Якутла Итальянла Куҫар

Якутски - Тӗрӗк чӗлхи, Унта Российӑн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫӗнче ҫур миллион ытла ҫын калаҫать. Чӗлхе нумай пулмасть официаллӑ йышӑну илнӗ пирки якутскинчен куҫару пулӑшӑвӗпе ҫыхӑннӑ чылай ыйту пур. Ҫак статьяра эпир якутла куҫарнин пӗлтерӗшне тата унран та пӑхса тухӑпӑр, ҫавӑн пекех ҫак процеспа ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӑпӑр.

Якут чӗлхипе Российӑра ҫеҫ мар, Монголи, Китай тата Казахстан пек ҫӗршывсенче те калаҫаҫҫӗ. Ҫакӑ тӗнчери лару-тӑру якутла, ҫавӑн пекех ҫӗршывра та куҫарас ӗҫре кирлӗ пулнине пӗлтерет. Якутла куҫарас тӗп тӗллевӗ-тӗп халӑхсен тата ытти интересленнӗ енсен пӗр-пӗринпе хутшӑнассине ҫӑмӑллатас тесе чӗлхе пробелисене туллин пурнӑҫласси. Куҫарусем те ҫавӑн пекех массӑллӑ информаци тата культура хатӗрӗсемпе ҫыхӑннӑ юридически документсем, дипломати килӗшӗвӗсем, вӗренӳ материалӗсем, материалсем тата ытти документсем валли кирлӗ.

Ӗҫ якут чӗлхипе унран та куҫарас тесен хӑш-пӗр паха проблемӑсене асра тытмалла. Пӗрремӗшӗнчен, произведени проблеми пур. Якут чӗлхинче калаҫакан регионти диалекта пӑхӑнса сӑмахсен каларӑшӗнче уйрӑмлӑх пур. Ҫапла вара куҫаруҫӑсен ҫак регионти вариацисемпе паллашмалла, тӗп-тӗрӗс тивӗҫтермелле. Тата тепӗр проблема пулса тӑрать: чылай сӑмахсем хӑйсем усӑ куракан контект тӑрӑх темиҫе пӗлтерӗшлӗ. Ҫакӑ тӑлмачсене сӑмахӑн е пуплевӗн пӗлтерӗшне тӗрӗс палӑртма йывӑрлатать, ҫакӑ вара пушшех те кирлӗ ӗҫ тӑвать.

Якут чӗлхине тата унран куҫарнипе ҫыхӑннӑ йывӑрлӑхсене пӑхмасӑрах ҫак процесс пӗлтерӗшне йышӑнмалла. Якут чӗлхи хӑйӗн сӑмахне малалла тӑснӑ май якутла та, унран та куҫарусен пахалӑхне тата тӗрӗслӗхне пысӑкрах пахалӑхпа тивӗҫтересси пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулса пырать. Культура хушшинчи ӑнӑҫлӑ диалогпа ҫыхӑнусене, уйрӑмах тӗп обществӑсен хушшинче, культура час-часах маргинализациленекен тӗп хутшӑнусене аталантарма пахалӑхлӑ куҫарусем пурнӑҫри пӗлтерӗшлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче якутла калаҫаҫҫӗ?

Якутла российӑра, Китайра тата Монголире калаҫаҫҫӗ.

Якут чӗлхин историйӗ мӗнле?

Якут чӗлхи - тӗрӗк чӗлхи, вӑл каспи чӗлхин ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ чӗлхисен ушкӑнӗпе ҫыхӑнса тӑрать. Ун ҫинче Саха Республикинче 500 000 яхӑн ҫын, Пуринчен ытла Лена шывӗпе унӑн юпписен бассейнӗнче калаҫаҫҫӗ. Якут чӗлхи литература историйӗ пуян, вӑл 14 ӗмӗр варринчи пӗрремӗш ҫыру литературине тухать. Якут литератури Ҫывӑх Хӗвелтухӑҫӗнчен Тата Вӑтаҫӗр Азирен суфи поэчӗсен, ҫавӑн пекех император Российинчи вырӑс писателӗсемпе авторӗсен пултарулӑхне вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Якут чӗлхинчи чи малтанхи ҫырусенче тӗн тексчӗсем пулнӑ, Коранпа Зулайх ҫинчен калакан легендӑри сыпӑксен куҫарӑвӗсене те кӗртнӗ.
Якутла ҫырнӑ малтанхи хайлавсем 19 ӗмӗр вӗҫӗнче пичетленсе тухнӑ: якут халӑхӗн кулленхи пурнӑҫӗ ҫинчен калакан сӑвӑсем, калавсемпе романсем. Якут писателӗсем те хӑйсен произведенийӗсенче колониализмпа кӗрешни, ҫӗпӗрти йӑлана кӗнӗ культура пӗлтерӗшне тата регионти пусмӑрти халӑхсен йывӑр лару-тӑрӑвне тӗпчеме пуҫланӑ. 1920-1930 ҫулсенче Якут чӗлхи Юрий Чегерев, Анатолий Каюов, Геннадий Титов тата Иван Тазетдинов пек писательсем ертсе пыракан литература ренессансне тӳссе ирттернӗ. Ҫак тапхӑрта якутла кӑларнӑ кӗнекесен шучӗ ҫивӗччӗн ӳсрӗ, ҫавӑн пекех правительствӑпа административлӑ документсенче ҫак чӗлхепе усӑ курни те ӳсрӗ.
Паян якут чӗлхи хӑй йӑтса ҫӳрекенсем хушшинче ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑрасси пирки пӑшӑрханать, унта темиҫе ҫӗнӗ хаҫат-журнал пичетленсе тухать. Ҫавӑн пекех Раҫҫей тулашӗнче якут чӗлхине вӗренессипе кӑсӑкланать, мӗншӗн тесен темиҫе университет ку чӗлхепе курссем сӗнеҫҫӗ.

Якут чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Юрий Николаевич Винокуров-лингвист, историк тата филолог; 2. Степан Георгиевич Островский – якут поэчӗ, драматург, прозаик тата тӑлмачӑ; 3. Олег Михайлович Беляев – якут литературоведӗпе публицист; 4. Лилия Владимировна Багаутдинова – якут фольклорисчӗ; 5. Кулине Чӑрӑш Павлова-лексикограф тата диалектологи тӗпчевҫи.

Якут чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Якут чӗлхи тӗрӗк чӗлхин ҫемйине тивет, вӑл ҫурҫӗрпе хӗвелтухӑҫ группӑн пӗр пайӗ пулса тӑрать. Ку агглютинативлӑ чӗлхе вӑл ҫӗнӗ пӗлтерӗшсемпе формӑсем тума пултаракан суффикссемпе усӑ курнине пӗлтерет. Якут чӗлхи пысӑк флексипе уйрӑлса тӑрать, ку вӑл сӑмахсем хӑйсен формине предложенире мӗнле усӑ курнине кура улӑштарнине пӗлтерет. Пурлӑх, местоименисем, паллӑ тата глаголсем вӗсен формине контекстран килет тесе палӑртма ыйтаҫҫӗ.

Якут чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Якут чӗлхи учебникӗн экземплярне е инструктор валли ертсе пымалли руководствӑна илӗр. Ҫак материалсенче илсе килнӗ уроксене туса хатӗрлени-чӗлхене лайӑхлатмалли чи лайӑх меслет.
2. Калаҫусемпе аудиторире практикӑра усӑ курӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи лайӑх меслет - ӑна май килнӗ таран ытларах практикацилемелле, ҫавӑнпа та хӑвӑрпа калаҫакан ҫынна тупма тӑрӑшӑр.
3. Якутла ҫырнӑ материала вуласа тухӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе структурипе грамматикине ӑнланма пулӑшӗ.
4. Якутсен культурипе тата историйӗпе паллашӑр. Эсир ҫынсем ҫинчен тата вӗсен пурнӑҫӗ ҫинчен ытларах пӗлсен, ҫакӑ сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма пулӑшӗ.
5. Пӑхӑр та итлӗр якутски МИХӖСЕМ. Ҫак чӗлхепе усӑ курма пултаракан радиопрограммӑсемпе телешоусемсӗр пуҫне онлайн-ресурссем те нумай.
6. Якутие Кайса Килӗр. Регионта вӑхӑт ирттернӗ хыҫҫӑн эсир чӗлхене кӗрсе чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫма май илетӗр.

Итали чӗлхи-илемлӗ чӗлхе, Вӑл Италин романтикине пурнӑҫа кӗртет. Итали экономикӑпа культура центрӗ шутланать, Ҫавӑнпа Та вӑл пӗтӗм тӗнчери предприятисемпе организацисемшӗн пӗлтерӗшлӗ чӗлхе. Клиентсемпе хутшӑнмалла-и сирӗн, ӗҫтешсемпе пӗрле ӗҫлемелле-и е итали чӗлхипе ҫырнӑ документсене ӑнланмалла-и, ҫыру куҫарӑвӗн пулӑшӑвӗсем информацие тӗп-тӗрӗс пама пултараҫҫӗ.

Итали чӗлхинчен акӑлчанла е акӑлчанларан итали чӗлхипе куҫарасси - кӑткӑс задача, вӑл нюанссене тухӑҫлӑ куҫарма опытлӑ тӑлмач кирлӗ. Итали чӗлхинчен акӑлчанла е акӑлчанла итальянла куҫарнӑ пӗрремӗш ыйтӑва-вӑл тӗрлӗ чӗлхе тытӑмӗ. Итали предложенийӗ яланах тивӗҫлӗ объектран тата глаголран тӑрать, ҫав объектра наречи е ытти определенисем кирлӗ. Акӑлчан чӗлхипе ку категорисене вырнаҫтармалли йӗрке час-часах каялла таврӑнать.

Итали чӗлхипе куҫарнӑ чухне тухса тӑракан тепӗр ыйту чӗлхе ӑшӗнче регион вариацийӗсенче вырнаҫнӑ. Италире вуншар диалект пур пирки чылай куҫаруҫӑ регионти конкретлӑ диалектсенче регионӑн культура уйрӑмлӑхӗсене лайӑхрах пӗлтерес тесе специализациленеҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне тӑлмач итали чӗлхипе час-часах калаҫура е ҫыру сӑмахӗсенче усӑ куракан калаҫӑва тата идиомсене ӑнланни кирлӗ.

Чӗлхе нюансӗсене пӗлни ҫумне, италири тухӑҫлӑ куҫаруҫӑсен ҫӗршыв культурипе историйӗ ҫинчен лайӑх пӗлмелле. Ҫакӑ вӗсене хӑйӗн малтанхи контексӗнче документа интерпретацилеме май парать тата тӗплӗнрех куҫарӑва тивӗҫтерет.

Итали чӗлхинчен тӗрӗс куҫарма пӗлни бизнеса ӳстерме тата тӗп аудиторипе хутшӑнассине ҫӑмӑллатма пултарать. Чӗлхе барьерне ҫӗнтерме, чӗлхе илемне упраса хӑварма пулӑшакан професси куҫарӑвӗн пулӑшӑвӗсене тивӗҫтереҫҫӗ. Тӑлмачсен опытлӑ командипе пӗрле ӗҫлени-итали чӗлхипе тӗрӗс те тӗплӗн хутшӑнмалли май.

Хӑш ҫӗршывсенче итали чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Италире, Сан-Маринора, Ватиканра Тата Швейцарин хӑш-пӗр пайӗсенче итали официаллӑ чӗлхе пулса тӑрать. Ун ҫинче албанире, Мальтра, Монакора, Словенире тата Хорватире те калаҫаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне, итали чӗлхипе калаҫакан темиҫе ушкӑн пур, ҫав шутра Пӗрлешӳллӗ Штатсем, Франци тата Аргентина йышши ҫӗршывсенче те.

Итали чӗлхин историйӗ мӗнле?

Итали чӗлхин историйӗ вӑрӑм та кӑткӑс. Итали чӗлхине асӑнни пирӗн эрӑри 9-мӗш ӗмӗрте пулнӑ, анчах вӑл чӗлхепе ӗлӗкрех калаҫнӑ пулмалла. Итали чӗлхи пирӗн эрӑри 6-мӗш ӗмӗрте Итали ҫурутравӗ ҫине тапӑннӑ германи халӑхӗ лангобардсем калакан германи чӗлхинчен тухнӑ.
9 - мӗшпе 14-мӗш ӗмӗрччен итали чӗлхи пӗтӗм ҫурутрав тӑрӑх регион диалекчӗсене аталантарса чылай эволюциленӗ. Ҫак тапхӑрта тосканӑри диалект е "тоскана" пуҫланса кайнӑ, вӑл хальхи итали чӗлхин стандартлӑ никӗсӗ пулса тӑнӑ.
15 ӗмӗрте Флоренцирен, Римран тата Венецирен писательсен витӗмӗ чӗлхене малалла стандартизацилесси патне илсе ҫитернӗ. Ҫав вӑхӑтра чӗлхе словарьне "amoroso" (ытарма ҫук) тата "dolce" (пылак) текен латинла нумай сӑмахсене кӗртнӗ.
16-17 ӗмӗрсенче Итали литература пултарулӑхӗн тапхӑрне ирттернӗ. Ҫав вӑхӑтри Чи паллӑ фигурӑсем данте, Петрак тата Боккаччо пулнӑ, вӗсен произведенийӗсем чӗлхене пысӑк витӗм кӳнӗ.
19-мӗш ӗмӗрте Италире политика пӗрлешӗвӗн процесӗ пулса иртнӗ, ҫӗнӗ стандартлӑ чӗлхе е "Italiano Comune"йӗркеленӗ. Италин официаллӑ чӗлхи хальхи вӑхӑтра тосканӑри диалектра никӗсленнӗ, унӑн литература еткерлӗхне пула.
Хӑйӗн вӑрӑм историне пӑхмасӑрах итали чӗлхипе юлать, вӑл ҫӗршывӑн чылай пайӗсенче кулленхи калаҫура халӗ те активлӑн усӑ курать.

Итали чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Данте Алигьери (1265-1321): Час-часах "итали чӗлхин Ашшӗ" теекен данте "Турӑ комедийӗ" тесе ҫырнӑ, ӑна хальхи итали чӗлхин никӗсӗ пулса тосканла диалект туса хурасси тесе ҫырса хунӑ.
2. Петрка (1304-1374): Итали поэчӗ тата ученӑйӗ, петрара унӑн гуманизмла витӗмӗшӗн астӑваҫҫӗ, ҫавӑн пекех поэзин сонетлӑ формине шухӑшласа кӑлараҫҫӗ. Вӑл итали чӗлхипе нумай ҫырнӑ, ку чӗлхене литературӑллӑрах тума пулӑшнӑ.
3. Боккаччо (1313-1375): 14 ӗмӗрти Итали писателӗ, Боккаччо итали чӗлхипе темиҫе произведени ҫырнӑ, "Декамерон" тата святой Франциск пурнӑҫӗнчи калавсене те кӗртнӗ. Унӑн ӗҫӗ итали чӗлхин чиккисене унӑн диалекчӗсен чиккисенчен анлӑлатма тата хӑйне евӗрлӗ лингв франк тума пулӑшнӑ.
4. Луиджи Пиранделло (1867-1936): Нобель премийӗн Лауреачӗ, драматург, Пиранделло итали чӗлхипе нумай произведени ҫырнӑ, вӗсенче социаллӑ ютшӑну тата экзистенциллӗ тунсӑх темисем хускатнӑ. Кулленхи чӗлхепе усӑ курни ҫак чӗлхене анлӑрах усӑ курма тата ӑнлануллӑрах тума пулӑшнӑ.
5. Уго Фосколо (1778-1827): итали романтизмӑн чи витӗмлӗ фигурисенчен Пӗри, фосколо хальхи итали чӗлхин чӗлхине йӗркелеме, рифмӑсемпе, метрсемпе тата ытти поэзилле условисемпе усӑ курма пулӑшнӑ.

Итали чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Итали чӗлхи роман чӗлхи пулса тӑрать, ытти романри чӗлхесем пекех, глаголсем тавра туса лартнӑ. Унӑн сӑмахсен субъектлӑ-глаголла-объектлӑ йӗрки тата иртнӗ, хальхи тата пуласлӑха палӑртма вӑхӑтсемпе туртӑмсен кӑткӑс системи пур. Вӑл унӑн кӑткӑс нюансӗсене тата сӑмахсен пӗлтерӗшӗнчи ҫӳхе уйрӑмлӑхӗсене вӗренме чи кӑткӑс чӗлхесенчен пӗри шутланать.

Итали чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пуҫӑрсене усӑр: чӗлхене Вӗрентмелли Чи Лайӑх меслет вӑл-мӗн май килнӗ таран путса ларасси. Ку вӑл итали чӗлхипе мӗн май килнӗ таран ытларах илтме, калаҫма тата вулама тенине пӗлтерет. Итали фильмӗсем, телешоу, музыка, кӗнеке тата чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫусем тупӑр.
2. Итали грамматикин никӗсне, сӑмахран, глаголсен вӑхӑтне, пысӑк тата формӑллӑ местоименисен йӑхне вӗренӗр. Сӑмахран, элементарлӑ калаҫуран пуҫлӑр, паллашӑр, ыйтусем парӑр та вӗсене ответлӗр, ҫавӑн пекех эмоцисене каласа парӑр.
3. Яланах практикӑра тӑрӑр: кирек мӗнле чӗлхене Те вӗренни хӑйне шеллемесӗр тата практикӑпа усӑ курма ыйтать. Итали чӗлхине вӗренес тата практикӑна вӗренес тӗлӗшпе эсир яланах вӑхӑт ирттернине ӗненӗр.
4. Ресурссемпе ӑспа усӑ курӑр: сире итали чӗлхине вӗрентме пулӑшакан май пур ресурссем нумай. Онлайн-чӗлхене вӗренмелли курспа, словарьсемпе, калаҫусемпе тата аудиокнигӑсемпе усӑ курӑр.
5. Сӑлтавсене упрӑр: Кирек мӗнле чӗлхене Те Вӗренесси ансат задача пулма пултарать. Хӑвӑр умма пысӑках мар тӗллевсем лартӑр та вӗсене пурнӑҫланӑ чухне хӑвӑра тивӗҫтерӗр. Хӑвӑр прогресӑра уявлӑр!
6. Савӑнӑр: итали чӗлхине Вӗренесси интереслӗ те кӑмӑллӑ ӗҫ пулмалла. Интереслӗ вӗрентӳ процесӗ тӑвӑр, чӗлхе вӑййисене вылятӑр е итали мультфильмӗсене пӑхса тухӑр. Эсир мӗнле хӑвӑрт вӗреннинчен тӗлӗнетӗр.