Томтор Мари Болгарскай Тылбаастаа

Горно-марийский язык является уникальным диалектом финно-угорской языковой семьи и в основном используется меньшинством горно-марийского народа, населяющим регионы России, Эстонии и Финляндии. Ити төһө да аҕыйах ахсааннаах буоллар, хайа-Мари омук культурнай уратытыгар наһаа улахан суолталаах. Онон бу тылы харыстааһыҥҥа Горнайтан көһөрүү өҥөтүн курдук инициатива көмөтүнэн өссө болҕомто ууруллар.

Кэнники сылларга марийскайы кытта тылбаас өҥөтө билигин даҕаны биллэ илик. Бу сороҕор хайа тылын маркер быһыытынан уратытын, ону тэҥэ онлайн тылбаас өҥөтө киэҥник тарҕаммытын кытта сибээстээх. Онлайн- тылбаас өҥөтүн туһаннахха, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон аан дойду үрдүнэн араас тылынан саҥарааччылары кытта бодоруһуохтарын сөп. Ону таһынан онлайн- тылбаас өҥөтө эмиэ Горнай Марияҕа суруллубут дьоһун докумуоннары уонна литератураны көһөрүүнү атын тылларга туһаныахха сөп.

Горнайтан тылбаасчыт өҥөтүнэн араас ньыманан туһаныахха сөп. Холобур, кинилэри бу тылы билбэт дьоҥҥо анаан хайа- Мари тылын актердара кыттыылаах киинэлэргэ эбэтэр тэлэбиидэнньэни оҥорорго туһаныахха сөп. Кинилэр эмиэ төрөөбүт тыл, юридическай докумуоннар уонна оннооҕор оскуола учебниктара, Горнай мари тылынан тылбаас курдук дьоһун суолталаах докумуоннары тылбаастааһыҥҥа туһаныахтарын сөп. Маны таһынан хайа- марийскайы кытта тылбаас өҥөтүн туһаныы эмиэ ити тылынан саҥарар, эбэтэр тылдьыты уонна учебниктары оҥорорго туһаныллыан сөп.

Горнайтан тылбаас өҥөтө бу дьоһун тылы харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат өҥөнү оҥороллор. Литератураны, киинэлэри уонна да атын суолталаах докумуоннары Горнай марийскайдыы тылбаастаан, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон атын омуктары кытта бодоруһуохтарын сөп. Горнайтан көһүү өҥөтүн бэрийэн, дьон- сэргэ бу умсугутуулаах тылы кытта билсэр, ол эрээри кини тыыннаах хаалыытын инникитин хааччыйарыгар көмөлөһөр.

Хайа дойдуларга Горнайга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Горнайга Арассыыйа уонна Беларусь тылларыгар этэллэр.

Хайа-Мария тылын историята хайдаҕый?

Хайа- Мари тыла-Арассыыйа хайа омуга диир Урал тыла. Бу тыл аан бастаан 17- с үйэ ортотугар докумуон оҥоһуллубута, нуучча чинчийээччилэр уонна учуонайдар бу региоҥҥа Марий омугун айанныыр туһунан отчуоту оҥорон барбыттара. 19 үйэ саҕаланыытыгар лингвистэр норуокка туһаныыны киэҥник тарҕатыыга уонна тарҕатыыга салгыы докумуонунан барбыттара. Сэбиэскэй былаас саҕана кини оскуолаларга үөрэммит уонна элбэх официальнай докумуоннарга туттуллубут буолан, бу тыл ахсаана лаппа улаатта. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ бу тылы сөргүтүү тохтоото, үгүс эдэр дьон үөрэтэллэр уонна туһаналлар.

Хайа тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Павел Чудинов-горно- марийский ученай, 1973 сыллаахха таһаарбыт хайа- марийского энциклопедиятын бастакы сүһүөх автора.
2. Павел Пентков-икки тылдьыт автора, олортон биирдэстэрэ 2003 сыллаахха, иккиһэ - 2017 с. бэчээттэммитэ.
3. Татьяна Рудина - Горнай тылын үөрэтэр бастакы курстарын тэрийээччитэ.
4. Юрий Макаров-Горнай лингвиһэ,1983 с. хайа- Мари тылын бастакы учебнига.
5. Анна Кузнецова-горно- марийского языка, тылдьыт уонна үөрэх матырыйаалларын грамматикатыгар хас да учебниктар автордара.

Хайа- марийскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Мари тыла Урал тылларыгар, чуолаан волж- финскэй салаатыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата суффикс эбэн этиигэ олоҕуран тылы үөскэтэр, грамматическай сыһыаны көрдөрөр. Холобур, контекска уонна эбиллибит суффикстан тутулуктанан биир эмиэ "кинигэ"," кинигэлэр "эбэтэр" кинигэ ааҕыы "диэн суолталаах буолуон сөп. Кини ону сэргэ аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһиилэрин туһанар, бу ойууну өйүүр тылга туһааннаах аһаҕас дорҕооннору уларытыыны ирдиир. Горнайга гендернэй уратыта суох, онтон атын финно- угорскай тыллартан киирии тыллар ахсааннара хааччахтаммытыттан, атын тыллартан киирии тыллары ылыы аҕыйаҕыттан ааҕыллар.

Хайа- Мари тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - ол кини төбөтүн кытта тиэйиллиэхтээх. Тыл грамматикатын, айымньытын уонна тылдьыт саппааһын туһунан өйдөбүлү ылаары, Горнай тылын илдьэ сылдьыҥ.
2. Алфавиты үөрэтиҥ: эһиги саҥа тылы уонна этиилэри үөрэтиэххит иннинэ Горнай Мари тылын алфавитын кытта билсэр улахан суолталаах.
3. Боростуой тыллартан уонна этиилэртэн саҕалаан: биир нэдиэлэ күнэ, нэдиэлэ күнэ, ону тэҥэ "дорообо", "көрсүөххэ диэри", "баһаалыста" уонна "махтал"курдук боростуой этиилэри өйүөххэ.
4. Клилл Мари: эһиги региоҥҥутугар кыаххыт баар буоллаҕына, онлайн- онлайн тыллары чинчийэр дьарыкка суруттарыаххытын сеп. Билиэххит дуо, ханнык эмэ олохтоох университеттар үөрэххэ туттарсаллар.
5. Эргиччи туттуҥ: саҥа тылы үөрэтиигэ сүрүн хайысха буолар. Күн аайы олоххо киирэргэ дьулуһуҥ уонна бу тылы күннээҕи олоххутугар киллэрэр ньымалары Булуҥ. Сахалыы Истиҥ- иһирэх тыллары, этиилэри умнумаҥ.

Киирии

Болгария олус уникальнай тыллаах, культуралаах. Аан дойду үрдүнэн 9 мөлүйүөнтэн тахса киһи тыл этэр. Кэнники сылларга Болгария тас өттүгэр олорор дьон ортолоругар тыл үөрэтиигэ уонна элбэх барыстаах буолуутугар интэриэһинэй буолла. Глобализация улаатыытын уонна болгарскай тылбаасчыт өҥөлөрүн кытта сибээһи кэҥэтии өссө улахан суолталаах.

Болгарскай тылбаас историята

Болгар тыла 9- с үйэҕэ киирэр, ол түмүгэр региоҥҥа кинилэр экспансияларын чэрчитинэн протоболгар киллэриллибит. Болгария тыла кэлин тарҕанан, 1878 сыллаахха Болгария кинээс официальнай тылынан буолбута. Иккис аан дойду сэриитин кэнниттэн тыл 1946 с. Болгария народнай Республикатын официальнай тыла буолбута.

Бугун болгар тыла Болгария официальнай тыла, Эуропа сойууһун официальнай тыла буолар. Онно Болгарияҕа уонна Балкан атын дойдуларыгар 11 мөлүйүөн киһи, ону тэҥэ иммигрант общиналарыгар аан дойду үрдүнэн баар. Ол түмүгэр тылбаасчыт өҥөтө араас тылларынан саҥарар дьону көдьүүстээхтик алтыһыыны хааччыйыыга улахан ирдэбил туһанар.

Тылбаас ордук болгарскай тыл

Болгарскай тылыгар докумуоннары тылбаастааһын олус барыстаах буолуон сөп, кинилэр клиеннэрэ эбэтэр партнердара бу тылы баһылаабыт партнердар бааллар. Болгарскай тылга тахсар маркетинг матырыйаалларын уонна веб- сайттары тылбаастааһын региоҥҥа потенциальнай клиеннэри кытта сыһыаны олохтуурга көмөлөһүөн сөп. Ону сэргэ компаниялар бэйэлэрин тус сыаллаах аудиторияларын ортотугар эрэли бөҕөргөтөргө көмөлөһүөхтэрин сөп, кинилэри кытта сибээстэһэ сатаабыт дьон тылларын, культураларын ытыктыылларын өйдүүллэрин уонна ытыктыылларын биллэрэр. Тылбаас чопчу уонна эрэллээх өҥөлөргө тоҕоостоох буолан, тэрилтэлэр клиеннэрин өйдүөхтэрин сөп уонна улахан ырыынакка ситиһиилэрин үрдэтиэхтэрин сөп.

Ону таһынан Болгарияттан тылбаасчыт өҥөтө улаатыаҕыттан араас култуура бэрэстэбиитэллэрин икки ардыларыгар уус- уран обществоҕа көмөлөһүөн сөп. Болгарскай тылыгар медицинскэй докумуоннары, сөбүлэһиилэри уонна да атын официальнай формалары тылбаастааһын кыттааччылар бары докумуону өйдүүллэрин мэктиэлииригэр көмөлөһүөн сөп. Тиһэҕэр, болгарскай тылдьыты тылбаастааһын болгарскай тылдьыты, культураны харыстыырга көмөлөһүөн сөп.

Түмүк

Көһөрүү өҥөтө дойду икки ардыларыгар глобализациянан уонна коммуникацияларынан сибээстээн улахан ирдэбиллэринэн туһаныллар. Бу өҥөлөр регионнарга киэҥ аудиторияны хабар уонна региоҥҥа биллэр клиеннэри кытта сыһыаны олохтуурга, ону тэҥэ культуралар икки ардыларыгар площадкалары олохтооһуҥҥа көмө наада. Маны таһынан, чопчу уонна эрэллээх өҥөлөргө эбэн, болгарскай тыл олохтоохторо тылларын уонна культураларын араҥаччылыырга көмөлөһүөхтэрин сөп.

Ханнык дойдуларга болгарскай тылынан саҥаралларый?

Болгарскай тылынан Болгарияҕа сүнньүнэн Сербия, Черногория, Хотугу Македония, Румыния, Украина уонна Турция, ону тэҥэ Болгария диаспоратын курдук атын дойдуларга кэпсииллэр.

Болгарскай тыл историята хайдаҕый?

Болгар тыла уһун уонна араас историялаах. Кини аан бастаан биһиги эрабыт 7- с үйэҕэ аныгы Болгария регионугар билиҥҥи Россия территориятыгар олорор түүр омуга баара ааҕыллар. Кинилэр кэпсэппит тыллара былыргы олгарскай эбэтэр былыргы өбүгэлэрбит курдук биллэр уонна бу оройуоҥҥа 4- с үйэҕэ иккис буолбут гуналар тылларыттан тахсыбыт диэн ааҕыллар.
Үйэтин тухары булгунньахтар тыллара Македония уонна Сербия тылларын киллэрэн туран, илин-соҕуруу юнославянскай тыллары кытта булкуйан тарҕаммыта. Бу икки суруктаах болгарскай тыл быһыытынан биллэр: церковнославянскай, православнай сиэркэпкэ туттуллар литературнай тыл уонна болгарскай тыл нуорматыттан арахсыбыт болгарскай литературнай тыл.
19 үйэ саҕаланыытыгар церковнославянскай, болгарскай литературнай тыл быһыытынан солбуйар билиҥҥи болгарскай тыл стандартнай формата үөскээбитэ. 19- с уонна 20- с сыллар усталарыгар Болгария билиҥҥи Өрөспүүбүлүкэтин официальнай тылынан 1945 сыллаахха олус тахсыылаахтык үлэлээбитэ.

Болгарскай тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Кирилл уонна Мефодий 2. Симеон ыраахтааҕыта 3. Писий Хилендар 4. Константин Приславскай 5. Болгарияттан Иван Шишман

Болгарскай тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Болгарскай тыл структурата атын славянскай тыллар структураларыгар маарынныыр. Бу-тыл, аат тыл уонна даҕааһын аат тыл кинилэр функцияларыттан көрөн араас ис хоһоонноох. Туохтуурдар бириэмэттэн уонна сирэйиттэн көрөн араас өрүттээхтэр. Атын славянскай тылларга курдук, болгарскайга баар аат, солбуйар ааттар уонна даҕааһыннар алта түһүктэрэ баар: ааты, арыгы, дьүөрэлиир, инструментальнай, этии уонна дорҕоон түһүктэрэ. Тыл бэрээдэгэ, субъектар этиилэр структураларыттан эбэтэр охсууларыттан көрөн араастаһыан сөп.

Саамай сөптөөх ньыманан болгарскай тылы хайдах үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Болгарскай тыл курсун ааһыҥ: курсу ааһан-болгар тылын үөрэтэргэ саамай көдьүүстээх ньыма. Эһиги курскутуттан максимальнай төлөбүрү ылар туһугар хайаан да дьарыктаах буолуҥ уонна дьүүллэһиигэ көхтөөхтүк кыттыҥ.
2. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ: онлайн- ресурсалар элбэхтэр, кинилэр эһиги болгарскай тылгытыгар көмөлөһүөхтэрэ. Многие сайты предлагают интерактивные уроки и мероприятия, загружаемые рабочие листы и аудиофайлы, а также подробные объяснения грамматических правил. Мы веб- сайты предлагают живой чатом с носителей болгарского языка.
3. Таһаҕаһы: тыл үөрэтэргэ тиэйии наада. Болгарскай доҕотторун буларга, болгарскай культураҕа тиэйэргэ холонуҥ. Болгарскай радио уонна болгарскай киинэлэри истиҥ, музыканы истиҥ уонна болгарскай тылынан кинигэлэри хайдах баарынан ааҕыҥ.
4. Практикаланыҥ, практикаланыҥ, практикаланыҥ: акылааккытын хайдах баһылыаххытый, саамай наадалаах хайаҕыт-ону салгыы олоххо киллэриҥ! Тыл носителями кытта болгарскайдыы кэпсэтэргэ кыһаллыҥ уонна онлайн ресурсалары туһаныҥ, прогрессгытын өйүөххэ.