Якутла Румын Куҫар

Якутски - Тӗрӗк чӗлхи, Унта Российӑн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫӗнче ҫур миллион ытла ҫын калаҫать. Чӗлхе нумай пулмасть официаллӑ йышӑну илнӗ пирки якутскинчен куҫару пулӑшӑвӗпе ҫыхӑннӑ чылай ыйту пур. Ҫак статьяра эпир якутла куҫарнин пӗлтерӗшне тата унран та пӑхса тухӑпӑр, ҫавӑн пекех ҫак процеспа ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӑпӑр.

Якут чӗлхипе Российӑра ҫеҫ мар, Монголи, Китай тата Казахстан пек ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ. Ҫакӑ тӗнчери лару-тӑру якутла, ҫавӑн пекех ҫӗршывра та куҫарас ӗҫре кирлӗ пулнине пӗлтерет. Якутла куҫарас тӗп тӗллевӗ-тӗп халӑхсен тата ытти интересленнӗ енсен пӗр-пӗринпе хутшӑнассине ҫӑмӑллатас тесе чӗлхе пробелисене туллин пурнӑҫласси. Куҫарусем те ҫавӑн пекех массӑллӑ информаци тата культура хатӗрӗсемпе ҫыхӑннӑ юридически документсем, дипломати килӗшӗвӗсем, вӗренӳ материалӗсем, материалсем тата ытти документсем валли кирлӗ.

Ӗҫ якут чӗлхипе унран та куҫарас тесен хӑш-пӗр паха проблемӑсене асра тытмалла. Пӗрремӗшӗнчен, произведени проблеми пур. Якут чӗлхинче калаҫакан регионти диалекта пӑхӑнса сӑмахсен каларӑшӗнче уйрӑмлӑх пур. Ҫапла вара куҫаруҫӑсен ҫак регионти вариацисемпе паллашмалла, тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Тата тепӗр проблема пулса тӑрать: чылай сӑмахсем хӑйсем усӑ куракан контект тӑрӑх темиҫе пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ тӑлмачсене сӑмахӑн е пуплевӗн пӗлтерӗшне тӗрӗс палӑртма йывӑрлатать, ҫакӑ вара пушшех те кирлӗ ӗҫ тӑвать.

Якут чӗлхине тата унран куҫарнипе ҫыхӑннӑ йывӑрлӑхсене пӑхмасӑрах ҫак процесс пӗлтерӗшне йышӑнмалла. Якут чӗлхи хӑйӗн сӑмахне малалла тӑснӑ май якутла та, унран та куҫарусен пахалӑхне тата тӗрӗслӗхне пысӑкрах пахалӑхпа тивӗҫтересси пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулса пырать. Культура хушшинчи ӑнӑҫлӑ диалогпа ҫыхӑнусене, уйрӑмах тӗп обществӑсен хушшинче, культура час-часах маргинализациленекен тӗп хутшӑнусене аталантарма пахалӑхлӑ куҫарусем пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче якутла калаҫаҫҫӗ?

Якутла российӑра, Китайра тата Монголире калаҫаҫҫӗ.

Якут чӗлхин историйӗ мӗнле?

Якут чӗлхи - тӗрӗк чӗлхи, вӑл каспи чӗлхин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ чӗлхисен ушкӑнӗпе ҫыхӑнса тӑрать. Ун ҫинче Саха Республикинче 500 000 яхӑн ҫын, Пуринчен ытла Лена шывӗпе унӑн юпписен бассейнӗнче калаҫаҫҫӗ. Якут чӗлхи литература историйӗ пуян, вӑл 14 ӗмӗр варринчи пӗрремӗш ҫыру литературине тухать. Якут литератури Ҫывӑх Хӗвелтухӑҫӗнчен Тата Вӑтаҫӗр Азирен суфи поэчӗсен, ҫавӑн пекех император Российинчи вырӑс писателӗсемпе авторӗсен пултарулӑхне вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Якут чӗлхинчи чи малтанхи ҫырусенче тӗн тексчӗсем пулнӑ, Коранпа Зулайх ҫинчен калакан легендӑри сыпӑксен куҫарӑвӗсене те кӗртнӗ.
Якутла ҫырнӑ малтанхи хайлавсем 19 ӗмӗр вӗҫӗнче пичетленсе тухнӑ: якут халӑхӗн кулленхи пурнӑҫӗ ҫинчен калакан сӑвӑсем, калавсемпе романсем. Якут писателӗсем те хӑйсен произведенийӗсенче колониализмпа кӗрешни, ҫӗпӗрти йӑлана кӗнӗ культура пӗлтерӗшне тата регионти пусмӑрти халӑхсен йывӑр лару-тӑрӑвне тӗпчеме пуҫланӑ. 1920-1930 ҫулсенче Якут чӗлхи Юрий Чегерев, Анатолий Каюов, Геннадий Титов тата Иван Тазетдинов пек писательсем ертсе пыракан литература ренессансне тӳссе ирттернӗ. Ҫак тапхӑрта якутла кӑларнӑ кӗнекесен шучӗ ҫивӗччӗн ӳсрӗ, ҫавӑн пекех правительствӑпа административлӑ документсенче ҫак чӗлхепе усӑ курни те ӳсрӗ.
Паян якут чӗлхи хӑй йӑтса ҫӳрекенсем хушшинче ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрасси пирки пӑшӑрханать, унта темиҫе ҫӗнӗ хаҫат-журнал пичетленсе тухать. Ҫавӑн пекех Раҫҫей тулашӗнче якут чӗлхине вӗренессипе кӑсӑкланать, мӗншӗн тесен темиҫе университет ку чӗлхепе курссем сӗнеҫҫӗ.

Якут чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк тата филолог; 2. Степан Георгиевич Островский – якут поэчӗ, драматург, прозаик тата тӑлмачӑ; 3. Олег Михайлович Беляев – якут литературоведӗпе публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – якут фольклорисчӗ; 5. Кулине Чӑрӑш Павлова-лексикограф тата диалектологи тӗпчевҫи.

Якут чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Якут чӗлхи тӗрӗк чӗлхин ҫемйине тивет, вӑл ҫурҫӗрпе хӗвелтухӑҫ группӑн пӗр пайӗ пулса тӑрать. Ку агглютинативлӑ чӗлхе вӑл ҫӗнӗ пӗлтерӗшсемпе формӑсем тума пултаракан суффикссемпе усӑ курнине пӗлтерет. Якут чӗлхи пысӑк флексипе уйрӑлса тӑрать, ку вӑл сӑмахсем хӑйсен формине предложенире мӗнле усӑ курнине кура улӑштарнине пӗлтерет. Пурлӑх, местоименисем, паллӑ тата глаголсем вӗсен формине контекстран килет тесе палӑртма ыйтаҫҫӗ.

Якут чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Якут чӗлхи учебникӗн экземплярне е инструктор валли ертсе пымалли руководствӑна илӗр. Ҫак материалсенче илсе килнӗ уроксене туса хатӗрлени-чӗлхене лайӑхлатмалли чи лайӑх меслет.
2. Калаҫусемпе аудиторире практикӑра усӑ курӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи лайӑх меслет - ӑна май килнӗ таран ытларах практикацилемелле, ҫавӑнпа та хӑвӑрпа калаҫакан ҫынна тупма тӑрӑшӑр.
3. Якутла ҫырнӑ материала вуласа тухӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе структурипе грамматикине ӑнланма пулӑшӗ.
4. Якутсен культурипе тата историйӗпе паллашӑр. Эсир ҫынсем ҫинчен тата вӗсен пурнӑҫӗ ҫинчен ытларах пӗлсен, ҫакӑ сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ.
5. Пӑхӑр та итлӗр якутски МИХӖСЕМ. Ҫак чӗлхепе усӑ курма пултаракан радиопрограммӑсемпе телешоусемсӗр пуҫне онлайн-ресурссем те нумай.
6. Якутие Кайса Килӗр. Регионта вӑхӑт ирттернӗ хыҫҫӑн эсир чӗлхене кӗрсе чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма май илетӗр.

Румыни-Хӗвелтухӑҫ Европӑра вырнаҫнӑ илемлӗ ҫӗршыв, унӑн хӑйӗн хӑйне евӗрлӗ чӗлхи пур. Румыни официаллӑ чӗлхипе румын чӗлхи, вӑл итали, француз, испани тата португал чӗлхисемпе тачӑ ҫыхӑннӑ романла чӗлхе. Ҫакӑ культура традицийӗ тата тӗрлӗ чӗлхе еткерлӗхӗ пулса тӑрасси патне илсе ҫитернӗ.

Румынла пӗлмен ҫынсемшӗн куҫару йывӑр задача пулма пултарать. Куҫарӑва тӗрӗс куҫарма румыни чӗлхине те, культурине те пӗлни кирлӗ. Румын чӗлхинчен урӑх чӗлхене куҫарни те ҫӗршывра нумай сӑмахсен кӑткӑслӑхне тата ҫӗршывра сарӑлнӑ регионти диалектсен йышне пула чылай кӑткӑс пулма пултарать.

Куҫару пулӑшу ӗҫӗсем патне ҫитсен, лайӑх ҫитӗнӳсем тума профессиллӗ куҫару компанийӗсене явӑҫтармалла. Опытлӑ тӑлмачсем пуҫламӑш текстӑн контексчӗпе нюансне тӗрӗс ӑнланма кирлӗ вӑхӑта сая яраҫҫӗ, куҫару унӑн пӗлтерӗшне тӗрӗс кӑтартса париччен малтан. Кунсӑр пуҫне, ҫак специалистсем те тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерес тесе румын чӗлхин грамматикипе сассине те ӑнланӗҫ.

Документсене куҫарнӑ чухне документ мӗнле аудитори валли пулнине шута илмелле. Сӑмахран,бизнес-аудитори валли палӑртнӑ документа анлӑ аудитори валли палӑртнӑ документран ытларах формальнӑй чӗлхепе усӑ курмалла.

Куҫару поставщикне тӗрӗс суйлав ҫумне хушма, ҫавӑн пекех румын чӗлхин правилисене пӑхӑнмалла. Ҫак килӗшӳсене тивӗҫлӗ сӑмах йӗрки, пунктуаци, сӗнӳ тытӑмӗ тата тӗп саспаллисем, ҫавӑн пекех ударенисемпе диакритика паллисемпе тӗрӗс усӑ курни ҫыртараҫҫӗ.

Юлашкинчен, румынла куҫару кирек мӗнле культура спецификӑллӑ терминсемпе пуплевсене тӗп-тӗрӗс куҫарнине хӑй ҫине илет. Вырӑнти йӑласене пӗлни тата Румыни культурине ӑнланни ӑнӑҫлӑ куҫару тума кирлӗ.

Ҫак элементсене, предприятисене тата уйрӑм ҫынсене шута илсе, документсене румын чӗлхинчен тепӗр чӗлхене тӗрӗс куҫармалла пулсан, вӗсен куҫарӑвӗ тӗрӗс те тӗрӗс пуласса шанма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче румынла калаҫаҫҫӗ?

Румын чӗлхипе пуринчен ытла Румынире тата Молдов Республикинче, ҫавӑн пекех Албанире, Болгарире, Венгрире, Сербире Тата Украинӑри хӑш-пӗр чаҫсенче калаҫаҫҫӗ. Ҫавӑн пекех вӑл темиҫе ҫӗршывра тата регионта официаллӑ чӗлхе пулса тӑрать, Воеводинӑн (Серби) автономлӑ провинцине, днестр Таврашӗнчи (Молдова) республикине тата гагаузий (Молдова) автономиллӗ региона кӗртнӗ май.

Румын чӗлхин историйӗ мӗнле?

Хальхи Румыни территорийӗ римри Даки провинцийӗн пӗр пайӗ пулнӑ вӑхӑтра румын чӗлхи историйӗ рим империйӗн вӑхӑтне ҫитет. Латынь рим империйӗн официаллӑ чӗлхи пулнӑ пирки ҫак регионта анлӑн усӑ курнӑ, вӑхӑт иртнӗҫемӗн вӑл румынсен чӗлхи пулса тӑнӑ. Юлашки ӗмӗрсем хушшинче ҫак чӗлхе славян чӗлхисемпе грек чӗлхисене, ҫавӑн пекех романсен ытти чӗлхисене вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Латыньпе славян чӗлхисем ҫӗр ҫул хушши вӑйлӑ витӗм кӳнӗ хыҫҫӑн румын чӗлхи каярахпа хӑйӗн уйрӑм енӗсене тупрӗ. Паян румын официаллӑ роман чӗлхисенчен пӗри, испани, француз, итали тата португали чӗлхисемпе пӗрлех.

Румын чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Эмиль Гарлеана – хальхи саманари чи паллӑ румынсен писателӗсенчен пӗри. 2. Константин Доброжана-гера - румыни социалисчӗ, лингвист тата литература критикӗ. 3. Ион Лука Карадале – румынсен пысӑк драматургӗ тата кӗске калавсен авторӗ. 4. Михай Эминеска – румынсен чи паллӑ та паллӑ поэчӗ шутланать. 5. Иоан Славич – румыни ҫыравҫи, кӗске калавсен авторӗ тата журналист.

Румын чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Румын чӗлхи структури романри ытти чӗлхесем пек, пиҫӗ те час-часах кӑткӑс синтаксислӑ. Унта усӑ куракан предложени е сӑмах ҫаврӑнӑшӗн тӗсӗпе килӗшӳллӗн хӑш-пӗр вариациллӗ субъект-глагол-объект сӑмахӗсен йӗркипе усӑ кураҫҫӗ. Ҫавӑн пекех вӑл глаголсен спряженийӗсене, романла чӗлхесемшӗн пӗтӗмӗшле уйрӑмлӑхсене тата ытти уйрӑмлӑхсене хӑй ӑшне кӗртет.

Румын чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Тӗпрен пуҫлӑр. Алфавитпа тата румын чӗлхин произведенийӗпе паллашӑр. Тӗп калаҫӑва тата пуплевсене вӗренӗр,ҫак чӗлхепе база калаҫу ирттерме пултарччӑр.
2. Ларӑр румын чӗлхине. Итлӗр румынсен музыкине, румынсен фильмӗсемпе телешоуне, ҫавӑн пекех румынсен хаҫачӗсене вулӑр. Ку сире хӑвӑртрах чӗлхене вӗренме пулӑшӗ.
3. Румынла занятисене ҫӳрӗр. Занятисене ҫӳресси-кирек мӗнле чӗлхене те вӗрентме лайӑх май, мӗншӗн тесен вӗсем структурӑпа руководство тытӑмне тивӗҫтереҫҫӗ, вӗсене хӑйсем тӗллӗн вӗреннӗ чухне вӗренмеҫҫӗ.
4. Румынла кашни кунах калаҫӑр. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе хутшӑнӑр, кӗнекесене сасӑпа вулӑр, хӑвӑрпа хӑвӑр калаҫӑр.
5. Онлайн-ресурссемпе усӑ курӑр. Румын чӗлхине вӗренмелли питӗ лайӑх веб-сайтсем тата приложенисем нумай. Вӗсемпе усӑ курӑр, хӑвӑрӑн словарь запасне ӳстерес, грамматикӑра практикацилес тата произведенипе ӗҫлес тесе.