Томтор Мари Амхарский Тылбаастаа

Горно-марийский язык является уникальным диалектом финно-угорской языковой семьи и в основном используется меньшинством горно-марийского народа, населяющим регионы России, Эстонии и Финляндии. Ити төһө да аҕыйах ахсааннаах буоллар, хайа-Мари омук культурнай уратытыгар наһаа улахан суолталаах. Онон бу тылы харыстааһыҥҥа Горнайтан көһөрүү өҥөтүн курдук инициатива көмөтүнэн өссө болҕомто ууруллар.

Кэнники сылларга марийскайы кытта тылбаас өҥөтө билигин даҕаны биллэ илик. Бу сороҕор хайа тылын маркер быһыытынан уратытын, ону тэҥэ онлайн тылбаас өҥөтө киэҥник тарҕаммытын кытта сибээстээх. Онлайн- тылбаас өҥөтүн туһаннахха, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон аан дойду үрдүнэн араас тылынан саҥарааччылары кытта бодоруһуохтарын сөп. Ону таһынан онлайн- тылбаас өҥөтө эмиэ Горнай Марияҕа суруллубут дьоһун докумуоннары уонна литератураны көһөрүүнү атын тылларга туһаныахха сөп.

Горнайтан тылбаасчыт өҥөтүнэн араас ньыманан туһаныахха сөп. Холобур, кинилэри бу тылы билбэт дьоҥҥо анаан хайа- Мари тылын актердара кыттыылаах киинэлэргэ эбэтэр тэлэбиидэнньэни оҥорорго туһаныахха сөп. Кинилэр эмиэ төрөөбүт тыл, юридическай докумуоннар уонна оннооҕор оскуола учебниктара, Горнай мари тылынан тылбаас курдук дьоһун суолталаах докумуоннары тылбаастааһыҥҥа туһаныахтарын сөп. Маны таһынан хайа- марийскайы кытта тылбаас өҥөтүн туһаныы эмиэ ити тылынан саҥарар, эбэтэр тылдьыты уонна учебниктары оҥорорго туһаныллыан сөп.

Горнайтан тылбаас өҥөтө бу дьоһун тылы харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат өҥөнү оҥороллор. Литератураны, киинэлэри уонна да атын суолталаах докумуоннары Горнай марийскайдыы тылбаастаан, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон атын омуктары кытта бодоруһуохтарын сөп. Горнайтан көһүү өҥөтүн бэрийэн, дьон- сэргэ бу умсугутуулаах тылы кытта билсэр, ол эрээри кини тыыннаах хаалыытын инникитин хааччыйарыгар көмөлөһөр.

Хайа дойдуларга Горнайга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Горнайга Арассыыйа уонна Беларусь тылларыгар этэллэр.

Хайа-Мария тылын историята хайдаҕый?

Хайа- Мари тыла-Арассыыйа хайа омуга диир Урал тыла. Бу тыл аан бастаан 17- с үйэ ортотугар докумуон оҥоһуллубута, нуучча чинчийээччилэр уонна учуонайдар бу региоҥҥа Марий омугун айанныыр туһунан отчуоту оҥорон барбыттара. 19 үйэ саҕаланыытыгар лингвистэр норуокка туһаныыны киэҥник тарҕатыыга уонна тарҕатыыга салгыы докумуонунан барбыттара. Сэбиэскэй былаас саҕана кини оскуолаларга үөрэммит уонна элбэх официальнай докумуоннарга туттуллубут буолан, бу тыл ахсаана лаппа улаатта. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ бу тылы сөргүтүү тохтоото, үгүс эдэр дьон үөрэтэллэр уонна туһаналлар.

Хайа тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Павел Чудинов-горно- марийский ученай, 1973 сыллаахха таһаарбыт хайа- марийского энциклопедиятын бастакы сүһүөх автора.
2. Павел Пентков-икки тылдьыт автора, олортон биирдэстэрэ 2003 сыллаахха, иккиһэ - 2017 с. бэчээттэммитэ.
3. Татьяна Рудина - Горнай тылын үөрэтэр бастакы курстарын тэрийээччитэ.
4. Юрий Макаров-Горнай лингвиһэ,1983 с. хайа- Мари тылын бастакы учебнига.
5. Анна Кузнецова-горно- марийского языка, тылдьыт уонна үөрэх матырыйаалларын грамматикатыгар хас да учебниктар автордара.

Хайа- марийскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Мари тыла Урал тылларыгар, чуолаан волж- финскэй салаатыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата суффикс эбэн этиигэ олоҕуран тылы үөскэтэр, грамматическай сыһыаны көрдөрөр. Холобур, контекска уонна эбиллибит суффикстан тутулуктанан биир эмиэ "кинигэ"," кинигэлэр "эбэтэр" кинигэ ааҕыы "диэн суолталаах буолуон сөп. Кини ону сэргэ аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһиилэрин туһанар, бу ойууну өйүүр тылга туһааннаах аһаҕас дорҕооннору уларытыыны ирдиир. Горнайга гендернэй уратыта суох, онтон атын финно- угорскай тыллартан киирии тыллар ахсааннара хааччахтаммытыттан, атын тыллартан киирии тыллары ылыы аҕыйаҕыттан ааҕыллар.

Хайа- Мари тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - ол кини төбөтүн кытта тиэйиллиэхтээх. Тыл грамматикатын, айымньытын уонна тылдьыт саппааһын туһунан өйдөбүлү ылаары, Горнай тылын илдьэ сылдьыҥ.
2. Алфавиты үөрэтиҥ: эһиги саҥа тылы уонна этиилэри үөрэтиэххит иннинэ Горнай Мари тылын алфавитын кытта билсэр улахан суолталаах.
3. Боростуой тыллартан уонна этиилэртэн саҕалаан: биир нэдиэлэ күнэ, нэдиэлэ күнэ, ону тэҥэ "дорообо", "көрсүөххэ диэри", "баһаалыста" уонна "махтал"курдук боростуой этиилэри өйүөххэ.
4. Клилл Мари: эһиги региоҥҥутугар кыаххыт баар буоллаҕына, онлайн- онлайн тыллары чинчийэр дьарыкка суруттарыаххытын сеп. Билиэххит дуо, ханнык эмэ олохтоох университеттар үөрэххэ туттарсаллар.
5. Эргиччи туттуҥ: саҥа тылы үөрэтиигэ сүрүн хайысха буолар. Күн аайы олоххо киирэргэ дьулуһуҥ уонна бу тылы күннээҕи олоххутугар киллэрэр ньымалары Булуҥ. Сахалыы Истиҥ- иһирэх тыллары, этиилэри умнумаҥ.

Амхарскай-Эфиопия сүрүн тыла уонна аан дойду сэттэ тылын тарҕатыыга иккис тыл. Бу африканскай Союзка официальнайдык билиниллибит федеральнай демократическай республика биир тыла- өһө. Бу афроазиат тыла геезияны кытта ыкса ситимнээх, ону кытта уопсай литературнай уонна литературнай үгэһи, атын семитскай тыллары кытта ситимнээх, төрүт тылларын үөрэтиигэ үс куоластаах системаны туһанар.

Амхар тыла биһиги эрабыт 12- с үйэтигэр киирэр уонна былыргы кэм финик алфавитын кытта ыкса сибээстээх Фид диэн ааттаммыт Сурук- Бичик көмөтүнэн суруллубут. Амхар тылын лексиката оригинальнай- афроиатскай тылларга олоҕурар уонна сэттэ, кушитскай, омотическай уонна греческэй сабыдыалларынан байытыллыбыта.

Дьыала амхарскай тылга тылбаас тиийдэҕинэ, задачаны уустугурдар хас да сүрүн проблема баар. Холобур, английскайы кытта икки тылтан сылтаан английскайы кытта тыл этэргэ уустук. Ону таһынан амарскай тылыгар туохтуурдар бириэмэлэрэ суох буолан, тылбаасчыттар английскай тыл быстах кэмнэрин сахалыы тылбаастаан илдьэ хаалар уустук буолуон сөп. Кэмниэ- кэнэҕэс, Амар тылыгар Англия омуктарыттан күүскэ уратылаах буолуон сөп, тылга туттуллар дорҕооннор билиилэрин- көрүүлэрин ирдиир.

Эһиги Аммаҕа саамай сөптөөх тылбаасчыттары ылыаххыт, тыл уонна кини культуратын дириҥник билэр уопуттаах тылбаасчыттары кытта үлэлэһиэххит диэн эрэниэҕиҥ. Тыл нюйстэрин өйдүүр уонна чуолкай тылбаасчыттары көрдөөҥ. Ону таһынан кинилэргэ сорох текстэр ааҕааччы тустаах наадыйыыларын хааччыйарга адаптацияланыахтарын сөп.

Амхарскай тылыгар тылбаас чопчу уонна эрэллээх өҥөлөрө Эфиопияҕа уонна бары региоҥҥа эһиги бизнесгитин саҥа таһымҥа таһаараргытыгар көмөлөһүөхтэрэ. Вы позволяем вам не понятно понять свою свое объединение на языке, который целевой аудитории в регионе.

Ханнык дойдуларга амарскай тылынан саҥаралларый?

Амхарларнинг эфиопияда эфиопият этэллэр, ол эрээри Эфиопия, Дьиби, Суданалар, Аравия, Катаралар, ОАУ, Бахрейн, Йеме ва Израильга.

Амар тылын историята хайдаҕый?

Амхар тыла баай уонна былыргы историялаах. Н. э. Э. Эфиопия Эфиопиятыгар аан бастаан көстүбүт, ол аата былыргы семитскай тылтан инньэ Эфиопия православнай церковын сулууспалаабыт тыл быһыытынан туттуллар буолбута диэн этиллэр. Амарскай тылынан сурук- Бичик туһунан эрдэтээҥи ахтыылар 16- с үйэҕэ ааҕыллаллар уонна тиһэҕэр кини император дыбарыаһын быһыытынан иэр официальнай тыл быһыытынан ылыныллыбыттар. 19- с үйэҕэ амхарскай тыл элбэх начальнай оскуолаларга үөрэтии үбүн быһыытынан ылыллыбыта уонна бу тыл Эфиопия модернизацияламмытынан өссө кэҥээбитэ. Бүгүн амхарскай Эфиопияҕа ордук киэҥник тарҕаммыт тыл, ону тэҥэ африканскай Рогаҕа туттуллар тыл буолар.

Амар тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Зер Якоп (эфиопский философ 16 үйэ) 2. Менеллик Император 1889-1913 сс. амхарскай орфография) 3. Гугс Веле (поэт уонна суруйааччы 19 үйэ суруйааччыта) 4. Нэьилиэк (аныгы суруйааччы уонна эссеистка) 5. Рашид Али (поэт уонна лингвист 20 үйэ лингвиһэ)

Амхарскай тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Амхарскай-африя тылыгар сыһыаннаах семит тыла. Кини 33 буукубаттан турар, 11 аһаҕас уонна 22 сөкүүндэ суруллубута. Тоҕус кылаастаах, икки биис ууһа (эр киһи уонна дьахтар) уонна алта бириэмэ. Амарскай тыл бэрээдэгэ, ол аата туохтуурдары инники күөҥҥэ тутар, бастатан туран, объект инники күөҥҥэ сылдьар. Кини тиһигэр эмиэ бириэмэни, көлүөнэ ахсаанын бэлиэтииргэ аналлаах суффикстар туһаныллаллар.

Амхарскай тылы саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Үчүгэй репетиторы Булуҥ: амхарскай тылы үөрэттэрии бастыҥ ньымата - репетиторы туттуу, тылы көҥүл бас билэр уонна сөпкө саҥарыы, тылдьыт уонна грамматика тылы сөпкө туттарыгар көмөлөһүөн сөп.
2. Онлайн ресурсалары туһаныҥ: араас онлайн ресурсалар бааллар,олор аудио- и видеоуороктар уонна амхаар тылын чинчийэр курстар. Бу ресурсалар амхарскай этиилэри өйдөөһүҥҥэ уонна айымньыны баһылааһыҥҥа олус туһалаах буолуон сөп.
3. Амарскай культураҕа погрузтааҥ: билбэт тылын үөрэтэр биир бастыҥ ньымалартан биирдэстэрэ-тимиргэ киирэр. Онон, баҕар, Эфиопияҕа сылдьаргытын эбэтэр амарскай тылынан саҥарар атын дьону кытта общественнай тэрээһиннэргэ кыттаргытын боруобалааҥ. Бу эһиэхэ тылы өйдүүргэ, үөрэтиини чэпчэтэргэ көмөлөһүөҕэ.
4. Кэпсэтиигэ практикаланыҥ: ханнык баҕарар тылы үөрэтэргэ Практика амхары киллэрэн туран. Саҥарар уонна саҥарар дьоҕурун тупсарарга, биллэн турар, этиини оҥорон суруйарга хайдах сатабыллаахтык саҥарыахха сөбүй?
5. Амарскай тылынан суруллубут кинигэлэри уонна хаһыаттары ааҕыҥ: амарскай тылынан суруллубут кинигэлэри уонна хаһыаттары ааҕыы - тыл саппааһын улаатыннарыы, этии структуратын кытта билсиһии уонна бэйэтин өйдөбүллэрин дириҥэтэр үтүө ньыма.
6. Амхар музыкатын истиэҕиҥ: тиһэҕэр, амхаар тылын өссө биир үчүгэй ньыма-музыканы истии. Истии традиционной эфиопия музыкатын уонна ырыаларын истии эһиги саҥаҕытын тупсарарга, тылы туттууга көмөлөһүөххүтүн сөп, ону тэҥэ саҥа тылы уонна этиини өйүөххүтүн сөп.