (АСЕАН).

Кхмер чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Преа Анг Энг (17 ӗмӗр): кхмер чӗлхин историйӗнче Пысӑк фигура, Преа Энг темиҫе ӗҫ ҫырнӑ, вӗсем чӗлхене упрас тата популяризацилес ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ. Ӑна Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Азири пӗрремӗш пичет станокӗ туса хурасси, ҫавӑн пекех кхмер чӗлхин ҫыру версине ӗҫе кӗртесси тесе шутлаҫҫӗ.
2. Камӑн Чанкирӗ (19 ӗмӗр вӗҫӗ): Камӑн Чанкирӗ кхмер чӗлхине хальхи аталанӑвӗнче чи пӗлтерӗшлӗ фигурӑсенчен пӗри шутланать. Вӑл ку таранччен усӑ куракан деванагарин ҫырулӑхӗ ҫинче никӗсленнӗ ҫырӑвӑн системине туса хатӗрленӗ те орфографипе грамматика стандартизацийӗшӗн ответ тытнӑ.
3. Тхонг Хи (20 ӗмӗр пуҫламӑшӗ): Тхонг Хи кхмер словарьне туса хатӗрлес тӗлӗшпе хӑйӗн новаторла ӗҫне лайӑх пӗлет. Унӑн словарьне 1923 ҫулта пичетлесе кӑларнӑ, халӗ те кхмер чӗлхипе справка пособийӗ пулса анлӑн усӑ кураҫҫӗ.
4. Хисеплӗ Чуон Нат (20 ӗмӗр): храмӑн Настоятелӗ Ват Ботум Ваддей, хисеплӗ Чуон Натх Кхмер чӗлхине упраса тата популяризацилес енӗпе ӗҫленӗшӗн пысӑк хисепре. Вӑл буддири кхмер чӗлхине вӗрентекенсенчен пӗри пулнӑ, ӑна час-часах кхмер культурине упраса хӑварма пулӑшу ҫыраҫҫӗ.
5. Хай Кантул (21 ӗмӗр): паянхи кун кхмер чӗлхи енӗпе чи витӗмлӗ фигурӑсенчен Пӗри, Хай Кантул-профессор тата лингвист, вӑл кхмер чӗлхипе вӗренӳре усӑ курас тӗлӗшпе ывӑна пӗлмесӗр ӗҫленӗ. Вӑл кхмер чӗлхипе темиҫе учебник туса хатӗрленӗ те кхмер чӗлхин прависене хытӑ хӳтӗлекен ҫын пулса тӑрать.

Кхмер чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Кхмер чӗлхи вӑл-мон-кхмер ҫемйипе ҫыхӑннӑ австроази чӗлхи. Ку вӑл сӑмахсен субъект-глагол-объектлӑ йӗркипе тата предлогсем вырӑнне послогсемпе усӑ куракан аналитика чӗлхи. Вӑл аффикссен пуян системине тӗрлӗ приставкӑсене, суффикссене тата инфикс ҫаврӑнӑшӗсене кӗртет. Унӑн пӗлтерӗшне хисеппе, глаголсене - питпе, хисеппе, асспект, сасӑпа, тайӑлупа палӑртнӑ. Ҫавӑн пекех унӑн пилӗк тонна тонна системи пур, ҫав системӑпа тӗрлӗ пӗлтерӗшсене уйӑрса илме усӑ кураҫҫӗ.

Кхмер чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Алфавита тӗпчеме пуҫлӑр: Кхмер чӗлхине аксар кхмер теекен алфавит абугидпа усӑ курса ҫырнӑ, ҫавӑнпа та саспаллисемпе тата вӗсен тӗрлӗ формисемпе паллаштарма тытӑнмалла. Эсир алфавит вӗренме пулӑшакан Интернетра ресурссем тупма пултаратӑр.
2. База словарь запасне алла илӗр: эсир алфавитпа паллашсанах кхмер чӗлхипе тӗп сӑмахсене тата сӑмахсене вӗренес тӗлӗшпе ӗҫлеме тытӑнӑр. Эсир онлайн-словарьсемпе, учебниксемпе тата сӑмахсемпе практикӑна шыраса тупма пултаратӑр.
3. Занятисене ҫырӑнӑр: чӗлхене тӗрӗс вӗреннине пӗлес тетӗр пулсан, вырӑнти шкулта е университетра кхмер чӗлхипе вӗренме ҫырӑнӑр. Занятие ҫӳрени сире ыйту пама тата инструкторпа паллашма май парать.
4. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене итлӗр: кхмер чӗлхипе калаҫакан ҫынсемпе чӑннипех паллашас Тесен, чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене пӗр хушӑ итлеме хӑтланса пӑхӑр. Эсир кхмер чӗлхипе телепередачӑсем е фильмсем пӑхма, подкастсем итлеме е ҫак чӗлхепе юрӑсем тупма пултаратӑр.
5. Ҫырура тата калаҫу сӑмахӗнче практикӑра усӑ курӑр: чӗлхене тӗпрен ӑнланса илме пуҫласанах, ҫырура практикӑра ӗҫлеме тытӑнӑр, кхмер чӗлхипе калаҫма пуҫлӑр. Ҫак чӗлхепе вулама тытӑнӑр та чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма тытӑнса пӑхӑр. Ҫакӑ сире хӑвӑра шанма тата хӑвӑр хӑнӑхусене аталантарма пулӑшать.