Якутла Норвеги чӗлхи Куҫар

Якутски - Тӗрӗк чӗлхи, Унта Российӑн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫӗнче ҫур миллион ытла ҫын калаҫать. Чӗлхе нумай пулмасть официаллӑ йышӑну илнӗ пирки якутскинчен куҫару пулӑшӑвӗпе ҫыхӑннӑ чылай ыйту пур. Ҫак статьяра эпир якутла куҫарнин пӗлтерӗшне тата унран та пӑхса тухӑпӑр, ҫавӑн пекех ҫак процеспа ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӑпӑр.

Якут чӗлхипе Российӑра ҫеҫ мар, Монголи, Китай тата Казахстан пек ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ. Ҫакӑ тӗнчери лару-тӑру якутла, ҫавӑн пекех ҫӗршывра та куҫарас ӗҫре кирлӗ пулнине пӗлтерет. Якутла куҫарас тӗп тӗллевӗ-тӗп халӑхсен тата ытти интересленнӗ енсен пӗр-пӗринпе хутшӑнассине ҫӑмӑллатас тесе чӗлхе пробелисене туллин пурнӑҫласси. Куҫарусем те ҫавӑн пекех массӑллӑ информаци тата культура хатӗрӗсемпе ҫыхӑннӑ юридически документсем, дипломати килӗшӗвӗсем, вӗренӳ материалӗсем, материалсем тата ытти документсем валли кирлӗ.

Ӗҫ якут чӗлхипе унран та куҫарас тесен хӑш-пӗр паха проблемӑсене асра тытмалла. Пӗрремӗшӗнчен, произведени проблеми пур. Якут чӗлхинче калаҫакан регионти диалекта пӑхӑнса сӑмахсен каларӑшӗнче уйрӑмлӑх пур. Ҫапла вара куҫаруҫӑсен ҫак регионти вариацисемпе паллашмалла, тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Тата тепӗр проблема пулса тӑрать: чылай сӑмахсем хӑйсем усӑ куракан контект тӑрӑх темиҫе пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ тӑлмачсене сӑмахӑн е пуплевӗн пӗлтерӗшне тӗрӗс палӑртма йывӑрлатать, ҫакӑ вара пушшех те кирлӗ ӗҫ тӑвать.

Якут чӗлхине тата унран куҫарнипе ҫыхӑннӑ йывӑрлӑхсене пӑхмасӑрах ҫак процесс пӗлтерӗшне йышӑнмалла. Якут чӗлхи хӑйӗн сӑмахне малалла тӑснӑ май якутла та, унран та куҫарусен пахалӑхне тата тӗрӗслӗхне пысӑкрах пахалӑхпа тивӗҫтересси пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулса пырать. Культура хушшинчи ӑнӑҫлӑ диалогпа ҫыхӑнусене, уйрӑмах тӗп обществӑсен хушшинче, культура час-часах маргинализациленекен тӗп хутшӑнусене аталантарма пахалӑхлӑ куҫарусем пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче якутла калаҫаҫҫӗ?

Якутла российӑра, Китайра тата Монголире калаҫаҫҫӗ.

Якут чӗлхин историйӗ мӗнле?

Якут чӗлхи - тӗрӗк чӗлхи, вӑл каспи чӗлхин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ чӗлхисен ушкӑнӗпе ҫыхӑнса тӑрать. Ун ҫинче Саха Республикинче 500 000 яхӑн ҫын, Пуринчен ытла Лена шывӗпе унӑн юпписен бассейнӗнче калаҫаҫҫӗ. Якут чӗлхи литература историйӗ пуян, вӑл 14 ӗмӗр варринчи пӗрремӗш ҫыру литературине тухать. Якут литератури Ҫывӑх Хӗвелтухӑҫӗнчен Тата Вӑтаҫӗр Азирен суфи поэчӗсен, ҫавӑн пекех император Российинчи вырӑс писателӗсемпе авторӗсен пултарулӑхне вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Якут чӗлхинчи чи малтанхи ҫырусенче тӗн тексчӗсем пулнӑ, Коранпа Зулайх ҫинчен калакан легендӑри сыпӑксен куҫарӑвӗсене те кӗртнӗ.
Якутла ҫырнӑ малтанхи хайлавсем 19 ӗмӗр вӗҫӗнче пичетленсе тухнӑ: якут халӑхӗн кулленхи пурнӑҫӗ ҫинчен калакан сӑвӑсем, калавсемпе романсем. Якут писателӗсем те хӑйсен произведенийӗсенче колониализмпа кӗрешни, ҫӗпӗрти йӑлана кӗнӗ культура пӗлтерӗшне тата регионти пусмӑрти халӑхсен йывӑр лару-тӑрӑвне тӗпчеме пуҫланӑ. 1920-1930 ҫулсенче Якут чӗлхи Юрий Чегерев, Анатолий Каюов, Геннадий Титов тата Иван Тазетдинов пек писательсем ертсе пыракан литература ренессансне тӳссе ирттернӗ. Ҫак тапхӑрта якутла кӑларнӑ кӗнекесен шучӗ ҫивӗччӗн ӳсрӗ, ҫавӑн пекех правительствӑпа административлӑ документсенче ҫак чӗлхепе усӑ курни те ӳсрӗ.
Паян якут чӗлхи хӑй йӑтса ҫӳрекенсем хушшинче ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрасси пирки пӑшӑрханать, унта темиҫе ҫӗнӗ хаҫат-журнал пичетленсе тухать. Ҫавӑн пекех Раҫҫей тулашӗнче якут чӗлхине вӗренессипе кӑсӑкланать, мӗншӗн тесен темиҫе университет ку чӗлхепе курссем сӗнеҫҫӗ.

Якут чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк тата филолог; 2. Степан Георгиевич Островский – якут поэчӗ, драматург, прозаик тата тӑлмачӑ; 3. Олег Михайлович Беляев – якут литературоведӗпе публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – якут фольклорисчӗ; 5. Кулине Чӑрӑш Павлова-лексикограф тата диалектологи тӗпчевҫи.

Якут чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Якут чӗлхи тӗрӗк чӗлхин ҫемйине тивет, вӑл ҫурҫӗрпе хӗвелтухӑҫ группӑн пӗр пайӗ пулса тӑрать. Ку агглютинативлӑ чӗлхе вӑл ҫӗнӗ пӗлтерӗшсемпе формӑсем тума пултаракан суффикссемпе усӑ курнине пӗлтерет. Якут чӗлхи пысӑк флексипе уйрӑлса тӑрать, ку вӑл сӑмахсем хӑйсен формине предложенире мӗнле усӑ курнине кура улӑштарнине пӗлтерет. Пурлӑх, местоименисем, паллӑ тата глаголсем вӗсен формине контекстран килет тесе палӑртма ыйтаҫҫӗ.

Якут чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Якут чӗлхи учебникӗн экземплярне е инструктор валли ертсе пымалли руководствӑна илӗр. Ҫак материалсенче илсе килнӗ уроксене туса хатӗрлени-чӗлхене лайӑхлатмалли чи лайӑх меслет.
2. Калаҫусемпе аудиторире практикӑра усӑ курӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи лайӑх меслет - ӑна май килнӗ таран ытларах практикацилемелле, ҫавӑнпа та хӑвӑрпа калаҫакан ҫынна тупма тӑрӑшӑр.
3. Якутла ҫырнӑ материала вуласа тухӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе структурипе грамматикине ӑнланма пулӑшӗ.
4. Якутсен культурипе тата историйӗпе паллашӑр. Эсир ҫынсем ҫинчен тата вӗсен пурнӑҫӗ ҫинчен ытларах пӗлсен, ҫакӑ сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ.
5. Пӑхӑр та итлӗр якутски МИХӖСЕМ. Ҫак чӗлхепе усӑ курма пултаракан радиопрограммӑсемпе телешоусемсӗр пуҫне онлайн-ресурссем те нумай.
6. Якутие Кайса Килӗр. Регионта вӑхӑт ирттернӗ хыҫҫӑн эсир чӗлхене кӗрсе чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма май илетӗр.

Норвегие хӑйӗн пуян чӗлхе еткерӗ тата тарӑн культурӑллӑ тӗрлӗ енӗ паллӑ, нумай чӗлхепе пӗтӗм ҫӗршывӗпе калаҫаҫҫӗ. Ҫапла вара норвеги куҫарӑвӗн пулӑшӑвӗсем пысӑк ыйтупа усӑ кураҫҫӗ. Норвегире, предприятисенче, организацисенче тата уйрӑм ҫынсен пичӗсенче калаҫакан тӗрлӗ чӗлхесене час-часах тӗрлӗ культура представителӗсем хушшинче тухӑҫлӑ хутшӑнма тӗрӗс те професси куҫарӑвӗ кирлӗ.

Норвегин официаллӑ чӗлхисем бокмольскипе нюрорский шутланаҫҫӗ, вӗсенчен иккӗшӗнче те халӑхӑн икӗ пайне яхӑн калаҫаҫҫӗ. Ҫак икӗ тӗрлӗ чӗлхепе, пӗтӗм ҫӗршывӗпе ытти чӗлхепе калаҫаҫҫӗ. Нумай пулмасть ыйтупа килӗшӳллӗн, нумай сарӑлнӑ чӗлхесен шутне, норвежскисӗр пуҫне, акӑлчан, швед, фин, француз, нимӗҫ тата араб чӗлхисем кӗреҫҫӗ.

Норвеж чӗлхинчен куҫарас енӗпе ӗҫлекен професси пулӑшӑвӗсем темиҫе чӗлхепе пулӑшу пама питех те пысӑк пулӑшу пулма пултараҫҫӗ. Ҫак организацисем сӗнекен пулӑшу документсен куҫарӑвне, шантарнӑ куҫарусене, академи куҫарӑвӗсене, веб-сайтсен куҫарӑвӗсене тата ытти те кӗртеҫҫӗ. Професси тӑлмачӗсем ҫыру докуменчӗсемпе ӗҫлеме кӑна мар, конференцисенче, ӗҫлӗ тӗлпулусенче тата тӗрлӗ мероприятисенче ҫӑвартан куҫарӑва тивӗҫтерме те пултараҫҫӗ. Паракан куҫарусем пурте этика стандарчӗсемпе килӗшӳллӗн ҫирӗп конфиденциллӗ, тӗрӗслӗх тата профессионализм тытса пымалла.

Куҫару норвеги службине суйланӑ чухне организаци шанчӑклӑ тата служба списокӗ ӑнӑҫлӑ пулнине ӗненмелле. Кунсӑр пуҫне тӑлмачсен конкретлӑ чӗлхене пӗлмелле, ҫавӑн пекех ҫӗршывӑн культурӑллӑ нюансӗсемпе тата вырӑнти сленгӑпа ӗҫ опычӗпе усӑ курмалла. Ҫавӑн пекех професси компетентлӑхне тата ялан вӗрентнине шута илмелле.

Норвегин хӑйӗн чӗлхин тӗрлӗ енӗсене чапа кӑларассипе хӳтӗлессин вӑрӑм та мӑнаҫлӑ историйӗ пур. Норвегири шанчӑклӑ тата квалификациллӗ службӑсем пулӑшнипе ҫак чӗлхе еткерлӗхӗ малалла аталанма пултарать.

Хӑш ҫӗршывсенче норвеж чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Норвеги чӗлхипе ытларах норвегире калаҫаҫҫӗ, анчах унта швеципе Данири хӑш-пӗр районсенче, Ҫавӑн пекех Канадӑри, Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи, Аргентинӑри, Бразилири тата Раҫҫейри норвегилле калаҫакан пысӑках мар общинӑсенче те калаҫаҫҫӗ.

Норвеж чӗлхин историйӗ мӗнле?

Норвеги - вӑтам ӗмӗрсенче норвегире куҫса килнӗ викингсем каланӑ авалхи кандинав чӗлхинчен тухнӑ ҫурҫӗр германи чӗлхи. Ҫавӑнтанпа вӑл нумай улшӑнусем тӳснӗ, халӗ ӗнтӗ хальхи икӗ тӗрлӗ формӑпа, бокмольскипе нюрорскипе пайланнӑ, вӗсенчен кашниех вырӑнти диалектсем ҫине хушма пайланать. Ҫыру чӗлхине ытларах дани чӗлхипе никӗсленӗ, вӑл 1814 ҫулччен, ҫӗршывӑн пӗртен-пӗр официаллӑ чӗлхи пулса тӑнӑ. Унтан ҫакна норвеги произведенийӗпе, грамматикӑпа тата словарь запасӗпе килӗшӳллӗн улӑштарнӑ тата скоректланӑ. 1800-мӗш ҫулсен ҫурри хыҫҫӑн ҫыру чӗлхи стандартизацилес тӗлӗшпе, уйрӑммӑнах бокмолпа нюрорска официаллӑ йӗркепе кӗртес тӗлӗшпе вӑй хунӑ. Ҫавӑнтанпа чӗлхе-ҫӑвар хутшӑнӑвӗн диалекчӗсемпе усӑ курасси ҫине ытларах та ытларах тимлӗх уйӑрать.

Норвеги чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Иван Аасен (чӗлхе реформаторӗ, лингвист тата лексикограф) 2. Хенрик Вергеланд (поэт тата драматург) 3. Йохан Николас Тидеман (грамматик) 4. Эйвинд Сей (лингвист, романист тата тӑлмачӑ) 5. Людвига Хольберг (драматург тата философ)

Норвеж чӗлхин тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

НОРВЕГИ чӗлхин тытӑмӗ ансат та йӗркеллӗ субъект-глагол-ОБЪЕКТ (SVO). Ҫавӑн пекех унӑн икӗ ӑру системи пур, арҫынсемпе хӗрарӑм йӑхӗсем пур, виҫӗ грамматика падежӗ-менельник, эрех тата дежурнӑй. Сӑмахсен йӗрки самаях авӑнчӑк, ҫакӑ сӗнӳсене кӑмӑллакан акцента кура тӗрлӗрен йӗркелеме май парать. Норвеги чӗлхинче те уҫӑ тата килӗшӳллӗ темиҫе улшӑну, ҫавӑн пекех нумай диалектсем тата регион акценчӗсем пур.

Норвеги чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Никӗссене тӗпчеме тытӑнӑр. Эсир алфавит, произведени, база грамматикине тата синтаксис вӗреннине ӗненӗр.
2. Аудио / видео ресурсӗсемпе, Подкассем пек Видеороликсемпе Уoutube видеороликсемпе тата норвежла калаҫма вӗренмелли цифра курсӗсемпе усӑ курӑр.
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе норвежла калаҫӑр. Чӗлхене путарни - ӑна вӗрентмелли чи лайӑх меслет.
4. Норвеги кӗнекисене, журналсемпе хаҫатсене вулӑр, хӑвӑрӑн словарь запасне ӳстерӗр, ӑнланӑва лайӑхлатӑр.
5. Онлайн-словарь е приложени-эсир ӑнланман сӑмахсен тӑлмачипе усӑ курӑр.
6. Норвеги телекуравӗпе фильмӗсене, Ҫавӑн пекех Woutube ҫинчи клипсене пӑхӑр, акцентпа чӗлхене хӑнӑхас пулать.
7. Юлашкинчен, норвеги чӗлхине вӗренсе савӑнма, туссене пуҫарма ан манӑр!